Wielkie Księstwo Poznańskie - utworzone na mocy postanowienia kongresu wiedeńskiego w 1815. Obejmowało zachodnie obszary zlikwidowanego Księstwa Warszawskiego o łącznej powierzchni 29 tys. km2, zamieszkane przez 776 tys. osób. Stanowiło ono integralną część Prus i podlegało władzy króla. Rząd pruski wprowadził jedynie pewne oznaki odrębności narodowej - namiestnikiem Wielkiego Księstwa Poznańskiego został (do 1831) spokrewniony z domem Hohenzollernów książę Antoni Radziwiłł. W 1824 powołano dodatkowo sejm prowincjonalny, który miał jednak jedynie charakter doradczy. W jego skład wchodzili posłowie wybrani przez właścicieli dóbr ziemskich (było ich 22), posłowie wybierani przez właścicieli dóbr miejskich (16) oraz posłowie wybierani pośrednio przez mieszkańców gmin wiejskich (8). Oprócz tego w skład sejmu wchodzili nieliczni członkowie dziedziczni. Administracyjnie Wielkie Księstwo podzielono na Rejencje: Poznańską i Bydgoską, te zaś na 26 powiatów w których władzę sprawowali landraci.
Polski namiestnik praktycznie nie posiadał żadnych uprawnień, władzę państwową reprezentował niemiecki urzędnik nazywany naczelnym prezesem. Polacy mogli używać języka ojczystego na równi z językiem niemieckim. Początkowo dobrze rozwijało się szkolnictwo elementarne z językiem polskim jako wykładowym, jednak władze nie wyraziły zgody na utworzenie polskich szkół wyższych.
Po 1831 prezesem Księstwa został Edward Flotwell, główny wróg polskości. Podjął działania zmierzające do odsunięcia szlachty i duchowieństwa od wpływu na społeczeństwo. Zlikwidowano Lutomię, wprowadzono język niemiecki nawet w Kościele. Ziemianie, którzy opierali się germanizacji, ubożeli i pozbawieni wsparcia rządu, musieli sprzedawać majątki Niemcom. Celom germanizacyjnym służyło szkolnictwo elementarne z obowiązkowym językiem niemieckim (po 1834r.) i przymusowa służba wojskowa w pruskiej armii. Antypolski kurs zgładzono nieco po 18.40r., gdyż król Fryderyk Wilhelm IV szukał sojuszników przeciwko demokratycznej opozycji - m.in. wśród polskiej szlachty.
Rzeczpospolita Krakowska (Wolne Miasto Kraków) - obszar miasta Krakowa wraz z okręgiem na lewym brzegu Wisły, obejmujący swą powierzchnią 1164 km2 i zamieszkały przez 88 tys. ludzi. WMK zostało utworzone w 1815 r. na kongresie wiedeńskim, stanowiło obszar neutralny i bezcłowy. Na czele Rzeczpospolitej zgodnie z założeniami konstytucji z 1818 r. stał 13-osobowy Senat Rządzący, z prezesem o dużych uprawnieniach na czele. Senat wybierało Zgromadzenie Reprezentantów, profesorowie UJ i kapituła krakowska. Władzę ustawodawczą posiadało jednoizbowe Zgromadzenie Reprezentantów (41 osób), którego zadanie ograniczało się tylko do kodyfikacji prawa i kontrolowania praworządności urzędników. Nadal obowiązywały Kodeks cywilny Napoleona i niezależne sądownictwo.
Sama stolica - Kraków - zyskała przywilej wolnego handlu, dzięki czemu wyrosła na ważny ośrodek tranzytowy i przemytniczy. Mieszczaństwo krakowskie bogaciło się na handlu z Kongresówką, z która było najsilniej związane pod względem komunikacyjnym i gospodarczym. Rosły ceny nieruchomości i liczba banków. Słabiej rozwijało się górnictwo ołowiu i cynku, rud żelaza i marmuru.
Walutą na tym obszarze były pieniądze Królestwa Kongresowego. W okresie powstania listopadowego ludność chętnie przyjmowała także pieniądze powstańczego Rządu Narodowego, solidaryzując się jednocześnie z resztą swego narodu. Dopiero w momencie gdy w Królestwie do obiegu wprowadzono monetę z legendą rosyjsko-polską (ok. 1814 r.) ludność krakowska domagała się stworzenia własnej waluty. Za zgodą senatu wybito wiec monety dla WMK w mennicy wiedeńskiej. Wybite w 1835 r. monety 5-, 10-groszowe i 1-złotówki mają jednakowy rysunek awersu i stanowią tylko część planowanych emisji. W następnym roku miały dołączyć miedziane trojaki i srebrne 2-złotówki, lecz do ich wybicia już nie doszło ponieważ sytuacja polityczna WMK stała się bardzo niestabilna (miasto znalazło się pod okupacją austriacką). Po rewolucji krakowskiej w lutym 1846 r. doprowadzono do wcielenia Krakowa do Austrii.
Królestwo Polskie (tzw. Królestwo Kongresowe) - powstało w 1815 roku na kongresie w Wiedniu z ziem Księstwa Warszawskiego. Kraj ten związany był z cesarstwem rosyjskim. Car Aleksander I chciał mieć, przynajmniej z początku Polaków po swojej stronie. Dał księstwu najbardziej liberalną konstytucję w Europie pokongresowej, obiecywał rozszerzenie obszaru Królestwa o ziemie zaboru rosyjskiego należące do Rzeczypospolitej. Konstytucja gwarantowała Polakom szerokie prawa takie jak: wolność wyznania, słowa, druku, zgromadzeń, nietykalność osobistą i równość wobec prawa. Jednak liberalne prawa nie były realizowane w praktyce. Konstytucja wprowadziła także podział władzy na: władzę ustawodawczą, którą był dwuizbowy sejm składający się z Senatu i Izby Poselskiej. Miał być zwoływany co najmniej co dwa lata. Władzą wykonawczą był król, który miał prawo inicjatywy ustawodawczej. Mimo wszystko car nie przestrzegał nadanej konstytucji. W nocy 29-30 listopada 1830 roku wybuchły w Warszawie walki. Po powstaniu styczniowym rusyfikowano administracje i szkolnictwo. W 1874 roku zniesiono urząd namiestnika i wprowadzono urząd generalnego gubernatora, a Królestwo Polski nazwano „Krajem Nadwiślańskim”.
W Królestwie Polskim Polacy z początku wiązali wielkie nadzieje z Carem i jego liberalnymi rządami. Niestety postawa cara okazała się tylko grą polityczną. Polacy po upadku powstania ponieśli bardzo ciężkie konsekwencje. Zlikwidowano autonomie królestwa, skonfiskowano majątki i dzieła sztuki, wprowadzono stan wojenny, represjonowano kościół i klasztory, jako ostoje Polskości, a także dalsze wypadki.