O poziom organiczny zawiera 20% świeżej, rozdrobnionej materii, poziom ten tworzy się w glebach mineralnych, min-org przy dostępie powietrza. W glebach semi i hydrogeniczne miąższość mniejsza od 10 cm. W min-org wynosi 10-30cm, w org>30cm

A poziom próchniczny, tworzy się w wierzchniej warstwie gleby mineralnej, ciemno zabarwiony lub ciemniejszy od poziomów niżej leżących; zawiera mniej niż 20% materii organicznej.

E poziom wymywania, wytworzony pod poziomem O lub A; zawiera mniej materii organicznej, frakcji ilastej od A. Jaśniejsza barwa, więcej kwarcu, SiO2 od poziomów sąsiednich.

B poziom wzbogacania, miedzy A lub E a poziomem C, G lub R. Gromadzi materię organiczną, półtoratlenki. Zachodzi akumulacja frakcji ilastych. Gromadzi CaCO3,Mg,gips,sole.

C poziom skały macierzystej, skład: materiał mineralny, mało zmieniony przez procesy glebotwórcze, posiada cechy wietrzenia abiotycznego, oglejenia, cementacji gromadzi CaCO3,Mg,sole.

G poziom glejowy, mineralny, cechy silnej redukcji w warunkach anaerobowych, kolor szarostalowy, głównym procesem jest redukcja, gdy pełne oglejenie spowodowane wodami gruntowymi to używa się symbolu G, a gdy wodami opadowymi Gg.

P poziom bagienny, część profilu gleby organicznej objęta bagiennym procesem glebotwórczym

D podłoże mineralne gleb organicznych (nielite)

M poziom murszenia, część profilu gleby organicznej, objęta procesem murszenia

R podłoże skalne, lita, spękana skała magmowa, osadowa, przeobrażona występującą w podłożu.

Rędziny: ACca-Cca-R Czarnoziemy niezdegradowane: A-AC-Cca lub A-AC-C-Cca

Czarnoziemy zdegradowane: A-ABBr-Bbr-C Brunatne właściwe: O-A-Bbr-Cca

Brunatne kwaśne: O-A-Bbr-C lub Ap-Bbr-C (w glebach uprawnych)

Płowe: O-A-Eet-Bt-C lub Cca Rdzawe: O-ABv-Bv-C

Bielicowe: O-A-Ees-Bhfe-C lub Ap-Bhfe-C lub Ap-Ees-Bhfe-C (2 ost. w uprawnych)

Bielice: O-Ees-Bh-Bfe-C Opadowo - glejowe: A-Gg lub A-Gg-Bg-Cg-C

Gruntowo-glejowe: A-G Murszowe: M-O-D Murszowate: AOM-A-C lub AOM-D lub AM-C

Mady rzeczne: A-C lub A-C-D Deluwialne: A-C-D

DZIAŁ nadrzędna jednostka systematyki, obejmuje gleby wytworzone pod wpływem jednego z czynników glebotwórczych lub wszystkich czynników bez wyraźnej przewagi jednego z nich.

RZĄD obejmuje gleby o podobnym kierunku rozwoju. Rzędy obejmują gleby różniące się morfologicznie, zbliżone pod względem ekologicznym.

TYP podstawowa jednostka systematyki gleb, obejmuje gleby o identycznym układzie poziomów genetycznych, o zbliżonych właściwościach chem-fiz, podobne wietrzenie osadzania składników, zbliżony typ próchnicy.

PODTYP wyróżniamy gdy na cechy głównego procesu glebotwórczego nakładają się cechy innego procesu modyfikujące właściwości biol,fiz,chem.

RODZAJ określany na podstawie genez i właściwości skały macierzystej, z której wytworzyła się gleba.

GATUNEK określa uziarnienie utworu glebowego profilu.

