51.Wielkie Księstwo Poznańskie (1815-1830), Władze pruskie,
namiestnik, landtag prowincjonalny.
Wielkie Księstwo Poznańskie, utworzone na mocy
postanowienia
kongresu wiedeńskiego
w 1815. Obejmowało
zachodnie obszary zlikwidowanego
Księstwa Warszawskiego
Objęło ono departamenty: poznański bydgoski (prawie w
całości) Księstwa Warszawskiego oraz ułamek departamentu
Kaliskiego. Miało uzyskać charakter autonomiczny Będąc
integralną częścią Królestwa Prus miało otrzymać wg intencji
jego twórców: odrębne instytucje zbliżone jak się
spodziewano - po stronie polskiej – do instytucji Królestwa
Polskiego
Odrębnościami tymi były: nazwa akcentująca organizacyjną
odrębność („Wielkie Księstwo”) własny herb (orzeł pruski z
orłem polskim pośrodku i z napisami w języki niemieckim i
polskim) flaga
Status polityczny Wielkiego Księstwa Poznańskiego nie
odbiegał od statusu innych prowincji, stanowiło ono
integralną część
Prus
i podlegało władzy króla. Rząd pruski
wprowadził jedynie pewne oznaki odrębności narodowej -
namiestnikiem Wielkiego Księstwa Poznańskiego został (do
1831) spokrewniony z domem
Hohenzollernów
książę
A.
Radziwiłł
.
Polski namiestnik praktycznie nie posiadał żadnych
uprawnień, władzę państwową reprezentował niemiecki
urzędnik nazywany naczelnym prezesem. Polacy mogli
używać języka ojczystego na równi z językiem niemieckim.
Pod
względem
administracyjnym
Wielkie
Księstwo
Poznańskie podzielone było na dwie regencje (poznańską i
toruńską), w których skład wchodziło 26 powiatów
zarządzanych przez landratów. Początkowo dobrze rozwijało
się szkolnictwo elementarne z językiem polskim jako
wykładowym, jednak władze nie wyraziły zgody na
utworzenie polskich szkół wyższych. 1824 powołano sejm
prowincjonalny o charakterze stanowym dla obydwu
regencji, w których liczniej reprezentowani byli Niemcy.
Namiestnik Królewski nie miały go inne prowincje pruskie,
oraz prowincjonalny sejm postulatowy (od 1824r.), który
przedkładał skargi i petycje w obronie społeczności polskiej.
Funkcje Namiestnika: głównie reprezentacyjne naprawdę
władzę pełnił w dwu regencjach na które podzielono Wielkie
Księstwo, nadprezydent prowincji
od strony administracyjnej Księstwo stanowiło jedną z
prowincji Królestwa Pruskiego
trzecim nadprezydentem był germanizator Edward Heinrich
Flottwell.
Od 1831r. urzędu namiestnika więcej nie obsadzano.
Kandydatów na starostów powiatowych w Prusach wybierały
Sejmiki powiatowe. Od 1833 odstąpiono od tej zasady, by nie
dopuścić do wysuwania polskich kandydatur.
Język niemiecki stał się od 1832 wyłącznie językiem
administracji.