PrawoCywilne cz 2, 20


Ćw. 1 PRAWO CYWILNE

Wyróżniamy 2 rodzaje przepisów:

Zdarzenia cywilno - prawne

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

Ćw. 2 PRAWO CYWILNE

Początek zdolności prawnej:

Zdolność prawna nasciturusa (dziecka poczętego nienarodzonego). Dziecko poczęte nienarodzone nie ma zdolności prawnej czyli nie staje się podmiotem prawa cywilnego w momencie poczęcia. Jednakże obowiązuje szereg przepisów regulujących problematykę ochrony majątkowych praw nasciturusa, prawa te przysługują mu z momentem żywych narodzin:

I grupa spadkowa to zstępni i współmałżonkowie

Gdy dziecko umrze po 2 dniach - cały spadek przechodzi na matkę

Gdy dziecko urodzi się martwe - dziedziczą oprócz matki inne osoby (np. rodzice zmarłego ojca) -
II grupa spadkowa

Przepisów tych nie można przyjmować jako przyznające zdolność prawną nasciturusowi, są to bowiem przepisy które chronią interesy dziecka poczętego jeszcze nie narodzonego.

Koniec zdolności prawnej:

Śmierć osoby fizycznej powoduje utratę zdolności prawnej. Osoba zmarła przestaje być podmiotem praw i obowiązków z zakresu prawa cywilnego a przysługujące jej dotychczas prawa i ciążące na niej obowiązki albo wygasają, albo przechodzą na inne osoby zgodnie z zasadami ustalonymi w prawie spadkowym.

Dowodem śmierci człowieka jest akt zgonu, czyli akt stanu cywilnego, sporządzony przez lekarza stwierdzającego zgon osoby. Jednakże jeżeli nie ma karty zgonu, akt zgonu może być sporządzony na podstawie sądowego orzeczenia o stwierdzeniu zgonu lub orzeczenia sądowego o uznaniu za zmarłego.

  1. Sądowe stwierdzenie zgonu następuje w przypadku:

W postanowieniu stwierdzającym zgon osoby sąd powinien ściśle oznaczyć chwilę śmierci, a gdyby okoliczności na to nie pozwalały, sąd powinien przyjąć jako chwilę śmierci moment najbardziej prawdopodobny. Orzeczenie o stwierdzeniu zgonu ma charakter deklaratoryjny, czyli stwierdza istniejący stan rzeczy.

  1. Sądowe uznanie za zmarłego następuje w przypadku:

  1. 10 lat od końca roku kalendarzowego w którym jeszcze żył.

  2. 5 lat jeżeli w chwili uznania za zmarłego zaginiony ukończy lat 70.

  3. uznanie za zmarłego nie może nastąpić przed końcem roku kalendarzowego, w którym zaginiony ukończyłby lat 23.

Terminy uznania za zaginionego ulegają skróceniu w sytuacji gdy zaginięcie osoby fizycznej nastąpiło w szczególnych okolicznościach (art. 30 KC).

Zdolność do czynności prawnych:

Pełna zdolność do czynności prawnych:

Osoba która posiada pełną zdolność do czynności prawnych może sama ważnie dokonywać wszelkich czynności prawnych i występować w obrocie cywilno - prawnym.

Ograniczona zdolność do czynności prawnych:

Status takiej osoby jest ściśle powiązany z rodzajem czynności prawnych jakich ta osoba dokonuje.

  1. Do ważności czynności zobowiązujących i rozporządzających, wymagana jest zgoda przedstawiciela ustawowego osoby dokonującej czynności. Jeżeli czynność taka zostanie dokonana bez zgody przedstawicielstwa ustawowego to ma on charakter czynności prawnej kulejącej (niezupełnej). Czynność ta jest dotknięta sankcją bezskuteczności zawieszonej i jej ważność jest uzależniona od potwierdzenia przez przedstawiciela ustawowego. Należy pamiętać, że osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych, może sama potwierdzić tę umowę (czynność) po uzyskaniu pełnej zdolności do czynności prawnych (art.18 KC).

