Polityka regionalna:
Całokształt działań państwa oraz występujących w jego imieniu władz centralnych i regionalnych w zakresie świadomego kształtowania procesu rozwoju społecznego i ekonomicznego regionów kraju w ramach ogólnej polityki społeczno - ekonomicznej. /B. Winiarski/ (Celowe działania zmierzające do zaspokojenia potrzeb)
Działalność zmierzająca do kształtowania poszczególnych regionów i relacji międzyregionalnych zgodnie z celami społeczeństwa jako całości jak również celami lokalnymi.
System:
Polityka interregionalna (polityka władz centralnych, bezpośrednie, międzyregionalne uprawnienia przez rządy) to usystematyzowane oddziaływanie na obszary będące wyodrębnionymi ponadlokalnymi jednostkami terytorialnego podziału administracyjnego kraju (regiony), podejmowane przez rząd centralny oraz jego agendy
Polityka intraregionalna (polityka władz centralnych, autonomiczna, wewnątrz regionalna, władz samorządowych, ma tyle ile pozwala polskie prawo i prawo unijne na obszarze regionu) prowadzona przez samorządowe władze regionu, to usystematyzowane oddziaływanie na procesy rozwoju społeczno-gospodarczego zachodzące na obszarze regionu. Organy samorządu terytorialnego jako reprezentant interesów społeczności regionalnych i lokalnych, zgodnie ze swoimi kompetencjami i możliwościami, prowadzą działania regulacyjne o charakterze autonomicznym i komplementarnym w stosunku do rozstrzygnięć rządowych, wykorzystując regionalne oraz lokalne zasoby i możliwości
Samorządy zgodnie z regulacjami prowadzą politykę, wykorzystanie zasobów, które posiadają
Wartościowanie polega na wartości rynkowej
Rynek - możliwość sprzedania posiadanych zasobów
Polityka:
Konkurencyjność regionu
Polepszenie jakości życia
Podniesienie jakości standardu życia
Wzrost potencjału gospodarczego przyczyniający się do rozwoju
Polityka regionalna:
Wzrost konkurencyjności
Wzrost potencjału gospodarczego
Wzrost poziomu życia
Rozwój społeczno - gospodarczy kraju
Polityka regionalna Unii Europejskiej:
Polityka ponadnarodowa
Uporządkowanie realizacji zadań
Ograniczenie i zasilenie środkami określonych elementów działania
Usunięcie dysproporcji w rozwoju gospodarczym regionu
Zapewnienie zrównoważonego rozwoju (trwały, ekologiczny)
Wzrost wszystkich obszarów działalności człowieka
Zachowanie spójności społecznej regionów
Zachowanie spójności przestrzennej międzypokoleniowej
Polityka likwidacji (zmniejszenie) dysponentów rozwojowych
Dysproporcje w Polsce:
Przeszłość
Zabory
Peryferyjność regionu
Mało rozwinięta infrastruktura
Dominacja przemysłu schyłkowego
Upadek przemysłu: stoczniowego i tekstylnego
Brak możliwości i środków tworzenia nowego przemysłu
Cechy charakterystyczne polityki regionalnej:
Internacjonalizm państwowy
Tworzenie układów przestrzennych
Wspieranie nowoczesnego systemu gospodarki (wiedza)
Wspomaganie małych i średnich przedsiębiorstw
Promowanie rozwoju bazującego na własnych zasobach (rozwój endogeniczny)
Wspieranie rozwoju infrastruktury zwiększającej atrakcyjność inwestycyjną regionów
Kierować środki zgodnie z określonymi zasadami
Skonkretyzowanie środków na niewielu obszarach kraju o stosunkowo największych potrzebach (określone tematy)
Polityka regionalna w Unii Europejskiej charakteryzuje się:
Zorientowaniem na pomoc w układzie przestrzennym i regionalnym
Wspieraniem nowoczesnego sektora gospodarki
Wspomaganiem średnich i małych przedsiębiorstw
Promowaniem rozwoju bazującego na własnych zasobach
Wspieraniem rozwoju infrastruktury zwiększającej atrakcyjności inwestycje regionów
Skoncentrowaniem środków na niewielu obszarach kraju o stosunkowo największych potrzebach
Przedmiotem polityki regionalnej jest region. Region jest to wyodrębniona przestrzeń o specyficznych cechach, określonej strukturze, środowisku geograficznym, zasobach ludzkich i rzeczowych z charakterystycznymi zjawiskami i relacjami przestrzennymi.
Kryteria:
Administracyjne
Przyrodnicze
Historyczne
Kulturowe
Wysokorozwinięte
Niskorozwinięte
Ludnościowe
Metropolie
Cechy regionu:
Określony obszar geograficzny z zasobami naturalnymi
Ludzie zamieszkujący dany obszar oraz ich świadomość polityczna i kulturowa oraz umiejętności społeczne i przestrzenne
Kapitał ludzki
Potencjał gospodarczy, jego wykorzystanie i konkurencyjność
Potencjał infrastruktury oraz usługi świadczone przez ten potencjał na rzecz zaspokojenia potrzeb ludności
Możliwość zatrudnienia ludzi i poziom bezrobocia
Zasoby majątkowe i pieniężne ludzi: charakter zagrożeń bezpieczeństwa społecznego i socjalnego
System współżycia ludzi i władzy jednostek społecznych, gospodarczych
NUTS (UE):
NUTS 1, NUTS 2, NUTS 3
Klasyfikacja ta stanowi podstawę analizy procesów społeczno - gospodarczych w przekrojach regionalnych Unii Europejskiej
Klasyfikacja opiera się na podziałach, administracyjnych i planistycznych obowiązujących w państwach członkowskich
NUTS 1 - pod względem wielkości powierzchni oraz liczby ludności odpowiada w przybliżeniu niemieckim krajom związkowym (landom). W dużych krajach UE średnia wielkość powierzchni tych regionów jest podobna. Dania, Irlandia, Luksemburg tworzą w całości regiony tego typu.
NUTS 2 - pod względem wielkości powierzchni oraz liczby ludności odpowiada francuskim Regions lub hiszpańskim communidates.
NUTS3 - pod względem wielkości powierzchni oraz liczby ludności odpowiada francuskim departamentom lub niemieckim powiatom.
NUTS 5 - gminy
NUTS (POLSKA):
Nr poziomu |
Nazwa jednostki poziomu |
Liczba jednostek |
1 |
Kraj |
1 |
2 |
Województwo |
16 |
3 |
Podregiony |
44 |
4 |
Powiaty + miasta na prawach powiatu |
308 + 65 |
5 |
Gminy + gminy miejskie na prawach powiatu |
2489 + 65 |
Typy regionów według Raportów Komisji Europejskiej:
regiony peryferyjne, w których dominuje rolnictwo o niskim poziomie rozwoju
inne regiony rolnicze, które nie są peryferyjnie położone
regiony „osierocone”, tj górnicze z przemysłem włókienniczym czy stronniczym
„nowe landy” byłego NRD
regiony przygraniczne
regiony o niskiej gęstości zaludnienia krajów skandynawskich (zwłaszcza północne obszary)
regiony konurbacyjne charakteryzujące się wysokim poziomem bezrobocia
Rynek pracy regionu:
Możliwość zatrudnienia
Zasoby majątkowe i pieniężne, oszczędności
System współżycia ludzi
Geneza polityki regionalnej Unii Europejskiej
„Państwa członkowskie pragną wzmocnienia jedności swoich gospodarek i zabezpieczenia ich harmonijnego rozwoju przez redukowanie zróżnicowania regionów mniej uprzywilejowanych” /Preambuła do Traktatu Rzymskiego z 1957 r./
Europejski Bank Inwestycyjny
Na mocy traktatu o EWO utworzono 01.01.1958 r. Europejski Bank Inwestycyjny, którego głównym celem jest wspomaganie harmonijnego rozwoju Wspólnoty.
Geneza europejskiej polityki regionalnej
Raporty Parlamentu Europejskiego:
Raport Motte'a proponujący utworzenie komitetu konsultacyjnego do regionalnych i podejście prac nad programem europejskiej polityki regionalnej (09.05.1960 r.)
Raport Birkelbacha postulujący:
oddanie do dyspozycji Komisji Europejskiej środków finansowych przeznaczonych na politykę regionalną
utworzenia centralnego biura dokumentacji europejskiej i poszerzenia kontaktów z lokalnymi organami samorządowymi (17.12.1963 r.)
Raport Rossiego sugerujący wspólnotowy wymiar polityki regionalnej oraz potrzebę podjęcia prac nad Europejskim Planem Zagospodarowania Przestrzennego (09.10.1964 r.)
Parlament Europejski w Raporcie Bersaniego sformułował sugestie dotyczące ukierunkowanej przestrzenne Europejskiej Polityki Ekonomicznej zaproponował również utworzenie specjalnego funduszu o przeznaczeniu regionalnym (23.05.1966 r.)
W 1967 r. w ramach Komisji Europejskiej została powołana Dyrekcja Generalna XVI do spraw polityki regionalnej. Jej zadaniem było przygotowanie koncepcji przyszłej polityki rozwoju regionalnego Unii Europejskiej. Na jej czele stoi Danuta Hubner.
1972 r. podjęcie działań uaktywniających politykę regionalną z powodu:
nadmiernych zróżnicowań regionalnych hamujących procesy integracyjne
rozszerzenia Wspólnoty o trzy kraje: Danię, Irlandię i Wielką Brytanię (01.01.1973 r.)
Na konferencji w Paryżu w 1972 r. postanowiono zapewnić dla celów polityki regionalnej odpowiednie środki finansowe. Nadano wówczas wymiar regionalny z funduszom budżetowym .........
Ustalono zasady utworzenia specjalnego funduszu regionalnego. Powstał on ostatecznie w 1975 r. jako Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (ERDF European Regional Development Fund)
Poszerzenie Wspólnoty o kolejne państwa: Grecję (1981 r.), Hiszpanię i Portugalię (1986 r.)
Rozpiętość w dochodach per capita między regionami najbogatszymi i najbiedniejszymi powiększyła się dziesięciokrotnie.
Jednolity Akt Europejski (JAE) z 1986 r. uznał politykę regionalną za jeden ze środków wzmocnienia ekonomicznej i społecznej spójności. Wraz z podpisaniem JAE utworzono podstawy dla nowej polityki strukturalnej Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej a przede wszystkim jej polityki regionalnej.
Wprowadzono do Traktatu o WE tytuł V „spójność ekonomiczna i socjalna”, w którym mówi się o konieczności zlikwidowania dysproporcji i zacofania w rozwoju niektórych regionów Wspólnoty (art. 130 a Traktat o WE).
W dalszej konsekwencji przeprowadzono w 1988 r. reformę trzech funduszy strukturalnych (ERDF, ESF, EAGGF), które od tego czasu miały funkcjonować w sposób skoordynowany.
JAE - traktatowe usankcjonowanie polityki regionalnej (wprowadzono zasady spójności)
Skoncentrowanie na określonych celach
Selekcja regionów została dokonana w oparciu o kryteria wspólnotowe
Przyznano pierwszeństwo programom wieloletnim
Procedury oparto na dokumencie Wspólnotowe Ramy Wsparcia
Zastąpiono mechanizm przyznania kwot przez mechanizm łączonego dodawania środków ich kumulowania
Wprowadzono monitoring
Wprowadzono wymóg udziału społeczeństwa zgodnie z zasadą subsydiarności - co tworzy zasadę partnerstwa
Komisja miała prawo do uruchamiania tzw Inicjatyw Wspólnotowych (wpierw było 13, potem ograniczono do 4)
W 1988 r. podjęto decyzję o realnym podwojeniu w ciągu 7 lat (z 7,20 mld ECU w 1987 r. do 14,5 mld ECU w 1993 r.) środków przeznaczonym na politykę spójności ekonomiczno - społecznej.
Opracowano nomenklaturę terytorialnych jednostek statystycznych (NUTS).
Cele polityki regionalnej w latach 1988-1992:
Cel 1 - wspieranie rozwoju i dostosowanie strukturalne regionów słabo rozwiniętych (zacofanych);
Cel 2 - restrukturyzacja regionów, regionów przygranicznych lub części regionów, które są dotknięte upadkiem przemysłu
Cel 3 - zwalczanie długotrwałego bezrobocia
Cel 4 - pomoc w zatrudnieniu ludziom młodym
Cel 5 - reformy Wspólnej Polityki Rolnej, dostosowanie struktur produkcyjnych, wspieranie obszarów rozwoju wiejskich
Cele polityki regionalnej w latach 1994 - 1999:
Cel 1 - dotyczył promocji rozwoju i dostosowań strukturalnych w regionach słabiej rozwiniętych. Region został włączony w zakres jego działań jeżeli PKB na jednego mieszkańca nie przekroczył 75% średniego w Unii w ciągu 3 ostatnich lat, rozwój i strukturalne dostosowanie regionów zacofanych,
Cel 2 - był podporządkowany konwersji całych regionów obszarów przygranicznych oraz niwelowaniu skutków związanych z upadkiem przemysłu, konwersja regionów dotkniętych regresją przemysłu
Cel 3 - dotyczył zwalczania długotrwałego bezrobocia, ochrony ludzi młodych
Cel 4 - przystosowanie siły roboczej do zmian w systemie produkcji,
Cel 5 - wspieranie rozwój obszarów wiejskich: wspieranie obszarów rolniczych, ułatwianie rozwoju i dostosowywanie strukturalne obszarów wiejskich.
