To związek azotowy występujący głównie mięśniach, w połączeniach z kwasem fosforowym tworzy związek wysokoenergetyczny - fosfokreatynę; bezwodnik k. (kreatyninę) wydalany w moczu. Pochodna glicyny, może przyjmować grupę fosforanową z kwasu adenozynotrójfosforowego (ATP) przechadząc w związek wysokoenergetyczny fosfokreatynę; reakcja ta jest odwracalna i katalizowana przez enzym kinazę kreatynową. Bezwodnikiem kreatyny jest kreatynina wydalana w dużych ilościach z moczem.
Kreatyna jest jednym z najlepszych suplementów na przyrost siły i masy nie powodując żadnych ujemnych zdrowotnych skutków ubocznych. Każdy może ją zażywać jeżeli tylko wyrazi na to zgodę lekarz. Jednak kreatyna to nie steryd tylko bardzo delikatny suplement i trzeba wiedzieć jak do niej podejść.
Kreatyna to jeden z niewielu suplementów, których skuteczność potwierdzona jest badaniami naukowymi. To substancja podobna do białek, składająca się z trzech aminokwasów: metioniny, argininy i glicyny. Występuje głównie w czerwonym mięsie. Jako suplement wytwarzana jest w sposób syntetyczny z aminokwasów. Kreatyna będąca prekursorem fosfokreatyny lub ATP (bezpośredniego źródła energii dla mięśni) wytwarzana jest w wątrobie. Organizm może wytworzyć dziennie maksymalnie 1g kreatyny. Normalne zapotrzebowanie dzienne to ok. 2g. (1g dostarczany jest z pożywieniem). W przypadku sportów siłowych szczególnego znaczenia nabiera sprawa dostarczania dodatkowych ilości kreatyny do mięśni. Dzięki temu jako paliwo w trakcie pracy mięśnie zużywają ATP i fosfokreatyne, a dopiero w późniejszej fazie węglowodany (w ich przypadku produktem odpadowym jest kwas mlekowy utrudniający regenerację). Dzięki temu mięśnie regenerują się zdecydowanie szybciej. Kreatynę wytwarza się syntetycznie na bazie wapna i węgla. Nie ma żadnego zagrożenia BSE.
Mięśnie składają się z włókien, trzeba aby włókna mięśniowe były jak największe, jak najgrubsze i żeby było ich jak najwięcej; żeby wyprodukować dodatkowe włókna należy je uszkodzić. Zrobić to jest łatwo: poprzez skurcze mięśni pod odpowiednim obciążeniem, które spowoduje jakby uszkodzenia i mikropęknięcia w tkance mięśniowej. Oczywiście nie chodzi o to, żeby zerwać cały mięsień, ale żeby spowodować w nim jakby wewnętrzne uszkodzenia. W procesie regeneracji po treningu organizm naprawia uszkodzenia bez śladu a nawet wzmacnia uszkodzone elementy i buduje nowe włókna. Proces ten trwa 24-72h po treningu zależnie od grupy mięśniowej. Małe grupy regenerują się najszybciej np. biceps, przedramiona ok. 24h, duże dłużej np. grzbiet aż 72h.
Kreatyna: zwiększa odporność na ból, zwiększa siłę, zwiększa odporność organizmu na stres (obciążenie) szczególnie skutecznie w połączeniu z glutaminą, do kreatyny trzeba pić dużo wody gdyż wiąże wodę w komórce i zwiększa jej objętość; zwiększa wchłanianie białek, najlepiej w połączeniu z glutaminą lub bcaa; energię należy zapewniać dostarczając węglowodanów złożonych (ryż, makaron, płatki zbożowe) a nie prostych (cukier, słodycze), i ogromnych ilości budulca czyli białka zarówno zwierzęcego jak i roślinnego (chude mięso, białka jaj, nabiał, odżywki białkowe); poprzez zwiększenie ilości ATP w mięśniach kreatyna chroni zapasy węglowodanów i ogranicza powstawanie kwasu mlekowego - zakwasów; kreatyna pomaga utrzymać stan anaboliczny (budowy) dzięki zatrzymaniu większej ilości wody.
