PLANOWANIE LOKALNE I REGIONALNE

1. Definicja planowania (lokalnego, regionalnego). Rodzaje planowania

Planowanie regionalne - formułowanie regionalnych celów, planów i programów oraz harmonizacja skutków regionalnych z planami sektorowymi

Planowanie lokalne - formułowanie lokalnych celów, planów i programów oraz harmonizacja ich z planowaniem regionalnym i sektorowym

Rodzaje planowania według ekonomistów:

• Planowanie strategiczne - proces, który zawiera cele długoterminowe, które są wyznaczone w oparciu o analizę otoczenia i potencjał organizacji określa się miejsce, w którym organizacja ma znaleźć się w przyszłości

• Planowanie taktyczne - konkretyzuje cele i kierunki działania ustalonych w planie strategicznym

• Planowanie operatywne (operacyjne) - zapewnia prawidłowe działanie organizacji i wykonywanie konkretnych zadań

• Planowanie marketingowe - nastawione na rynki i klienta

2. Planowanie strategiczne. Fazy i etapy (kroki) planowania strategicznego z krótką charakterystyką. Korzyści wynikające z planowania.

Planowanie strategiczne - to proces, który zawiera cele długoterminowe wyznaczone w oparciu o analizę otoczenia i potencjał organizacji, w którym określa się drogę i miejsca, w którym organizacja ma się znaleźć w przyszłości.

Fazy planowania strategicznego

1. Sformułowanie celów i problemów strategicznych

2. Studia nad projektem planu strategicznego (alternatywy i ocena)

3. Budowa systemów działania (kierowania organizacjami)

Korzyści planowania strategicznego

• Stanowi bazę na której ludzie podejmują wspólne działania aby osiągnąć wspólny cel,

• Pomaga nam bardziej wydajnie gospodarować zasobami

• Pomaga reagować na zmiany ponieważ umożliwia przeanalizowanie i przekształcanie struktury organizacji oraz jej programu i działań w procesie ciągłym

• Pozwala na integrację elementów organizacji w jedną sprawną działającą całość

• Zapewnia aby bezpośrednie działania organizacji miały ścisły związek z jej nadrzędnymi celami

• zapewnia by działania organizacji miały miejsce wtedy kiedy jest to wymagane

• pozwala właściwie wykorzystać zasoby ludzkie i materialne

• wytycza tor, po którym się poruszamy

• wytycza priorytety (najważniejsze sprawy)

• zwiększa twoje dochody (stabilizacja finansowa)

• oszczędza czas

• wykorzystuje mocne strony, kwalifikacje, zdolności i możliwości

• stwarza poczucie bezpieczeństwa

Kroki planowania strategicznego

1. Przygotowanie planowania

2. Ustalenie aktualnej wizji i misji organizacji

3. Analiza otoczenia zewnętrznego - możliwości i zagrożenia

4. Analiza słabych i mocnych stron organizacji

5. Wyznaczenie celów strategicznych

6. Opracowanie strategii i kilku wariantów

7. Podejmowanie decyzji strategicznych

8. Opracowanie systemów oceny procesu planowania

Ad.1. zorganizowanie zespołu planującego, poinformowanie wszystkich członków i pracowników o sposobie planowania i przydzielonych im zadaniach, ustalenie czasu planowania i kalendarza spotkań, ustalenie wspólnego dla całej organizacji procedury planowania i formatu planu, zebranie aktualnych informacji o status quo organizacji

Ad.2. określenie wizji organizacji pozwala na wytyczenie kierunku rozwoju, obszaru działania itp., określenie misji precyzującej kluczowe informacje o grupie

Ad.3. należy przeanalizować czynniki prawne, kulturowe, logistyczne, ekonomiczne

Ad.4. należy wykorzystać jak najlepiej swoje mocne strony i kompensować słabe strony, ponadto w analizie należy zwrócić uwagę na 5 zasadniczych elementów organizacji: zarząd, zasoby finansowe, ludzi, programy, informowanie opinii publicznej

Ad.5. cele strategiczne odzwierciedlają konkretne warunki zewnętrzne i wewnętrzne każdej organizacji, określa się je w oparciu o kluczowe problemy wynikające z analizy otoczenia zewnętrznego i wewnętrznego, a działania zmierzają do ich rozwiązania

Ad.6. opracowanie strategii osiągnięcia zakładanych celów, w tym etapie tworzy się różne kombinacje celów strategicznych bazując na przyznawanych im priorytetach, natomiast różne priorytety dla różnych celów dadzą różne strategie działania na najbliższe lata

Ad.7. należy przejrzeć wszystkie opcje aby wyłonić te, które są najbardziej obiecujące i właściwe

