VHF, Czym są gorączki krwotoczne (VHFs)


Czym są gorączki krwotoczne (VHFs)

Wirusy:

Objawy

Leczenie:

Prewencja:

Ebola:

Historia -wirus Ebola w starożytnej Grecji?

430-425p.n.e., Ateny - opis epidemii wg. Tukidydesa:

Dlaczego Ebola?

Epidemiolog Patrick E. Olson wskazuje na fakty:

II Wojna Światowa

1944, faszystowskie Niemcy, Uniwersytet w Marburgu - prace nad gorączką krwotoczną

Epidemie: Sudan, 6.07.1976

Zair, sierpień 1976

Wielka Brytania, listopad 1976

Sudan, 1979

USA, Reston, 1989

Gabon, 1994

Wybrzeże Kości Słoniowej, 1994

Zair, 1995

Gabon, 1996

Gabon, 1996

RPA, 1996

Uganda, 2000/2001

Ebola w Polsce ? 09.2001

Gabon, 2001/2202

Objawy kliniczne

Marburg

Przypadki: Marburg 1979

Kenia, 1980

Kenia, 1987

dziesięcioletni chłopiec odwiedzający rodziców mieszkających w Kenii

Objawy

Powikłania:

Leczenie:

objawowe

seroterapia ( surowice ozdrowieńców ) i interferon - brak jednoznacznych zaleceń ; interferon może powodować wzrost temperatury i utrudniać leczenie

Arenaviridae:

Grupa chorób przenoszonych przez gryzonie, wywoływanych przez ssRNA wirusy:

Lassa:

Objawy:

Powikłania:

Diagnostyka:

Leczenie:

Prewencja:

Machupo:

Objawy:

Junin:

Guanarito:

Objawy:

Bunyaviridae:

Nairovirus :

Krymsko-kongijska gorączka krwotoczna

Objawy:

Phlebovirus:

Gorączka doliny Riftu

Objawy:

Leczenie:

objawowe, w fazie prób interferon, immunomodulatory i surowica ozdrowieńców

Hanta:

HFRS - objawy:

Przebieg choroby:

Rozpoznanie:

Leczenie:

HPS - objawy:

Późne objawy (po 10 dniu):

Prewencja:

typowa dla chorób przenoszonych przez szczury

Rozpoznanie:

Leczenie:

Togaviridae:

Żółta gorączka:

Objawy:

Przebieg:

Rozpoznanie:

Prewencja:

Gorączka krwotoczna denga:

Przebieg kliniczny:

Postać klasyczna:

Postać atypowa:

DHF:

DHF/DSS:

Rozpoznanie:

Leczenie:

Choroba lasu Kyasanur:

Objawy:

Omska gorączka krwotoczna:

Objawy:

Gorączka Chikungunya:

Objawy:

Program WHO

•      początek XXw - ospa na całym świecie;

•      lata 20-40te-opanowano endemię w Europie;

•      epidemie w Polsce w latach 1953r, 1962r i największa w 1963r (Wrocław)

•      w 1967r 10-15mln zachorowań i ok. 2mln zgonów notowanych rocznie; ogniska endemiczne w 33 krajach Azji (variola maior), Ameryki Południowej (variola minor), Afryki

•1958r - WHO wprowadziło program wykorzenienia ospy, zintensyfikowany w 1967r;

pierwsze przypadki ospy małpiej

• 1975r ostatnie zachorowanie na dużą ospę (Azja; Bangladesz)

•1977r ostatnie zachorowanie i zgon na małą ospę (Afryka; Somalia, Merka)

•zakażenia laboratoryjne (2) w 1978r GB, Birmingham

• 9 XII 1979 raport WHO o wykorzenieniu ospy

Obecnie, zgodnie z zaleceniami WHO

•przechowuje się 200mln dawek szczepionki liofilizowanej (Genewa, Lozanna, New Dehli); każdy kraj posiada swoje zapasy

•istnieje obowiązek zgłaszania niejasnych przypadków gorączki z wysypką i wykluczenia zakażenia na podstawie badań laboratoryjnych

•wirus przechowywany jest w USA (Atlanta, CDC) i w Rosji (Moskwa, Instytut Preparatów Wirusowych) , gdzie prowadzone są badania nad tzw. białymi pokswirusami, tj. ortopokswirusami podobnymi

do ospy prawdziwej.