Brunatnienie stopniowy rozkład glinokrzemianów, uwalnianie zw. Fe,Al., one otaczają ziarna gleb dając brunatny kolor, tworzą się trwałe kompleksowe próchniczno-ilasto-żelaziste; powstaje poziom brunatnienia Bbr (gl.brunatne), nie zachodzi przemieszczanie Fe i Al.

Bielicowienie przebiega przy kwaśnym odczynie gleby w lasach iglastych, rozkład glinokrzemianów i koloidów glebowych, wymywanie w głąb profilu gleby składników zasadowych, później kwasów próchnicowych i zw. Fe,Al. przy równoczesnej redukcji zw. Fe. Proces wymywania składników z rozkładu koloidów glebowych i glinokrzemianów prowadzi do powstania poziomu eluwialnego, powstają gleby bielicowe.

Oglejenie redukcja mineralnych części utworów glebowych w warunkach wilgotnych w obecności substancji organicznej. Związki Fe3+w2+ są wymywane przez wodę, poziomy zasobne w związki Fe przybierają kolor zielony. Oglejenie od dołu w wyniku działania wód gruntowych to oglejenie oddolnye. Poziom glejowy oznaczamy symbolem G. Oglejenie odgórne pod wpływ wód opadowych. Poziom lub warstwa oglejona oznaczana jest symbolem g

Przemywanie cząstki koloidalne wymyte w głąb profilu są w rozproszeniu, Przemywanie odbywa się przy słabo kwaśnym odczynie gleby. Powstaje poziom przemywania i poziom iluwialny ilasty. Poziomy te pozwalają zaliczyć glebę do typu gleb płowych.

Bagienny gromadzenie, humifikacja szczątków roślin w warunkach wilgotnych - anaerobioza. Powstają utwory zhumifikowane (torfy) zależy od intensywnosci. Gleby powstające w wyniku tego procesu to mułowo-bagienne, torfowo-bagienne.

Murszenie zachodzi w odwodnionych glebach organicznych (torf,mułowe) w warunkach aerobowych; intensywność od utworu organicznego i stopnia zhumifikowania, Zmiany fiz,fiz chem zachodzą w koloidalnej części. Odwodniony muł, torf kurczy się, dzieli na agregaty, te na mniejsze. W wyniku tego procesu powstaje poziom murszowy, słab,śred,silne gleby zmurszałe.

Pszenny b.dobry najlepsze gleby zasobne w skł.pokarmowe, o odczynie obojętnym, głębokim poziomie próchnicznym, magazynuje duże ilości H2O, gleby te występują na terenach płaskich, łagodnych pochyłościach, łatwa uprawa, duże plony, zaliczane do 1 i 2 kl. bonitacyjnej

Pszenny dobry gleby mniej urodzajne niż kompleksie 1.Są to gleby zwięzłe, ciężkie do uprawy, gorzej przewietrzane, niedobory wody, nie są wadliwe, Zaliczane są do kl.3a,3b Pszenny wadliwy obejmuje gleby pszenne średnio zwięzłe, nie magazynuje dużych ilości wody. Gleby zwięzłe, płytkie, wykształcone z iłów, glin, należą do nich płytkie rędziny. Gleby średnio zwięzłe i zwięzłe znajdują się na zboczach wzniesień, narażone na erozje. Charakterystyczne jest przedwczesne dojrzewanie zbóż. Zaliczane do kl. 3b, 4a, 4b.

Żytni bardzo dobry gleby lekkie wytworzone z piasków gliniastych mocnych; są strukturalne i mają dobrze wykształcony poziom próchniczny oraz właściwe stosunki wodne. Należą tu również niektóre gleby pyłowe. Zaliczane do kl 3b (rzadziej 3a i 4a).

