Wykładowca: dr n. med. A. Bandyra
Wykład z dn. 03.10.2010, godzina 13:00
(niedziela)
Temat: Bóle biodra
Bóle biodra:
Występują we wszystkich grupach wiekowych
Może być rzutowany z kręgosłupa lub struktur w obrębie jamy brzusznej i powstawać w ścięgnach lub kaletkach zlokalizowanych okołostawowo lub być wynikiem zmian chorobowych w samym biodrze
Najczęstsze przyczyny bólu biodra u osób dorosłych to zapalenie kaletek krętarzowych oraz choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego
Zapalenie kaletki krętarzowej
Często występująca u dorosłych, zwłaszcza u kobiet
Głęboki rozlany ból bocznej części biodra, nasilający się podczas ruchu, w nocy, ustępujący podczas spoczynku
Niektórzy pacjenci utykają
Tkliwość nad krętarzem większym
Predysponujące czynniki to otyłość, nierówna długość nóg, uprawianie lekkoatletyki, w tym biegania
Leczenie
Odpoczynek
Niesteroidowe leki przeciwzapalne
Miejscowe stosowanie ultradźwięków i fizjoterapii
Miejscowe ostrzykiwanie steroidami i lekami znieczulającymi w połączeniu z kilkudniowym odpoczynkiem
Choroba zwyrodnieniowa biodra
Powszechnie zmiana patologiczna, która pojawia się zwykle w piątej i szóstej dekadzie życia
Częstsza u rasy białej (typ kaukaski)
Predyspozycje
Schorzenia przebyte w dzieciństwie
Wrodzone zwichnięcia biodra
Choroba Perthesa
Złuszczenie głowy kości udowej
Anomalie dotyczące długości nóg oraz praca wymagająca podnoszenia i przenoszenia ciężarów
Zalecenia:
Jazda na rowerze
Pływanie
Objawy
Zazwyczaj objawia się jako ból pachwinowy, często promieniujący do kolana i ból może być także zlokalizowany w bocznej lub tylnej części biodra
Ograniczenie zakresu ruchu - najwcześniej rotacji wewnętrznej, potem odwiedzenie
Utrudnienie chodzenia, ubierania się, zwłaszcza zakładanie butów czy skarpetek
Może dojść do skrócenia kończyny objętej chorobą (od 1 do 1,5 cm)
Naturalny przebieg choroby może być różny - w większości przypadków jest stosunkowo łagodny przez wiele lat, wiele z nich potem przechodzi w poważne uszkodzenie stawu
Lecenie
Zachowawcze we wczesnych fazach choroby
W późniejszym okresie, przy występowaniu silnego bólu i inwalidztwa - zabieg protezoplastyki stawu biodrowego
Obciążenie operowanej kończyny
Po endoprotezie cementowej obciążenie w pierwszych dniach zabiegu
Po endoprotezie bezcementowej trzeba asekuracji kulami łokciowymi od 3 do 4 miesięcy
Usprawnianie pacjenta
Rozpoczyna się je jeszcze przed zabiegiem operacyjnym
Polega na edukacji, która ma na celu zmniejszenie odczucia lęku przed zabiegiem
Ćwiczenia powiększające zakres ruchu w stawach biodrowych i poprawienie siły mięśniowej (unikanie rotacji wewnętrznej i przywodzonej)
Ćwiczenia:
W odciążeniu na podwieszkach w UGUL-u
Ćwiczenia ruchu zgięcia i wyprostu bioder
Wzmacnianie mięśnia czworogłowego uda (ćwiczenia czynne w odciążeniu z oporem w leżeniu na boku)
Ćwiczenia izometryczne mięśni, szczególnie mm pośladkowych w kończynie przygotowywanej do zabiegu
Wzmacnianie siły mm kk górnych i nauka chodzenia o kulach z odciążeniem k przed operacją
I doba po zabiegu operacyjnym
Ćwiczenia oddechowe (np. 10 głębokich wdechów nosem z jednoczesnym wznoszeniem ramion oraz wydechów ustami z opuszczaniem ramion, powtarzając co godzinę)
Ułożenie kończyny operowanej w lekkiej rotacji zewnętrznej i odwiedzeniu kolana w zgięciu lekkim (15o-20o)
Ćwiczenia ruchu i napinanie mięśni podudzia jako profilaktyka przeciwzakrzepowa
II doba po zabiegu operacyjnym
Kontynuacja ćwiczeń oddechowych
Ćwiczenia izometryczne mięśni czworogłowych (równomierne napinanie mięśni ok.. 10 skurczów w 10-15 cyklach i powtarzanie cykli co 2 godziny)
Ćwiczenia wspomagane zgięcia i wyprostu w stawie kolanowym oraz wspomagane czynne zgięcia stawu biodrowego do granicy bólu
Chory może przebywać w pozycji półsiedzącej
III i IV doba po zabiegu operacyjnym
Wprowadzane są ćwiczenia wspomagane, zwiększające zakres ruchu w zgięciu, odwodzenie i przywodzenie biodra
Pacjent może usiąść na łóżku przy pomocy drabinki
Pacjent jest pionizowany, rozpoczyna chodzenie z terapeutą i/lub o chodziku
IV i V doba po zabiegu operacyjnym
pacjent wykonuje czynne zgięcia i wyprosty kolana w pozycji siedzącej i leżącej
ćwiczenia zgięcia, wyprostu, odwiedzenia i przywiedzenia w stawie biodrowym
ćwiczenia izometryczne mięśnia czworogłowego
intensywne ćwiczenia oporowe zgięcia grzbietowego stopy
podczas ruchu w operowanym stawie pięta kończyny powinna przesuwać się po materacu
wszystkie ćwiczenia powinny być wykonywane z lekko odwiedzioną i zrotowaną na zewnątrz kończyną jeśli dostęp do stawu był tylni, albo lekko zrotowaną do wewnątrz, jeśli zastosowano dostęp przedni
jeżeli którekolwiek z wprowadzanych ćwiczeń jest bolesne, należy zaniechać chwilowo ich wykonywania
pacjent może korzystać z wózka inwalidzkiego i WC (z podwyższającą wkładką na sedes)
Kontynuacja leczenia w oddziale rehabilitacyjnym
kontynuacja ćwiczeń czynnych w odciążeniu, w odciążeniu ze wzrastającym oporem oraz we wzrastającym zakresie ruchu operowanych stawów biodrowych
ćwiczenia w wodzie (po 2-3 tygodniach od zabiegu)
doskonalenie chodzenia o dwóch kulach, a także po schodach, ze stopniowym, częściowym obciążaniem kończyny
magnetronie
laser
wyrównywanie nierówności kończyn, które może się pojawić po zabiegu
ustalenie planu fizjoterapii w warunkach ambulatoryjnych, udzielenie instruktażu dotyczącego trybu życia osoby z wszczepionym sztucznym stawem biodrowym