Etiologia:

- wirus ospy prawdziwej; Orthopoxvirus; duży - widoczny w mikroskopie świetlnym (230x400nm); dwuniciowe, linearne DNA; glikolipidowa otoczka

- bardzo odporny na wysychanie - średnio kilka lat ale izolowany z mumii RamzesaV (1100r.p.n.e.) !

Epidemiologia:

•      rezerwuar i źródło zakażenia - wyłącznie człowiek;

•      brak zakażeń bezobjawowych i nosicielstwa

•      wskaźnik zachorowalności 1,0

•      trwała odporność po przebyciu choroby

Zakaźność:

- od początku choroby, tj. temp Ⴓ 38ႰC i pojawienia się wysypki do momentu oddzielenia się strupów, tj. przez 3-4tyg /6-9ty dzień drogą powietrzno- kropelkową i powietrzno-pyłową (gardło, jama ustna) potem kontaktową (wydzielina z pękniętych krost, zanieczyszczone przedmioty) /

- wystarczy 10-100 cząstek wirusa

- najbardziej zakaźni są chorzy kaszlący i z krwotoczną postacią ospy!

Objawy kliniczne:

6tyg

7-17 (10-12)dni - okres wylęgania; chorzy nie są zakaźni

1-5 (2-4) dni - nagły początek choroby z objawami `grypopodobnymi', tj. gorączka Ⴓ 38ႰC, bóle głowy, mięśni, lędźwiowe, brzucha, uczucie rozbicia i zmęczenia, nieżyt spojówek i GDO; wysypka (rash) na skórze ud i podbrzusza (`majtki')

4-14 dni - wysypka głównie na twarzy i kończynach, w jednej fazie! - plamka, grudka, pęcherzyk z treścią ropną lub z krwią (czarna ospa), krosta z pępkowatym wgłębieniem, po 1-2tyg strup, który odpada po 2-4 tyg. z pozostawieniem blizny (dzioby ospowe) lub przebarwienia (u szczepionych z obniżoną odpornością); po 24h od wystąpienia wysypki następuje krótka poprawa stanu ogólnego z obniżeniem temp., jej ponowny wzrost związany jest prawdopodobnie z wchłanianiem produktów martwicy komórek;

Ospa prawdziwa
- wysypka u kilkuletniego chłopca

Powikłania:

zapalenie mózgu, głuchota, ślepota z powodu bielma, zapalenie jąder, zapalenie płuc, zaburzenia krążenia, ropne zapalenie skóry, bakteriemia, posocznica;

Trzy postacie: piorunująca, mózgowa, krwotoczna

ospa wielka - klasyczna, variola maior; śmiertelność 20-40%

ospa mała - łagodna, variola minor, alastrim; śmiertelność 1-2%

postać ciężka - ospa krwotoczna, tzw. ospa czarna

u osób szczepionych - ospa bezwysypkowa z gorączką, variolois;

śmiertelność <1%

Rozpoznanie laboratoryjne:

<24h - wymazy z nosogardzieli i wydzielina z dróg oddechowych- (izolacja wirusa, badania molekularne)

>24h - krew (izolacja wirusa, badania molekularne)

> 6go dnia - z surowicy, ze zmian skórnych (izolacja wirusa, badania molekularne, badania serologiczne)

bezpośrednie badanie mikroskopowe, rozmazy, izolacja i hodowla wirusa

na błonie kosmówkowo-omoczniowej zarodka kurzego; testy adsorpcji na

krwinkach czerwonych; immunofluorescencja (różnicowanie ospy krowiej

i małpiej, krowianki), Ag wirusowy (immunodyfuzja, odczyn wiązania

dopełniacza), poziom p/ciał

Różnicowanie:

ospa wietrzna (zmiany w różnych fazach rozwoju), trądzik,

kiła, liszajec zakaźny, płonica, posocznica gonokokowa,

skazy krwotoczne, wysypki polekowe

Leczenie:

swoiste

Codofovir, rybawiryna, cidofovir, adefowir, dipivoxil

objawowe:

-izolacja do czasu odpadnięcia strupów

-antybiotyki p/gronkowcowe

-pochodne tiosemikarbazonu - metisazon, marboran; w

profilaktyce osób z kontaktu; bez efektu, gdy rozpocznie się faza -gorączkowa!

