GADY

Nowe cechy: zrogowaciała skóra pozbawiona gruczołów; wydalają kwas moczowy; błony płodowa: owodnia-tworzy wodny „mikroświat” zarodka , omocznia-gromadzi zbędne produkty przemiany materii, kosmówka-pośredniczy w wymianie substancji; powierzchnia oddechowa płuc ulega zwiększeniu; 2 kłykcie potyliczne, posiadają klatkę piersiową, oddzielenie krwi odtlenowanej od utlenowanej, kora mózgowa

Szkielet- czaszka wyższa, węższa i bardziej skostniała, u węży czaszka kinetyczna, zęby nie zróżnicowane, żółwie- rogowe okrywy, pojawiają się kręgi szyjne: dźwigacz i obrotnik, kręgi piersiowe i lędźwiowe posiadają powierzchnie stawowe dla żeber

Układ oddechowy- gąbczaste płuca, zasysanie i wyciskanie powietrza z płuc powodują skurcze mięśni oddechowych

Układ krążenia- układ dwuobiegowy, serce posiada komorę z częściową przegrodą, zredukowana zatoka żylna. Obieg krwi: krew ullenowana z naczyń włosowatych płuc wraca do serca żyłami płucnymi, uchodzącymi do lewego przedsionka, z niego krew dostaje się do lewej części komory. Jej skurcz wypycha krew do prawej i lewej aorty, krew wraca do serca żyłami głównymi i żyłą wątrobową. Wpływa do zatoki żylnej, stamtąd do prawego przedsionka i dalej do prawej części komory. Jej skurcz wtłacza krew odtlenowaną do pnia płucnego rozgałęziającego się na dwie tętnice płucne prowadzące do płuc.

Układ wydalniczy- wytwarzany w nerkach mocz dostaje się do moczowodu wtórnego powstającego u schyłku kloaki. U żółwi i jaszczurek występuje pęcherz moczowy. Mocz jest silnie rozcieńczony i zawiera kwas moczowy. Resorpcja jonów przez ściany pęcherz moczowego i kloaki powoduje, że woda migruje spowrotem do krwioobiegu, a stężeni kw. Moczowego w moczu rośnie. Po przekroczeniu wartości krytycznej moczan wytrąca się z roztworu i mocz przybiera konsystencje gęstej pasty.

Rozmnażanie- gady uniezależniły rozmnażanie od obecności wody. Składają duże jaja w skórzastych osłonach, występują błony płodowe

Układ pokarmowy- w jamie gębowej jaszczurek i węży jest długi ruchliwy język spełniający rolę narządu czucia, dotyku, smaku i węchu. Do jamy ustnej uchodzą gruczoły ślinowe, a u węży gruczoły jadowe. Żołądek dobrze rozwinięty, roślinożerne dobrze rozwinięte jelito ślepe

Układ nerwowy- najlepiej rozwinięte kresomózgowie-węch (pokryte korą mózgową- zdolność uczenia się) i śródmózgowie-wzrok, mózgowie każdego gada opuszcza 12 par nerwów czaszkowych. Zmianie uległ mechanizm akomodacji oka- odbywa się przez zmianę kształtu elipsoidalnej soczewki.

PTAKI

Cechy nowe- pióra tworzące powierzchnie nośne; kończyny przednie przekształcone w skrzydła; kości pneumatyczne zmniejszające ciężar ciała; mała głowa; brak zębów; kamienie w żołądku; grzebień na mostku-miejsce przyczepu mięśni piersiowych; silnie rozwinięte mięśnie piersiowe; mocne kości krucze-zapobiegają zgnieceniu klatki piersiowej; zrośnięte obojczyki-jw.; zrośnięcie kręgów piersiowych, lędźwiowych i krzyżowych; skrócony ogon ułatwiający sterowanie, rozwój móżdżku-bardzo dobra koordynacja ruchów; dobry wzrok; stałocieplność; brak pęcherza moczowego; brak prawego jajowodu i jajnika; jajorodność; składanie jaj pojedynczo; worki powietrzne i rozwój płuc, mechanizm podwójnego oddychania; serce podzielone na 2 komory i 2 przedsionki

Szkielet-kręgi szyjne są siodełkowate, występuje grzebień na mostku, u ptaków zaznacza się tendencja do usztywnienia kręgosłupa tułowiowego, żebra właściwe zbudowane są z dwóch części, przez podsuwanie i odsuwanie mostka ptak może zmieniać pojemność płuc, obręcz barkowa zbudowana z łopatek, kości kruczych i obojczyków, liczba palców zredukowana do trzech

Układ oddechowy- do każdego płuca prowadzi oskrzelo główne, rozgałęziają się na oskrzela II rzędu, te z kolei na III. Pomiędzy nimi mieści się wiele kapilar powietrznych, gdzie następuje wymiana gazowa, podwójne oddychanie: podczas wdechu powietrze zasysane jest przez worki tylne, część powietrza przechodzi przez płuca do worków przednich, a reszta przepływa przedłużeniem oskrzela głównego do worków tylnych. W czasie wydechu ucisk na worki wymusza usuwanie zużytego wcześniej powietrza. Przepływa ono z worków tylnych do przodu przez sieć kapilar płucnych.(Uniesienie skrzydeł to wdech, a opuszczenie to wydech)