  2. Czynności, które osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może dokonywać samodzielnie, czyli przy dokonywaniu tych czynności jest ona traktowana tak jak osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych (5 grup):

  1. W zakresie pewnych czynności prawnych osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych jest traktowana tak jak osoba nie mająca zdolności do czynności prawnych

(np. art. 944 KC - Sporządzić i odwołać testament może tylko osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych)

Brak zdolności do czynności prawnych:

Nie może dokonywać czynności prawnych za wyjątkiem czynności dotyczących drobnych spraw życia codziennego. Czynność ta musi zostać wykonana i nie może dojść do rażącego pokrzywdzenia osoby niezdolnej do czynności prawnych (art. 14 §1 i §2 KC).

Ćw. 3 PRAWO CYWILNE

Ubezwłasnowolnienie

Ubezwłasnowolnienie całkowite (art. 13 KC)

Dla osób ubezwłasnowolnionych całkowicie sąd ustanawia opiekuna.

Ubezwłasnowolnienie częściowe (art. 16 KC)

Dla osób ubezwłasnowolnionych częściowo sąd ustanawia kuratora.

O ubezwłasnowolnieniu orzeka sąd okręgowy w składzie 3 sędziów zawodowych, w postępowaniu nieprocesowym (nie zapada wyrok lecz wydaje postanowienie).

Wniosek o ubezwłasnowolnienie może złożyć osoba najbliższa (małżonek, rodzice, rodzeństwo). W przypadku gdy osoba najbliższa się tą osobą nie interesuje to wniosek może zgłosić prokurator (np. powiadomiony przez sąsiadów).

Miejsce zamieszkania osoby fizycznej

Zgodnie z art. 28 KC można mieć tylko jedno miejsce zamieszkania. Jeżeli osoba fizyczna mieszka w kilku miastach, musi ustalić w których głównie koncentruje swoje interesy i sprawy. Adres (zameldowanie) może być pomocną wskazówką przy ustalaniu miejsca zamieszkania, nie rozstrzyga jednak o nim.

Zgodnie z art. 25 KC miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. Występują tu więc dwa elementy: obiektywny i subiektywny.

Sama nieobecność osoby w danej miejscowości nie oznacza zmiany miejsca zamieszkania o ile istnieje wola stałego pobytu w tej miejscowości.

Tzw. miejsce zamieszkania pochodne jest to miejsce zamieszkania określone dla danej osoby pod względem zamieszkania innej osoby. Istnieje w 2 przypadkach:

Pochodne miejsce zamieszkania nie dotyczy małżonków, nie muszą oni bowiem wspólnie mieszkać.

Osoba prawna

Osoba prawna jest to jednostka organizacyjna, której przepis szczególny przyznaje osobowość prawną. Jednostka organizacyjna uzyskuje osobowość prawną z chwila jej wpisania do właściwego rejestru. Wyjątek od tej zasady stanowią stowarzyszenia, które uzyskują podmiotowość prawną z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o ich zarejestrowaniu a nie z chwilą dokonania formalnego wpisu.

Zdolność prawna osoby prawnej

Zdolność prawna to zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków oraz posiadania własnego majątku. Osoba prawna staje się podmiotem praw i obowiązków z zakresu prawa cywilnego od momentu uzyskania osobowości prawnej.

Zdolność prawna osób prawnych kształtuje się podobnie jak w przypadku osób fizycznych (nic na tę zdolność nie wpływa) bowiem co do zasady status każdego podmiotu prawa cywilnego w zakresie zdolności prawnej jest taki sam. Jednakże w przypadku zdolności prawnej osób prawnych pewne ograniczenia mogą wynikać z samej istoty osoby prawnej lub też z charakteru pewnych praw podmiotowych. I tak np. osoba prawna nie może być podmiotem praw i obowiązków z zakresu prawa rodzinnego (np. małżeństwa) czy władzy rodzicielskiej. Nie dotyczą też jej pewne skutki prawne związane z faktem śmierci osoby fizycznej np. osoba prawna nie może sporządzić testamentu.