Ad.8. po zakończonym procesie planowania należy przeprowadzić ocenę wyników, przyjrzeć się zgodności wybranej strategii z misją organizacji, skonfrontować strategię z wynikami analizy zewnętrznej i wewnętrznej, przeanalizować ponownie alternatywne strategie

3. Metody planowania strategicznego (metoda ekstrapolacji trendów, luki strategicznej, delficka, scenariuszowa, PEST, QUEST)

Planowanie strategiczne - to ustalenie celów organizacji oraz wypracowanie strategii gwarantującej osiągnięcie tych celów

Metoda ekstrapolacja trendów

• Sposób na przewidywanie zdarzeń w przyszłości oraz wyznaczanie niektórych przyszłych wielkości, sposobem na to jest obserwowanie i analizowanie zdarzeń, statystyk, informacji z przeszłości

• Ekstrapolacja trendów - wnioskowanie (prognozowanie) o tendencjach rozwojowych, stosunkach, warunkach (otoczenia) na podstawie obserwacji jak kształtowało się zjawisko w przeszłości (tendencje, wartości)

• W najprostszym przypadku na podstawie dotychczasowych danych statystycznych matematycznych wyznacza się linie trendu, które ekstrapoluje się w przyszłośc i na tej podstawie próbuje się przewidzieć zachowanie się wybranych wielkości

Charakterystyka ekstrapolacji trendów:

• Dostarcza szerokich informacji na temat danego zjawiska,

• Wymaga stabilnego otoczenia

• Zbyt duży stopień uogólnień i wycinkowość,

• Nie uwzględnia zmian nagłych (czynników mogących powodować te zmiany)

Metoda luki strategicznej

• Rodzaje luk:

• Luka zgodności (kierunki trendów są zbieżne)

• Luka nadmiaru (trend wewnętrzny wzrasta szybciej niż trend otoczenia)

• Luka niedomiaru (trend wewnętrzny wzrasta wolnej niż trend otoczenia)

• Wady metody:

• Uznaje się statyczność gospodarowania

• Przyjmuje się że otoczenie będzie stabilne

Metoda delficka

• Jedna z metod heurystycznych , oparta na skojarzeniach wymuszonych

• Stosuje się ją do przewidywania przyszłości, określenie prawdopodobieństw zaistnienia zdarzeń

• Nazwa pochodzi od miejscowości Delfy w Grecji

Etapy metody delfickiej

1. Przeprowadzenie anonimowych ankiet wśród grupy ekspertów danej dziedziny w sprawie przyszłości zjawisk i oszacowania czasowego.

2. Konfrontowanie anonimowych wypowiedzi

3. Wyrażanie opinii na temat zebranych materiałów

4. Wypracowanie zgodnego stanowiska

Charakterystyka metody delfickiej

• Dość duży stopień subiektywności ekspertów

• Czasochłonna i pracochłonna

• Konieczność zapewnienia duże liczby ekspertów

• Eliminuje czynniki psychologiczne (niechęć, antypatia)

• Możliwość ustalenia prognoz długofalowych

Metody scenariuszowe

• Polegają na budowie wariantowo-logicznej przewidywanego opisu zdarzeń, które występują w przyszłości w danym otoczeniu

• Opiera się na założeniu, że zdarzeń w przyszłości nie da się przewidzieć z całą pewnością, należy więc przewidzieć i opracować różne „scenariusze” rozwoju obecnej sytuacji

• Do każdego wariantu opracowywany jest sposób zachowania w przypadku gdyby okazał się prawdziwy

• Do realizacji przyjmuje się ten wariant, który wydaje się najbardziej prawdopodobny jeśli jednak nie sprawdzi się należy skorzystać (z jednego uprzednio przygotowanych) rozwiązań alternatywnych

Etapy w metodzie scenariuszowej

• Rozpoznanie zmiennych zależnych

• Identyfikacja zmiennych niezależnych

• Określenie stanu wyjściowego organizacji i otoczenia (wybór zmiennych zależnych wyrażonych wskaźnikami)

• Wykrycie tendencji rozwojowych

• Sporządzenie prescenariuszy na bazie tendencji rozwojowych

• Projekcja przyszłych decyzji na system

• Identyfikacja czynników zakłócających się

• Konstrukcja scenariuszy dla danego systemu

Metody scenariuszowe

• Dają szansę na znalezienie realistycznego sposobu rozwoju organizacji

• Uwzględniają możliwość wystąpienia wielu czynników

• Wymagają wielu przemyśleń

• Są czasochłonne

• Pozwalają lepiej przygotować się do zmian w otoczeniu

Metoda PEST

• Opiera się na badaniu wpływu na organizację następujących kluczowych segmentów makrootoczenia: polityczne, ekonomiczne, socjokulturowe, technologiczne, ekologiczne, regulacji prawnych

