VDT= trójkąt zależności value depondent triangle =

Konsument Politycy

(= elektorat) ( wybierani przez konsumentów)

Producenci

( = handlowcy uzależnieni

od konsumentów)

Szanse i zagrożenia:społeczne, ekonomiczne [KBBE] - KNOWLEDGE BASIC BIO- ECONOMY, środowiskowe, naukowe i techniczne, filozoficzne.Trzy kategorie argumentów:naukowe, ekonomiczne i techniczne, polityczne, społeczne i prawne, filozoficzne, religijne, etyczne. Działy gospodarki GMO: Aspekty biogospodarki: finansowe, postęp naukowo techniczny, niematerialne;*nowe jakościowo produkty,*miejsca pracy, *jakość życia, *zielone środowisko. W oficjalnej opinii FAO:przyspieszać normalną hodowlę i dostarczać rolnikom zdrowy materiał rozmnożeni owy, tworzyć odmiany, które są odporne na szkodniki i choroby, dostarczyć tanich metod diagnozowania chorób oraz ochronnego szczepienia zwierząt. Zastrzeżenia FAO: *trzeba badać każdą uprawę transgeniczną „case by case”- przypadek po przypadku. Ocena powinna uwzględniać: ważne gatunki roślin uprawnych, cechy wysoce użytkowe, systemy …………… trzeciego świata.

Cele i zadania inżynierii genetycznej:identyfikacja właściwości jako genu, transfer i / lub modyfikacje genu, regeneracja zmodyfikowanego organizmu. Komercjalizacja [ legislacja, biobezpieczeństwo, odbiór społeczny ] Czemu służy biotechnologia w rolnictwie? żywność

Polska = 3% produkcji UE, brak samowystarczalności; pasze Polska = import 2mln ton GM soi i kukurydzy; biomateriały Bawełna, biosteel, biodegradowalne „ bioplastiki”; bioenergetyka; Bioetanol, biodiesel, biomasa, H 215; Rośliny jako bioreaktory: Żywność funkcjonalna, produkcja leków; inne.* Żywność GMO: pasze, soja i kukurydza - przetwory, olej, dodatki(izolatory białkowe, komponenty, enzymy), przetwórstwo( enzymy, GMM).

* Stan obecny - w 2001 roku komisja Europejska wydała zakaz stosowania pasz pochodzenia zwierzęcego w żywieniu zwierząt, a w konsekwencji zabrakło w krajach Unii mln ton pasz treściwych. Pozostałe braki można zastąpić paszami roślinnymi opartymi na roślinach motylkowych.* Roczny raport - genetycznie zmodyfikowanej soi i kukurydzy na cele paszowe w Polsce wynosi ok. 2mln ton. *Czy są alternatywne rozwiązania?śruta sojowa tradycyjna, nie GMO, śruta i …… rzepakowy, śruta arachidowa, śruta słonecznikowa,

nasiona strączkowe(groch, peluszka, błonnik). Codzienne produkty i pytania inżynierii genetycznej Przykładowo: Konsumpcja : kukurydza Bt, soja RoundUpReady, piwo GM, pasza. Procedury : zawartość GMO w żywności i paszach, metody detekcji, zasadność wydawania zgody na prace z GMO, artykuły GMO w supermarkecie; IP-NO GM przez znakowanie GMO. Zdrowie : hormony ( np.. gensulina); diagnostyka, terapie genowe, konsumpcje GMO i skutki, rDNA w układzie trawiennym. *efekty: import żywnościowy- produkty te będą także oparte na surowcach paszowych, genetycznie zmodyfikowanych

-skutki prawne (konflikt z legislacją UE).Osłabienie konkurencyjności produkcji krajowej (czyli znaczące efekty ekonomiczne). Społeczne- (wzrost kosztów utrzymania i likwidacj miejsc pracy)

Jakie obawy merytoryczne:skład rDNA, hydroliza rDNA, produkty ekspresji rDNA, geny odporności antybiotykowej, alergie, efekty wielopokoleniowe, 100% pewności (dane EFSA, projekt UE, Pusztai, Ermakova). Stosunek do GMO ( wyniki badań) Opinia publiczna: społeczeństwo 70% „ nie”, eksperci 90 % „ tak”, producenci 70% „ tak”, handlowcy = społeczeństwo, politycy- tak jak wyborcy. 1128 Polaków w dn. 7-9.03.2008r. (60% ankietowanych) uważało, że spożywanie żywności GM może być szkodliwe dla zdrowia.