-przeciwkrowiankowa globulina odpornościowa

Szczepienie:

•       wariolizacja - zakażenie wywołane materiałem pobranym od chorego (ropa z wykwitów, krosty) podanym doskórnie, metodą skaryfikacji lub donosowo

•       1798r Edward Jenner wprowadził szczepienie żywym odzjadliwionym wirusem krowianki

szczepionka termolabilna: wirus uzyskiwany jest z treści zmian pęcherzykowych zakażonych cieląt i owiec; musi być przechowywana w zamrożeniu lub w chłodni ( kilka tygodni) a po przeniesieniu do temp. pokojowej jak najszybciej zużyta

trwała liofilizowana szczepionka: wirus namnażany jest na błonie kosmówkowo-omoczniowej zarodków kurzych; używana w krajach tropikalnych

powikłania poszczepienne częściej w 1r.ż. - w USA śmiertelność

5/ 1 000000 szczepionych po raz pierwszy (zaleca się szczepienia po

2r.ż.) i u dzieci ze zmianami skórnymi

- poszczepienne zapalenie mózgu (śmiertelność= 40%); w USA 3/1000000 szczepionych po raz pierwszy; początek nagły ok. 12 dnia po szczepieniu; pleocytoza (100-200 limf/ၭl), zmiany ogniskowe w mózgu i rdzeniu, zmiany demielinizacyjne *podobne występują w zakażeniu wirusem ospy prawdziwej, odry, ospy wietrznej, po szczepieniu p/wściekliźnie

uogólniona krowianka (nieleczona= 30-40% śmiertelności u dzieci),

krowianka kontaktowa (zakażenie od szczepionych), krowianka

płodowa (obumarcie płodu u szczepionych w ostatnim trymestrze ciąży)

•       szczepionek nie produkuje się od 20 lat

USA- szczepienia rutynowe do 1971r, w 1978r podano 4 000 000 dawek

Polska- do stycznia 1980r (wg Magdzika) / 1982r (wg PZH)

odporność:

•       w 8-9 dniu po szczepieniu, max. po 2-3 tyg

okres ochronny 5-10 lat wg PZH (3-5 lat wg Magdzika)

•       po przechorowaniu - odporność całkowita

p/ciała zobojętniające pojawiają się po kilku dniach ale nie

zatrzymują postępu choroby

•       przeciwwskazania do szczepienia (uwzględnić mniejsze zło -

powikłania, czy infekcja?) :ciąża, leczenie immunosupresyjne lub

cytoredukcyjne, zakażenie wirusem HIV, wyprysk alergiczny;

- hipogammaglobulinemia nie obniża skuteczności szczepienia!

•       szczepieniu poddaje się pracowników służby wojskowej, laboratoriów; śródskórnie (udo, ramię); metodą licznych ucisków lub nakłuć lub bezigłowym aplikatorem; obowiązuje izolacja przez 2 tyg

•       kontrola szczepienia 7 dnia!!! odczyn pierwotny:3-4 dzień - grudka,

pęcherzyk, krosta i tkliwe węzły chłonne pachowe, strup i różowa blizna;

rewakcynacja: w 6-8 dniu pęcherzyk, krosta lub stwardnienie; jeśli brak

właściwej odpowiedzi powtarza się szczepienie inną serią;

Profilaktyka i immunizacja po ekspozycji:

<3 doba od ekspozycji:

•   szczepienie (vaccinia virus) lub

•   specyficzna immunoglobulina (vaccinia immune-globulin- VIG) w dawce 0,6ml/kg m.c.

>3 doba od ekspozycji:

•   szczepienie (vaccinia virus) i specyficzna immunoglobulina (vaccinia immune-globulin- VIG) w dawce 0,6ml/kg m.c.

