Temat mojej prezentacji brzmi: Twórcza i destrukcyjna siła miłości w życiu człowieka. Przedstaw na wybranych przykładach losów bohaterów literackich i filmowych.
Erich Fromm- niemiecki filozof twierdzi, iż „miłość jest aktywną siłą w człowieku, siłą, która przebija się przez mury oddzielające człowieka od jego bliźnich, siłą jednoczącą go z innymi(…)w miłości urzeczywistnia się paradoks, że dwie istoty stają się jedną, pozostając mimo to dwiema istotami.”
Miłość zdefiniować jest bardzo trudno. Nie da się jej jednoznacznie określić, trzeba ją poczuć, doznać. Miłość jest najpiękniejszym z ludzkich uczuć. Może być wielką pozytywną siłą, jak również destruktorem- mocnym elementem zniszczenia, raz zapewnia szczęście innym razem prowadzi do cierpienia. Może być spełniona lub nie, duchowa lub fizyczna, zmysłowa, być porywem serca, rodzajem zaślepienia, gwałtowną namiętnością lub uczuciem trwalszym od pożądania. Miłość bywa skierowana do najbliższej osoby np.- miłość miedzy kobietą i mężczyzną, przyjaciółmi, matki do dziecka ale także do Boga.
Trudno sobie wyobrazić literaturę oraz filmy bez nieprzeliczonych motywów miłości. Miłość jest szerokim tematem, z którego możemy czerpać w nieograniczony sposób.
Miłość do Boga wyeksponowana jest na pierwszy plan w „Legendzie o św. Aleksym”. Aleksy dobrowolnie wyrzekł się swego pochodzenia a swój majątek rozdał biednym. Opuścił dom rodzinny i mimo, że w każdej chwili mógł powrócić, z pokorą znosił biedę i tułaczkę. A wszystko to czynił na chwałę Bożą. Uczuciem najważniejszym dla Aleksego była miłość do Boga, jako żebrak, asceta chciał się całkowicie zbliżyć do Stwórcy.
Film "Pamiętnik" opowiada historię dwóch kochanków, których uczucie zostaje wystawione na próbę. Allie- to dziewczyna z bogatego domu, dla której rodzice zaplanowali bardziej świetlaną przyszłość niż ta, która czekałaby ją u boku Noah -prostego, pracującego w fabryce chłopaka. Tych dwóch z początku łączy młodzieńcze zauroczenie, z czasem jednak miłość ich staje się poważna, jednak rodzice Allie nie traktuje tej miłości inaczej jak wakacyjny romans, który potrwa miesiąc czy dwa a potem zniknie równie nagle, jak się pojawił. Nic nie wskazuje na to, że ich uczucie przetrwa gdyż oboje dzieli za duża przepaść społeczna. Rodzice Allie robią wszystko by ich córka nie zawiązywała głębszej znajomości z Noahem. Jednak Allie i Noah w imię łączącego ich uczucia pokazują, że są w stanie pokonać każdą przeszkodę. W ich życiu pojawia się wiele bólu i cierpienia, czeka ich rozstanie, jednak po wielu latach odnajdują się i są ze sobą do śmierci. Allie kiedy jest już w podeszłym wieku choruje na Alzheimera a jej ukochany czytuje jej pamiętnik, dzięki którym Allie przypomina sobie trwa przy niej w złych i dobrych chwilach.
Paulo Coelho w utworze „Na brzegu rzeki Piedry usiadłam i płakałam” opowiada o spotkaniu dwojga ludzi po 11 latach rozłąki. Miłość, która w nich zasnęła budzi się wśród wątpliwości i obaw przed porażką. Dobrze zobrazują to słowa Pilar: „Wiedziałam, że miłość jest jak tama. Jeśli pozwolisz, aby przez szczelinę sączyła się strużka wody, to w końcu rozsadza ona mury i nadchodzi taka chwila, w której nie zdołasz opanować żywiołu. A kiedy mury runą, miłość zawładnie wszystkim. I nie ma sensu zastanawiać się, co jest możliwe, a co nie, i czy zdołamy zatrzymać przy sobie ukochaną osobę. Kochać to utracić panowanie nad sobą.” Pilar podejmuje ryzyko i całkowicie oddaje się uczuciu, które w piękny sposób ją przemienia. Odzyskuje wiarę w Boga, intensywniej przeżywa każdą chwilę, staje się ciekawsza świata. Odcina się od monotonnego życia. Jej ukochany porzuca dla niej seminarium. Ich miłość jest piękna i dojrzała, wspólnie potrafią milczeć długimi godzinami,
w ciszy uświadamiają jak bardzo są sobie bliscy.
Kolejnym utworem, który przedstawię jest „Mały książę”, jest to przykład pięknej i dobrej miłości w przyjaźni. Tytułowy bohater nade wszystko kochał swą Różę, która czarowała go swym pięknem i zapachem, Książe starannie ją pielęgnował, rozbawiał rozmowami. Jednak Róża była niezadowolona i książę opuścił ją. Kwiat nie robił mu wymówek, również chciał by jego opiekun był szczęśliwy. Chłopiec nie był dostatecznie pewien czy Róża odwzajemnia jego uczucia- podróż miała mu dać wskazówki jak traktować kwiat. Za sprawą wędrówki Mały Książe przekonał się, że dobrze widzi się tylko sercem. Najważniejsze jest niewidoczne dla oczu.