2/3 nie kupiłoby produktu genetycznie zmodyfikowanego. Co determinuje akceptacje?dogmaty, potoczne poglądy (wiedza, edukacja), propaganda (pro- i contra-), poglądy (filozofia, etyka i religia), zagrożenia, rynek. Dlaczego ludzie boją się biotechnologii?

20-30% jest przygotowana merytorycznie na temat GMO. Bardzo niewielkie obiekcje społeczeństwa obserwuje się w stosowaniu GMO do produkcji leków, w ochronie środowiska, czy nawet w tzw. „zamkniętym użyciu”, tj. w zamkniętych zbiornikach- fermentatorach. Największy sprzeciw budzi stosowanie GMO w rolnictwie. Najczęściej spotykanym nieporozumieniem, niestety intensywnie propagowanym przez część mediów jest utrwalenie poglądu, że wprowadzenie zmian w informacji genetycznej organizmów stało się możliwe dopiero dzięki metodom biologii molekularnej. (Pusztai, Ermakova)- beznadziejne doświadczenia, które są dowodami dla przeciwników GM. W przypadku roślin transgenicznych, ich znaczny stopień udomowienia, a tym samym ograniczona możliwość utrzymania się w środowisku znacznie zmniejszają ryzyko tych zagrożeń w porównaniu z tzw. gatunkami inwazyjnymi. 60% rolników chce mieć prawo wyborcze, czy chce uprawiać rośliny GM, czy nie: niższe koszty uprawy, wyższe plony, większa odporność roślin.

Rozwój agrobiotechnologii:

Bioekonomia:przyszłośc i perspektywy nowoczesnej biotechnologii w naszym kraju, a w szczególności prace doświadczalne i produkcyjne związane ze stosowaniem genetycznie zmodyfikowanych organizmów mają znaczenie dla rozwoju gospodarki i nauki. Korzystanie z prac badawczych z GMO i możliwości zastosowania produkcyjnych inżynierii gentycznych. Nie można być.?.?.?.. Prowadzenie prac badawczych i dydaktycznych. Regulacje prawne obowiązujące w Polsce:*podstawowym aktem prawnym normującym sprawy GMO w Polsce jest Ustawa z dn. 22 czerwca 2001r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych.

*Ustawa z dn. 11 maja 2001r.*Ustawa o paszach z dn. 25 lipca 2008r.(L. Kaczyński podpisał nowelizację: możemy stosować GM pasze do 1 stycznia 2012r).*Ustawa o nasiennictwie

Komisja Europejska w styczniu 2008r. opublikowała decyzję, w której odrzuciła koncepcję nowych polskich uregulowań prawnych związanych z użytkowaniem GMO w rolnictwie, które legły u podstaw abolicyjnych klauzul.Decyzja Komisji UE z dn. 12 października 2007r., opublikowana 19 stycznia 2008r.:Jeżeli kraj członkowski wprowadza uregulowanie, odmienne od stanu prawnego Wspólnoty, to takie uregulowanie musi być uzasadnione nowymi danymi naukowymi.

Nowy projekt: 1 sierpnia 2008r. - resort Środowiska- „Prawo o GMO”. 1.do konsultacji społecznej. 2. władza w ręce lokalnego samorządu. Austria/ Węgry/ Grecja- też są przeciwni:

Małe rolnictwo, duże zaangażowanie Kościoła Ile traci się na rezygnacji z biotechnologii? Jak wycenić efekt GMO? % dochodu narodowego [?], liczba firm [100?], technologie w produkcji [1???], obecność produktów na rynku,[100% pasz, 70% produktów w supermarketach, 100% hormonów, diagnostyka, nauka i dydaktyka],świadomość społeczna, legislacja. Biopaliwa 1000ton biopaliwa= zatrudnienie 12- 14osób; czy: efekty środowiskowe (biopaliwo= ograniczona emisja CO₂ ) Nowe wyzwania w hodowli roślin: przewaga finansów prywatnych w hodowlach roślin z koncentracją firm nasiennych; patentowanie i ochrona własności intelektualnej- ograniczenia w dostępie do zasobób genowych: *zasoby genowe- traktowane jako bogactwo narodowe w centrach pochodzenia i centrach zmienności,

*patentowanie genów i procedur, ich wykorzystanie w tworzeniu materiałów wyjściowych.

Opinia społeczna- akceptacja społeczna- czynniki determinujące: media, NGO(„zieloni”), eksperci, administracja, szkoły, świat akademicki. Komercjalizacja w Polsce: rynek konsumentów, a nie producentów, biotechnologia- wywodzi się z 3 słów: bios- życie, techno- technika, logos- myślenie; wskazuje na połączenie dwóch dziedzin: biologii i technologi; GMO. Zastosowanie Biotechnologii: rolnictwo (biotechnologia zielona)

[ulepszacze roślin, środki ochrony roślin], medycyna (biotechnologia czerwona) [antybiotyki, szczepionki, witaminy, enzymy, terapie hormonalne i genowe, przeszczepy], przemysł spożywczy (biotechnologia biała) [biotransformacje, katabolizm enzymatyczna, ulepszona żywność, dodatek enzymów], przemysł chemiczny; ochrona środowiska (oczyszczalnie ścieków, utylizacja).Organizm genetycznie zmodyfikowany (GMO)- organizm inny niż człowieka, który został zmieniony technikami inżynierii genetycznej (w sposób niezachodzący w warunkach normalnych wskutek krzyżowania lub naturalnej rekombinacji)

Polski związek Produktów Kukurydzy 30. 09.2007r.Kukurydza MON 820 [ Bt]

2006r. - 100 ha; 2007r.- 340 ha; 2008r.- 3000 ha. Zasadnicze rośliny GM uprawiane przemysłowo: W 2007 r ok. 112 mnl ha Soja 60%; Kukurydza 22%; Bawełna 11% oraz Rzepak 5%. Inne rośliny GM stanowią łącznie poniżej 2%. Uprawa roślin transgenicznych

2006 r 2007 r

• 102 mln ha - 114 mln ha

( < 5%)

• 22 kraje - 23 kraje

• 10,5 mln rolników - 12 (2,6 mld)

• Soja, bawełna, kukurydza, rzepak

• Herbicydy uniwersalne i Bt

GM rośliny w UE w latach 1995 -2002 81 projektów badawczych ( 0,5 mld euro) z udziałem GMO w zakresie bezpieczeństwa. Na podstawie tego kompleksowego doświadczenia Komisja mogła doświadczyć, że praca z GMO nie tylko nie jest zagrożeniem, ale w realnych warunkach są wręcz bezpieczniejsze niż standardowe organizmy ( rośliny).

Biofarmaceutyki: 20% w sprzedaży; 50% w badaniach klinicznych. W skład ich wchodzą cenne grupy leków tj. rekombinowane hormony, interferony, interleukiny, hematopoetyczne czynniki wzrostu, czynnik martwicy nowotworów, czynniki krzepnięcia krwi, preparaty trombolityczne, enzymy terapeutyczne, przeciwciała mono kolnalnei szczepionki.

Z klinicznego punktu widzenia znalazły zastosowanie w leczeniu, zapobieganiu ????????

MINISTERSTWO ŚRODOWISKA - departament leśnictwa, ochrony przyrody i krajobrazu; zespół ds. GMO. Efekt społeczny/ psychologiczny zastosowania GMO (negatywne oddziaływanie) lub pro. 1. Regulacje europejskie. 2. Normy prawne w Polsce. 3. Rejestry GMO.