Cel 6 - odnosił się do regionów cechujących się bardzo małą gęstością zaludnienia
Cele polityki regionalnej w latach 2000 - 2006:
Cel 1 - wspieranie regionów słabo rozwiniętych. Obejmuje regiony, które mają poniżej 75% PKB per capia średniej Wspólnoty. Włączono francuskie terytoria zamorskie, Wyspy Kanaryjskie, Azory, obszary słabo zaludnione ((poprzedni cel 6) Budżet na lata 2000 - 2006 wynosił 135,6 mld euro
Cel 2 - wspieranie ekonomicznej rekonstrukcji regionów borykających się z trudnościami strukturalnymi. Do tego celu zalicza się obszary dotknięte upadkiem przemysłu., regiony rolnice przeżywające kryzys oraz dotknięte depresją ośrodki rybołówstwa. Budżet na lata 2000 - 2006 - 21,1 mld euro.
Cel 3 - dotyczy problemów ujętych dotychczas w ramach celu m.in. środki będą przyznane na:
- edukację i modernizację systemów szkolenia
- dostosowanie do zmian ekonomicznych i społecznych
- efektywną politykę rynku pracy
Cele polityki spójności UE w okresie 2007 - 2013:
Konwergencja
Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie
Europejska Współpraca Terytorialna
Konwergencja - w regionach i państwach członkowskich, które w ramach polityki spójności kwalifikują się do uzyskania wsparcia w zakresie nowego celu konwergencji, głównym zadaniem będzie pobudzenie potencjału wzrostu w celu utrzymania i osiągnięcia wysokich stóp wzrostu.
Strategie będą skoncentrowane na inwestycjach i usługach publicznych niezbędnych do podniesienia długotrwałej konkurencyjności zwiększenia liczby nowych miejsc pracy i zapewnienia zrównoważonego rozwoju.
Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie. W celu zapewnienia najlepszego wykorzystania ograniczonych zasobów finansowych konieczna jest koncentracja na ograniczonej liczbie głównych priorytetów, a zwłaszcza na badaniach, innowacjach dostępności i tworzeniu nowych miejsc pracy, inwestycje w kapitał ludzki. Podnoszenie konkurencyjności i atrakcyjności regionów Unii Europejskiej za pomocą inwestycji w gospodarkę opartą na wiedzy, rozwijanie przedsiębiorczości, badania, współpracę między szkolnictwem wyższym a przedsiębiorstwami, dostęp do infrastruktury transportowej, telekomunikacyjnej itp.
Europejska Współpraca Terytorialna.
Programy współpracy transgranicznej:
promocja zrównoważonego rozwoju ekonomicznego miast, wsi, obszarów przybrzeżnych,
rozwój stosunków gospodarczych i współpracy małych i średnich przedsiębiorstw w ramach „struktur sieciowych”
rozwój turystyki, wspólna ochrona środowiska
zwiększenie dostępności do sieci transportowo - komunikacyjnych i informatycznych, zasobów wodnych i energetycznych
rozwój współpracy w dziedzinie edukacji, kultury, ochrona zdrowia
Programy operacyjne współpracy transgranicznej (będą realizować strategiczne priorytety o charakterze ponadnarodowym):
badania i rozwój poprzez tworzenie naukowych i technologicznych sieci współpracy
zintegrowane zarządzanie zasobami wodnymi
zapobieganie katastrofom, ochrona środowiska
poprawa dostępności regionów
Programy współpracy międzyregionalnej mają przede wszystkim:
wspierać poprawę efektywności działanie polityki regionalnej poprzez promocję sieci współpracy
wymianę doświadczeń między regionami z terytorium całej Unii Europejskiej
Struktura finansowania celów polityki regionalnej w latach 2007 - 2013
Komisja Europejska zaproponowała przeznaczenie w latach 2007 - 2013 z funduszy 336,1 mld euro na realizację celów polityki spójności, w tym na:
Cel 1 - konwergencja 264 mld euro (78,54% ogólnej kwoty środków)
Cel 2 - konkurencyjność regionalna i zatrudnienie 57,9 mld euro (17,22# ogólnej wartości środków)
Cel 3 - Europejska Współpraca Terytorialna 13,2 mld euro (3,94%)
Programy Operacyjne Współpracy Transgranicznej z udziałem Polski 2007 - 2013:
1. PO Europejskiej Współpracy Terytorialnej (EWT)
Polska - Saksonia
Polska - Meklemburgia/Brandenburgia
Polska - Brandenburgia
Polska - Republika Czeska
Polska - Republika Słowacka
Polska - Litwa
Polska - Dania - Szwecja - Litwa - Meklemburgia (Południowy Bałtyk)
2. PO Europejskiego Instrumentu Partnerstwa i Sąsiedztwa (ENPI)
Polska - Litwa - Rosja
Polska - Białoruś - Ukraina
Zasady polityki regionalnej:
Generalne
Organizacji polityki regionalnej
Finansowanie polityki rozwoju regionalnego
Oceny realizacji programów /I. Pietrzyk/
Zasady generalne:
Subsydiarności - w myśl Traktatu o Unii Europejskiej (z Maastricht) polega na podziale kompetencji (zadań) między Wspólnotami Europejskimi, państwami członkowskimi oraz ich jednostkami.
Koordynacji - odnosi się do dwóch kwestii:
zintegrowanego wykorzystania funduszy strukturalnych i innych instrumentów finansowych
koordynowania przez Komisję polityk regionalnych państw członkowskich
Elastyczności - komisja w polityce regionalnej respektuje zróżnicowaną rzeczywistość regionalną oraz specyfikę organizacyjną i instytucjonalną krajów członkowskich, umożliwienie posługiwania się krajem członkowskim wskaźnikami statystycznymi lepiej uwzględniającą krajową specyfikę.
Zasady organizacji polityki regionalnej:
Zasada programowania:
przyjęcie ściśle określonych okresów realizacyjnych dla działań funduszy strukturalnych 2000 - 2006, 2007 - 2013)
ustalenie procedury przygotowania programów pomocowych dla poszczególnych regionów i obszarów oraz ustanowienie dla nich Ram Wsparcia Wspólnotowego i Jednolitych Dokumentów Programowych
2. Zasada partnerstwa oznacza obowiązek uzgodnienia wszystkich ustaleń na poszczególnych etapach procedury programowania od sporządzania planów rozwoju regionalnego przez Pomocowe Programy Wsparcia i programy operacyjne. Zasada ta odnosi się do konieczności współpracy różnych instytucji przy negocjonowaniu programów polityki regionalnej. Negocjacja obejmuje: poziom lokalny u regionalny. Dialog prowadzony jest na poziomie krajowym. Trzeci poziom europejski obejmuje negocjacje.
3. Zasada kompatybilności z innymi politykami Unii Europejskiej a zwłaszcza z regulacjami dotyczącymi konkurencyjności, przejrzystości procedur publiczności, ochrony środowiska itd.
4. Zasada spójności:
z polityką makroekonomiczną - polityka regionalna jest fragmentem szeroko rozumianej polityki ekonomicznej a jej efektywność zależy w dużym stopniu w zakresie od zgodności z polityką ekonomiczną
zasada ta obliguje jednoznacznie państwa członkowskie do uwzględnieniania w polityce makroekonomicznej też najbiedniejszych regionów, nie pozostawiając ich poza polem działalności inwestycyjnej państwa.
Zasady finansowania polityki rozwoju regionalnego:
Zasada koncentracji - alokacja geograficzna na określonych celach. Przejawia się w:
Przeznaczenie funduszy na ograniczoną liczbę celów
Doborze kryteriów służących wyselekcjonowaniu regionów dotkniętych problemami
Skoncentrowaniu finansowania na regionach opóźnionych w rozwoju w najmniej zamożnych krajach członkowskich.
Zasada dodawalności. Pomoc udzielana przez Unię stanowi uzupełnienie układu danego państwa członkowskiego a nie okazję do redukcji tego układu. Chodzi o to, aby państwa członkowskie nie zmniejszały poziomu nakładów na rozwój regionalny w porównaniu z poprzedni, okresem planistycznym. Sprzyja to tworzeniu stabilnych instrumentów i poziomów finansowania rozwoju regionalnego nie tylko w skali rocznego budżetu.
Zasada komplementarności (uzupełnia się, montażu finansowego). Przedsięwzięcia podejmowane z inicjatywy UE i państw członkowskich. Uzupełniają się wzajemnie. Istnieje konieczność stosowania montażu finansowego, czyli współfinansowania przedsięwzięć inwestycyjnych ze źródeł krajowych i zagranicznych, publicznych i prywatnych oraz krajowych, regionalnych i lokalnych.
Oceny realizacji programów:
Zasada monitorowania i oceny programów - polega na monitorowaniu i ocenie programów i planów regionalnych we wszystkich fazach (ex-ante, realizacji i ex-post). Monitoring ten jest realizowany na zasadzie partnerstwa krajów członkowskich i Komisji Europejskiej.
Zasada kontroli finansowej. Państwa członkowskie zobowiązane są do:
skutecznego systemu zarządzania i kontroli programów
zagwarantowania zgodnego z prawem UE zarządzania Funduszami Wspólnotowymi
zagwarantowanie dokładności sprawozdań z wydatków oraz korygowania wszelkich naruszeń przepisów
współpracy z Komisją w celu właściwego zarządzania finansowego funduszami wspólnotowymi. Komisja Europejska dokonuje kontroli u beneficjenta Funduszy Strukturalnych.
Fundusze Strukturalne- najważniejsze:
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (ERDF)
Europejski Fundusz Społeczny (EFS)
Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej (EAGGF)
Jednolity Instrument Finansowania Rybołówstwa (FIFG)
Fundusze te wykorzystywane są dla dwóch celów. Podział celów funduszy strukturalnych:
horyzontalne
regionalne - wynikające ze specyfiki danych regionalnych.
Fundusze wykorzystywane są do dwóch grup instrumentów:
krajowe programy
inicjatywy wspólnotowe
Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej (EAGGF - European Agriculture Guidance and Guarantee Funds) (już nie istnieje) powstał w 1964 roku na mocy traktatów rzymskich, które ustanawiają Europejską Wspólnotę Gospodarczą (1957). Zajmuje się wspieraniem przekształceń struktury rolnictwa oraz wspomaganiem rozwoju obszarów wiejskich. Na Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej jest przeznaczana największa część budżetu Unii Europejskiej (w 1999 przeznaczono na ten cel 42,2 procenta budżetu). Ponadto środki Funduszu pochodzą z opłat nakładanych na importowane spoza Unii Europejskiej produkty rolne. Fundusz podzielony został na dwie sekcje: Sekcji Gwarancji, która finansuje wspólną politykę rolną (zakupy interwencyjne produktów rolnych, dotacje bezpośrednie dla rolników) oraz Sekcji Orientacji, która wspiera przekształcenia w rolnictwie w poszczególnych państwach UE i jest instrumentem polityki strukturalnej.
Zadania EAGGF:
Wspieranie przekształceń strukturalnych rolnictwa.
Pomoc w rozwoju obszarów wiejskich.
Zakres pomocy obejmował:
Poprawę funkcjonowania gospodarstw rolnych i przedsiębiorstw rolno - spożywczych.
Pobudzanie produkcji nieżywnościowej.
Trwały rozwój lasów.
Polepszenie warunków pracy.
Tworzenie nowych miejsc pracy na obszarach wiejskich.
Dywersyfikacja działalności gospodarczej na wsi.
Zachowanie i promocję walorów naturalnych regionu i rolnictwa.
LEADER + finansowanie, pilotażowych rozwiązań na obszarach wiejskich
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (ERDF - European Regional Development Fund) (istnieje) powstał w 1975 roku jako reakcja na coraz głębsze rozbieżności w rozwoju regionów (spowodowane kryzysem gospodarczym i przystąpieniem do UE Wielkiej Brytanii i Irlandii). Celem jego działalności jest zmniejszenie dysproporcji w rozwoju pomiędzy regionami UE.
