Model AK

Obrazuje wielkość produkcji. K to kapitał fizyczny i ludzki.

d*K- zużycie.

jakie czynniki sprawiają ze wzrost będzie wyższy?

delta K (przyrost kapitału)- wielkość inwestycji- zużycie

delta K= I- d*K

delta K= s*Y- d*K, bo Y=A*K

delta K=s* (A*K)- d*K/K

delta K/K=s*A-d ,

delta K/K to tempo wzrostu kapitału, A jest stale wiec tempo wzrostu produkcji jest tempem wzrostu kapitału

delta Y/Y= s*A-d

tempo wzrostu musi być wyższe

chcemy żeby s i A było duże, bo wtedy tempo wzrostu jest duże

s- skłonność do oszczędzania, inwestycje. Im wyższy jest to wszystko jest wyższe

A- wydajność kapitału.

To jest szeroko pojęty kapitał czyli kapitał rzeczowy i ludzki. Im będzie lepszy kapitał (lepsze maszyny i urządzenia- musi być postęp techniczny, który zapewnia wyższą wydajność i lepszy kapitał ludzki czyli kształcenie i edukacja). Wtedy wydajność kapitału będzie wtedy wyższa i wtedy postęp techniczny będzie większy. Mądrzejsze społeczeństwo i lepsze maszyny to wydajność kapitału jest większa, lepiej możemy z niego korzystać. Są to czynniki wzrostu w tym modelu!!!

Podniesienie poziomu technologii ( rola polityki)

Podniesienie poziomu kapitału ludzkiego ( rola polityki).

Postęp bierze sie z tego , ze rząd pobiera pieniądze na kształcenie i postęp techniczny, aby stworzyć warunki.

Dlaczego nie ma malejącej produktywności kapitału jak u Solowa?

Wykres: model Lucasa (?)

Działają efekty zewnętrzne. Jedno przedsiębiorstwo im więcej kapitału angażuje tym mniejsze efekty będzie z tego, ale co jedna firma wymyśli, poniesie koszty duże, a ktoś może korzystać z tego za bezcen, jedna ponosi nakłady, a inni kupują i korzystają, efekty zewnętrzne, stosunkowo tanio. Dlatego według Lucasa może być to linia prosta. Gdyby była do dołu to model Solowa. Nie jest idealny model, ale jeden z prostych endogenicznych.

Tym co sprawia ze linia jest prosta u Lucasa niż pochyla jak u Solowa są efekty zewnętrzne. Firma korzysta z wiedzy kogoś innego i na tym zyskuje dużo, nie ponosi dużych kosztów. Skopiowanie jest bardzo tanie, ale opracowanie jest bardzo pracochłonne.

Konwergencja i dywergencja- rozjeżdża sie PKB aby biedny kraj był bogatszy to musi mieć kapitał, postęp technologiczny i ustrój prawny!

Model Romera

wzrost jest napędzany poprzez postęp techniczny, będący wynikiem zamierzonych decyzji inwestycyjnych realizowanych przez podmioty dążące do maksymalizacji zysków.

Modele endogeniczne- podsumowanie

- postęp techniczny- główny czynnik wzrostu- zależny od decyzji podmiotów

-występowanie efektów zewnętrznych

-dywergencja

-autorzy: P. M. Romer, R.E. Lucas, P. Aghion, P. Howitt

Kryzys finansowy

Przebieg kryzysu 2000-2001

*Marzec 2000r- pęknięcie bańki internetowej (jak ktoś działał w Internecie to w to inwestowano w ciemno prawie że)

*11 września 2001r- zamachy terrorystyczne w USA

popyt będzie spadał, oszczędzane, popyt krajowy maleje, obawa przed recesja, reakcja- obniżenie stop procentowych przez FED

Przebieg kredytu 2002-2006

*to szybki wzrost gospodarki amerykańskiej (3,6% w 2004r, 3.1% w 2005)

*boom na rynku nieruchomości, na kredyt kupują także mniej wiarygodne osoby

*zakup nieruchomości także w celach spekulacyjnych

*pojawia sie ryzyko inflacji

*reakcją jest podwyższenie stóp procentowych

Przebieg kryzysu 2006

* odwrócenie trendu wzrostowego w cenie nieruchomości

*zaczynają sie problemy ze splata kredytów hipotecznych

*banki przejmują nieruchomości

*spadki cen nieruchomości

Przebieg kryzysu 2007

*spadek tempa wzrostu PKB, lekki wzrost bezrobocia, dalszy spadek cen nieruchomości, kłopoty ze spłacaniem

*Banki tworzą rezerwy na niespłacane kredyty

*kłopoty z płynnością regulują za pomocą rynku międzybankowego i Rezerwy Federalnej

*przelot 2007/2008 względna stabilizacja

Przebieg kryzysu 2008

* rośnie wartość niespłacanych kredytów

*regulacje Basel II (regulacje żeby wycenić wartość aktywów w według aktualnej wyceny)

*spada wartość aktywów banku

*marzec 2008 rząd USA ratuje bank Bear Stearns

*sierpień 2008 rząd USA wspomaga finansowo banki inne

*nie pomaga Lehmanns Brothers i on upada

Przyczyny kryzysu

- bezpośrednią przyczyną był kryzys na rynku kredytów subprime (substandardowych- takich których nie powinno było sie udzielać, a z rożnych powodów udzielano)

- w latach 2000-2007 wzrost wartości kredytów hipotecznych w USA

- znaczna cześć tego przyrostu to kredyty subprime. A pożyczano ponieważ:

a) klienci z segmentu subprime ( a także pozostali klienci) wyrażali chęć otrzymania pożyczki

- mniej zamozni chcieli

*odłożony popyt z lat 1990-tych, bo wtedy były drogie, nie mogli sobie pozwolić na kupienie nieruchomości

*obniżenie kosztu kredytu w 2000r, bo obniżeniu stóp procentowych wtedy po upadku dot.com- ów.