Żytni dobry gleby lżejsze, wytworzone z piasków gliniastych lekkich, gleby wytworzone z piasków gliniastych, są wrażliwe na susze, przeważnie wyługowane, zakwaszone, uprawia się jęczmień, pszenice, zalicz do 4a,4b

Żytni słaby gleby ubogie w składniki pokarmowe, wytworzone z piasków słabogliniastych głębokich, są przepuszczalne, słabo zatrzymują wodę, okresowo suche, uprawa żyta, owsa ziemniak; Zaliczane do kl 4b, 5

Żytni bardzo słaby obejmuje gleby najsłabsze wytworzone z piasków luźnych i piasków słabogliniastych. Przechodzących w piasek luźny lub żwir. Gleby ubogie w składniki pokarmowe, suche, uprawa żyta, łubin; Zaliczane do 6 kl.

Zbożowo-pastwny mocny gleby średnio zwięzłe i ciężkie nadmiernie wilgotne, dużo składników pokarmowych, żyzne, wadliwe wysokie plony-lato suche, uprawa roślin pastew; Zaliczane do kl 4a,4b lub 3b,5

Zbożowo-pastewny słaby gleby lekkie, wytworzone z piasków, okresowo podmokłe, wiosną wilgotne, wymakanie żyta; Zaliczane do kl 4, 5.

Pszenny gorski gleby górskie, uprawa pszenicy, pospolity na przedgórzach, pogórzach, strefa tego kompleksu 300-450m npm

Zbożowy górski gleby wietrzeniowe powstałe ze skał masywnych, pszenica, jeczmień, owies, ziemniak, len, czynnik ograniczający uprawę - warunki klimatyczne

Owsiano-ziemniacz gorski gleby różnej jakości, owies, ziemniak, koniczyna, jeczmień, żyto, klimat, rzeźba ogranicza, karpaty500-600

Owsiano-pastewny górski gleby orne terenów gorskich, 650-900, roczne opady do 1300mm, pokrywa śnieżna, eliminacja roślin ozimych, uprawa: owies, żyto, jęczmień, plony niskie

Gleby orne przeznaczone pod użytki zielone gleby orne pod użytki zielone, bardzo wilgotne, należą do nich gleby położone na stokach, gdzie gleba podlega erozji wodnej.

Klasa I gl orne występ w dobrych war fizjograficz, na równin lub na łagodn pochyłośc. Zasobne w skł pok roślin, mają dobrą naturalną strukt, na znacznej głębok, są łat do uprawy, czynne, przepuszcz i przewiew,dostat wilgot,nie tworzą skorupy

W wykształc i głęb poz akumulacyjn zawierają słodką próchnice nie zakwaszają, dobre stos wodno-powiet,nie wymag melioracji. Można osiągać wys plony korzeniących się rośl uprawnych:bur cukrowe, pszen, lucerna, rzepak, konicz czerw ,warzywa.Gl najlep, wchodzą w skł kompl pszen b.dobrego, odpowied­ do stosow płodozmianów,dobre pod sady,zalicza się czarnoziemy leśno-stepowe, mady pyłowe i próchn,czarnoziemy leśno-łąkowe i czarne ziemie wytw z glin marglistych i utw pyłowych, czar­noziemne rędziny namyte,gl brunatne wytwo z lessów i utw lessowatych oraz gl brunat wy­tworz z glin.

Klasa II gl orne b. dobreGl są zbliżone właśc gleb klasy I, występ w gorszych warun rzeźby ter. Mają gorsze stos wodne, mniej przepuszcz, przewiew i trudniejsze do upraw,są zmeliorowane lub nie wymag melioracji. Gl wchodzą w skł kompl pszenn b.dobrego lub pszenn dobrego.B.dobrz pod sady.

zalicza się b dobre czarnoziemy leśno-stepowe i leś­no-łąkowe wytw z utw lessowatych i glin marglistych, b dobre mady pyłowe i próchn lekkie oraz średnie, b dobre czarne ziemie wytw z glin marglistych lub utwo pyłowych oraz najlep z czarnych ziem wytwo z iłów marglistych;b dobre czarnoziemne rędziny namyte lub głębokie czarnoziemne rędziny kredowe i mieszane, b dobre gl brunat wytw z lessów i utw lessowatych oraz najlep gl brunatne wytw z glin, iłów pylastych lub utw pyłowych wodnego pochodz; gl płowe wytw z glin, iłów pylastych, utw pyłowych wodnego po­chodz, lessów i utw lessowatych.

