Logo parku

Pszczewski Park Krajobrazowy

Położony jest w środkowowschodniej części województwa Lubuskiego i w zachodniej części województwa Wielkopolskiego, w środku trójkąta między Gorzowem, Zieloną Góra i Poznaniem. Ten przyrodniczy obszar chroniony powołano do życia w 1986 roku w celu zachowania charakterystycznych cech krajobrazu kulturowego i przyrodniczego, które wyróżniają region Pojezierza Lubuskiego i Wielkopolskiego spośród pozostałych krain geograficznych Polski.

Pszczewski Park Krajobrazowy jest parkiem średniej wielkości, który wraz z otuliną(Otulina - wydzielony obszar ochronny wokół chronionego przyrodniczo terenu zabezpieczający go przed zagrożeniami zewnętrznymi wynikającymi z działalności człowieka) zajmuje ponad 45 tys. ha. Park ścisły o pow. 12 220 ha tworzą dwa samodzielne kompleksy. Pierwszy o pow. 1970 ha rozciąga się nad rzeką Kamionką od wsi Lewice do wsi Kamionna. Drugi o pow. 10 250 ha obejmuje obszar jezior rynnowych(rodzaj jeziora polodowcowego, wypełniającego obniżenie rynny polodowcowej, zazwyczaj długie, wąskie, kręte, głębokie i o stromych brzegach. Często tworzą ciągi, które wyznaczają przebieg dawnych rynien.) oraz odcinek rzeki Obry od wsi Rybojady do wsi Policko. Dwa kompleksy parku ścisłego obejmuje otulina parku o pow. 33 080 ha której zadaniem jest eliminowanie negatywnych wpływów zewnętrznych na obszar parku.

W skład parku i otuliny wchodzi 6 gmin: Pszczew, Przytoczna, Trzciel, Miedzichowo, Międzychód i Międzyrzecz.

Obszar Pszczewskiego Parku Krajobrazowego i jego okolice zaskakują zróżnicowaniem form i skrywających się pod nimi osadów. Na niewielkiej powierzchni i w bliskim sąsiedztwie występują: moreny czołowe(formacje skalne), kemy(formy terenu w obszarach młodoglacjalnych, powstające w trakcie wycofywania się lądolodu z terenów nizinnych, na skutek osadzania w szczelinach topniejącego lodowca materiału przynoszonego przez potoki roztopowe.), ozy(wał lub silnie wydłużony pagórek), rynny glacjalne, równiny zastoiskowe, terasy kemowe(równiny piaszczyste), zagłębienia bezodpływowe, równie biogeniczne, dolinki erozyjne, sandry(formy powierzchniowe Ziemi, rozległe piaszczyste lub żwirowe równiny wachlarzowatego kształtu, powstałe w wyniku działalności wód lodowcowych.) oraz powierzchnie wysoczyzn.( Stanowi rozległe, niezbyt wysokie wzniesienie o łagodnych kształtach, ograniczone zwykle szerokimi dolinami|)Tozróżnicowanie dużych form na niewielkim obszarze, decyduje o zmienności rzeźby i bogactwie krajobrazów. Najwyższe wzniesienia w parku sięgają blisko 120 m n.p.m. tymczasem nisko położone łąki w dolinie Obry znajdują się na około 50 m n.p.m., a jeszcze niżej w dolinie rzeki Kamionki. Formy i osady decydują o zróżnicowaniu występujących tu zbiorowisk roślinnych i działalności człowieka, poszczególne komponenty tworzą charakterystyczny dla parku mozaikowy krajobraz, na który składają się: lasy, pola, łąki i pastwiska, murawy i torfowiska, źródliska, rzeki i bardzo liczne jeziora.

Ponad 60% powierzchni parku pokrywają lasy. Tymczasem jeszcze w połowie ubiegłego wieku obszar zajmowany obecnie przez park był w przewadze użytkowany rolniczo. Pamiątką po tamtych czasach są liczne głowiaste wierzby teraz rosnące wśród śródleśnych duktów, a kiedyś na skrajach pól i na miedzach. Szacuje się, że około 50% powierzchni leśnych w parku zajmują młode, mające około 50 lat drzewa, a drzewostan starszy od 80-90 lat stanowi niewiele ponad 10%. Rozmieszczenie lasu na terenie Parku jest bardzo zróżnicowane. Większe kompleksy leśne znajdują się w środkowej części obszaru w otoczeniu rynny jezior pszczewskich oraz w dolinie rzeki Kamionki. Bezwzględnie dominują bory, a wśród nich bory świeże porastające piaszczyste powierzchnie sandrowe.