Pomoc dla regionów polega na:
realizacji inwestycji pozwalających utrzymać lub tworzyć stałe miejsca pracy
rozwijaniu infrastruktury (np. budowa dróg, sieci telefonicznych)
wspieranie lokalnych inicjatyw rozwojowych np. organizacji wspierających przepływ nowych technologii lub ułatwiających dostęp do finansowania dla małych i średnich przedsiębiorstw
rozwój potencjału lokalnego: małych i średnich przedsiębiorstw
działalność badawczo-rozwojowa
inwestycje związane z ochroną środowiska
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego wspierając wybrane regiony współfinansuje realizację celów nr 1 i 2 Polityki Strukturalnej UE. Są to: rozwój i dostosowania strukturalne regionów opóźnionych w rozwoju oraz przekształcenia strukturalne terenów silnie uzależnionych od upadających gałęzi przemysłu.
Europejski Fundusz Społeczny (EFS - European Social Fund) (istnieje) utworzony w 1960 roku. Jest pierwszym z zastosowanych we Wspólnocie instrumentów polityki strukturalnej. Został powołany do życia na podstawie art. 123 Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Gospodarczą (1957). Współfinansuje działania krajów członkowskich UE w dziedzinie polityki zatrudnienia i rozwoju zasobów ludzkich. Jego pomoc koncentruje się na najbiedniejszych regionach. Fundusz powinien wspierać działania polegające na zapobieganiu i przeciwdziałaniu bezrobociu, rozwijaniu potencjału kadrowego orz wspomaganiu integracji społecznej.
Finansowanych jest pięć obszarów wsparcia:
aktywizacja zawodowa bezrobotnych i zagrożonych bezrobociem
przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu
kształcenie ustawiczne
doskonalenie kadr gospodarki i rozwój przedsiębiorczości
aktywizacja zawodowa kobiet
Wspierane są również rozwiązania systemowe w zakresie zatrudnienia i rozwoju zasobów ludzkich np. systemy szkoleń zawodowych i doskonalenia nauczycieli i trenerów. Ponadto EFS finansuje funkcjonowanie inicjatywy EQUAL. Budżet Europejskiego Funduszu Społecznego wynosi na lata 2000-2006 około 60 miliardów euro, co stanowi około 30 procent środków przeznaczonych dla Funduszy Strukturalnych przez Unię Europejską na lata 2000-2006 (jest to razem prawie 195 miliardów euro).
Jednolity Instrument Finansowania Rybołówstwa (FIFG - Financial Instrument for Fisheries Guidance) powstał w 1993 roku w ramach reformy funduszy strukturalnych. Ten instrument polityki strukturalnej Unii Europejskiej wspiera restrukturyzację rybołówstwa państw członkowskich. Finansuje inicjatywy służące restrukturalizacji rybołówstwa i upraw wodnych. Celem finansowanych projektów powinno być dążenie do uzyskania równowagi w środowisku morskim.
Pomoc dla rybołówstwa polega na:
tworzeniu małych jednostek rybołówstwa przybrzeżnego i wspólnych przedsiębiorstw
finansowaniu odnowienia floty rybackiej i modernizacji kutrów
ulepszaniu wyposażenia portów rybackich
pomoc w dostosowaniu połowów do wymogów rynku
rekompensowaniu masowego zaprzestania działalności
pomoc w zachowaniu fauny i flory przybrzeżnej
poprawa przetwórstwa i marketingu owoców morza
Traktat z Maastricht. W traktacie tym w Unii Europejskiej (1992 rok) przyjęto, że Wspólnota będzie dążyć do zmniejszenia nierówności w poziomie rozwoju różnych regionów i zacofanych regionów o niskim stopniu rozwoju włączając w te obszary rolnicze. Traktat z Maastricht wzmocnił politykę regionalną ustanawiając powstanie w 1993 roku Funduszu Spójności (kohezji).
Fundusz Spójności - pomoc jest przeznaczona na finansowanie projektów w dziedzinie ochrony środowiska i inwestycje w infrastrukturę transportową państw, w których poziom PKB na jednego mieszkańca jest niższy niż 90% średniej dla całej UE. Kryteria spełniły wówczas cztery państwa członkowskie: Grecja, Portugalia, Irlandia i Hiszpania.
Główne zadania:
zapewnienie w UE zrównoważonego wzrostu gospodarczego i postępu socjalnego
inwestycje w zakresie ochrony środowiska
infrastruktura transportowa (rozwój sieci korytarzy transeuropejskich)
Berlin 1999 rok - AGENDA. Na szczycie UE w Berlinie jaki odbył się 24 i 25 marca 1999 rok w ramach dyskusji nad opracowaną przez Komisję Europejską „Agenda 2000” postanowiono postanowiono utrzymać na lata 2000 - 2006 generalne zasady polityki strukturalnej dążąc przy tym do poprawy efektywności wykorzystania funduszy strukturalnych Funduszu Spójności.
Postanowiono, że łączna wysokość środków otrzymywanych w skali roku przez poszczególne państwa członkowskie z funduszy strukturalnych (łącznie z Funduszem Spójności) nie może przekraczać 4 % krajowego PKB.
Wydane przez Komisję Europejską formułują kierunku reform Funduszy Strukturalnych Unii na lata 2000 - 2006 Komisja podkreśla, że utrzymanie priorytetów polityki spójności poprzez zredukowanie rozpiętości w rozwoju regionalnym jest niezbędne, szczególnie w perspektywie rozszerzenia UE na nowe kraje .......
Kierunki reform polityki strukturalnej UE w ramach programu Agenda 2000 dotyczą zwiększenia efektywności Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spójności. Polega to na:
przez większą tematyczną i geograficzną koncentrację projektów na ściśle określonych celach i kierunkach rozwoju oraz obszarach geograficznych
poprawy zarządzania funduszami przez większą decentralizację oraz wdrożenie systemu monitoringu podjętych działań, ich oceny ex-ante i ex-post oraz kontroli i korygowania ujawnionych i nieprawidłowości
unowocześnienie europejskiego modelu rolnictwa w kierunku rozwoju sektora rzeczywiście wielofunkcyjnego, konkurencyjnego i spełniającego wymogi ekologii
wzmocnienie przedakcesyjnej strategii dla krajów kandydujących przez ustanowienie mechanizmów finansowych
Przyjęcia nowych finansowych ram wydatków na okres 2000 - 2006
Akcje innowacyjne art. 10 EFRR
2000 - 2006 - zredukowano liczbę działań innowacyjnych z 8 do 3. Nowa generacja działań innowacyjnych nastawiona jest na wzmocnienie konkurencyjności
rozwijanie regionalnych gospodarek opartych na wiedzy i technologicznych innowacjach w celu udzielania pomocy europejskich
rola społeczeństwa informacyjnego „e-Europe” dla rozwoju regionalnego, które przez potężne efekty tworzenie sieci przesyłu informacji może się przyczynić do geograficznego, ekonomicznego otwarcia się regionów
wykorzystanie w większym stopniu unikalnych cech i zasobów regionu dla rozwoju konkurencyjnej i spełniającej uwarunkowania środowiskowe gospodarki tak aby poprawić warunki życia i pracy mieszkańców regionu.
Polityka regionalna przyczynia się do wzmocnienia spójności całej wspólnoty poprzez wyrównanie szans rozwojowych regionów mających słabsze warunki rozwoju.
Spójność społeczno - ekonomiczna:
spójność rozumiana jest przy tym w aspekcie ekonomicznym, społecznym i przestrzennym
spójność ekonomiczną ocenia się według poziomu PKB na jednego mieszkańca (priorytet siły nabywczej), spójność społeczną według zróżnicowania stopy bezrobocia
Interwencje Funduszy w układzie celów polityki regionalnej UE w latach 2000 - 2006:
Cel 1 |
Cel 2 |
Cel 3 |
EFRR |
EFRR
|
EFS |
EFS |
|
|
EFO i GR |
EFS |
|
FIWR |
|
|
Budżet Funduszy Strukturalnych (w mld euro)
1989- 1993 (wg cen z 1988) |
1994 - 1999 (wg cen z 1993) |
2000 - 2006 (wg cen z 1999) |
2007 - 2013 |
56,6 |
136,8 |
182,5 |
336,1 |
Alokacje budżetu Funduszu Spójności (Kohezji) na lata 2000 - 2006
Środki finansowe Funduszu Spójności są kierowane do państw członkowskich, w których produkt narodowy brutto (PNB) per capita na jednego mieszkańca jest niższy niż 90% średniej w państwach Unii Europejskiej, oraz w których opracowany został program zmierzający do spełnienia kryteriów konwergencji ustalonych w art. 104 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską.
Projekty finansowane z Funduszu Spójności powinny być zgodne z postanowieniami Traktatów, przyjętymi zgodnie z nimi instrumentami oraz politykami wspólnotowymi łącznie z polityką ochrony środowiska, transportową, w dziedzinie sieci transeuropejskich, polityką konkurencji oraz polityką zamówień publicznych.
Finansowanie przedsięwzięć z Funduszu Spójności opiera się na zasadzie współfinansowania. Projekty inwestycyjne ubiegające się o dofinansowanie mogą być wsparte w ramach Funduszu Spójności maksymalnie do wysokości 85 % wydatków publicznych lub innych równoważnych wydatków, włączając w to wydatki jednostek, których działalność jest podjęta w ramach administracyjnych lub prawnych, na mocy których mogą być uważane za równoważne jednostkom publicznym (tzw. wydatków kwalifikowanych). Strona polska musi zagwarantować środki na pozostałe finansowanie, z jednego lub kilku źródeł. W ramach jednego projektu nie można korzystać jednocześnie z Funduszu Spójności oraz funduszy strukturalnych. Pomoc doradcza może być finansowana ze środków Funduszu Spójności w 100%.
Zgodnie z Rozporządzeniem Rady nr 1164/94/WE przy wyznaczaniu indykatywnej alokacji dla danego kraju brana jest pod uwagę liczba ludności zamieszkała w danym państwie, PNB z uwzględnieniem poprawy krajowego dobrobytu osiągniętego w poprzednim okresie programowania, powierzchnia kraju oraz inne czynniki społeczno ekonomiczne np. deficyt w obszarze infrastruktury transportowej. Zgodnie z Rozporządzeniem Rady 1164/94/WE przyznane Polsce środki Funduszu Spójności będą w równym stopniu wspierać obydwa obszary priorytetowe.
Zgodnie z postanowieniami Traktatu o Przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej na zobowiązania (commitments) podejmowane przez nowe Państwa Członkowskie w ramach interwencji Funduszu Spójności, Unia Europejska przeznaczyła na lata 2004 - 2006 środki finansowe w wysokości 7,5905 miliarda Euro według cen z 1999 r.
Przydziały zobowiązań dla nowych Państw Członkowskich dla każdego roku w tym okresie powinny wynieść:
Rok |
Zobowiązań dla nowych Państw Członkowskich w mln. Euro |
2004 |
2 616,8 |
2005 |
2 151,7 |
2006 |
2 822,0 |
Biorąc pod uwagę kryteria stosowane przy wyznaczaniu indykatywnej alokacji oraz wysokość środków finansowych przeznaczonych na zobowiązania w obecnym okresie programowania alokacja dla Polski, określona w Traktacie Akcesyjnym, waha się w przedziale od 45,65 % do 52,72 % całości środków. Oznacza to, iż począwszy od 2004 r. roczne zobowiązania dla Polski będą wahać się w następujących przedziałach (według cen z 1999 r.):
Rok |
Przedziały zobowiązań dla Polski w mln Euro |
Średnie zobowiązania dla Polski w mln. Euro |
2004 |
1 194,6 - 1 379,6 |
1 287,1 |
2005 |
982,3 - 1 134,4 |
1 058,3 |
2006 |
1 288,2 - 1 487,8 |
1 388,0 |
Według cen z 2004 r. powyższe alokacje zmieniają się następująco:
Rok |
Przedziały zobowiązań dla Polski w mln Euro |
Średnie zobowiązania dla Polski w mln. Euro |
2004 |
1 350,2 - 1 559,3 |
1 454,8 |
2005 |
1 110,2 - 1 282,2 |
1 196,2 |
2006 |
1 456,1 - 1 681,6 |
1 568,8 |
Tak więc średnia alokacja dla Polski w latach 2004-2006 wynosi 4219,8 mln Euro.
Dla obecnego okresu programowania Funduszu Spójności (2004-2006) w przyjętej 14 lutego 2003 przez Radę Ministrów Strategii wykorzystania Funduszu Spójności na lata 2004-2006 zostały określone dwa priorytetowe obszary wsparcia - środowisko i transport. Dokument ten jest dostępny na stronie internetowej dawnego Ministerstwa Gospodarki(w dziale Polityka Strukturalna/Fundusz Spójności), zawiera on również pełniejszą charakterystykę Funduszu Spójności, diagnozę obydwu priorytetowych obszarów wsparcia oraz priorytetowe cele, które będą finansowane ze środków pochodzących z Funduszu Spójności.