„Romeo i Julia” to jeden z dramatów Szekspira, a tytułowi bohaterowie to najbardziej znana w literaturze para nieszczęśliwych kochanków, symbol wiernej i oddanej miłości. Śledząc losy Romea i Julii, widzimy jak zakochani pod wpływem łączącego ich uczucia dojrzewają emocjonalnie, jak uczą się lojalności wobec siebie i wreszcie zdecydowani byli wybrać śmierć niż życie bez ukochanej osoby. Ich miłość niszczy otaczająca rzeczywistość. Konflikt pomiędzy rodzinami Montekich i Kapuletów decyduje, że owo uczucie przybiera wymiar tragiczny. Miłość Romea i Julii otwierała przed nimi wspaniałe perspektywy, mogła stać się podstawą dobra, radości życia, piękna i szczęścia rodzinnego. Przekształciła się w siłę niszczącą.
Film, który świetnie obrazuje zagadnienie tematu to: ”Cała zima bez ognia.” Główni bohaterowie to Jean i Valerie, którzy w wyniki pożaru stracili ukochaną 5-letnią córeczkę.
Erich Fromm pisze o miłości matczynej w następujący sposób: ”w przeciwieństwie do miłości braterskiej, która jest miłością między równymi partnerami, stosunek między matką a dzieckiem z samej swej natury jest stosunkiem nierównym, w którym jedna osoba potrzebuje wszelkiej pomocy, a druga jej udziela. Właśnie ze względu na ten altruistyczny, pozbawiony egoizmu charakter miłość matczyną uważa się za najwyższy rodzaj miłości, za najświętszą spośród wszystkich uczuciowych więzi”
Valerie początkowo odcina się od męża, zamyka w sobie i wyłącza ze świata do granic obłędu, w końcu trafia do szpitala psychiatrycznego Jednak dzięki wsparciu męża, który pomimo odepchnięcia, z całego serca chęć pomóc żonie, w Valerie budzi się ogień wewnętrzny, wbrew ciągłym przytłaczającym myślom kurczowo trzyma się życia, walczy o szczęście własne i męża. Valerie i Jean bardzo zbliżają się do siebie, odbudowują relacje, które na długi czas zanikły. Przez wspólne dzielenie cierpienia ich miłość staje się pełniejsza.
Na koniec przedstawię historię zawiedzionej miłości w utworze „Cierpienia młodego Wertera” Werter to młody mężczyzna, który po przyjeździe na wieś poznaje Lottę, która okazuje się ową „boską kochanką” i bliźniaczą duszą. Bohater jest szczęśliwy, zafascynowany kobietą, jej mądrością i pięknem. Jednak, jego radość kończy się wraz z przybyciem narzeczonego, o którym wcześniej nie chciał myśleć. Wtedy zaczyna przeżywać piekło romantycznej miłości. Cierpi tak bardzo, że postanawia wyjechać. Nie może jednak długo wytrzymać bez ukochanej- powraca i ogarnia go rozpacz, gdyż uświadamia sobie, że Lotta nigdy nie odwzajemni jego uczuć, miota się ze swymi namiętnościami, często odchodzi od zmysłów aż w końcu popełnia samobójstwo.
Powyższe wnioski mogą nasunąć przypuszczenia, że miłość jest uczuciem destrukcyjnym, ponieważ bohaterowie cierpią, wpadają w obłęd, popełniają samobójstwo i umierają. Z jednej strony jest to prawda. Tragicznie zakończyła się historia Romea i Julii, ale czy ich śmierć odczuwamy wyłącznie jako klęskę? Gdy słyszymy imiona Romea i Julii, nie myślimy o ich bólu, i straszliwej zgubie, ale o szczęściu, jakiego doświadczyli. W pamięci czytelników na zawsze pozostaną piękne wyznania sceny balkonowej. Valerie wpadła w obłęd po śmierci córki lecz dzięki dzieleniu cierpienia z mężem, powróciła do normalnego życia i zbliżyła się do męża. Miłość zniszczyła Wertera, jednak czy wcześniej nie dodała mu energii? Wypełniła jego życie, wzniosła na wyżyny. Miłość Aleksego do Boga dodawała mu sił, dzięki którym zniósł cierpienie. Nic nie wskazywała na to, iż miłość Allie i Noaha przetrwa dzielące ich różnice a jednak zwyciężyła w zmaganiu się z przeciwnościami. Mały książę dzięki Róży nauczył się patrzeć sercem, miłość uczyniła życie chłopca pełniejszym, wiązała z innymi ludźmi, umożliwiała intensywniejsze odczuwanie kształtów, barw i zmienności świata. Pilar nawróciła się, porzuciła swoje bezbarwne życie, jak sama powiedziała dzięki ukochanemu „została zabrana do bram raju”.
Miłość jest najtrudniejszym i najpiękniejszym uczuciem. Nie potrafimy żyć nie kochając, bez miłości nasze dusze byłyby martwe. To uczucie, to jeden z wymiarów naszego człowieczeństwa. Tworzy i niszczy. Zależnie od sytuacji może uszczęśliwiać, być powodem tragedii, dodawać nam sił, może także powodować zupełną zmianę naszych zachowań i przekonań. Jak powiedział Eurypides „miłość jest największą słodyczą i największą goryczą na Ziemi" Niezbadana jest jej moc i potęga.