-wszyscy chcieli kupować nieruchomości chcieli, bo:

*gospodarka sie dobrze rozwijała, rosnący optymizm konsumentów

*niskie oprocentowanie, zamiast oszczędności, inwestycje w nieruchomości- chciano na tym zarobić. Bo niskie stopy procentowe to niskie tez oprocentowanie depozytów i inwestycje w nieruchomości były bardziej opłacalne, cele spekulacyjne zadziałały. Przeinwestowanie w nieruchomości.

Odchylenie rzeczywistej stopy procentowej od stopy Taylora. Stopy procentowe w USA były za niskie, gospodarka sie przegrzała tragicznie.

b) rząd sugerował aby pożyczać

kolejne rządy w USA zalecały prywatnym firmom przede wszystkim zaś bankom, aby część swoich funduszy kierowały do obywateli o mniejszych szansach życiowych. Aby pomoc osobom biedniejszym, których nie stać na kredyt żeby miały jakiś start. I banki sie stosowały o tego zalecenia.

c) banki posiadały kapitał- tani kapitał

Skąd sie on brał? Rząd emitował obligacje, które kupowały inne kraje i wpompowywany w gospodarkę ten kapitał przez amerykański bank centralny FED. Azja- Japonia i Chiny, oraz petrodolary- Bliski Wschód. Amerykanie chcieli pożyczać, a byli tez chętni aby pożyczyć.

d) "nie było" ryzyka

sekurytyzacja

bank hipoteczny udzielał kredytu, pensja takiego pracownika był uzależniony od ilości sprzedanych kredytów, taka prowizja.

kredyty hipoteczna często były wydzielane z bilansu banku, grupowane we względnie jednorodnych pakietach i sprzedawane spółce specjalnego przeznaczenia. (SPV). Obligacje kojarzone z USA budziły pewne zaufanie, czyli brak ryzyka. na podstawie kredytów hipotecznych emitowały one Mortgage Backed Securities (MBS). Banki wytransferowały ryzyko poza sektor, ryzyko ponosi ten kto kupuje te obligacje.

Emitowano również ABS ( Asset Backed Securities) ich wartość zabezpieczona była różnorodnymi aktywami kredytowymi.

Szczególnym rodzajem były obligacje CDO (Collateralized Debt Obligations)- obligacje strukturyzowane. Mogliśmy wybrać czy chcemy mieć mniejsze czy większe oprocentowanie (ile chcielibyśmy zarobić), ale ta co daje najwyższy zysk ma najwyższe ryzyko, a tu chodzi o to ze zwrot zainwestowanych środków jest uzależniony od tego czy inni spłacą, na samym końcu wtedy dostaje się pieniądze. Kolejna innowacja to takie swapy walutowe CDS-y ( Credit Default Swap). Bank hipoteczny udziela kredytu Panu X, pojawia sie ryzyko i że X tego nie straci. Jest pewna instytucja, która za jakąś oplatą to ona gwarantowała spłatę kredytu, był gotowy za kogoś spłacić kredyt.

Kolejna innowacja to obligacje strukturyzowane, które były zabezpieczone innymi obligacjami ustrukturyzowanymi, które zabezpieczone hipotecznymi kredytami. Tak zwane CDO^2.

skala zjawiska

-czterokrotny wzrost ABS

-Ośmiokrotny wzrost MBS

-CDS w skali całego świata kapitalizacja rynku od prawie 0 do blisko 45bln USD.

Kto kupował te papiery wartościowe?

banki inwestycyjne, fundusze inwestycyjne, emerytalne, ubezpieczyciele

Dlaczego kupowali?

W krótkim okresie dawały wysoka stop zwrotu, a od tego zależały premie finansowe.

Wynagrodzenie zależne od stopy zwrotu inwestycji, wtedy inwestuje sie w obligacje. Papiery wartościowe te miały bardzo wysokie raitingi- oceny. Agencje raitingowe dawały dobre oceny, jak to możliwe ze te agencje tak postępowały?

przyczyny wysokich ocen raitingowych:

1. małe doświadczenie w ocenie tego rodzaju papierów, to był początek lat 2000.

2. ocena na podstawie przyszłości- dopóki ceny nieruchomosci rosły to amerykanie spłacali swoje kredyty i wszystko było ok. Można było rolować kredyty, gdy spadały ceny to nie spłacali kredytów i kazali bankowi zabierać i być na czysto, bądź jak rosły ceny nieruchomości to sprzedawali, spłacali te kredyty i cos im zawsze zostawało.

3.pokusa nadużyć (bo pójdą do konkurencji gdzie dadzą im lepsza ocenę, bo nie są zbyt restrykcyjni), jak dobry raiting to wszyscy w to inwestowali.

Dlaczego Amerykanie przestali spłacać te kredyty?

*konstrukcja kredytów- weź kredyt i przez 2 lata nie spłacasz, lub przez 4 lata tylko odsetki, zmienno oprocentowane kredyty są niżej oprocentowane

* rosnące stopy procentowe od 2004r

*wyhamowanie wzrostu cen nieruchomości

*z czasem także rosnące bezrobocie

Przyczyny kryzysu- PODSUMOWANIE

1. zbyt niskie stopy procentowe

2. innowacje finansowe

3. słaby nadzór nad instytucjami finansowymi

4. zawyżone raitingi MBS, ABS, CDO

Y

K

Y=A*K (produkcja)

d*K (zużycie)

s*Y

---