Od 2000 roku Polska korzysta z Przedakcesyjnego Instrumentu Polityki Strukturalnej (ISPA), który został utworzony na mocy Rozporządzenia Rady nr 1267/99 z 21 czerwca 1999 roku. Z chwilą przystąpienia do Unii Europejskiej, Polska jako państwo członkowskie przestanie być beneficjentem tego instrumentu, kierowanego do państw kandydujących. Wszystkie projekty zatwierdzone do finansowania w ramach ISPA będą kontynuowane w następnych latach jako projekty Funduszu Spójności.
Inicjatywy wspólnotowe są instrumentem finansowania polityki regionalne UE. Wspierają działania istotne dla UE jako całości (horyzontalne problemy społeczne i gospodarcze). Inicjonowane są zarządzane przez Komisję Europejską.
Inicjatywy Wspólnotowe 1994 - 2000:
13 programów skoncentrowanych w czterech dziedzinach:
współpraca przygraniczna, międzynarodowa i międzyregionalna w tym sieci i powiązania instytucjonalne
rozwój obszarów wiejskich i regiony peryferyjne
zatrudnienie i rozwój kapitału ludzkiego
sterowanie zmianami i restrukturyzacją przemysłu
13 Inicjatyw Wspólnotowych:
INTERREG II
LEADER II
REGIS II
EMPLOYEMENT
ADAPT
RECHAR II
RESIDER II
KONVER
RETEX
Przemysł tekstylny i odzieżowy w Portugalii
SMES
URBAN
PESCA
AGENDA 2000 ograniczyła liczbę Inicjatyw Wspólnotowych z 13 do 4:
INTERREG III - współpraca ponadgraniczna, transnarodowa i międzyregionalna, mająca na celu popieranie harmonijnego i zrównoważonego rozwoju, przestrzennego planowania europejskiego terytorium.
URBAN - społeczno - gospodarcza odnowa miast i ich okolic z uwzględnieniem warunków rozwoju zrównoważonego.
LEADER + - rozwój obszarów wiejskich poprzez zintegrowane programy i współpracę między lokalnymi grupami działania
EQUAL - zwalczanie wszelkich form dyskryminacji i nierówności szans zwłaszcza na rynku pracy
Podstawowe zasady Inicjatyw Wspólnoty INTERREG III, URAN II, EQUAL I LEADER +:
Transnarodowość
Wielowymiarowe partnerstwo
Zintegrowane podejście
Zasada równość szans
Koordynacja i wieloszczeblowość procesu programowania
Rozwój zrównoważony
Innowacyjność, pilotażowy charakter, możliwość upowszechnienia
Cel Inicjatywy INTERREG - zrównoważony i harmonijny rozwój oraz integracja terytorialna obszaru europejskiego
INTERREG III tworzą:
Komponent A - współpraca przygraniczna
Komponent B - współpraca międzynarodowa w ramach dużych regionów paneuropejskich
Komponent C - współpraca międzyregionalna w skali europejskiej
ESPON (Europejska Sieć Monitorowania Planowania Przestrzennego) - tworzenie naukowej i technicznej bazu planowania przestrzennego w Europie.
INTERRACT - program pomocy technicznej służący wykorzystywania doświadczeń z ubiegłych edycji INTERREG przy realizacji programów INTERREG III.
Komponent A służy wsparciu lokalnej i regionalnej współpracy przygranicznej realizowane są projekty infrastrukturalne i projekty „miękkie”.
Komponent B - wsparcie współpracy międzynarodowej w zakresie:
zrównoważonego i skoordynowanego rozwoju przestrzennego, planowania przestrzennego,
infrastruktury transeuropejskiej, zagadnień łączności i energii oraz ochrony środowiska.
Komponent C - współpraca międzyregionalna obejmująca wymianę informacji z doświadczeń w zakresie rozwoju regionalnego i przestrzennego i technik kohezyjnych w celu zwiększenia efektywności polityki rozwoju przestrzennego.
Transnational Co - Operation :
INTERREG III komponent B - 13 programów
INTERREG III komponent C - strefy: strona północna, południowa, wschodnia i zachodnia
Środki na Inicjatywę Wspólnotową INTERREG III w latach 2004 - 2006 w Polsce:
wynoszą 221,31 mln euro
pochodzą z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
Podział kwotowy środków na lata 2004 - 2006:
Kwota 221,32 mln euro w podziale na komponenty
A - 177,05 mln euro - 80%
B - 30,90 mln euro - 14 %
C - 13,27 mln euro - 6%
INTERREG III A - 7 programów współpracy przygranicznej
Programy dwustronne:
Polska - Meklemburgia/Brandenburgia
Polska - Brandenburgia
Polska - Saksonia
Polska - Republika Czeska
Polska - Republika Słowacka
Polska - Litwa
Polska - Dania - Szwecja - Litwa - Meklemburgia (Południowy Bałtyk)
Cały obszar Polski jest objęty dwoma programami:
Podział środków na programy na lata 2004 - 2006:
CADSES - 18,59 mln euro
BSR - 12,39 mln euro
INTERREG III C
Podział środków na programy na lata 2004 - 2006
Strefa wschodnia - 8,39 mln euro
Strefa północna - 3,59 mln euro
INTERACT - 1,14 mln euro
ESPON - 0,16 mln euro
Zasady INTERREG III:
Wspólne struktury zarządzające i płatnicze dla każdego programu
Wspólny program operacyjny
Wspólny budżet programu
Dofinansowanie programu z ERDF - do 75% kwalifikujących się kosztów, nowa perspektywa 85%
Przynajmniej dwóch partnerów realizuje wspólny projekt
Wybór partnera wiodącego (lead partner)
Cele Polska - Litwa - Rosja (Obwód Kalilingradzki):
Promocja tworzenia i rozwoju nowych i istniejących sieci współpracy po obu stronach granicy
Zredukowanie peryferyjnego charakteru terenów przygranicznych a przez to podniesienie stopy życiowej i rozwiązanie specyficznych problemów rozwojowych
Wzmocnienie społeczno - gospodarczej spójności regionów przygranicznych
Priorytety i działania Polska - Litwa - Rosja (Obwód kaliningradzki):
Wzrost konkurencyjności i produktywności obszaru współpracy przez modernizację i rozbudowę infrastruktury transgranicznej, ochronę granic oraz współpracę gospodarczą i naukowo - techniczną.
Wspieranie współpracy gospodarczej i naukowo - technicznej.
Wzmocnienie infrastruktury granicznej i przygranicznej w celu zapewnienia rozwoju obszar przygranicznego.
Ochrona środowiska, wzrost efektywności wykorzystania energii, promowanie odnawialnych źródeł energii.
Rozwój turystyki i infrastruktury technicznej przyczyniający się do rozwoju obszaru przygranicznego jak również zachowanie obiektów dziedzictwa kulturowego o znaczeniu transgranicznej.
Współpraca między społecznościami, integracji społeczno - kulturowa, wzmocnienie rynku pracy.
2.1. Wspieranie inicjatyw społeczności lokalnych.
2.2. Regionalna tożsamość kulturowa i dziedzictwo kultury.
Pomoc techniczna.
Struktury zarządzania Polska - Litwa - Rosja (Obwód kaliningradzki):
Wspólna Instytucja Zarządzająca
Wspólna Instytucja Płatnicza
Wspólny Sekretariat Techniczny
Wspólny Komitet Sterujący
Wspólny Komitet Monitorujący
Europejski Instrument Partnerstwa i Sąsiedztwa (ENPI) - programy współpracy transgranicznej w ramach (ENPI). Obszary wsparcia - obszary na poziomie NUTS III wzdłuż zewnętrznych granic lądowych UE oraz obszary na poziomie NUTS II usytuowane nad morzem łączącym państwa członkowskie i kraje partnerskie.
Program Współpracy Transgranicznej Polska - Białoruś - Ukraina 2007 - 2013:
Obszar objęty programem:
W Polsce podregiony: krośnieńsko - przemyski (woj. podkarpackie), białostocko - suwalski (woj. podlaskie), białopodlaski i chełmsko - zamojski (woj. lubelskie), ostrołęcko - siedlecki (woj. mazowieckie) oraz podregiony przyległe: rzeszowsko - tarnobrzeski, łomżyński, lubelski,
W Białorusi: obwód brzeski, miński i grodzki ........................
W Ukrainie .........................
Charakterystyka obszaru Polska - Białoruś - Ukraina 2007 - 2013:
Cały obszar objęty programem obejmuje - 316,3 tys. km.
Długość granicy pomiędzy Polską a Białorusią - 418 km,
pomiędzy Polską i Ukrainą - 535 km,
pomiędzy Białorusią i Ukrainą - 205 km.
Ludność obszaru wynosi 20,1 mln osób (2005 rok, z tego 6,2 mln w polskiej części, 7,3 mln w białoruskiej części, 8,5 mln w ukraińskiej części).
Średni poziom PKB per capita w 2005 roku wynosił 3,7 tys. euro w polskiej części, 1,2 tys. euro w ukraińskiej części i 2,5 tys. w białoruskiej części.
Priorytety i działania Polska - Białoruś - Ukraina 2007 - 2013:
Wzrost konkurencyjności obszarów przygranicznych.
Rozwój przedsiębiorczości.
Rozwój turystyki.
Poprawa dostępności obszaru.
Poprawa jakości życia.
Ochrona środowiska w obszarze przygranicznym
Bezpieczne i sprawne funkcjonujące granice
Współpraca sieciowa i inicjatywy społeczności lokalnym.
Budowanie potencjału współpracy na poziomie regionalnym i lokalnym.
Inicjatywy społeczności lokalnych.
Pomoc techniczna.
Program współpracy transgranicznej Litwa - Polska 2007 - 2013:
Obszar kwalifikowany
podregion na poziomie NUTS III
Polska : białostocko - suwalski, ełcki, łomżyński i olsztyński (oba na zasadzie elastyczności)
Litwa + Altytus, Marijampole, Taurage, Kowno, Wilno (z wyłączeniem miasta) - trzy ostatnie na zasadzie elastyczności
Dokumenty programowe:
Zintegrowany Pakiet Wytycznych
Rada Europejska
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Komisja Europejska
Polityka Spójności Wspólna Polityka Rolna Wspólna Polityka
Strategiczne Wytyczne Strategiczne Wytyczne Rybacka
Wspólnoty (SWW) UE dla Polityki Rozwoju
Obszarów Wiejskich
Rzeczpospolita Polska
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Strategia Rozwoju Kraju
2007 - 2015
Krajowy Program Narodowa Strategia Narodowa Strategia Narodowy Plan
Reform Spójności Rozwoju Obszarów Strategiczny dla
2005 - 2008 NSRO Wiejskich Rybołówstwa
Dokumenty programowe:
Strategia Rozwoju Kraju 2007 - 2015
Narodowa Strategia Krajowy Plan strategiczny Strategia Rozwoju
Spójności (NSRO) dla obszarów Wiejskich Rybołówstwa
16 RPO
PO Infrastruktura PO Rozwój Obszarów PO zrównoważony
Krajowy Program i Środowisko Wiejskich Rozwój Sektora
Reform PO Kapitał ludzki Rybołówstwa
PO Innowacyjna gospodarka i Nadbrzeżnych
PO Rozwój Polski Obszarów Rybackich
Krajowy Raport Wschodniej
nt. Zabezpieczenia PO Europejskiej
Społecznego Współpracy Terytorialnej Program inne strategie
i Integracji PO Pomoc techniczna Konwergencji sektorowe, regionalne,
Społecznej przestrzenne i inne
Wielkość środków z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności 2004 - 2006 i 2007 - 2013 dla Polski:
Środki UE |
NPR 2004 - 2006 |
NSS 2007 - 2013 |
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Europejski Fundusz Spójności Fundusz Spójności Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej (sekcje orientacji) Finansowy instrument Wspierania Rybołówstwa |
40,5% 15,9% 32,6% 9,3%
1,7% |
52,3% 14,9% 32,8% -
|
Razem |
12809,7 |
67 mld (wcześniej 59533,0 mld) |
Cele Narodowej Strategii Spójności 2007 - 2013:
Cel strategiczny - tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki polskiej opartej na wiedzy i przedsiębiorczości zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej Polski w ramach UE i wewnątrz kraju.