Klasa IIIa gl orne dobreZalicza się gl mające gorsze właś fiz i che­m lub występ w gorszych war fizjograf od gl klasy I i II. Wysok plonów waha się w pewnym stopniu od war atm. Sa trudniejsze do upr,znaki pr.degrad, a w przyp gl bielic lub płowych poz próchniczny jest barwy szarej lub jasnoszarej.Nie sa wadliwe.Są zmeliorowane lub nie wymagają melioracji.Na lżejszych odmian tych gl osiąga się wys plony żyta, jęczm, owsa i ziemniak Gl te zaliczamy do kompl gl pszenn dobrych,i kompl żytniego b dobrego.zalicza się gl brunatne i płowe wytw z piasków gliniastych mocnych całkow lub naglinowych, śred dobre gl brun i płowe wytw z glin, utw pyłowych, lessów, utw lessowatych, iłów zwykłych i iłów pylastych; śred dobre czarnoziemy leśno-stepowe i leśno-łąkowe niecałkowite lub występ w gorszych wa­r fizjograf; śred dobre czarne ziemie wytw z glin, iłów, utw pyłowych i piasków gliniastych mocnych; średnio dobre mady pyłowe oraz najlepsze spośród rędzin brun, śred dobre rędziny kredowe czarnoziemne, mieszane i namyte oraz najlepsze spośród rędzin gipsowych,gl torf-mursz.

Klasa IIIb - gleby orne średnio dobre gleby zbliżone właś do gl klasy IIIa, gorsze właśc fiz i che­m, fizjograf. plony uzależn są od war atm,okres za suche, inne mogą być okresowo za mokre. naraż na erozję. Oznaki pr.degrad, wyraźne.są trudniej do uprawy.dobre plony pszen, bur cuk i konicz czerw. Gleby nie są ciężkie,Nadają się pod sady.zalicza się gl brun, płowe i opad-glejowe wytw z piasków gliniastych mocnych lub lżejszych naglinowych, średnio dobre gl brun i płowe wytwz glin, iłów, utw pyłowych wodnego pochodz; gorsze odm czarnoziem leśno-stepo­wych i średnio dobre czarnoziemy leśno-łąkowe,śred dobre czarne ziemie wytw z glin, iłów, utw pyłowych wodnego pochodz i piasków gliniastych mocnych lub z piasków gliniast lekkich zalegających na utw zwięźlejszych; średnio dobre mady oraz rędziny węglanowo-wapniowe i rędziny gipsowe,dobre gl orne wytwo z utw torfowo-mursz i torfowych zmeliorowane/nie

Klasa IVa - gleby orne średniej jakości, lepsze gl o śred plon,uzale od ilosci opadow atm,naraż na ero wodną.

Gl ciężkie tej kl zasobne w skł pok sa żyzne,mało przewiew, mało czynne, ciężkie w upr, W upały zsychają się tworz pęknięcia lub bryły.daja wys plony pszen, bur cuk i konic czerw. część gl klasy IVa ma za wys poz wód gruntowych i wymaga melioracji Gl należą do kompl zbożowo-pastew mocnego lub pszenn wadliwego.są gl żytnio-ziemniaczan,pod sady.należą gl brunatne, płowe i bielic, wytw z piasków i-żwirów gliniastych, gleby brun, płowe i opadowo-glejowe wytw z piasków gliniastych powsta ze zwietrzenia piaskowców, wytw z glin,iłów i utw pyłowych gorszej jakości.naraż na eroz wodną.należą też gat podmokłych czarnoziemów leśno-łąkowych oraz średniej jakości czarne ziemie wytw z glin, iłów, i utw pyłowych i piasków gliniastych; średniej jakości mady pyłowe i piaszczyste oraz mady ciężkie wytw z utworów ilastych, jeżeli nie są za wilgotne średniej jakości rędziny właściwe i brunatne oraz gorsze gat płytszych rędzin czarnoziemnych i średniej jakości rędziny gipsowe.

