T: RYZYKO BANKOWE

Oznacza zagrożenie sytuacji finansowej spowodowane osiąganiem wyników odmiennych od oczekiwanych.

Wśród ryzyk bankowych wyróżniamy:

• Ryzyko w obszarze techniczno - organizacyjnym banku

• Ryzyko w obszarze finansowym banku

1. ryzyko płynności

2. ryzyko wyniku

- ryzyko kredytowe

- ryzyko rynkowe (stopy %, kursu walutowego)

RYZYKO TECHNICZNO - ORGANIZACYJNE

Ryzyko straty wynikającej z niedostosowania lub zawodności pracy ludzi i systemów technicznych lub ze zdarzeń zewnętrznych.

Źródłami tego ryzyka mogą być:

- oszustwa (wewnętrzne: chciwa kasjerka i zewnętrzne: napad na sklep monopolowy)

- praktyka kadrowa i bezpieczeństwo pracy

- klienci, produkty i praktyka biznesowa

- zakłócenia działalności i błędy systemu

- uszkodzenia aktywów

RYZYKO PŁYNNOŚCI

To zagrożenie działalności banku spowodowane brakiem możliwości wywiązywania się przez bank z jego zobowiązań

Wyróżnić można aktywne oraz pasywne ryzyka płynności.

Aktywne ryzyko płynności występuje w sytuacji, w której bank ma problemy w regulowaniu zobowiązań w skutek nieterminowego regulowania należności przez jego kontrahentów. Ryzyko to często nosi nazwę ryzyka terminów.

Pasywne ryzyko płynności występuje w skutek gwałtownego wycofania depozytów przez klientów banku w skutek utraty do niego zaufania.

Strategie zarządzania płynnością w bankach:

1. Strategia magazynowania płynności (strategia trzymania pieniędzy w szafie) - polega na utrzymywaniu przez bank pewnej puli płynnych aktywów w formie zbywalnych papierów wartościowych, które mogą być uruchamiane w przypadku problemów z płynnością (banki z dużą pulą depozytową).

2. Strategia zarządzania pożyczoną płynnością - oznacza aktywność banku na rynku pożyczek międzybankowych

Najprostszą miarą zbadania płynności banku jest określenie jego luki płynności, czyli porównanie wysokości aktywów banku z jego pasywami podporządkowanymi do kolejnych okresów zapadalności lub wymagalności.

RYZYKO KREDYTOWE

Oznacza zagrożenie w wyniku banku spowodowane nie wywiązaniem się kontrahentów banku z ich zobowiązań wobec banku. Bank bada zdolności kredytowe kontrahentów.

Rodzaje podstawowych zabezpieczeń (osobiste i rzeczowe) …

• Niebezpieczeństwo niespłacenia przez dłużnika banku - w całości lub części - zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami i prowizjami

• Niebezpieczeństwo, iż kredytobiorca nie wypełni zobowiązań i warunków umowy kredytowej, narażając bank na poniesienie straty.

RYZYKO KURSOWE

Zagrożenie w wyniku banku spowodowane zmianami kursu walutowego.

Do pomiaru tego ryzyka służy określanie pozycji walutowych banku.

Długa pozycja walutowa występuje, gdy aktywa w danej walucie są większe co do wartości od pasywów w tej walucie.

Krótka pozycja walutowa to sytuacja, w której w danej walucie pasywów jest więcej od aktywów.

WYMÓG KAPITAŁOWY Z TYTUŁU RYZYKA WALUTOWEGO OBLICZANY JEST METODĄ PODSTAWOWĄ JAKO:

1. 8% warunkowej pozycji całkowitej, jeżeli ta pozycja przewyższa 2% funduszy własnych banku.

2. 0% jeżeli pozycja całkowita nie przewyższa 2% funduszy własnych banku.

Pozycję walutową całkowitą oblicza się jako sumę wszystkich długich pozycji walutowych lub wszystkich krótkich pozycji walutowych, w zależności od tego, która z tych sum jest większa co do wartości bezwzględnej.

WSPÓŁCZYNNIK WYPŁACALNOŚCI BANKU to syntetyczna zmiana oceny wiarygodności banku. Współczynnik ten zgodnie z zapisami prawa bankowego nie może być niższy niż 8%. Liczony jest jako relacja funduszy własnych banku do 12,5krotności całkowitego wymogu kapitałowego, gdzie całkowity wymóg kapitałowy oznacza sumę wymogów kapitałowych z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyk bankowych (w szczególności ryzyka kredytowego, rynkowego, operacyjnego). Zwany jest też współczynnikiem adekwatności kapitałowej, gdyż dostarcza on informacji za ile poziom posiadanych przez bank funduszy własnych jest wystarczający (adekwatny) do ponoszonego przez bank ryzyka.