Cele horyzontalne:
tworzenie warunków dla utrzymania stabilnego, wysokiego tempa wzrostu gospodarczego
wzrost zatrudnienia poprzez rozwój kapitału ludzkiego i społecznego
podniesienie konkurencyjności polskich przedsiębiorstw oraz rozwój sektora usług
budowa i modernizacja infrastruktury technicznej o podstawowym znaczeniu dla wzrostu konkurencyjności polskich regionów
wzrost konkurencyjności polskich regionów oraz przeciwdziałanie ich marginalizacji w wymiarze społecznym, gospodarczym i przestrzennym
Dostępność środków UE dla Polski w latach 2007 - 2013:
Pula dostępnych środków - 91031 mln euro w tym:
- NSRO - 67,3 mld euro
- PROW - 13,2 mld euro
Programy operacyjne |
EFROW |
EFR |
EFRR |
EFS |
Fundusz Spójności |
Razem UE |
Regionalne programy operacyjne (16) |
|
|
16,6 |
|
|
16,6 |
Program rozwoju Polski Wschodniej |
|
|
2,3 |
|
|
2,3 |
Kapitał ludzki |
|
|
|
9,7 |
|
9,7 |
Innowacyjna gospodarka |
|
|
8,3 |
|
|
8,3 |
Infrastruktura i środowisko |
|
|
6,4 |
|
21,5 |
27,9 |
Pomoc techniczna |
|
|
0,5 |
|
|
0,5 |
Europejska Współpraca Terytorialna |
|
|
0,7 |
|
|
0,7 |
Krajowa Rezerwa Wykonania (2%) |
|
|
|
|
|
1,3 |
Razem Fundusze NSRO |
|
|
34,8 |
9,7 |
21,5 |
67,3 |
NSRO całkowita |
|
|
|
|
|
|
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich |
13,2 |
|
|
|
|
13,2 |
Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich |
|
0,65 |
|
|
|
0,65 |
Razem |
13,2 |
0,65 |
34,8 |
9,7 |
21,5 |
81,5 |
Dokumenty programowe polityki regionalnej w latach 2000 - 2006:
Zgodnie z zasadą programowania środki pochodzące z Funduszy Strukturalnych finansują tylko działania zawarte w wieloletnich programach rozwoju. Wynika stąd koieczność przygotowania tzw dokumentów programowych o horyzoncie 7-letnim.
Podstawowe dokumenty programowe (2000 - 2006):
Plan Rozwoju (PR)
Podstawy Wsparcia Wspólnoty (PWW)
Programy Operacyjne (PO)
Uzupełnienia Programów Operacyjnych (UPO)
Jednolity Dokument Programowy (JDP)
Dokumenty programowe polityki regionalnej w latach 2000 - 2006:
Narodowy Regionalny Plan Rozwoju
Podstawy Wsparcia Wspólnoty
Program Operacyjny Program Operacyjny
uzupełnienie programu uzupełnienie programu
projekt projekt projekt projekt
Plan Rozwoju :
Jest podstawowym dokumentem programowym przygotowanym przez państwo członkowskie.
Diagnozuje jego sytuację społeczną i gospodarczą.
Określa potrzeby w kontekście celów polityki regionalnej.
Określa planowaną strategię wykorzystania Funduszy Strukturalnych i innych środków finansowych stanowiących instrumentarium polityki regionalnej UE.
Zgodność Planu Rozwoju ze strategicznymi z punktu widzenia rozwoju kraju dokumentami jest warunkiem koniecznym jego skutecznej realizacji.
Plan Rozwoju przygotowany jest przez właściwe władze wyznaczone przez państwo członkowskie na szczeblu krajowym lub regionalnym
Po konsultacjach z partnerami społecznymi dokument ten był przedłużony kosztem jego zgodności z celami wskazanymi w rozporządzeniu 1260/1999/WE.
Stanowi punkt wyjścia do opracowania Podstaw Wsparcia Wspólny lub Jednolitego Dokumentu Programowego.
Podstawy Wsparcia Wspólnoty w oparciu o Plan Rozwoju, Komisja Europejska w porozumieniu państwem członkowskim przygotowała Podstawy Wsparcia Wspólnoty. Podstawy Wsparcia Wspólnoty były dokumentem zawierającym strategię interwencji Funduszy Strukturalnych w państwie członkowskim, jej cele szczegółowe, wielkość układu funduszy i innych środków finansowych. Określały priorytety, które były wdrażane przy pomocy zdefiniowanych w Podstawach Wsparcia Wspólnoty tzw. Programach Operacyjnych. Były kluczowym dokumentem strategicznym wskazującym cele i strategię polityki regionalnej państwa członkowskiego. Wskazywały kierunki interwencji Funduszy Strukturalnych innych unijnych instrumentów finansowych w państwach członkowskich.
Program Operacyjny. Po przyjęciu Podstaw Wsparcia Wspólnoty państwo członkowskie przedkłada Komisji Europejskiej Programy Operacyjne, oceniane w świetle zgodności z założeniami Podstaw Wsparcia Wspólnoty oraz polityk Wspólnotowych.
Struktura Programu Operacyjnego:
spójne zestawienie priorytetów, najlepiej zawierających skantyfikowane cele strategii
każdemu priorytetowi przyporządkowany jest wkład finansowy z funduszy oraz odpowiednich środków finansowych państwa członkowskiego, jak również zestaw sprecyzowanych celów strategicznych
każdy priorytet składa się z dwóch lub więcej działań stanowiących instrument poprzez który wdrażany jest priorytetem
działanie określane jest jako sekwencje czynności, które realizowane są dzięki wyodrębnionym środkiem finansowym
każde działanie może dzielić się na poddziałania
na poziomie działań (lub poddziałań) można wyróżnić poszczególne projekty
Program Operacyjny
Priorytet 1 Priorytet 2 Priorytet 3
Działanie 1.1. Działanie 2.1. Działanie 3.1.
Działąnie1.2. Działanie 2.2. Działanie 3.2.
Działąnie1.3. Działanie 2.3. Działanie 3.3.
Uzupełnienie Programu Operacyjnego stosowane dla lat 2000 - 2006:
Jest to dokument wdrażający dokument strategię i priorytety pomocy.
Zawiera szczegółowe informacje na temat: każdego działania i poddziałania, środków finansowych, na ich realizację, kryteriów i trybu wyboru projektów, określenia beneficjentów końcowych.
Uzupełnienie programu nie było przedmiotem negocjacji z Komisją Europejską, przesłano jako informację.
Jednolity Dokument Programowy w Latach 2000 - 2006:
..................................................
Schemat programowania w perspektywie finansowej 2007 - 2013:
Komisja STRATEGICZNE
Europejska WYTYCZNE WSPÓLNOTY
kraj NARODOWE STRATEGICZNE
członkowski RAMY ODNIESIENIA
PROGRAM PROGRAM PROGRAM
OPERACYJNY OPERACYJNY OPERACYJNY
PROJEKT PROJEKT PROJEKT PROJEKT PROJEKT PROJEKT
Nowa Perspektywa Programowania 2007 - 2013:
Strategiczne Wytyczne Wspólnoty:
stanowią strategiczny dokument obejmujący ogólny zakres polityki spójności
określają priorytety (ramy dla interwencji funduszy) dla państw członkowskich i regionów korzystających ze wsparcia w ramach funduszy strukturalnych i funduszy spójności.
Komisja Europejska wskazuje w wytycznych trzy podstawowe priorytety nowej polityki Unii Europejskiej:
poprawa atrakcyjności regionów i miast UE poprzez zwiększenie dostępności, zapewnienie odpowiedniej jakości i poziomu usług oraz ochronę ich potencjału środowiskowego
programowanie innowacji , przedsiębiorczości i rozwój gospodarki opartej na wiedzy poprzez prawa badawcze, rozwojowe i innowacje, w tym nowe technologie informacyjne i komunikacyjne
tworzenie większej liczby i lepszych jakościowo miejsc pracy oraz utrzymanie istniejących miejsc pracy.
Główne priorytety Przedmiotowe Strategicznych Wytycznych Wspólnoty:
Priorytet 1 - przekształcenie Europy i jej regionów w bardziej atrakcyjne miejsce dla inwestycji i zatrudnienia
Priorytet 2 - upowszechnienie wiedzy i innowacji na rzec wzrostu
Priorytet 3 - większa liczba lepszych miejsc pracy
Priorytet 4 - spójność i współpraca terytorialna
Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia prezentowane są przez poszczególne kraje członkowskie. Dokument ten powinien zapewnić spójność pomiędzy Wspólnotowym Wsparciem ze środków strukturalnych a Strategicznymi Wytycznymi Wspólnoty, identyfikować powiązania pomiędzy priorytetami Wspólnotowymi a priorytetami krajowymi i regionalnymi ukierunkowanymi na promowanie zrównoważonego rozwoju, a także Narodowym Planem działań na rzecz zatrudnienia. Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia powinny zawierać skrócony opis strategii kraju członkowskiego i jej wdrażanie na poziomie operacyjnym.
Strategia powinna określać:
Priorytety tematyczne i terytorialne uwzględniając priorytety w zakresie rewitalizacji obszarów miejskich oraz dywersyfikację gospodarki wiejskiej i regionów uzależnionych od rybołówstwa.
Dla celu konwergencja - planowanie działania na rzecz wzmocnienia administracji, informacje dotyczące zarządzania funduszami oraz plan ewaluacji.
Dla celu konkurencyjności i zatrudnienie w regionach - listę regionów objętych standardowym wsparciem w ramach tego celu.
Dokumenty programowe 2005 - 2006 w Polsce:
Narodowy Plan Rozwoju (NPR)
Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (ZPORR)
Sektorowe Programy Operacyjne (SPO)
konsultacje NARODOWY PLAN ROZWOJU konsultacje z KE
ex-ante
PODSTAWY WSPARCIA WSPÓLNOTY
5 programów ZINTEGROWANY PROGRAM pomoc
sektorowych OPERACYJNY ROZWOJU REGIONALNEGO techniczna
16 Regionalnych Programów Operacyjnych
ex-ante
konsultacje
..................................................................
Narodowy Plan Rozwoju (NPR) 2004 - 2006:
jest strategicznym średniookresowym dokumentem planistycznym scalającym na poziomie krajowym horyzontalne, sektorowe i regionalne działania interwencyjne państwa
wskazuje kierunku rozwoju gospodarczego Polski w pierwszych latach po akcesji
służył jako podstawa negocjowania przez Polskę Podstaw Wsparcia Wspólnoty
służy jako podstawa interwencji z Funduszu Spójności
Celem strategicznym Narodowego Planu Rozwoju (NPR) jest: „rozwijanie konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości zdolnej do długofalowego harmonijnego rozwoju zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz poprawa spójności społecznej i ekonomicznej oraz przestrzennej z Unią Europejską na poziomie regionalnym i krajowym”.
Celami szczegółowymi Narodowego Planu Rozwoju (NPR) są:
wspomaganie osiągnięcia i utrzymania w dłuższym okresie wysokiego wzrostu PKB
zwiększenie poziomu wykształcenia i zatrudnienia
włączenie Polski do europejskiej sieci infrastruktury transportowej oraz informacyjnej
intensyfikacja procesu zwiększenia w strukturze gospodarki udziału sektorów w wysokiej wartości dodanej
rozwój technologii społeczeństwa informacyjnego
wspomaganie udziału w procesach rozwojowych i modernizacyjnych wszystkich regionów i grup społecznych w Polsce
Osie rozwoju Narodowego Planu Rozwoju (NPR) 2004 - 2006:
Wspieranie konkurencyjności przedsiębiorstw.
Rozwój zasobów ludzkich i zatrudnienia.
Tworzenie warunków dla zwiększenia poziomu inwestycji, trwałego rozwoju i porównania spójności przestrzennej.
Przekształcenia strukturalne w rolnictwie i rybołówstwie.
Wzmacnianie potencjału rozwojowego regionu i przeciwdziałanie marginalizacji niektórych obszarów.
Finansowanie Podstaw Wsparcia Wspólnoty:
Podstawy Wsparcia Wspólnoty - 8,275 mld euro
Fundusz Spójności - 4,278 mld euro
INTERREG, EQUAL - 355,3 mld euro
+ dofinansowanie krajowe - 3,136 mld euro
sektor prywatny - 2,361 mld euro
Podstawy Wsparcia Wspólnoty wdrażane są za pomocą:
wielofunkcyjnego Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ERDF, ESF)
pięciu jednofunduszowych sektorowych Programów Operacyjnych (SPO)
- SPO Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw (ERDF)
- SPO Rozwój zasobów ludzkich (ESF)
- SPO Transport (ERDF)
- SPO Restrukturalizacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich (EAGGF sekcja orientacji)
- SPO Rybołówstwo i Przetwórstwo Ryb (FIFG)
programu operacyjnego Pomoc techniczna (ERDF)
projekty współfinansowane z Funduszu Spójności, które obejmują inwestycje infrastrukturalne powyżej 10 mln euro w sektorze transportu i środowiska
Inicjatywy Wspólnoty INTERREG oraz EQUAL (walka z dyskryminacją i nierównościami społecznymi)
Rozdysponowanie środków Funduszy Strukturalnych w ramach poszczególnych Programów Operacyjnych (realizujących PWW):
|
Udział środków UE |
Udział środków krajowych |
Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego |
2968,5 |
11115,5 |
SPO Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw |
1251,1 |
251 |
Rozwój zasobów ludzkich (ESF) |
1470 |
490,1 |
SPO Restrukturalizacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich |
1192,7 |
591,5 |
SPO Transport (ERDF) |
1163,4 |
388,2 |
SPO Rybołówstwo i Przetwórstwo Ryb (FIFG) |
101,8 |
80,1 |
Pomoc techniczna |
|
|
Szacowana wielkość środków w ramach poszczególnych Funduszy przeznaczona an realizację celów polityki strukturalnej w Polsce w latach 2004 - 2006 (mln euro)
.....................................