Inne wirusy z grupy ospy

inne z grupy wirusów ospy zakaźne dla człowieka: ospa małpia, krowianka, wirus mięczaka zakaźnego, wirus niesztowicy wirusowej, wirus Tana i wirus małpi Yaba wywołujące u małp i ludzi rozwój histiocytomy, ospa krowia;

zakażona komórka wytwarza czynniki wzrostu podobne do EGF i TGF, co jest przyczyną rozwoju chorób rozrostowych (włókniak Shope'a, histiocytoma, mięczak zakaźny) wywoływanych przez wirusy grupy ospy;

Ospa małpia

•       zoonoza

•       w 1970r pierwsze przypadki zachorowań wśród mieszkańców afrykańskich wiosek (Zair -95%, Kamerun, Republika Środkowo-Afrykańska, Wybrzeże Kości Słoniowej, Liberia, Nigeria, Sierra Leone,tj. Afryka Zach. i Środkowa, strefa tropikalna;), wcześniej objętych endemią ospy prawdziwej

•       rezerwuarem wirusa są małpy, wiewiórki, antylopy; zakażenie od człowieka - ok.11% nie szczepionych krowianką, 3,5% szczepionych

•       90% chorych <15r.ż. ponad połowa z nich <5r.ż.

•       wysypka ospopodobna - krosty nie pozostawiają blizn a przebarwienia, charakterystyczna jest uogólniona limfadenopatia (90% chorych)

•       śmiertelność 11% (dzieci <8r.ż.)

literatura:
1. Choroby zakaźne i pasożytnicze - zapobieganie i zwalczanie; pod redakcją prof. dra hab. med. Wiesława Magdzika; wydanie II; PZWL, Warszawa 1986

2. Zarys kliniki chorób zakaźnych, Podręcznik dla studentów medycyny pod redakcją prof. dra hab. med. Jerzego Januszkiewicza; PZWL, Warszawa 1992

3. Przegląd Mikrobiologii Lekarskiej E. Jawetz i wsp.; wydanie II; PZWL, Warszawa 1991

4.strony internetowe CDC, Widipedia

5.Postępowanie w przypadku ataku terrorystycznego z

wykorzystaniem broni biologicznej- kurs dla lekarzy POZ;

Państwowy Zakład Higieny; Warszawa, listopad- grudzień 2001

Biegunki podróżnych

Biegunka to:

·        zbyt częste oddawanie stolca (>3/dobę),

·        konsystencja stolca zmniejszona lub płynna (zawartość wody>75%),

·        masa stolca zwiększona (>250g/dobę).

Etiologia

·        zakażenia --> biegunki zakaźne

·        zatrucia pokarmowe (toksyny bakteryjne)

·        inne zatrucia (arsen, miedź, grzyby trujące) leki

·        choroby upośledzające proces wchłaniania lub trawienia

·        przewlekłe zapalne choroby jelit

·        gruczolaki, raki okrężnicy

·        przyczyny hormonalne (nadczynność tarczycy)

·        zaburzenia czynnościowe

Biegunki podróżnych to biegunki zakaźne

·        W krajach rozwiniętych są to choroby powszechne i często błahe.

·        W krajach rozwijających się są częstą przyczyną śmierci, szczególnie dzieci.

·        Jest to druga co do częstości zachorowań grupa chorób zakaźnych i druga co do częstości przyczyną zgonów z powodu chorób zakaźnych.

Biegunka podróżnych o podłożu zakaźnym rozwija się u 30 - 50% podróżujących po krajach tropikalnych i subtropikalnych o niskim standardzie higieny.

Ryzyko zachorowania na biegunkę zakaźną wzrasta w złych warunkach socjalno - ekonomicznych, we wczesnym dzieciństwie lub starości, przy niedożywieniu, w zaburzeniach immunologicznych (też przy zmniejszonej sekrecji kwasu żołądkowego i zaburzeniach motoryki jelitowej).

Czynniki etiologiczne biegunek podróżnych (rzadkie w krajach rozwiniętych):

·        Bakterie:

·        Wirusy:

·        Pierwotniaki:

U chorych powracających z krajów tropikalnych lub subtropikalnych, u których utrzymuje się biegunka, należy zawsze podejrzewać zakażenie jednym z wyżej wymienionych pierwotniaków (Giardia/Entamoeba).