Budowa tego współczynnika ukazuje, że w przypadku pogorszenia się jego wartości konieczne są działania zmierzające do:

1. zmiany struktury aktywów banku

2. zwiększenia kapitałów własnych

FUNKCJE KAPITAŁU WŁASNEGO BANKU

• założycielska (5 mln euro na założenie)

• regulacyjna

• przejściowego pokrywania strat banku

• bazy do podziałów zysków

• tworzenia zaufania do banku

NOWA UMOWA KAPITAŁOWA

Zbiór regulacji wypracowany przez międzynarodowy komitet do spraw nadzoru bankowego w Bazylei (Szwajcaria) określających zasady pomiaru i zaangażowania ryzyka bankowego.

NUK opiera się na 3 filarach:

1. Minimalne wymogi kapitałowe - określa sposób pomiaru współczynnika wypłacalności banku oraz poszczególnych składowych całkowitego wymogu kapitału, w szczególności jeżeli chodzi o ryzyko kredytowe. Zakłada on możliwości stosowania przez banki zindywidualizowanych metod pomiaru ryzyka kredytowego (w formie tzw. ratingów wewnętrznych).

2. Proces analizy nadzorczej - koncentruje uwagę na aktywności nadzoru bankowego na ocenie metodologii stosowanych przez banki metod pomiaru ryzyka z uwzględnieniem specyfiki ryzyka stopy %.

3. Dyscyplina rynkowa - istota tego filaru sprowadza się do wymuszenia na bankach prowadzenia przejrzystej polityki informacyjnej, która powinna umożliwiać dokonywania oceny banków przez opinię publiczną. Oznacza to, że ostateczną instancję decydującą o ocenie banku powinno być jego otoczenie rynkowe.

BANK HIPOTECZNY JAKO PRZYKŁAD BAKU SPECJALITYCZNEGO.

Cechą charakterystyczną banków hipotecznych nie jest ich zdolność do udzielania kredytów hipotecznych (bo mają je przecież także banki uniwersalne), ale zdolność do emisji papierów wartościowych o szczególnych charakterze, które są źródłem finansowania działalności takich banków. W polskich realiach te papiery wartościowe określa się listami zastawnymi.

kredyty listy zastawne

KREDYTOBIORCY BH INWESTORZY

hipoteki kapitał

NORMY OSTROŻNOŚCIOWE FUNKCJONOWANIA BH W POLSCE:

• wysokość pojedynczego kredytu zabezpieczonego hipoteką nie może przekraczać 60% bankowo hipotecznej wartości nieruchomości.

• Łączna kwota nominalnych wartości znajdujących się w obrocie listów zastawnych nie może przekraczać 40krotności funduszy własnych banku.

Banki hipoteczne w Polsce:

- PeKao BH (dawny BPH BH)
- Nykredit BH
- BRE BH
- Śląski BH

WEWNĘTRZNA STOPA % JAKO MIARA OCENY FUNKCJONOWANIA PLACÓWEK BANKOWYCH:

W strukturze każdego banku wyróżnić można 2 grupy placówek: oddziały depozytowe i kredytowe.

Oddziały depozytowe to takie, w których wartość przyjmowanych depozytów jest większa od wartości udzielanych kredytów.

Oddziały kredytowe wartość kredytów przewyższa wartość depozytów.

Z księgowego punktu widzenia funkcjonowanie oddziałów depozytowych wiąże się z ponoszeniem dodatkowych kosztów odsetkowych, jest to uzasadnione, gdyż oddziały te są źródłem kapitałów wykorzystywanych przez oddziały kredytowe.

W procesie oceny funkcjonowania poszczególnych typów placówek bankowych konieczne jest więc uwzględnienie tego faktu. Umożliwia to wewnętrzna stopa transferowa, czyli umowna stopa % (określana przez centralę banku) będąca podstawą do rozliczania nadwyżek (niedoborów), płynności między oddziałami depozytowymi i kredytowymi.

PRZYKŁAD

Wyznaczyć opłacalność funkcjonowania oddziałów depozytowych, kredytowych i centrali banku, jeżeli przeciętne oprocentowanie kredytów wynosi 9%, depozytów 3%, a wewnętrzna stopa % ustalana dla oddziałów kredytowych to 5,5%, a dla depozytowych to 6,5%.

kredyty depozyty

OK C OD

9% 5,5% 4% 3%

3,5% 5%, 7% -1% 5,5% 3,5%

Poziom wewnętrznych stóp transferowych przypisanych poszczególnym produktom banku jest elementem tworzenia strategii sprzedażowej i płynnościowej banku.

---