Cel strategiczny Podstaw Wsparcia Wspólnoty: rozwiązanie konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz poprawę spójności społecznej, ekonomicznej, przestrzennej (dwa filary: wysoki i zrównoważony rozwój oraz zwiększenie zatrudnienia)
Cele Rozwoju Podstaw Wsparcia Wspólnoty:
Rozwój sektora przedsiębiorstw oraz wzrost zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw.
Rozwój zasobów ludzkich.
Zwiększenie poziomu inwestycji infrastrukturalnych związanych ze wzrostem gospodarczym i jakością życia.
Poprawa warunków dla rozwoju regionalnego, w tym obszarów wiejskich.
Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (ZPORR) 2004 - 2006:
ZPORR określa cele, priorytety i działania oraz wysokości środków przeznaczonych na realizacją polityki regionalnej państwa. Jest on jednym z dokumentów, który służył realizacji Narodowego Planu Rozwoju Podstaw Wsparcia Wspólnoty 2004 - 2006. W ramach ZPORR zaplanowano wydatkowanie łącznie 4084 mln euro środków publicznych z czego 2968 mln euro z zasobów Funduszy Strukturalnych ok. 115 mln euro z budżetów samorządów i budżetu państwa oraz 146 mln euro środki prywatne.
Cele Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR) 2004 - 2006:
Tworzenie warunków wzrostu konkurencyjności regionów.
Przeciwdziałanie marginalizacji niektórych obszarów.
Sprzyjanie długotrwałemu rozwojowi gospodarczemu.
Sprzyjanie spójności ekonomicznej, społecznej i terytorialnej.
Źródła finansowania programu ZPORR na lata 2004 - 2006:
Środki Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego ERDF - 2530 mln euro.
Środki Europejskiego Funduszu Społecznego EFS - 438 mln euro.
Budżet państwa - 346 mln euro.
JST - 769 mln euro.
Środki prywatne - 146 mln euro.
z uwzględnieniem przepisów dotyczących wykorzystywania Funduszy Strukturalnych oraz pomocy publicznej.
Priorytety ZPORR:
Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służąca wzmacnianiu konkurencyjności regionów.
Wzmocnienie zasobów ludzkich w regionach.
Rozwój lokalny.
Pomoc techniczna.
Sektorowe Programy Operacyjne:
Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw - 1,712 mld euro.
Rozwój zasobów ludzkich - 1,960 mld euro.
Restrukturalizacja i modernizacja sektora żywnościowego i rozwój obszarów wiejskich - 1,784 mld euro.
Rybołówstwo i przetwórstwo ryb - 281 mln euro.
Transport - 1,55 mld euro.
Pomoc techniczna - 37,7 mln euro.
SPO Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw:
Poprawa pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstw działających na terenie Polski w warunkach Jednolitego Rynku Europejskiego.
Priorytety SPO:
Rozwój przedsiębiorczości i wzrost innowacyjności poprzez wzmocnienie instrukcji otoczenia biznesu.
Wzmocnienie pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstw działających na Jednolitym Rynku Europejskim.
Do kogo był skierowany program SPO Wzrostu konkurencyjności przedsiębiorstw (WKP): przedsiębiorstwo, w tym głównie małe i średnie (MSP) oraz instytucje otoczenia biznesu.
Źródła finansowania SPO Wzrostu konkurencyjności przedsiębiorstw (WKP):
środki Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (ERDF) - 1250 mln euro
budżet państwa - 437 mln euro
środki prywatne - 1156 mln euro
z uwzględnieniem przepisów dotyczących Funduszy Strukturalnych oraz pomocy publicznej.
Struktura programu SPO Wzrostu konkurencyjności przedsiębiorstw (WKP):
SPO Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw (WKP)
Priorytet 1 Priorytet 2
Inwestycje otoczenia biznesu Przedsiębiorstwa
Działanie 1.1. Działanie 2.1.
Instytucje wspierające Doradztwo specjalistyczne
Działanie 1.2. Działanie 2.2.
Instytucje finansujące Nowe inwestycje
Działanie 1.3. Działanie 2.3.
Parki i inkubatory Inwestycje
Działanie 1.4. Działanie 2.4.
Strefa badawczo - rozwojowa Ochrona środowiska
Działanie 1.5.
Usługi publiczne on-line
SPO Rozwój zasobów ludzkich
Główny cel SPO Rozwój zasobów ludzkich jest budowa otwartego, opartego na wiedzy społeczeństwa poprzez zapewnienie warunków do rozwoju zasobów ludzkich w drodze kształcenia, szkolenia i pracy.
Cele szczegółowe SPO Rozwój zasobów ludzkich:
poprawa zatrudnienia poprzez rozwój jakości zasobów ludzkich
rozwój przedsiębiorczości
poprawa zdolności adaptacyjnych przedsiębiorstw ich pracowników do warunków zmieniającego się rynku
wzmocnienie polityki równości szans na rynku
Priorytety SPO Rozwoju zasobów ludzkich:
Priorytet 1. Aktywna polityka rynku pracy oraz integracji zawodowej i społecznej
Działanie 1.1. Rozwój i modernizacja instrumentów i instytucji rynku pracy
Działanie 1.2. Perspektywy dla młodzieży
Działanie 1.3. Przeciwdziałanie i zwalczanie długotrwałego bezrobocia
Działanie 1.4. Integracja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych
Działanie 1.5. Wspieranie integracji zawodowej i społecznej grup szczególnego rynku
Działanie 1.6. Integracja i reintegracja zawodowa kobiet
Priorytet 2. Rozwój społeczeństwa opartego na wiedzy
Działanie 2.1. Zwiększanie dostępu do edukacji - promowanie kształcenia ustawicznego
Działanie 2.2. Podnoszenie jakości nauczania w odniesieniu do potrzeb rynku pracy
Działanie 2.3. Rozwój kadr nowoczesnej gospodarki
Działanie 2.4. Wsparcie zdolności administracyjnych
Priorytet 3. Pomoc techniczna
Działanie 3.1. Wsparcie zarządzania SPO RZL
Działanie 3.2. Informacja i promocja Działań SPO RZL
Działanie 3.3. Zakup sprzętu komputerowego
SPO Restrukturalizacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich:
Głównymi celami programu jest poprawa konkurencyjności gospodarki rolno - żywnościowej oraz zrównoważony rozwój obszarów wiejskich.
Realizowane są dwa priorytety:
Priorytet 1 - Wspieranie zmian i dostosowań w rolnictwie. Jest on realizowany przez bezpośrednie wsparcie inwestycyjne działania szkoleniowe i doradztwo. Pomoc inwestycyjna dotyczy zwłaszcza:
dostosowania warunków produkcji rolnej do standardów UE,
stymulowania poprawy jakości produktów rolnych,
kształtowania procesów produkcyjnych w zgodzie z wymogami ochrony środowiska.
Priorytet 2 - Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich. Realizowane są działania zapewniające tworzenie warunków zrównoważonego rozwoju terenów wiejskich m.in. przez kształtowanie warunków życia ludności zamieszkałej na obszarach wiejskich. Projekty związane z zachowaniem tradycyjnych form zagospodarowania przestrzennego poprawa infrastruktury technicznej związanej z rolnictwem oraz zapewnieniem alternatywnych źródeł dochodów w gospodarstwach rolnych.
SPO Transport
Cel - zwiększenie spójności transportowej kraju oraz polepszenie dostępności przestrzennej miast obszarów i regionów Polski w układzie UE, co przyczyni się do osiągnięcia celu strategicznego NPR.
W ramach SPO Transport realizowane są działania dotyczące:
Modernizacji linii kolejowych wyłączonych z współfiansowanych z Funduszu Spójności.
Inwestycji dotyczących poprawy dostępu do portów morskich.
Modernizacji dróg krajowych położonych na sieci TINA.
Poprawa bezpieczeństwa na drogach krajowych.
SPO Rybołówstwo i przetwórstwo ryb
Cel generalny - Regionalna gospodarka żywymi zasobami wód i poprawa efektywności sektora rybackiego oraz podniesienie konkurencyjności polskiego rybactwa i przetwórstwa rybnego. Produkty rybołówstwa oraz chowu i hodowli ryb produkty przetwórstwa powinny odpowiadać zapotrzebowaniu rynku krajowego pod względem ceny i jakości oraz powinny być konkurencyjne na rynkach zagranicznych.
Priorytety SPO Rybołówstwa i przetwórstwa ryb:
Priorytet 1 - dostosowanie nakładu połowowego do zasobów
Priorytet 2 - odnowa i modernizacja floty rybackiej
Priorytet 3 - ochrona i rozwój zasobów wodnych, chów i hodowla rybacka infrastruktura
Priorytet 4 - inne
Perspektywa finansowa 2007 - 2013
..........................................................
Priorytety zintegrowanych wytycznych dla wzrostu gospodarczego i zatrudnienia:
Zwiększenie atrakcyjności państw członkowskich, regionów i miast przez poprawę dostępności zapewnienia odpowiedniej jakości i poziom usług oraz zachowanie stanu środowiska.
Wspieranie innowacyjności (przedsiębiorczości oraz rozwoju gospodarki opartej na wiedzy przez wykorzystanie możliwości w dziedzinie badań i innowacji w tym nowych technologii informacyjnych i komunikacyjnych.
Tworzenie lepszych miejsc pracy oraz większej ich liczby przez zainteresowanie większej liczby osób zdobyciem zatrudnienia oraz działalnością gospodarczą, zwiększenie zdolności adaptacyjnych pracowników i przedsiębiorstw oraz zwiększenie inwestycji w kapitał ludzki.
Strategiczne Wytyczne Wspólnoty dla Spójności (SWW)
Dokument ten wyznacza kierunki realizacji polityki spójności UE w latach 2007 - 2013.
Decyzja w sprawie SWW została przyjęta przez Radę UE 6 października 2006 r. oraz opublikowana w Dzienniku Urzędowym UE 21 paźdzernika 2006 r. Przyjęcie dokumentu otwiera drogę do oficjalnego rozpoczęcia rozmów z Komisją na temat Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia oraz wynikających z nich programów operacyjnych.
Strategicze wytyczne Wspólnoty dla spójności stanowią dokument strategiczny wyznaczający kierunki realizacji polityki spójności UE w latach 2007-2013. Wytyczne, w odróżnieniu od rozporządzeń, które definiują cel i zakres wsparcia w ramach poszczególnych funduszy, dążą do zidentyfikowania obszarów, w których polityka spójności może najskuteczniej przyczynić się do realizacji priorytetów Wspólnoty zorientowanych na osiąganie celów odnowionej Strategii Lizbońskiej.
SWW stanowią podstawę dla przygotowania przez państwa członkowskie krajowych dokumentów, tj. Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia (NSRO) oraz programów operacyjnych.
Nieformalna dyskusja nad treścią SWW między państwami członkowskimi a Komisją Europejską rozpoczęła się po opublikowaniu przez KE w styczniu 2005 r. dokumentu roboczego pod nazwą „Working Document of the services of the Commission on the Community Strategic Guidelines 2007-2013”. Następnie w dniu 5 lipca 2005 r. Komisja opublikowała Komunikat „Polityka spójności na rzecz wzrostu i zatrudnienia. Strategiczne Wytyczne Wspólnoty na lata 2007-2013", który stał się przedmiotem techniczej dyskusji w ramach Grupy roboczej Rady UE ds.środków strukturalnych oraz szerokich konsultacji publicznych przeprowadzonych przez Komisję. Wnioski z przebiegu konsultacji KE zawarła w specjalnym raporcie opublikowanym w październiku 2005 r.
W odniesieniu do SWW przyjęto szczególny harmonogram prac legislacyjnych, mający na celu szybkie przyjęcie dokumentu po zakończenoiu prac nad pakietem legislacyjnym dla polityki spójności 2007-2013. Projekt SWW był kilkakrotnie przedmiotem dyskusji na posiedzeniach Grupy roboczej Rady UE ds. środków strukturalnych. Państwa członkowskie przekazywały KE swoje uwagi również drogą pisemną. Prace nad dokumentem nabrały wyraźnego tempa w połowie 2006 r., po przyjęciu pakietu rozporządzeń. Wówczas, 13 lipca 2006 r. Komisja opublikowała projekt decyzji ws. SWW, co do którego osiągnięto porozumienie polityczne na posiedzeniu Komitetu Stałych Przedstawicieli (COREPER II) 29 września 2006 r. Decyzja w sprawie SWW została ostatecznie przyjęta przez Radę 6 października 2006 r. oraz opublikowana w Dzienniku Urzędowym UE 21 października 2006 r.
