Socjologia mikrostruktury społeczne- wykład 2
Temat: Znaczenie systemu kontroli społecznej.
Kontrola społeczna to wielkie mechanizmy uruchamiające a niekiedy wymuszające współdziałanie które utrzymuje porządek społeczny. W tworzeniu tego porządku społecznego istotną role odgrywa instytucjonalizacja. Socjologiczne pojęcie instytucji z reguły odbiega od potocznego rozumienia. Instytucjonalizacja oznacza utrwalone wzory działań i reguły zachowań ludzkich, które porządkują interakcje społeczne i określają ramy prowadzonych przez jednostkę działań.
W kontekście definicji instytucjonalizacji życia społecznego pojawia się pytanie: w jaki sposób z pojedynczych interakcji tworzą się utrwalone wzory zachowań społecznych oraz zewnętrzne w stosunku do jednostek reguły ograniczające i kontrolujące ich działanie.
`'Wszelkie działanie ludzkie ma zdolność przechodzenia w nawyk''
W tworzeniu porządku społecznego istotną role odgrywa więc proces instytucjonalizacji. Instytucjonalizacja jako system kontroli społecznej jest możliwa dzięki procesowi socjalizacji. Mechanizm socjalizacji jest bardziej skuteczny im głębiej zostaną zakorzenione wzory zachowań.
W systemie totalitarnym mechanizm socjalizacji sprowadza się do socjalizacji kontrolowanej tzn. że tak wychowujemy młodego człowieka żeby on w przyszłości nie sprawiał kłopotów społeczeństwu. Poprzez socjalizacje wymusza się porządek, wzory zachowań.
System kontroli społecznej można podzielić na kontrole wewnętrzną i kontrole zewnętrzną. Kontrola wewnętrzna to realizowanie wzorów funkcjonowania społecznego zgodnie z przyjętymi przez nas wartościami, normami. System kontroli zewnętrznej jest systemem rozbudowanym, działa na wszystkich poziomach życia społecznego od małych grup społecznych do dużych grup.
Kontrole społeczną można podzielić również na kontrole formalną i nieformalną. Kontrola nie formalna to wszystkie wzory zachowani przekazywane spontaniczne na zasadzie zwyczajności. Kontrola formalna natomiast to wszystkie działania które są efektem zapisów z kodyfikowanych. Jest kontrolą zamierzoną celową. Kontrola formalna zewnętrzna jest realizowana za pomocą wyspecjalizowanych instytucji wśród których wyróżnić należy policje, sądy.
Kontrola społeczna w najszerszym rozumieniu to wszelkie mechanizmy uruchamiające a niekiedy wymuszające współdziałanie które utrzymuje porządek społeczny.
W praktyce społecznej zasadniczą rolę w systemie kontroli odgrywają instytucje. Instytucje stanowią podstawowy mechanizm kontroli, kontrolują ludzkie działania, wymuszają poprzez szereg nakazów akceptację społecznych wzorów funkcjonowania, postępowania, mają przyzwolenie społeczne na posługiwanie się przemocą.
Ważna rolę w sztuce kontroli społecznej odgrywa proces socjalizacji. Proces socjalizacji dąży do zinternalizowania aktualnego systemu wartości, systemu norm funkcjonowania społecznego, wzorów zachowań społecznych. Im większy jest stopień zinternalizowania wzorów, norm tym bardziej skuteczniej działa mechanizm kontroli społecznej.
System kontroli ( zew. i wew. )działa na wszystkich poziomach życia społecznego .