Ad.1 Regulacje europejskie. Dyrektywa Rady w sprawie zamkniętego użycia. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zamierzonego uwalniania do środowiska

Do dyrektyw są rozporządzenia: w sprawie genetycznie zmodyfikowanej żywności i pasz, w sprawie identyfikacji i oznakowania organizmów genetycznie zmodyfikowanych, w sprawie transgenicznego przemieszczania. Zamknięte użycie - zamknięta instalacja, pomieszczenie lub inna fizyczna bariera (ograniczenie) kontaktu mikroorganizmów z ludźmi i środowiskiem.

4 kategorie zagrożenia:1. Nie powodują zagrożenia i lub powodują znikome zagrożenie.

2, Niewielkie zagrożenie.3. Umiarkowane zagrożenie. 4. Duże zagrożenie. Codzienne artykuły: kukurydza Bt, soja, rzepak, bawełna (98%), pasze, piwo GM (zmodyfikowany jęczmień). Zdrowie: hormony (gensulina). Diagnostyka: terapie genowe. Procedury: zawartość GMO w żywności i paszach, metody detekcji, zaradność wydawania zgody na prace z GMO, artykuły GMO w supermarkecie, IP-NO GM oraz znakowanie GMO

Cele i zadania inżynierii genetycznej: identyfikacja właściwości jako genu, transfer i/lub/ modyfikacja genu, regeneracja zmodyfikowanego organizmu (komercjalizacja, legislacja, bezpieczeństwo, opór społeczny). Wprowadzenie do obrotu-czynność polegająca na dostarczaniu lub udostępnianiu osobom trzecim, odpłatnie lub nieodpłatnie produktu.

Produkt GMO- organizmy GMO zmodyfikowany lub każdy wyrób składający się z lub zawierający organizmy lub kombinację organizmów genetycznie zmodyfikowanych, który jest wprowadzony do obrotu. Ocena zagrożenia dla środowiska-dla ludzkiego zdrowia i środowiska, bezpośredniego i pośredniego, natychmiastowego lub opóźnionego, które może być wynikiem zamierzonego uwolnienia lub wprowadzenia na rynek danego GMO. W każdym kraju i na poziomie KE są udostępniane nie ma kontroli przepływu towarów na terenie UE w Polsce kilka wniosków zostało odrzuconych. Znakowanie produktów 0,9 % GMO co jest sprzeczne z definicją (każdy, który zawiera jakąkolwiek ilość)

teoretyczna

Monitorowanie i raportowanie po wprowadzeniu GMO.
tymczasowy zakaz obrotu GMO- ale należy przedstawić argumenty naukowe ( nie opinia publiczna)

Opinia w oparciu o wyniki badań naukowych
które mogą być powtórzone przez innego badacza
(trzeba wykazać szkodliwość dla człowieka i środowiska) fakty re produktywne

2 mln ton paszy rocznie w Polsce ze śruty sojowej genetycznie modyfikowanej (…) Żywność i pasza nie może: powodować negatywnych skutków; EFSA- European Food SAfety Autohority- testowanie żywności; opinia dostępna dla Społeczeństwa i pasz???; jako konsumenci mamy prawo wyboru GM oznakowane może być reklama. Produkty wymagające (prawne)- olej (nonsens), warzywa (np. pomidory), cukier. Produkty, które nie muszą: miód, wino ( napoje) Threshols -progi. 0,1%- poziom możliwy do ???, 0,9%

Lecytyna w czekoladzie - nie wymaga znakowania ( otrzymywana z soi ), olej sojowy ani ze zwierząt modyfikowany genetycznie- musza być znakowane enzymy a nie końcowy produkt.

Każdemu GMO przydziela się specyficzny znak.Protokół Kartageński - uregulowanie transgenicznego przemieszczania żywych zmodyfikowanych organizmów, procedury wg których ma następować transport LMO ( zdolne do samodzielnej reprodukcji)

Bezpieczeństwo biologiczne - BCH System bezpieczeństwa i transparentności informacji ( globalny)