Las na terenie Pszczewskiego Parku Krajobrazowego spełnia ważną rolę ochronną dla ekosystemów jeziornych i torfowiskowych. Większość, z blisko 50 jezior na terenie parku i jego otuliny, posiada I i II klasę czystości, a zalesione zlewnie są najlepszym gwarantem jakości wód. Dzięki lasom, w dobrej kondycji zachowane są także liczne torfowiska niskie i przejściowe. Wyjątkową rzadkością są stanowiska torfowisk źródliskowych w dolinie rzeki Kamionki. Nowym zjawiskiem na terenie PPK jest proces „dziczenia” porzuconych pól i sukcesja lasu na dużych przestrzeniach nieużytków rolnych.

Wody stanowią 11,8% powierzchni. Jeziora w dolinie Obry są płytkie i silnie zeutrofizowane tzn. wzbogacone w substancje pokarmowe co powoduje wzrost żyzności wód, jednak te leżące na północ od nich są zdecydowanie głębsze (średnie głębokości od 5-10 m). Brzegi jezior porośnięte są szerokim pasem roślinności: trzcinowisk, oczeretów, szuwarów. Najważniejsze cieki wodne to: Obra, Struga Lubikowska i Kamionka, będące dopływami Warty.

Faunę Pszczewskiego Parku Krajobrazowego charakteryzuje nie do końca poznane bogactwo. Choć inwentarz poszczególnych grup zwierząt został opisany, to każdy rok przynosi nowe obserwacje i niespodzianki. Na wyróżnienie zasługuje ornitofauna, wśród której udokumentowano 194 gatunków w tym lęgowych 127.

Amatorom ornitologii nie trudno na niebie dostrzec: bielika, orlika, kanie rudą i czarną, rybołowa, błotniaki, kobuza i trzmielojada. Częstym gospodarzem starych drzew jest dzięcioł zielony, krętogłów i dudek. Wśród wód i szuwarów zobaczyć można gęgawy, krakwy, cyranki, cyraneczki, kropiatki, gągoły, tracze i inne. Pszczewski Park Krajobrazowy stanowi ważny przystanek ptaków migrujących między innymi: rybołowów, głowienek, gęsi zbożowych i białoczelnych, czajek. Niezwykle ciekawy jest inwentarz nietoperzy parku obejmujący 12 gatunków. Trzy gatunki Parku: nocek duży, nocek Natterera oraz gacek brunatny znajdują się na Europejskiej Czerwonej Liście Zwierząt i Roślin Zagrożonych w Skali Światowej.

Rezerwaty przyrody znajdujące się na terenie parku:

• „Rezerwat przyrody Dąbrowa na wyspie” - 4,40 ha gm. Przytoczna

• „Rezerwat przyrody Jezioro Wielkie” - 236,30 ha gm. Trzciel

• „Rezerwat przyrody Jeziora Gołyńskie” - 3,10 ha gm. Pszczew

• "Rezerwat przyrody Dolina Kamionki" - 59,18 ha gm. Międzychód

• „Rezerwat przyrody Rybojady” - 5,61 ha gm. Trzciel w otulinie PPK

Liczba osób mieszkających na terenie parku jest niewielka (około 1100), brak jest przemysłu. Źródłem zanieczyszczeń są wody Obry, zawierające dużo związków biogennych, co nasila proces eutrofizacji jezior, przez które przepływa. Zagrożeniem dla środowiska przyrodniczego parku jest wznoszenie domków letniskowych i ośrodków wczasowych nad brzegami jezior, często nielegalne, oraz wypalanie traw i trzcinisk.

Głównym celem utworzenia Parku jest ochrona i zachowanie walorów krajobrazowych, jego wartości przyrodniczych, kulturowych i dydaktycznych

---