Strategia Rozwoju Kraju 2007 - 2015
Wizja Polski do 2015 roku
Polska - kraj o wysokim poziomie i jakości życia mieszkańców oraz silnej i konkurencyjnej gospodarce, zdolnej do tworzenia nowych miejsc pracy. Przyjęta przez Radę Ministrów 29 listopada 2006 roku.
Cel główny Strategii Rozwoju Kraju 2007 - 2015: podniesienie poziomu i jakości życia mieszkańców Polski poszczególnych obywateli i rodzin.
poziom życia: wzrost dochodów, dostęp do edukacji i szkolnictwa, zatrudnienie i wydajność pracy, zdrowotność.
jakość życia: poczucie bezpieczeństwa, dobra infrastruktura techniczna i społeczna, dobry stan środowiska przyrodniczego, udział w życiu demokratycznym, w kulturze, turystyce, wspólnocie lokalnej oraz aktywność w ramach społeczeństwa obywatelskiego.
PKB na mieszkańca według PPS - tys. euro (ceny 2005):
2005 - 11,6 - 50 % średniej UE
2010 - 14,6 - 57 % średniej UE
2015% - 18,6 - 66 % średniej UE
PKB na mieszkańca w krajach UE - 27 w 2006 roku:
Luksemburg |
63,2 |
Finlandia |
27,8 |
Cypr |
21,7 |
Słowacja |
14,8 |
Irlandia |
34,1 |
Niemcy |
27,1 |
Grecja |
20,9 |
Litwa |
13,5 |
Niderlandy |
30,9 |
UE - 15 |
26,5 |
Słowenia |
20,5 |
Łotwa |
13,1 |
Austria |
30,2 |
Francja |
26,3 |
Republika Czeska |
18,7 |
Polska |
12,6 |
Dania |
30,0 |
UE - 25 |
24,5 |
Malta |
17,6 |
Rumunia |
8,8 |
Belgia |
29,1 |
Włochy |
24,5 |
Portugalia |
17,3 |
Bułgaria |
8,6 |
Wielka Brytania |
28,8 |
Hiszpania |
24,0 |
Estonia |
16,0 |
|
|
Szwecja |
28,5 |
UE - 27 |
23,6 |
Węgry |
15,6 |
|
|
Stopa bezrobocia w krajach UE w 2006 roku (w %):
Dania |
3,9 |
Litwa |
5,6 |
Malta |
7,4 |
Belgia |
8,2 |
Niderlandy |
3,9 |
Estonia |
5,9 |
Rumunia |
7,4 |
Niemcy |
8,4 |
Irlandia |
4,4 |
Słowenia |
6,0 |
UE-15 |
7,4 |
Hiszpania |
8,6 |
Cypr |
4,7 |
Łotwa |
6,8 |
Węgry |
7,5 |
Grecja |
8,9 |
Luksemburg |
4,7 |
Włochy |
6,8 |
Finlandia |
7,7 |
Bułgaria |
9,0 |
Austria |
4,8 |
Szwecja |
7,0 |
Portugalia |
7,7 |
Francja |
9,4 |
Wielka Brytania |
5,3 |
Republika Czeska |
7,1 |
UE-25 |
7,9 |
Słowacja |
13,4 |
|
|
|
|
UE-27 |
7,9 |
Polska |
13,8 |
Priorytety Strategii Rozwoju Kraju 2007 - 2015:
Wzrost konkurencyjności i innowacyjności gospodarki.
Poprawa stanu infrastruktury technicznej i społecznej.
Wzrost zatrudnienia i podniesienie jego jakości.
Budowa Zintegrowanej Wspólnoty Społecznej i jej bezpieczeństwa.
Rozwój obszarów wiejskich.
Rozwój regionalny i podniesienie spójności terytorialnej.
Wzrost konkurencyjności i innowacyjności gospodarki.
Ranking najbardziej konkurencyjnych państw UE i innych wybranych krajów w latach 2005-2006, według World Economic Forum:
Państwo |
2006 |
2005 |
Państwo |
2006 |
2006 |
Szwajcaria |
1 |
4 |
Słowenia |
33 |
30 |
Findlandia |
2 |
2 |
Portugalia |
34 |
31 |
Szwecja |
3 |
7 |
Łotwa |
36 |
39 |
Dania |
4 |
3 |
Słowacja |
33 |
36 |
Singapur |
5 |
5 |
Malta |
49 |
44 |
Stany Zjednoczone |
6 |
1 |
Litwa |
40 |
34 |
Japonia |
7 |
10 |
Węgry |
41 |
35 |
Niemcy |
8 |
6 |
Włochy |
42 |
38 |
Holandia |
9 |
11 |
Cypr |
46 |
41 |
Wielka Brytania |
10 |
9 |
Grecja |
47 |
47 |
Kanada |
16 |
13 |
Polska |
48 |
43 |
Austria |
17 |
15 |
Chiny |
54 |
48 |
Francja |
18 |
12 |
Meksyk |
58 |
59 |
Belgia |
20 |
20 |
Turcja |
59 |
71 |
Irlandia |
21 |
21 |
Rosja |
62 |
53 |
Luxemburg |
22 |
24 |
Brazylia |
66 |
57 |
Estonia |
25 |
26 |
Rumunia |
68 |
67 |
Hiszpania |
28 |
28 |
Argentyna |
69 |
54 |
Republika Czeska |
29 |
29 |
Bułgaria |
72 |
61 |
Obszary działań:
Rozwój przedsiębiorczości Zwiększenie dostępu Podniesienie poziomu
do zewnętrznego technologicznego gospodarki przez
finansowania inwestycji większe nakłady na B + R oraz
innowacje
Rozwój społeczeństwa Ochrona
informacyjnego poprzez konkurencji Eksport i współpraca z zagranicą
informalizację relacji biznesu
i administracji publicznej
Rozwój sektora usług Restrukturalizacja Modernizacja
tradycyjnych sektorów rybołówstwo
przemysłowych oraz
prywatyzacja
Poprawa stanu infrastruktury technicznej i społecznej.
Infrastruktura techniczna Infrastruktura społeczna
- Transport - Edukacji
- Mieszkaniowa i przygotowanie terenów pod inwestycje - Socjalna i ochrona zdrowia
- Teleinformatyczne - Kultury, turystyki i sportu
- Energetyki
- Ochrona środowiska
Wzrost zatrudnienia i podniesienie jego jakości.
Stopa zatrudnienia w wybranych krajach UE w 2004 roku (w %):
Polska 51,7 %
Malta 54,1 %
Węgry 56,8 %
Słowacja 57 %
Włochy 57,6 %
Grecja 59,4 %
Belgia 60,3 %
Hiszpania 61,1 %
Litwa 61,2 %
Luksemburg 61,6 %
Obszary działań:
Tworzenie warunków Uelastycznienie rynku Inicjatywy na rzecz
o sprzyjających przedsiębiorczości pracy oraz wzrost równości szans na rynku
i zmniejszenie obciążeń mobilności zasobów pracy
pracodawców pracy
Przystosowanie oferty Rozwijanie instytucji dialogu Poprawa bezpieczeństwa
edukacyjnej do potrzeb rynku pracy społecznego i wzmacnianie i warunków pracy
negocjacyjnego systemu
stosunków między
pracownikami i pracodawcami
Wzrost efektywności instytucjonalnej Prowadzenie efektywnej
obsługi i rynku pracy polityki migracyjnej
Budowa Zintegrowanej Wspólnoty Społecznej i jej bezpieczeństwa.
Obszar działań:
Zintegrowana wspólnota Bezpieczeństwo wewnętrzne
- Budowa zasługującej i zewnętrzne
na społeczne zaufanie - Zapewnienie bezpieczeństwa
i sprawnej władzy publicznej narodowego i poczucia
oraz przeciwdziałanie korupcji bezpieczeństwa
- Wspieranie samoorganizacji - Bezpieczeństwo wewnętrzne
społeczności lokalnych i porządek publiczny
- Promocja polityki integracji
społecznej, w tym prorodzinnej
Rozwój obszarów wiejskich.
Obszary działań:
Różnicowanie działalności Rozwój Zwiększenie atrakcyjności
gospodarczej przedsiębiorczości inwestycyjnej obszarów wiejskich
Wzrost konkurencyjności Rozwój i poprawa Wzrost jakości kapitału ludzkiego
gospodarstw rolnych infrastruktury technicznej oraz aktywizacja zawodowa
i społecznej na obszarach mieszkańców wsi
wiejskich
Rozwój regionalny i podniesienie spójności terytorialnej.
Obszary działań:
Podniesienie konkurencyjności gospodarczej Wyrównywanie szans rozwojowych
polityki regionów obszarów problemowych
Wspieranie zabudowy infrastruktury Obszary wiejskie
wykorzystania zasobów środowiska
przyrodniczego Obszary koncentracji przemysłu
poprzemysłowe oraz powojskowe
Wspieranie działalności B + R
jednostek naukowych oraz Obszary cechujące się niekorzystnymi
przedsiębiorstw warunkami i położenie przyrodnicze
Wspieranie upowszechnienia Obszary wymagające szczególnych działań
dostępu do usług elektronicznych na rzecz poprawy stanu środowiska
przyrodniczego i inwestycji zapobiegających
Wspieranie rozwoju inwestycji szkoleniowych katastrofom
innych działających na rzecz
programu jakości kapitału ludzkiego
Wspieranie rozwoju regionalnej
przedsiębiorczości
Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej
Celem głównym PO Rozwój Polski Wschodniej jest przyspieszeniem tempa rozwoju społeczno - gospodarczego Polski Wschodniej tj. województw: lubelskiego, podkarpackiego, podlaskiego, świętokrzyskiego i warmińsko - mazurskiego.
Priorytety i obszary wsparcia w ramach PO RPW:
Nowoczesna gospodarka - cel: stymulowanie rozwoju konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy.
- infrastruktura uczelni
- infrastruktura społeczeństwa informacyjnego
- wspieranie innowacji
- promocja i współpraca
Wojewódzkie ośrodki wzrostu - cel: rozwój wybranych funkcji metropolitalnych miast wojewódzkich.
- system miejskiego transportu zbiorowego
- infrastruktura turystyki kongresowej i targowej
Infrastruktura transportowa - cel: poprawa dostępności i jakości powiązań komunikacyjnych województw Polski Wschodniej.
- infrastruktura drogowa
- trasy rowerowe
Pomoc techniczna - cel: wsparcie procesu wdrażania Programu.
- wsparcie procesu wdrażania Programu
- działanie informacyjne i promocyjne Programu
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko
Cel główny: podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej.
Cele szczegółowe:
budowa infrastruktury zapewniającej rozwój gospodarczy Polski przy równoczesnym zachowaniu i poprawie stanu środowiska naturalnego
zwiększenie dostępności głównych ośrodków gospodarczych w Polsce przez powiązanie ich siecią autostrad i dróg ekspresowych oraz alternatywnych wobec transportu drogowego środków transportu
zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego Polski przez dywersyfikację dostaw, zmniejszenie energochłonności gospodarki i rozwój odnawialnych źródeł energii
zwiększenie atrakcyjności Polski
wspieranie utrzymania dobrego poziomu zdrowia pracowników
Podział środków UE dostępnych w ramach projektu PO IiŚ:
Transport 71% - 19075 mln euro
Ochrona środowiska 18% - 4750 mln euro
Energetyka 6% - 1706 mln euro
Kultura 2% - 490 mln euro
Zdrowie 1% - 350 mln euro
Szkolnictwo wyższe 2% - 500 mln euro
Dodatkowo dla Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko przewidziane zostały środki na pomoc techniczną (w sumie 581,3 mln euro).
W ramach programu realizowanych będzie 15 priorytetów:
Gospodarka wodno-ściekowa - 3 275,2 mln euro (w tym 2 783,9 mln euro z FS);
Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi - 1,430,3 mln euro (w tym 1,215,7 mln euro z FS);
Zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska - 655,0 mln euro (w tym 556,8 mln euro z FS);
Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska - 667,0 mln euro (w tym 200,0 mln euro z EFRR);
Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych - 105,6 mln euro (w tym 89,9 mln euro z EFRR);
Drogowa i lotnicza sieć TEN-T - 10 548,3 mln euro (w tym 8 802,4 mln euro z FS);
Transport przyjazny środowisku - 12 062,0 mln euro (w tym 7 676,0 mln euro z FS);
Bezpieczeństwo transportu i krajowe sieci transportowe - 3 465,3 mln euro (w tym 2 945,5 mln euro z EFRR);
Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywność energetyczna - 1 403,0 mln euro (w tym 748,0 mln euro z FS);
Bezpieczeństwo energetyczne, w tym dywersyfikacja źródeł energii - 1 693,2 mln euro (w tym 974,3 mln euro z EFRR);
Kultura i dziedzictwo kulturowe - 576,4 mln euro (w tym 490,0 mln euro z EFRR);
Bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności systemu ochrony zdrowia - 411,8 mln euro (w tym 350,0 mln euro z EFRR);
Infrastruktura szkolnictwa wyższego - 588,2 mln euro (w tym 500,0 mln euro z EFRR);
Pomoc techniczna - Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego - 220,9 mln euro (w tym 187,8 mln euro z EFRR);
Pomoc techniczna - Fundusz Spójności - 462,9 mln euro (w tym 393,5 mln euro z FS).