Ad.2 Normy prawne w Polsce. 22 czerwca 2001 o genetycznie zmodyfikowanych organizmach +nowelizacje z 2003 roku. Zamknięte użycie organizmów. Zamierzone uwalnianie. Wprowadzenie do obrotu produktów GMO. Wywóz za granicę; tranzyt takich produktów, właściwość organów administracji rządowej. Ustawy nie stosuje się do modyfikacji genetycznych genomu ludzkiego. Terapie genowe - dotyczą dorosłego człowieka, eksperyment medyczny. Minister środowiska - zgody, zezwolenia, koordynacja plus współpraca z inspekcjami: sanitarną, weterynaryjną, handlową ochrony środowiska, administracja celna. Komisja do spraw GMO - organ opiniodawczo-doradczy 13.02.2007 - projekt nowej ustawy „ Prawo o organizmach genetycznie zmodyfikowanych” - został odrzucony min. KE sprzeczny z legislacją UE + brak uzasadnienia naukowego. Sierpień 2008 - w trakcie konsultacji (ta sama nazwa). a) Utworzenie wolnych stref od GMO. b) Zieloni i zwolennicy ocenili krytycznie. c) Obecnie konsultacje. *Ustawa o nasiennictwie z dn. 26 czerwca 2003 ( nowelizacja 2006 sprzeczna z legislacją UE ale dopuszczalna, niesprzeczna z prawem jest produkcja), kupują w Niemczech, Czechach i uprawiają w Polsce, dopuszczalne stosowanie przez GM przez kolejne 4 lata do 1stycznia 2013 .*Ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywienia

Ad. 3 Rejestry GMO. Strona internetowa ministra środowiska, podstawą jest ustawa o GMO http://gmo.mos.gov.pl rejestr jest jawny/ zwolniony z opłat, które dotyczą: Zamkniętego użycia GMO; Zamierzonego uwalniania; Plany na wypadek awarii; Lista produktów uprowadzonych; Transportu; Wydalane decyzje. 18 grudnia 2008- nowe stanowisko w sprawie GMO rządu, rządu premiera Tuska - ramowe stanowisko rządu Zamknięte stosowanie, „ nie” dla produktów GMO w parzach, Uprawy roślin genetycznie modyfikowanych. Rząd Polski dąży, by Polska uzyskała status kraju wolnego od GMO. 1sierpnia 2008- nowy projekt o GMO podany do konsultacji społecznej . KBBE Kawa bez kofeiny/ piwo bezalkoholowe. Nektaryny. Koń +osioł = muł Czarne tulipany. Kukurydza i soja GMO. Metody weryfikacji: Na detekcji białek; Na detekcji DNA(technologia PCR- porównanie ze wzorcem); ELISA - test immunoenzymo- adsorpcyjny; Test parkowy- do konkretnych białek. Niewysoka czułość; Biosensory ( przyszłość ). IPR - własność intelektualna. Patenty - prawo do wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Państwa. Znaki i wzory firmowe. Tajemnica firmowa. Rejestracja nowych gatunków roślin. Czas trwania patentu to 20 lat ( w Polsce ) 1.Patent. 2.Publikacja. Nowość. Nieoczywistość ( inventive ). Nadaje się do przemysłowego zastosowania. CMO: Sposoby wytwarzania mikroorganizmów roślin i zwierząt, Mikroorganizmy, Rośliny z wyłączeniem nowych odmian, Zwierzęta z wyłączeniem nowych ras, Możliwość rejestracji odmiany- jednorodna, stabilna. COBORM - odpowiedzialne za rejestracje nowych roślin uprawnych. UPRP- urząd patentowy RP Wynalazki biotechnologicznie chronione patentownie: a) Produkty - polipeptydy ( enzymy, przeciwciała), b) kwasy nukleinowe ( primery, sekwencje kojące). Sposoby otrzymywania produktów: Mikroorganizmy- wszystko co jest małe, organizmy nietkankowe, posiadające zdolność do samo powielenia się. Nie można patentować: Ciała ludzkiego, Metod medycznych, Czysto biologiczne metody otrzymywania nowych gatunków roślin i zwierząt. Lokalne przepisy: język, czas. Analityczne wykluczenia zdolności patentowej nie obowiązują w USA ani Japonii. Użyteczność wynalazku- rajstopy z trzema nogawkami.

4

---