. Przyczyny kolonizacji
- zdobycie źródeł surowców, w szczególności ropy naftowej, kauczuku, bawełny;
- uzyskanie rynków zbytu i terenów wywozu kapitału;
- uzyskanie taniej siły roboczej;
- zakładanie baz wojskowych (np. Gibraltar, Malta, Suez, Aden, Singapur, Guam);
- względy prestiżowe.
2. Kolonizacja Afryki
- szybka kolonizacja Afryki trwa od 1876 r. (skolonizowana 1/10kontynentu) do 1914 r. (cała Afryka za wyjątkiem Etiopi i Liberii);
- Anglia posiada Afrykę Północno-Wschodnią (Egipt, Sudan, Kenia, Uganda) i południową (obecne RPA i Zimbabwe);
- Francja posiada Afrykę Północno-Zachodnią (Algieria, Senegal, Kongo);
- Niemcy posiadają Namibię, Kamerun i Togo; Belgia - Zair; Włochy - Libię i część Somalii.
3. Kolonizacja Azji
Kolonizacja Azji przebiega dużo trudniej niż Afryki, szczególne zainteresowanie budzą Chiny, które mimo iż posiadają prawie dwa razy więcej ludności niż cała Europa, coraz bardziej uzależniają się od Anglii, Francji, Rosji, Niemiec, a potem także USA i Japonii. Ponadto:
- Anglia posiada Indie i Birmę;
- Holandia - Indonezję;
- Francja - Indochiny (Wietnam, Laos, Kambodża).
4. Największe państwa kolonialne
• Wielka Brytania - jest największym imperium kolonialnym, na początku XX w. posiada 60% koloni i 70% ludności kolonialnej, najważniejszą kolonią są Indie;
• Francja - jest drugim co do wielkości imperium kolonialnym, najbogatszą kolonią są Indochiny, najwięcej Francuzów mieszka wAlgierii.
5. Japonia
- 1853 r. - amerykański admirał Perry zmusza Japonię do otwarcia swoich portów i nawiązania stosunków handlowych;
- otwarcie Japonii powoduje przeprowadzenie przez cesarzaMutsuhito (okres jego panowania otrzymał nazwę Meidżi - oświecenia) reform wewnętrznych, takich jak:
• utworzenie jednolitej administracji,
• zniesienie przywilejów feudalnych i obalenie władzy szoguna,
• wprowadzenie równości wobec prawa,
• wprowadzenie powszechnego obowiązku służby wojskowej,
• wprowadzenie powszechnego obowiązku szkolnego;
- w 1889 r. cesarz ogłasza konstytucję wprowadzającą oprócz silnej władzy cesarskiej, parlament, wolność prasy, zezwalającą na działalność partii;
- dodatkowo Japończycy starają się przyswoić zdobycze nauki europejskiej, dzięki czemu w stosunkowo niedługim czasie zyskują znaczenie na arenie międzynarodowej;
- 1905 r. - po wojnie z Rosją (patrz temat nr 57) Japonia uzyskuje płd. Sachalin, Port Artur i część Mandżurii;
- 1910 r. - Japonia zajmuje Koreę.
6. Ekspansja USA
- 1898 r. - w wyniku wojny z Hiszpanią USA zdobywają Kubę (przyznają jej niepodległość), Puerto Rico i wyspy Guam, następnie odkupują od Hiszpanii Filipiny; - doprowadzają do uniezależnienia się Panamy od Kolumbii (1903 r.), następnie uzyskują prawo budowy i nadzoru nad strefą Kanału Panamskiego.