Instytucjami odpowiedzialnymi za wdrażanie poszczególnych priorytetów Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (Instytucjami Pośredniczącymi) są:
Ministerstwo Środowiska (priorytety I-V);
Ministerstwo Infrastruktury (priorytety VI-VIII);
Ministerstwo Gospodarki (priorytety IX-X);
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego (priorytet XI);
Ministerstwo Zdrowia (priorytet XII);
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (priorytet XIII).
Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka
Cel: wspieranie szeroko rozumianej innowacyjności.
Cele szczegółowe:
zwiększenie innowacyjności przedsiębiorstw
wzrost konkurencyjności polskiej nauki
zwiększenie roli nauki w rozwoju gospodarczym
zwiększenie udziału innowacyjnych produktów polskiej gospodarki na rynku międzynarodowym
tworzenie trwałych i lepszych miejsc pracy
Priorytety:
Badania i rozwój nowoczesnych technologii (MNiSW) - 13114,3 mln euro
Infrastruktura sfery D + R (MNiSW) - 1314,3 mln euro
Kapitał dla innowacji (MG) - 340 mln euro
Inwestycje w innowacyjne przedsięwzięcia (MG) - 3309,7 mln euro
Dyfuzja innowacji (MG) - 398,9 mln euro
Polska gospodarka na rynku międzynarodowym (MG)
Budowa i rozwój społeczeństwa informacyjnego (MSWiA)
Program Operacyjny Kapitał ludzki
Cel główny: umożliwienie pełnego wykorzystania potencjału zasobów ludzkich przez wzrost zatrudnienia i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw i pracowników, podniesienie poziomu wykształcenia społeczeństwa, zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego oraz wsparcie dla budowy struktur administracyjnych państwa.
Obszary wsparcia:
zatrudnienie, edukacja, integracja społeczna, rozwój potencjału adaptacyjnego pracowników i przedsiębiorstw
zagadnienia związane z rozwojem zasobów ludzkich na terenach wiejskich
promocja zdrowia zasobów pracy
budową sprawnej i skutecznej administracji publicznej wszystkich szczebli
Priorytety na szczeblu centralnym (30% alokacji środków):
zatrudnienie i integracja społeczna
rozwój zasobów ludzkich i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw
wysoka jakość edukacji odpowiadająca wymogom rynku pracy
dobre państwo
profilaktyka, promocja i poprawa stanu zdrowia społeczeństwa
Priorytety na szczeblu regionalnym (70% alokacji środków):
rynek pracy otwarty dla wszystkich oraz promocja integracji społecznej
regionalne kadry gospodarki
rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach
aktywizacja obszarów wiejskich
pomoc techniczna
Program Operacyjny Pomoc Techniczna
Program Operacyjny Pomoc Techniczna 2007-2013 to jeden z programów realizujący Narodową Strategię Spójności na lata 2007-2013. Celem nadrzędnym Programu jest zapewnienie sprawnego i efektywnego przebiegu realizacji NSS. Zostanie on osiągnięty poprzez realizację celów szczegółowych, mających za zadanie możliwie skuteczną neutralizację słabych stron i zagrożeń, przy jednoczesnym jak najefektywniejszym wykorzystaniu mocnych stron oraz istniejących szans.
POPT obejmuje swoim zakresem wsparcie wszystkich horyzontalnych działań i procesów z zakresu zarządzania, wdrażania, monitorowania, oceny i kontroli realizacji NSS, a także z zakresu wsparcia przygotowania projektów oraz rozpowszechniania informacji i promocji operacji funduszy strukturalnych w Polsce.
POPT 2007-2013 będzie w całości finansowany ze środków publicznych. Na realizację Programu z funduszy strukturalnych i środków krajowych przeznaczone zostanie 607,88 mln euro. Priorytety Programu będą w całości współfinansowane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Poziom krajowego współfinansowaniu dla POPT wyniesie natomiast 15%. Kwota środków krajowych na współfinansowane ww. programu w latach 2007-2013 wyniesie 91,18 mln euro.
Źródłem finansowania krajowego, wraz z prefinansowaniem realizacji poszczególnych projektów, będzie budżet państwa. Środki finansowe krajowe pochodzić będą z części budżetów właściwych ministrów.
Cel główny: Zapewnienie sprawnego i efektywnego przebiegu realizacji Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia
w latach 2007-2013.
Cele szczegółowe:
Zapewnienie sprawnej realizacji NSRO oraz wsparcie przygotowania przyszłych interwencji funduszy strukturalnych.
Skuteczne rozpowszechnianie informacji i promocja NSRO oraz zapewnienie odpowiedniego przepływu i wymiany informacji pomiędzy uczestnikami procesu realizacji NSRO.
Priorytety:
Sprawna realizacja NSRO
Komunikacja i promocja
W skład systemu realizacji POPT wchodzą następujące podmioty:
Instytucja Zarządzająca Programem Operacyjnym Pomoc Techniczna
Instytucja Certyfikujaca
Instytucja Audytowa
Beneficjenci.
Ze względu na specyfikę i zakres operacji realizowanych w ramach POPT 2007-2013 system realizacji Programu jest uproszczony. Nie przewiduje się powoływania Instytucji Pośredniczących ani instytucji wdrażających.
Regionalne Programy Operacyjne województwa podlaskiego 2007 - 2013
Cel główny: zwiększenie tempa wzrostu gospodarczego w celu tworzenia nowych miejsc pracy przy poszanowaniu i zachowaniu dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego regionu.
Cele szczegółowe:
Podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej województwa
Podniesienie konkurencyjności podlaskich firm w aspekcie krajowym i międzynarodowym
Rozwój turystyki z wykorzystaniem walorów przyrodniczych i dziedzictwa kulturowego
Tworzenie warunków wielofunkcyjnego rozwoju wsi
Priorytety:
Wzrost innowacyjności i wspieranie przedsiębiorczości w regionie
Rozwój infrastruktury transportowej
Rozwój turystyki
Rozwój społeczeństwa informacyjnego
Rozwój infrastruktury ochrony środowiska
Rozwój infrastruktury lokalnej
Rozwój infrastruktury społecznej
Pomoc techniczna
Zmiany w programowaniu
Polska w latach 2007 - 2013 otrzyma 5-krotnie więcej środków niż w latach 2004 - 2006
Ograniczenie liczby funduszy strukturalnych
Rezygnacja z inicjatyw wspólnotowych EQUAL, INTERREG, LEADER, URBAN
Trzy cele polityki regionalnej (spójności)
Podniesienie stopy współfinansowania unijnego
Kwalifikowalność VAT (nie podlegający zwrotowi)
Zasada n + 2 (dla lat 2007 - 2010 zasada n + 3)
Kwalifikowalność mieszkaniowa z IRD
Jeden program operacyjny - jeden fundusz finansujący
Nowe zasady programowania (SWW dla spójności NSRO, PO)
Polityka spójności w Polsce w latach 2007 - 2013 a rozwój województwa podlaskiego
Priorytety polityki spójności:
……………………………………….
Spójność gospodarcza i społeczna w Polsce
Poziom PKB na mieszkańca
2003 - 46,9 % średniej UE - 25
2006 - 51,3% średniej UE - 25
Przyrost o 4,4 pkt. proc. na tle innych nowych krajów UE wyższy jedynie od Węgier (2,3 pkt. proc).
Największy wzrost kraje bałtyckie: Estonia 13,6 pkt. proc., Łotwa 127 pkt. proc.
(Zakładany wzrost do 66% w 2015)
Stopa bezrobocia:
2003 r. 19,6 % średnia UE-25 - 9 % (najgorszy wynik)
2006 r. 13,8 % średnia UE-25 - 7,9% (najgorszy wynik)
(Zakładany spadek do 9 % w 2015)
Spójność terytorialna w Polsce
Poziom PKB na mieszkańca
Najbogatszy region w Polce
2002 - 71,5% (średnia UE-25)
2004 - 73,8% (średnia UE-25)
Najbiedniejsze regiony
2002 - podkarpackie - 35,5 % (UE-25)
- lubelskie -32,6 % (UE-25)
2004 - podkarpackie - 34,0 % (UE-25)
- lubelskie -33,8 % (UE-25)
Regionalne Programy Operacyjne
1 stycznia 2007 roku kraje członkowskie Unii Europejskiej wkroczyły w nowy okres programowania obejmujący lata 2007-2013. Polska, a w tym również województwo podlaskie stoi przed niezwykle poważnym zadaniem, jakim jest efektywne wykorzystanie środków pomocowych pochodzących z funduszy strukturalnych. W porównaniu z latami 2004-2006, nowa perspektywa przynosi znacznie zwiększoną pulę środków finansowych, które mają wspierać proces zmniejszania zróżnicowań społeczno-gospodarczych regionów naszego kraju. Perspektywa 2007-2013 to nowe rozwiązania w odniesieniu do regionów. Zamiast ogólnokrajowego ZPORR pojawia się 16 Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO). Zostały one przygotowane przez samorządy poszczególnych województw. Dzięki temu każdy RPO jest inny, ponieważ uwzględnia specyfikę i najważniejsze problemy danego regionu.
Podstawowe cele RPO
wzrost konkurencyjności regionów\
promowanie trwałego i zrównoważonego rozwoju
………….
Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata 2007-2013 ma na celu zmniejszenie różnic społeczno-gospodarczych Podlasia w stosunku do reszty kraju. Realizuje on zapisy zawarte w Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego do roku 2020, jest spójny z kierunkami rozwoju Polski określonymi w Narodowych Strategicznych Ramach Odniesienia 2007-2013, a także ze Strategicznymi Wytycznymi Wspólnoty 2007-2013 i założeniami odnowionej Strategii Lizbońskiej.
RPOWP określa cele i priorytety, jakie województwo podlaskie będzie realizowało w nowej perspektywie finansowej. Program umożliwia realizację projektów infrastrukturalnych oraz projektów wspierających sektor MSP. Kładzie też duży nacisk na zwiększanie innowacyjności, pobudzanie przedsiębiorczości i tworzenie miejsc pod inwestycje w regionie oraz rozwój infrastruktury transportowej i turystyki.
Projekt Programu, zgodnie z zaleceniami unijnymi, został poddany szerokim konsultacjom społecznym, które polegały m.in. na organizacji konferencji regionalnych z udziałem przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego, organizacji pozarządowych, partnerów społecznych i gospodarczych oraz innych instytucji.
1 października 2007 r. w drodze Uchwały Nr 35/497/07 został przyjęty przez Zarząd Województwa Podlaskiego projekt Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2007-2013 uwzględniający ustalenia z drugiej rundy negocjacji z Komisją Europejską.
11 października 2007 roku w Brukseli RPOWP został podpisany przez unijną Komisarz ds. Polityki Regionalnej Danutę Huebner i Marszałka Województwa Podlaskiego Dariusza Piontkowskiego.
9 listopada 1997 Uchwałą Nr 46/599/07 Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata 2007-2013 został przyjęty przez Zarząd Województwa Podlaskiego.
Funkcję Instytucji Zarządzającej (IZ) RPOWP pełni Zarząd Województwa Podlaskiego. Na podstawie wewnętrznego regulaminu przygotowanego przez Zarząd, obowiązki IZ sprawuje w ramach Urzędu Marszałkowskiego - Departament Zarządzania Regionalnym Programem Operacyjnym
Cel główny RPOWP 2007-2013:
Zwiększenie tempa wzrostu gospodarczego i tworzenie nowych pozarolniczych miejsc pracy przy poszanowaniu i zachowaniu dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego regionu.
Cele szczegółowe:
Podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej województwa.
Podniesienie konkurencyjności podlaskich firm w aspekcie krajowym i międzynarodowym.
Rozwój turystyki z wykorzystaniem walorów przyrodniczych i dziedzictwa kulturowego.
Priorytety:
Wzrost innowacyjności i wspieranie przedsiębiorczości w regionie
Rozwój infrastruktury transportowej
Społeczeństwo informacyjne
Rozwój infrastruktury ochrony środowiska
Rozwój infrastruktury społecznej
Pomoc techniczna
Wpływ RPO na PKB województwa podlaskiego
……………………………….
Wpływ RPO na poziom inwestycji w środki trwałe
………………………………..