Etapy badania to:

• Wyróżnienie istniejących czynników poszczególnych segmentów makrootoczenia

• Ustalenie wpływu każdego czynnika na formułowanie organizacji

• Określenie relacji między organizacją a makrootoczeniem w przyszłości

Metoda QUEST

• metoda stosowania się do wskazywania kierunków długofalowego rozwoju przedsiębiorstw. Nie dostarcza informacji dotyczących przyszłości, co oznacza, że należy do metod bezscenariuszowych. Jej istota opiera się na wnioskowaniu opartym na trendach i danych z przeszłości. Wnioskowanie to odbywa się na zasadzie ekstrapolacji. Metoda ta cechuje się dużym subiektywizmem, gdyż podstawą do formułowania wniosków na temat przyszłości są opinie ekspertów z różnych dziedzin. Następuje następnie porównanie i uśrednienie ich sądów, opinii i prognoz wskutek czego opinia wynikowa jest najbliższa rzeczywistości.

4. Podstawowe zasady i wartości w życiu publicznym.

• Lokalność,

• Autonomia

• Demokracja

• Efektywność - umiejętne stosowanie rozwiązania politycznego i administracyjnego, efektywne gospodarowanie finansami i majątkiem gminy oraz zasobami ludzkimi powinny prowadzić do optymalizacji czynionych nakładów i uzyskiwanych efektów

• Równowaga - stymulowanie lokalnego rozwoju gospodarki powinno być realizowane przy zachowaniu równowagi różnych grup interesów między rozwojem działalności gospodarczej w wywołanymi przez tą działalność zmianami w stanie środowiska

• Trwałość - właściwe wyrażanie proporcji między tempem rozwoju gospodarczego, społecznego i ekologicznego powinny sprzyjać zachowaniu trwałości oraz dobrego stanu środowiska życia i pracy człowieka.

5. Idea rozwoju zrównoważonego (ekorozwój), Zasady zrównoważonego rozwoju.

Rozwój zrównoważony - to taki rozwój, który zaspokaja potrzeby obecnego pokolenia bez pozbawiania możliwości przyszłych pokoleń do zaspakajania ich potrzeb.

Ekorozwój - to kreowanie rozwoju bez destrukcji zasobów przyrody

Zasady zrównoważonego rozwoju

• Zasada równego dostępu do środowiska przyrodniczego,

• Zasada sprawiedliwości międzypokoleniowej,

• Zasada sprawiedliwości międzyregionalnej i międzygminnej

• Zasada równoważenia szans między człowiekiem i przyrodą

• Zasada przezorności,

• Zasada uspołecznienia i subsydiarności,

• Zasada prewencji

• Zasada „zanieczyszczający płaci”,

• Zasada skuteczności efektywności ekologicznej i ekonomicznej.

6. Podmioty planowania i rozwoju regionalnego oraz lokalnego. Partnerstwo publiczno-prywatne.

• Władze gminy

• Lokalni liderzy

• Społeczność

• Konsultanci

• Eksperci

Partnerstwo Publiczno-Prywatne - to przedsięwzięcia realizowane w oparciu o umowę długoterminową zawartą pomiędzy podmiotem publicznym a podmiotem prywatnym, której celem jest stworzenie składników infrastruktury umożliwiającej świadczenie usług o charakterze publicznym. Fundamentem powyższej definicji jest więc wspólnota działań sektora publicznego i prywatnego - stworzona po to, by obaj partnerzy mogli jak najlepiej realizować cele, do których zostali powołani. Zadaniem partnera publicznego jest bowiem świadczenie usług publicznych, do czego obliguje go prawo, natomiast partner prywatny ma prowadzić działalność gospodarczą i osiągać zyski.

7. Rodzaje dokumentów planistycznych w rozwoju gminy i regionu (krótka charakterystyka)

• Strategia Rozwoju Lokalnego

• Plan Rozwoju Lokalnego

• Zintegrowany Program Rozwoju Lokalnego

• Plan Zagospodarowania Przestrzennego

• Strategia Społecznego Rozwoju Gminy/Powiatu

• Strategia Rozwoju Produktu Turystycznego

• Program Ochrony Środowiska

• Plan Zagospodarowania Odpadów w gminie/powiecie

• Zintegrowany Plan Rozwoju Transportu Publicznego

• Program Rewitalizacji Obszarów Miejskich

• Program Rewitalizacji Obszarów poprzemysłowych

• Program Rewitalizacji Obszarów Powojskowych

• Wieloletni Plan Inwestycyjny

• Wieloletni Plan Finansowy

---