Sandomierz

Była tu kiedyś jedna z trzech stolic państwa polskiego, wymieniona w testamencie Władysława Hermana z roku 1079. Jan Długosz w "Kronikach Sławnego Królestwa Polskiego" podaje, że Sandomierz w roku 1030 był drugą metropolią słowiańską. Na skraju wysokiej wiślanej skarpy już w X w. stał gród obronny, siedziba władcy plemiennego. W okresie podziału dzielnicowego Sandomierz został stolicą jednego z księstw. Warownię rozbudowano. W tym też okresie następuje rozwój leżącego obok miasta, które staje się ważnym ośrodkiem handlowym. Kamienice kupieckie miały do trzech kondygnacji piwnic połączonych ze sobą siecią korytarzy. Jeden z nich prowadził nawet pod koryto Wisły. Ludowe podanie głosi, że podczas jednego z najazdów tatarskich (a było ich kolejno trzy: w latach 1241, 1260 i 1287, które spowodowały niemal doszczętne zniszczenie miasta i warowni) mieszkanka Sandomierza, Halina Krępianka, podstępnie zaprowadziła tatarskich wojowników do lochów, gdzie zginęli. Lochy miał też sandomierski zamek. Podobno jeden z korytarzy łączył się z miastem, drugi prowadził za Wisłę, a trzeci wiódł aż do Baranowa Sandomierskiego.

Obecne mury zamkowe zostały wzniesione za czasów Kazimierza Wielkiego, który też obwarował miasto. Kolejni królowie umacniali i rozbudowywali tę ważną twierdzę. Szczególne zasługi miał tu Zygmunt Stary, który około 1520 r. surową gotycką warownię uszlachetnił renesansową rozbudową na wzór Wawelu. W okresie potopu szwedzkiego zamkiem zawładnęły wojska Karola Gustawa. Gdy nagle znalazły się w potrzasku w widłach Wisły i Sanu, zablokowane przez wojska Czarnieckiego i Sapiehy, opuściły zamek uprzednio jednak zakładając miny. Wybuch zniszczył większość zabudowań i umocnień zamkowych, zginęła też część czeladzi i mieszczan, którzy wdarli się wbrew zakazom do zamkowych wnętrz. Legenda mówi, że przeżył tylko żołnierz o nazwisku Bobola, którego podmuch wyrzucił wraz z koniem na przeciwną stronę Wisły. Ocalało tylko jedno skrzydło zamkowe, które istnieje do dziś. Zachowała się w nim kuchnia królewska wraz z kominem, w którego dolnej części można było z powodzeniem upiec na rożnie całego wołu. Sandomierski zamek poddany jest pracom konserwacyjnym, które przywracają mu dawną świetność. Obecnie Muzeum Okręgowe.

Adres

Muzeum Okręgowe, Zamek Kawiarnia
27-600 Sandomierz, ul. Zamkowa 12
tel. [phone]

---