Układ krążenia- serce podzielone na 2 komory i 2 przedsionki, zatoka żylna-szczątkowa, obieg krwi: duży: lewa komora-łuk aorty-tętnice-kapilary tkankowe-żyły-żyły główne-przez zatokę żylną do prawego przedsionka; mały: prawa komora-pień płucny-tętnice płucne-kapilary płucne-żyły płucne-lewy przedsionek

Układ wydalniczy- posiadają nerki typu ostatecznego, wydalają kwas moczowy, nie mają pęcherza moczowego, ptaki morskie piją słoną wodę, a nadmiar soli wydalają przez gruczoł solny uchodzący u nasady dzioba

Rozmnażanie- układ rozrodu samicy uległ częściowej redukcji, złożenie dużego jaja umożliwia rozwarta od tyłu miednica; gniazdowniki rodzą się ślepe i długo wymagają opieki rodziców w przeciwieństwie do zagniazdowników

Układ pokarmowy- brak zębów, ich funkcje przejął dziób dostosowując się po rodzaju pokarmu, żołądek dwu częściowy- w pierwszej (gruczołowej) wydzielane są soki trawienne, a drugiej (mięśniowej) pokarm jest miażdżony i rozcierany; u wielu gatunków przełyk uległ rozszerzeniu w wole, gdzie pokarm jest zmiękczany; niektóre ptaki połykają kamienie, które rozcierają pokarm w żołądku

Układ nerwowy- najlepiej rozwinięte śródmózgowier-ośrodek wzroku oraz móżdżek, 12 par nerwów czaszkowych, akomodacja możliwa na 2 sposoby: przez zmianę krzywizny soczewki oraz przez zmianę krzywizny rogówki, szybko przewodzą sygnał w uchu i ślimaku, ponieważ w uchu środkowym występuje tylko jedna kostka- strzemiączko

Pokrycie ciała- naskórek (nie jest ukrwiony i unerwiony), wytwory naskórka: rogowe (włosy, pazury, paznokcie, kopyta), gruczoły-wytwory skóry (potowe, łojowe, mleczne, zapachowe); włosy (brodawka, cebulka, gruczoł łojowy, korzeń, łodyga); melanina-chroni skórę przed promieniami UV; skóra właściwa zbudowana jest z tkanki łącznej właściwej, bogatej we włókna kolagenowe i elastynowe, silnie ukrwiona i unerwiona; warstwa podskórna (izolacja cieplna, funkcja zapasowa i amortyzacyjna)

Szkielet- mózgoczaszka duża przez silny rozwój mózgowia, k. czaszki są ze sobą powiązane szwami, na k. potylicznej dwa kłykcie potyliczne, żuchwę buduje k. zębowa i skroniowa połączone stawem, wtórne podniebienie kostne odziela jamę gębową od nosowej i umożliwia oddychanie w czasie żucia pokarmu, 3 kostki słuchowe( strzemiączko + młoteczek i kowadełko, które powstały z przesunięcia się do ucha środkowego k. kwadratowej i stawowej); kręgosłup składa się z 5 odcinków (zrośnięte tylko krzyżowe) ssaki wykształciły kręgi płaskie, które pozbawione są powierzchni stawowych, pomiędzy trzonami rozwinęły się chrzęstne dyski międzykręgowe, w odcinku piersiowym kręgi zestawiają się stawowo z żebrami, mostek płaski; w obręczy barkowej redukcja elementów- brak k. kruczej, silny grzebień na mostku; miednica zamknięta (k. kulszowa, łonowa i biodrowa), kończyny podpierają ciało

Ukł. oddechowy- do pęcherzykowatych płuc wchodzą oskrzela, szeroka jama nosowa umożliwia nawilgocenie i ogrzanie powietrza, dalej przechodzi ono do krtani, gzie znajdują się struny głosowe, wymiana gazowa następuje w czasie wdechu, wentylacja zachodzi przez zmianę objętości klatki piersiowej dzięki pracy przepony

Ukł. krążenia- serce zbudowane z 2 przedsionków i 2 komór- oddzielenie krwi natlenowanej od odtlenowanej, zatoka żylna uległa całkowitej redukcji, w prawym otworze przedsionkowo-komorowym znajduje się zastawka trójdzielna, a w lewym dwudzielna, występuje tylko lewy łuk aorty, krew ssaków zawiera erytrocyty- drobne, okrągłe i dwuwklęsłe krwinki czerwone pozbawione jąder, co zmniejsza ich metabolizm

Krew wypływa aortą z lewej komory, płynie tętnicami, poprzez które tlen dostarczany jest do wszystkich komórek, następnie wpływa do prawego przedsionka, dalej do prawej komory i tętnicami płucnymi do płuc, skąd udaje się do lewego przedsionka

LP Nazwa Waga Ilość

1 Sowa 1,2 234

2 Wieloryb 11200 6

13 Srtuś 25,8 3214

132 Żaba 0,126 1234234

Lp.	Nazwisko		Imię	Dyscyplina
Montreal - 1976
		Lipień	Kazimierz	zapasy
		Pyciak-Peciak	Janusz	pięciobój nowoczesny
		Rybicki	Jerzy	boks
		Szewińska	Irena	lekkoatletyka

Strona nr

---