ZEWNĄTRZPOCHODNE ALERGICZNE ZAPALENIE PĘCHERZYKÓW PŁUCNYCH

• obowiązek zgłaszania się do lekarza

• synonim: pneumonilis allergina

• def: wskutuk wdychania różnych organicznych antygenów dochodzi do odczynu nadwrażliwości w płucach (pęcherzyki, tkanka śródmiąższowa)

Etiologia:

• ekspozycja zawodowa na określone antygeny (choroba zawodowa) podlegająca obowiązkowemu zgłaszaniu się do lekarza np.

1. antygeny bakteryjne

„ płuco farmera” - pleśniejące siano

„ płuco hodowców pieczarek” - kompost i kultury pieczarek

„ płuco nawilżone” - klimatyzacja

2. antygenów zarodników grzybów:

„ płuco pracujących przy słodzie i ……………….” - spleśniały owies, słód

„ płuco pracowników tarczanych” - kora klonów, dębów

„ płuco sterowników” - pleśniejący ser

3. antygeny zwierzęce

„ płuco hodowców ptaków” - wydaliny ptaków

„ płuco mielących mączkę rybną” - mączka rybna

„ płuco kuśnierzy” - pył z futer

4. antygeny

„ płuco robotników leśnych” - trociny

5. chemikalia

„ robotnicy chemiczni” - przemysł gumowy

ZAPALENIE PŁUC

DEFINICJA: Ostry lub przewlekły stan zapalenia płuc, obejmujący przestrzeń pęcherzykowa i/lub tkankę miąższową.

Występowanie:

• najczęstsza przyczyna zgonów z pośród wszystkich chorób zakaźnych

• zapalenie płuc znajduje się na 5 miejscu w statystykach zgonów

Zasady podziału:

1. Kryteria anatomopatologiczne:

1. według umiejscowienia

• zapalenie pęcherzykowe (często zakażenie bakteryjne)

• zapalenie śródmiąższowe (często zakażenie wirusowe)

2. według rozległości

• płatowe zapalenie płuc

• płacikowe zapalenie płuc

2. Kryteria etiologiczne (endologiczne):

• zakażenia wirusami, bakteriami, grzybami, pasożytami

• szkodliwości fizyczne: ciało obce w oskrzelach, promieniowanie

• czynniki chemiczne: gazy drażniące, zachłyśnięcie treścią żołądkową

• zaburzenia krążenia np. zapalenia płuc przy zawale, zator płucny

3. Kryteria kliniczne:

1. z uwzględnieniem chorób poprzedzających:

• pierwotne zapalenie płuc występujące bez uprzednich chorób układu oddechowego i krążenia

• wtórne zapalenie płuc - następstwo innych chorób układu krążenia i oddechowego np. zaburzenia krążenia, zmiany oskrzelowe, bakteryjne nadkażenie

2. kryteria według przebiegu:

• ostre

• przewlekłe

Etiologia:

Zapalenie płuc infekcyjne - zakażenie kropelkowe

Częstość występowania poszczególnych zarazków zależy od:

1. miejsca zakażeń:

1. ambulatoryjne (pozaszpitalne)

• u noworodków i niemowląt - pałeczka grypy, paciorkowiec zapalenia płuc, chlamydie

• u młodych osób chorych - paciorkowiec zapalenia płuc, chlamydie, pałeczka grypy, wirusy pneumotyzowe, paragrypy A i B.

• u chorych pow. 65 r.ż. - bakterie j/w, dodatkowe bakteria gram -

2. szpitalne nabyte zapalenie płuc

• czynniki usposabiające:

• zachowania uprzednie i stan immunologiczny

• zabiegi intensywnej opieki medycznej np. oddech zastępczy, odsysanie wydzieliny oskrzelowej

• zakażeniami są często drobnoustroje, które kolonizują chorego już po pierwszym pobycie w szpitalu

Obniżona odporność pacjenta sprzyja rozwojowi choroby (alkoholizm, białaczka, AIDS, cukrzyca, chłoniaki złośliwe)

Objawy kliniczne:

• nagły początek

• dreszcze

• wysoka gorączka - 40°C

• chory jest „rozłożony” całkowicie

• kaszel

• duszność

• opryszczka wargowa

• bóle w klatce piersiowej przy oddychaniu w skutek zapalenia opłucnej, a gdy dołączy się zapalenie opłucnej przeponowe - ból promieniuje do nadbrzusza, a u dzieci może nawet do podbrzusza.