Zdolność do czynności prawnych osób prawnych

Zdolność do czynności prawnych osób prawnych jest to zdolność do tego aby za pomocą czynności prawnych dokonywanych własnym działaniem nabywać prawa i zaciągać zobowiązania. W przypadku osób prawnych nie istnieje kategoria ograniczonej zdolności do czynności prawnych.

Uczestnictwo osoby prawnej w obrocie cywilnoprawnym - tzw. teoria organów osoby prawnej

Osoba prawna korzysta ze zdolności prawnej i zdolności do czynności prawnych działając przez swoje organy. Funkcje organów osoby prawnej spełniają osoby fizyczne, które w charakterze organu mogą działać jednoosobowo albo łącznie.

Skutki prawne działania osób fizycznych będących organem osoby prawnej realizują się bezpośrednio dla tej osoby prawnej. Działanie tych osób fizycznych nie jest więc ich własnym działaniem jako podmiotów prawa cywilnego ale jest działaniem samej osoby prawnej. Osoba prawna ponosi pełną odpowiedzialność za działanie swoich organów.

Ćw. 4 PRAWO CYWILNE

Zasada swobody zawierania umów - oznacza, ze strony zawierające umowę mogą wybrać wszystkie jej elementy, np. kontrahenta, przedmiot umowy, formę umowy.

Są pewne czynności dla których ustawodawca przewiduje odpowiednie formy.

Wyróżniamy formy szczególne:

Rodzaje form czynności prawnych z uwagi na skutki niezachowania formy szczególnej:

  1. zwykła forma pisemna jest zastrzeżona pod rygorem nieważności gdy ustawodawca wprowadza rygor nieważności

  2. pod rygorem nieważności jest zastrzeżona każda forma szczególna, inna niż zwykłą forma pisemna

  3. w przypadku niezachowania formy szczególnej zastrzeżonej przez strony w umowie

Ćwiczenia 4 Prawo cywilne

Prawo rzeczowe reguluje własność i inne formy korzystania z rzeczy.

Wyróżniamy tzw. triadę praw rzeczowych na którą składają się:

  1. własność - prawo które daje podmiotowi uprawnionemu najszerszy zakres uprawnień. Jest prawem bezterminowym.

  2. Użytkowanie wieczyste - prawo pośrednie pomiędzy prawem własności a ograniczonymi prawami rzeczowymi jest prawem na rzeczy cudzej ale daje użytkownikowi wieczystemu szeroki zakres uprawnień w okresie trwania tego prawa

  3. ograniczone prawa rzeczowe - katalog tych praw znajduje się w art. 244 k.c. zgodnie z tym przepisem ograniczonymi prawami rzeczowymi są:

Własność w myśl art. 140 k.c. na treść prawa własności składają się następujące uprawnienia:

Granice prawa własności wyznacza art. 143 k.c. zgodnie z którym o tym jak wysoko i głęboko sięga prawo własności decyduje społeczno - gospodarcze przeznaczenie gruntu.

Sposoby nabycia prawa własności:

Zasiedzenie - sposób nabycia pierwotnego. W drodze zasiedzenia można nabyć zarówno nieruchomość jaki i rzecz ruchomą.

Przesłanki zasiedzenia nieruchomości: art. 172 k.c.:

Przesłanki zasiedzenia rzeczy ruchomej art. 174 k.c.:

Ochrona własności

Ochronie służy system roszczeń przysługujących w razie naruszenia prawa własności. Ochrona praw własności jest to tzw. ochrona petytoryjna.