Kreatynę najlepiej stosować cyklicznie, przez okres 4-8 tygodni, na 40 minut przed śniadaniem - 5g, ok.30 min przed i bezpośrednio po treningu dawkę po 5g; następnie 2-4 tygodnie przerwy. Trzeba pamiętać, że kreatyna jest lepiej wchłaniana przez organizm wraz z glukozą, dlatego warto ją zakupić w aptece, albo popijać sokiem z winogron. Napój należy też szykować tuż przed spożyciem, gdyż po 5-10 minutach traci swoje właściwości i staje się bezużytecznym składnikiem - kreatyniną. Producenci zalecają stosowanie dawek nasycenia i podtrzymania:
- polecane dawkowanie - faza nasycenia - przez 5 dni po 20 g czystej kreatyny, następnie - faza podtrzymująca po 1-2 g. Po 8 tygodniach znów można rozpocząć dawkę nasycającą. Po kolejnej fazie podtrzymującej należy zrobić 3-4 tygodnie przerwy w celu usunięcia bloków enzymatycznych. Preparat należy przyjmować w dawkach po 5 g 4 razy dziennie dodając do napojów lub posiłków bogatych w węglowodany. Stosować najlepiej bezpośrednio po treningu. Kreatyna działa jeżeli jest dobrze podawana przy dobrej diecie, treningu i odpoczynku.
Cokolwiek zjemy lub wypijemy trafia przez przełyk do żołądka, gdzie już czekają kwasy trawienne mające na celu rozłożenie pokarmu na składniki odżywcze. I tak: węglowodany proste (glukoza, fruktoza) - przechodzą przez żołądek nienaruszone; węglowodany złożone (np. skrobia) znajdujące się w ryżu, płatkach i chlebie są rozbijane na cukry proste tzn. długie łańcuchy węglowodanowe są cięte na krótsze odcinki; białka - długie łańcuchy proteinowe są cięte na aminokwasy składowe; tłuszcze - także ulegają trawieniu ale nie ma to dla nas istotnego znaczenia. Pokarm przebywa w żołądku niedługo (ok.1h) zależnie od składu. Następnie treść żołądka przesuwa się do jelit, gdzie wszystkie składniki odżywcze przez ścianki jelita dostają się do krwi. Dopiero wtedy wraz z krwią składniki odżywcze (aminokwasy, glukoza, kwasy tłuszczowe itd.) mogą trafić do komórek mięśniowych.
Kreatyna występujące normalnie w pożywieniu, jednak w ilości niewystarczającej dla trenującego kulturysty. Dlatego należy uzupełniać ich niedobór przez odpowiednie uzupełnianie. Suplement powinien jak najszybciej przejść przez żołądek i trafić do jelit, ponieważ cząsteczki suplementu są duże i nietrwałe więc mogą zostać łatwo uszkodzone (rozłożone, zniszczone) przez soki żołądkowe. Suplement powinien być wchłonięty jak najszybciej. Aby zapewnić szybkie wchłanianie suplementu, powinno się przyjmować go na pusty żołądek i pozwolić mu przejść przez niego jak najszybciej. Jeżeli zjemy coś przed lub po przyjęciu suplementu to wymiesza się on z pokarmem i na długo zostanie w żołądku aż do całkowitego strawienia mieszaniny. Dlatego nie powinno się nic jeść przynajmniej ok.1h przed i 30-45min po przyjęciu suplementu. W przypadku kreatyny sprawa nabiera szczególnego znaczenia, gdyż przyjmując ją z glukozą liczymy na działanie insuliny, która powinna przetransportować kreatynę z krwi do komórek. Jeżeli zjemy coś w momencie, gdy cała kreatyna nie trafiła jeszcze do mięśni, tłuszcz zablokuje wydzielanie insuliny i kreatyna zostanie wyłapana z krwi przez nerki i trafi do kanału. Jeżeli przyjmujemy prawidłowo kreatynę ale bez glukozy, to co prawda trafi ona do krwi w stanie nienaruszonym, ale po 1-1.5h zostanie wyłapana przez nerki. Dlatego tak ważne jest przyjmowanie glukozy do kreatyny.