U gorączkujących chorych z biegunką podróżnych przebywających wcześniej w krajach tropikalnych należy wykluczyć zimnicę !

·         Inne zarazki powodujące biegunki zakaźne:

Czerwonka - luźny, krwisty stolec; często występują bóle brzucha, napięcie powłok brzusznych oraz gorączka (może mieć przebieg ciężki i przedłużać się, rzadko może dojść do megacolon toxicum i posocznicy); przyczyny:

Biegunka przewlekła - konstytucja wodnista lub papkowata, trwa kilka tygodni lub dłużej; powikłania (są rzadkie):

Cholera jest to ostra zakaźna i zaraźliwa choroba jelit, wywołana przez bakterie - przecinkowce cholery (vibrio cholerae).

Okres wylęgania cholery, tzn. okres od zakażenia do wystąpienia pierwszych objawów, jest bardzo krótki - od mniej niż 1 doby do 5 dni.

Charakterystcznym objawem choroby jest ostra biegunka, tzn. liczne wypróżnienia, przeważnie bez bólów brzucha i bez gorączki, do których często dołączają się wymioty nie poprzedzone mdłościami.

W 90 % przypadków cholera przebiega łagodnie i jest trudna do odróżnienia od innych biegunek spowodowanych, tzw. zatruciem pokarmowym. Jednak u 10 % chorych przebieg choroby jest ciężki a nawet bardzo ciężki - wypróżnienia stają się coraz częstsze, wreszcie wydalane są bez przerwy bez parcia na stolec, tracą kałowy charakter, stają się wodnisto-ryżowate. Te obfite wypróżnienia i gwałtowne wymioty doprowadzają szybko do odwodnienia chorego i w przypadkach nie leczonych do zgonu. Nie wiadomo na początku choroby jaki będzie jej przebieg - i dlatego zawsze gdy istnieje podejrzenie cholery - należy chorego przewieźć do szpitala zakaźnego.

Człowiek chory lub nosiciel (tzn. człowiek zakażony, ale nie wykazujący objawów choroby) wydala przecinkowce cholery wraz z kałem - który trafia do ścieków lub na miejsca, na które usuwane są ludzkie odchody. Od ścieków może ulec zakażeniu woda używana do picia, mycia i potrzeb gospodarczych, np. w rzekach,. studniach, przybrzeżnych wodach jezior, mórz itp. - w wodzie przecinkowce cholery mogą się utrzymywać długo - nawet tygodniami. Na terenach o złym standardzie sanitarno-higienicznym jest dużo nosicieli cholery.

Ludzie ulegają zakażeniu drogą pokarmową, najczęściej pijąc zanieczyszczoną wodę, lub spożywając zakażoną żywność zwłaszcza owoce i jarzyny, lody, małże, krewetki i inne tzw. owoce morza. Rzadziej dochodzi do zakażenia przez styczność z chorą osobą i jej otoczeniem, kiedy przecinkowce przenoszone są przez zanieczyszczone ręce.

Cholera od stuleci występowała stale w Azji na subkontynencie indyjskim, są tam tereny endemiczne. Od. 1961 r. cholera rozszerzyła się z terenów Indonezji na prawie cały świat - takie "światowe" szerzenie się choroby określa się mianem pandemii.

W 1961 r. rozpoczęła się 7 pandemia cholery - i trwa do dziś. W 1970 r. cholera weszła do Afryki, gdzie w ostatnich 2 latach jest najwięcej zachorowań. Do Ameryki Płd. cholera dotarła w 1991 r.

Do Europy cholera wtargnęła w 1970 r. W Europie każdego roku stwierdza się tzw. zachorowania zawleczone - importowane, tzn. człowiek ulega zakażeniu poza krajem, w którym zachoruje.

Epidemie szerzyły się w Polsce od 1831 r. do 1923 r. - później występowały jedynie pojedyncze zawleczone zachorowania. W każdej chwili do Polski może przyjechać osoba w okresie wylęgania choroby.