Roszczenie jest pojęciem prawa materialnego, procesową formą dochodzenia roszczeń są powództwa (od art..222 - 231 k.c. to roszczenie właściciela o wydanie rzeczy która znajduje się u osoby nieuprawnionej osoba przeciwko której wystąpiono z roszczeniem windykacyjnym może się bronić w następujący sposób:

Roszczenie negatoryjne art. 222 § 2

Jest to roszczenie właściciela przeciwko osobie która narusza w inny sposób niż przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą w ramach tego roszczenia właściciel może żądać:

Przedawnienie roszczenia windykacyjnego i negatoryjnego:

Zgodnie z zasadą roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Jednakże ustawodawca wyłączył działanie przedawnienie w stosunku do obu tych roszczeń. Natomiast, jeżeli chodzi o nieruchomości to termin przedawnienia roszczenia windykacyjnego i negatoryjnego w odniesieniu do rzeczy ruchomych wynosi na zasadach ogólnych 10 lat.

Roszczenia uzupełniające - uzupełniają roszczenia windykacyjne, gdyż samo wydanie rzeczy nie wyrówna właścicielowi strat poniesionych w okresie gdy nie był w posiadaniu rzeczy. Uszczerbek ten mogą wyrównać roszczenia uzupełniające do których należą:

Powyższe roszczenia mogą być dochodzone z roszczeniami windykacyjnymi lub oddzielnie. Przedawniają się one z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy.

Roszczenia o zwrot nakładu są przeciwstawne roszczeniom uzupełniającym. Są to roszczenia samoistnego posiadacza o rozliczenie nakładów poczynionych na rzecz. Właściciel jest zobowiązany zwrócić nakłady posiadaczowi.

Rodzaje nakładu:

Roszczenia o wykup zabudowanego gruntu - w myśl zasady superficies solo cedit wzniesiony na cudzym gruncie budynek lub urządzenie stają się częścią składową nieruchomości gruntowej i jako jej części składowe są własnością właściciela nieruchomości. Osobie, która wzniosła budynek lub inne urządzenie na cudzym gruncie, przysługuje roszczenie o wykup o ile będą spełnione następujące przesłanki:

Prawo podmiotowe jest to sfera możności postępowania w określony sposób (inaczej uprawnienie lub zespół uprawnień) przyznana i z reguły zabezpieczona przez normę prawną wynikająca ze stosunku.

Normatywne postaci praw podmiotowych - są one wyróżnione ze względu na to, w jaki sposób zostaje określona sfera możności postępowania w określony sposób.

Mamy 3 normatywne postaci praw podmiotowych:

  1. Prawa podmiotowe bezpośrednie - uprawnienia są określone w ten sposób że podmiot uprawniony może bezpośrednio własnym działaniem z wyłączeniem innych osób wykonywać swoje prawo. W tej postaci występują głównie prawa rzeczowe.

  2. Roszczenia - podmiot uprawniony zwany wierzycielem może żądać od podmiotu zobowiązanego (dłużnika) spełnienia świadczenia a dłużnik powinien to świadczenie spełnić. Dłużnikowi przysługuje zarzut, jeżeli dłużnik podniesie zarzut przedawnienia, sąd nie może zmusić dłużnika do spełnienia tego świadczenia. Sąd nie bierze z urzędu pod uwagę przedawnienia. Na skutek podniesienia zarzutu przedawnienia świadczenie staje się świadczeniem nie zupełnym.

  3. Prawa kształtujące - uprawniony może wyłącznie własnym działaniem w drodze jednostronnej czynności prawnej doprowadzić do zmiany lub ustania stosunku prawnego np. czynność prawna dokonana pod wpływem błędu. Aby uchylić się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego innej osobie pod wpływem błędu należy złożyć drugiej stronie pisemne oświadczenie (art. 88 KC)

Typy a rodzaje praw podmiotowych.

Typy wyróżnia się z uwagi na treść np. własność, użytkowanie wieczyste, zastaw, hipoteka, najem. Te poszczególne prawa różnią się zakresem uprawnień.

Rodzaje praw podmiotowych rozróżnia się w oparciu o pewne kryteria:

  1. Ze względu na zakres skuteczności prawa wobec osób trzecich

  • Ze względu na rodzaj interesu, który bezpośrednio chronią