• czerwono-brunatna plwocina: od 2 dnia choroby, zawiera dużo granulocytów

• badanie przedmiotowe: objawy nacieku (szmer oddechowy oskrzelowy, rzężenia dźwięczne, bronchotonia)

• RTG: zaciemnienia ograniczone znacznie, wieloplamiste

• Badania laboratoryjne:

• ↑ OB - w bakteryjnym

• leukocytoza przesunięcie w lewo

• ziarnistości toksyczne

• eozynopatie i limfopenia

Klinika atypowych zapaleń płuc:

• nie ma zmian słuchowych

• są one widoczne w RTG

Badania diagnostyczne:

1. bronchoskopia

Wskazania:

• pobranie wycinków do badania histopatologicznego

• pobranie popłuczyn do badania cytologicznego

• płukanie oskrzelowo-pęcherzykowe

• rozpoznanie raka płuc i ocena jego operacyjności

• ocena nasilenia zapalenia pęcherzyków płuc

• rozpoznanie zapalenia płuc u chorych z obniżoną odpornością

• rozpoznanie gruźlicy płuc

• badanie przyczyn niedodmy płata lub segmentu płuca

• przed bronochografią

Wskazania leczenia:

• usunięcie ciała obcego

• odessanie wydzieliny z drzewa oskrzelowego

• radio lub laseroterapia guzów śródoskrzelowych

• usunięcie zwężenia przez rozszerzenie lub założenie stentu

Przeciwwskazania:

• bronchoskopii można uniknąć bardzo ciężko chory

• nie należy wykonywać biopsji transbronchoidalnej u chorych sztucznie wentylowanych

• wentylowanych osób z małą płytkowością

2. Nakłucie, biopsja, drenaż opłucnej

Wskazania:

Pobranie płynu do badania:

• cytologia

• stężenie białka (w celu zróżnicowanie wysięku i przesięku)

• mikrobiologicznego (w tym barwienie metodą Ziela-Melsena i posiewy)

• na obecność krwi (hemotchorax)

Drenaż w celu leczenia:

• odmy opłucnowej

• ropniaka

• wysięku jamy opłucnej

Biopsja w celu rozpoznania:

• procesu nowotworowego

• gruźlicy

RAK OSKRZELA

Częstość:

• często 25% wszystkich chorych na raka

• zapadalność 60/100 tys; M:K = 3:1, wyjątek gruczorakorak M:K = 1:6

• najczęstszy nowotwór mężczyzn, 4 co do częstości kobiet (po raku sutka, macicy, jelita g, odbytnicy)

• szczyt zapadalność na 55-60 r.ż. 5% chorych jest poniżej 40 r.ż.

Etiologia:

1. karcinogeny

• wdychanie dymu tytoniowego jest przyczyną 85% przypadków raka oskrzela

• inne pulmonotropowe karcinogeny. 40% to azbest, 8% karcinogeny przemysłowe (pył azbestowy, związki arsenu, chromu, nikiel, inne środki zanieczyszczenia)

2. Inne czynniki ryzyka:

• blizny płucne (rak w bliznie, rak w jamie opłucnej)

3. Predyspozycje genetyczne

• ryzyko zachorowalności 2-3*większe u osób, których rodzice chorowali na raka oskrzeli.

Patologia:

Postacie nowotworowe według umiejscowienia i szerzenia się:

1. centralny (w pobliżu) rak oskrzela (70%)

• drobnokomórkowy

• płaskonabłonkowy

• obwodowy rak oskrzela (25%)

3. rak oskrzela wzrastający w sposób rozsiany (3%)

Przerzuty:

• do okolicy węzłów chłonnych - zarażone są węzły

• z krwią - są częste w raku drobnokomórkowym, przerzuty do: wątroby, mózgu, nadnerczy, kości (szczególnie kości kręgosłupa)

Obraz histologiczny:

95% wszystkich nowotworów płuc zależy od typów histopatologicznych:

• płaskonabłonkowy (40-50%)

• drobnokomórkowy (25-30%); w 80% są przerzuty

• gruczorakorak (10-15%)

• rak wielokomórkowy (ok. 5-10%)

Rozpoznanie podmiotowe:

• palce pałeczkowate

• zespół Homera - opadające powieki, zapadnięcie gałki ocznej

Choroby wewnętrzne W6 05.11.03

4

---