Klasa IVb - gleby orne średniej jakości, gorsze Gl te zasadniczo zbliżone są swymi właś do gl klasy IVa, ale są bardziej od nich wadliwe,zbyt suche, zbyt wilgotne. plony uzależn są od war atm.Gl ciężkie w tej kl są podmokłe lub ciężkie do uprawy zalicz są do kompl zbożowo-pastewnych lub pszennego wadliwego.Gl lekkie tej klasy są gl żytnio-ziemniacz, zalicza się takie same jak do klasy IVa, ale charakt się gorsz wła­śc, Gl bardziej podmokłe i ogle­jone,podl erozji.

Klasa V - gleby orne słabe mało żyzne, słabo urodz. Należą gl zbyt lekkie, za suche,do uprawy żyta i łubinu,zalicza się płytkie,ubogie w subst org, zbyt mokre, nie zmeliorowane lub nie nadające się. Gleby lekkie i suche tej kl należą w do kompl gleb żytnich słabych lub bardzo słabych. Do kl V zalicza się lżejsze gleby brunatne, rdzawe, płowe i bielicowe wytw ze żwirów piaszczys i gliniastych, piasków słabo glinias­tych całkowitych i niecałkowitych na przepuszczalnym podłożu lub na wapieniach oraz średnio głębokich piasków słabo gliniastych wietrzenio­wych o stale za wys poz wód grunt.Ponadto wchodzą tu gleby bardzo silnie podmokłe występ w położ bezodpływ, wytw z glin, iłów i utw pyłowych; płytkie czarnoziemy leśno-łąkowe i czarne ziemie wytw z piasków słabo gliniastych całkowitych lub podścielonych piaskiem luźnym; czarne ziemie silnie pod­mokłe wytw z różnych skał macierzystych; gleby torfowe bardzo płytkie na piasku luźnym, o nieuregulowanych stosunkach wodnych; gleby murszaste; mady bardzo lekkie płytkie i suche oraz mady ciężkie silnie oglejone położone w bezodpływowych kotlinach i zagłębieniach; rędziny bardzo płytkie wytworzone z twardych wapieni.

Klasa VI - gleby orne najsłabsze słabe, wadliwe i zawodne, plony niskieNależą gleby za suche i luźne, na których udaje się łubin; gl bardzo płytkie kamieniste, rudne do uprawy; gleby za mokre o stale za wysokim poziomie wód gruntowych. Gleby suche tej klasy zaliczone do kompl żytniego b słabego.gleby te nadają się pod zalesienie.Do klasy VI zalicza się gleby rdzawe, bielicowe, rankery wytw ze żwirów piaszczystych, płytkich piasków słabo gliniastych zalegaj na piaskach luźnych i żwirach, bardzo płytkich piasków wietrzen wystę w położeniach zbyt suchych, np. na szczytach wzgórz.należą najgorsze gat gleb ornych na torfach, b wadliwe gl murszastych, mad bardzo lekkich,płytkie rędziny inicjalne wytworzone z twardych wapieni.

Klasa VI Rz - gleby pod zalesienia b ubogie, zbyt suche gleby nieprzydatne do upraw.powinny być zalesione. Poz próchn jest inicjalnyDo tej klasy zalicza się gleby rdzawe, rankery i bielice wytworzone ze żwirów piaszczystych, piasków luźnych całkowitych, piasków luźnych płyt­kich nawapieniowych i nażwirowych oraz płytkich piasków wietrzeniowych; rumoszowate bardzo płytkie rędziny wytw z twardych wapieni.niektóre piaski bardzo podmokłe; nieprzydatne do uprawy rolnej,

---