Escherichia coli

Pałeczka okrężnicy jest wszechobecnym drobnoustrojem, występującym w dużych ilościach w jelicie grubym człowieka, jako składnik stałej flory. Czasami, szczepy E coli nabywają czynniki zjadliwości na drodze wymiany genetycznej, a zakażenie odbywa się na drodze fekalno-oralnej.

Trzy rodzaje „typów zjadliwości” chorobotwórczych E.coli są związane z występowaniem chorób żołądkowo jelitowych:

•ETEC powoduje biegunkę podróżnych i inne typy biegunek w każdym wieku. Biegunka zwykle pojawia się nagle, jest obfita i ustępuje samoistnie, ale może powodować groźnie powikłania u dzieci,

•EHEC często może wywoływać biegunki, krwotoczne zapalenie jelit (rzadki typ ustępującej samoistnie, obfitej, krwotocznej biegunki) i zespół hemolityczno mocznicowy (ostra niewydolność nerek, trombocytopenia, niedokrwistość hemolityczna). Szczep wytwarza toksynę vero,

•EPEC, które wywołują biegunkę szczególnie u dzieci i są najczęściej izolowane w krajach rozwijających się,

•EIEC-szczep enteroinwazyjny wywołujący biegunkę podobną do czerwonki. Objawy to bóle brzucha, wymioty, gorączka a w kale śluz, krew i leukocyty.

Salmonella

Bakterie Salmonella występują u zwierząt dzikich i hodowlanych. W sprzyjających warunkach (ciepło, wilgoć, obecność białka) mogą żyć poza organizmem żywym przez kilka miesięcy. Przemysłowa hodowla drobiu i przetwórstwo żywności przyczyniły się w ostatnich latach do wzrostu zachorowań na salmonellozy na całym świecie.
U ludzi bakterie te wywołują najczęściej dolegliwości żołądkowo-jelitowe nazywane potocznie zatruciem pokarmowym. Objawy chorobowe, występujące zwykle po 6-72 godzinach od zakażenia, to: bóle brzucha, gorączka, biegunka, czasami nudności i wymioty.
Po przebyciu choroby pałeczki mogą być wydalane z kałem przez kilka tygodni lub miesięcy.
Człowiek zakaża się:
poprzez żywność zanieczyszczoną odchodami zakażonych zwierząt (najczęściej drobiu, myszy, szczurów),
przez produkty żywnościowe pochodzące od zwierząt zakażonych (jaja, mięso, mleko),
od zakażonych zwierząt (kurczęta hodowane w domach) i ludzi wydalających pałeczki z kałem, zarówno chorych, jak i zdrowych (nosicieli).

Czerwonka bakteryjna, dyzenteria

Choroba zakaźna, występuje sezonowo, głównie pod koniec lata i wczesną wiosną. Wywołują ją pałeczki z rodzaju Shigella. Spośród licznych gatunków i odmian stwierdza się najczęściej Shigella flexneri i Shigella sonnei.

Zakażenie drogą pokarmową przez spożycie zakażonego pokarmu: jarzyn, mleka, owoców. Rezerwuarem zarazków jest chory człowiek lub nosiciel, przenosicielami głównie muchy i inne owady.

Objawy: biegunki śluzowo-krwawe i śluzowo-ropne, bóle brzucha, których przyczyną są owrzodzenia błony śluzowej jelita grubego. Występują też słabiej lub silniej zaznaczone objawy ogólne. Rozpoznanie opiera się na wykazaniu zarazków w stolcu i stwierdzeniu obecności wspomnianych owrzodzeń w jelicie.

Jersinioza

Do rodzaju Yersinia zalicza się 11 gatunków drobnoustrojów, z których patogennymi dla człowieka są Y. pestis, Y. pseudotuberculosis i Y. enterocolitica. W piśmiennictwie z ostatnich kilku lat pod pojęciem jersiniozy przyjęto uważać ostrą lub przewlekłą, odzwierzęcą chorobę zakaźną wywoływaną przez pałeczki należące do gatunku Y. enterocolitica i Y. pseudotuberculosis (pałeczki rodencjozy), nazwę - dżuma pozostawiono dla choroby wywoływanej przez pałeczki Y. pestis.

Naturalnym rezerwuarem pałeczek Y. enterocolitica i Y. pseudotuberculosis są domowe i dziko żyjące zwierzęta, wśród których należy wymienić świnie, gryzonie, króliki, owce, kozy, bydło, konie, psy, koty, zwierzęta płowe, lisy, a wśród ptaków indyki, kaczki, gęsi, gołębie, bażanty i kanarki. Nośnikiem zarazków jest żywność, woda i gleba zanieczyszczone odchodami zakażonych zwierząt.

Do zakażenia dochodzi głównie drogą pokarmową w następstwie spożycia produktów spożywczych pochodzenia zwierzęcego, zanieczyszczonych pierwotnie (produkty pochodzące od zwierząt chorych) lub wtórnie odchodami zwierząt albo ludzi chorych bądź nosicieli. Najczęściej do zakażenia dochodzi po spożyciu niedogotowanego mięsa wieprzowego, zanieczyszczonego fekaliami podczas uboju, nie pasteryzowanego lub pasteryzowanego mleka zmieszanego z nie pasteryzowanym mlekiem zakażonym pałeczkami Yersinia, zakażonych produktów roślinnych przechowywanych przez długi czas w chłodni oraz wody zanieczyszczonej odchodami zwierząt i ludzi. Zakażenie człowieka od człowieka zdarza się rzadko, występuje najczęściej jako zakażenie rodzinne lub szpitalne. Możliwe jest także zakażenie pałeczkami Yersinia w następstwie przetoczenia krwi od dawcy z bezobjawową bakteriemią o etiologii jersiniowej.

Jersinioza może przyjmować różne postacie w zależności od wieku i stanu odporności chorego oraz właściwości drobnoustroju, który ją wywołuje. Kliniczne objawy zakażenia wywołanego przez pałeczki Y. enterocolitica są bardzo zróżnicowane. Najczęściej przyjmują postacie jelitowe, rzekomowyrostkowe, posocznicowe, rumienia guzowatego i innych zmian skórnych, postacie stawowe oraz inne rzadziej występujące postacie o lokalizacji pozajelitowej.

Postacie jelitowe to przede wszystkim zapalenie jelit (enteritis) i zapalenie jelita cienkiego i okrężnicy (enterocolitis) objawiające się biegunką, gorączką, bólami brzucha, czasem wymiotami. Postacie te występują u ludzi w różnym wieku ale dominują u małych dzieci do 5 roku życia. W próbkach kału może być wykrywana krew i leukocyty.

Okres wylęgania choroby wynosi z reguły od 1 do 11 dni. Rozwój choroby, przy braku leczenia odpowiednimi antybiotykami, jest zazwyczaj powolny i kończy się samowyleczeniem po około 12 -15 dniach niekiedy po wielu tygodniach. Ta łagodna postać jelitowa może przejść w ciężką, z objawami odwodnienia i zatrucia, notowano także przypadki zejść śmiertelnych. Najwięcej przypadków o ostrym przebiegu często będących przyczyną zgonów odnotowuje się u noworodków do 3 miesiąca życia.
Zachorowania mogą być sporadyczne, rodzinne lub w postaci różnej wielkości epidemii. Do tych postaci jelitowych jersiniozy należą również biegunki sekrecyjne związane ze spożyciem pokarmów i wody zanieczyszczonych tymi drobnoustrojami. Pałeczki Y. enterocolitica mogą być izolowane z próbek kału przed leczeniem, nie stwierdza się ich w kontrolnych badaniach po leczeniu.

Biegunki wirusowe

Etiologia - U ludzi istnieją dwie główne przyczyny biegunki wirusowej : - wirus epidemicznego zapalenia błony śluzowej żołądka i jelit (wirus Norwalk) i jemu pokrewne oraz rotawirusy , adenowirusy .

Objawy kliniczne - Biegunki wirusowe są chorobami samoistnie ustępującymi , a nie ogólnoustrojowymi. Znaczenie kliniczne tych chorób jest bezpośrednio związane z ciężkością i czasem trwania biegunki lub wymiotów , które mogą prowadzić do odwodnienia.

Leczenie - Większość przypadków może być leczona ambulatoryjnie środkami ogólnie podtrzymującymi (doustne uzupełnianie płynów):