Świat kwantowy, a teoria względności
Świat reprezentowany przez teorię względności (świat przemian czasowych) dotyczy wielkich prędkości, równych lub zbliżonych do pędu światła. Rozpatrując równocześnie recentywistyczne zdarzenie, sugerując się jego opisem, można stwierdzić, że zawiera ono w sobie najmniejszą porcję energii, jest najmniejszą częścią. Doszukując się podobieństw między nauką a recentywizmem, dotarliśmy do jednego z ostatnich osiągnięć fizyki naszych czasów; mechaniki kwantowej.
Po rewolucji, jaką wywołało zaprezentowanie teorii względności, opis układu, który porusza się z szybkością zbliżoną do światła, stał się możliwy tylko za pomocą mechaniki relatywistycznej. Czasem wspominano o częściowym bankructwie mechaniki newtonowskiej, jednak teoria Einsteina nie odebrała jej zasadności wobec określania praw rządzących ruchem o niewielkich prędkościach - w stosunku do problemu opisu cząstek elementarnych okazała się ona bezsilna.
Powracając do względności Einsteina, to mimo wielkich różnic, dzielących ją od mechaniki kwantowej, w tej drugiej, na poziomie cząstki, teoria znów czyni czas względnym. Oczywiście nie jest to względność ukierunkowana tylko na zmianę częstotliwości upływu czasu. Jak już wcześniej zostało wspomniane, model klasyczny został zastąpiony przez model relatywistyczny. Opisując cząstkę (jej stan kwantowy) zastosowano nową konstrukcję matematyczną - funkcję falową. Oznacza się ją grecką literą psi „...”. Jest ona sumą wielu wartości fizycznych badanej cząstki, lub układu. Opis to zsumowanie jego możliwych stanów. Jest on z kolei wykonalny dzięki tzw. zasadzie superpozycji. Najprościej można ją przedstawić przez wskazanie, że jeżeli dane są dwa stany układu x i y, to, kiedy je dodamy dostaniemy również jeden z możliwych stanów układu (x + y). Kiedy dokona się już addycji wartości funkcji falowej, to dzięki przeprowadzeniu pomiaru energii tego układu, do którego się ta funkcja odnosi, nastąpi zredukowanie sumy cech funkcji falowej do jednego wyrazu, odpowiadającego wartości energii, która została zmieszana. Składowa funkcji falowej jest wybierana losowo. Konieczne jest tutaj sięgnięcie do opisującego stan układu równania Schrödingera, bowiem stanowi on doskonale odwracalny zapis matematyczny. Układ zachowuje się zgodnie z przewidywaniami tak długo, jak nie przeprowadza się na nim żadnego pomiaru. Z chwilą, gdy takowy pomiar zostanie zrealizowany, uaktywni się również jeden ze składników sumy, stanowiący rozwiązanie równania. Zatem indeterminizm kwantowy dzięki dowolnemu wyborowi mierzonego składnika, ustanawia konkretny bieg wydarzeń w układzie, wyznacza jego przyszłość. My natomiast nigdy nie jesteśmy w stanie przewidzieć, co pomiar zapoczątkował. Proces zdarzeń (z niekorzyścią dla poznania rzeczywistego stanu rzeczy), nie zachodzi samoczynnie, a jest tworzony przez pomiar, który zależy całkowicie od człowieka. Dopóki jednak pomiar nie jest dokonany, układ posiada wiele możliwych do realizacji scenariuszy. Podobnie jest z koncepcją nieoznaczoności Wernera Heisenberga. Różnica polega tylko na niewspominaniu przez komentatora teorii Schrödingera o jakiejkolwiek funkcji falowej. Wydawać by się mogło, że jeśli będziemy znali np. umiejscowienie i prędkość cząstki, wyznaczymy dokładnie jej przyszłość. Jest to jednak niemożliwe, ponieważ obserwacja zakłóca badany obiekt. Wszystko przez jeden kwant energii, który jest potrzebny do wykonania pomiaru. Destabilizuje on przedmiot badania w taki sposób, że powstaje błąd przy wyznaczeniu w najlepszym wypadku albo pędu albo położenia.
Według Einsteina mogliśmy mieć wiele możliwych scenariuszy przyszłości do realizacji, w zależności od długości okresu przebywania w opóźniającej bieg czasu prędkości świetlnej. Natomiast mechanika kwantowa proponuje zadziwiające rozwiązanie - przewiduje wybór losowy jakiegokolwiek planu zdarzeń. Mówi o tym odwracalność równania Schrödingera w połączeniu z teorią „ograniczającego pomiaru”. Zabieg matematyczny zdaje się determinować określoną strukturę, jaka będzie lub była tworzona przez zdarzenia układu. Żeby lepiej to sobie uzmysłowić trzeba odwrócić równaniem Schrödingera bieg czasu 23 . Zabieg ten daje obraz genezy badanego „przedmiotu” 24 . Proces ten ma sens i zachowuje swój odwrotny bieg w stosunku do strzałki Eddingtona, dopóki nie zastosujemy pomiaru. Wtedy następuje redukcja matematycznego obrazu układu do jednego elementu, który pozostaje z sumy wyrazów, składających się na opis systemu i jest losowo wybierany. Powrót do ustalonego odwrócenia biegu czasu, przez zabieg matematyczny na równaniu Schrödingera, zostaje zatrzymany. Zastępuje go dowolny dobór sposobu osiągania przyszłości, za pomocą urządzenia pomiarowego. Po pomiarze jednak, realizuje się inny scenariusz przeszłości i przyszłości. Układ nie biegnie swoim czasem, lecz nabiera cech nieodwracalnego, oraz dowolnego w wyborze procesu, który jest ukierunkowany na „nową” przyszłość. Wraz z jej nastaniem, zmienia się również przeszłość.
W teorii kwantów strzałka czasu została utrzymana. Można sądzić, że układ, do jakiego odnosi się funkcja falowa, pozostaje jedynie w rejonach zjawiska - - fizyka zostawia na uboczu zdarzenie, ponieważ nie docieka metafizycznej zasady świata. Na poziomie zjawiska pojawia się ukierunkowanie czasu i potwierdza to również doświadczenie permanentnego biegu od punktu w przeszłości. Bariera związana jest ze zdarzeniem. Podczas gdy henada „zjawia się”, następuje uwidocznienie jej jako zjawiska (manifestatio eventus) „i to właśnie „zjawianie się” się henady czyni ją faktem fizykalnym, który słucha praw fizyki” 25 - zdarzenie pozostaje na zawsze poza możliwością jej zrozumienia. Uogólniając, wszystkie opisywane tu teorie, mogą w jakiejś części dotyczyć zjawiska (tego recentywizm nie wyklucza), ale jeżeli mówić o filozoficznej całości wizji świata recentywistycznego, oraz prezentując równocześnie teorię fizyczną i poszukując podobieństw, trzeba pogodzić się z tym, że są to porządki w sposób radykalny do siebie nieprzystające.
Zarówno fizyka jak i recentywizm roszczą sobie prawo do posiadania teoretycznego dowodu, który tłumacząc rzeczywistość, także tłumaczy czas, lecz przedstawione do tej pory rozwiązania uciekają od jednoznacznego określenia np. odpowiedzi na pytanie: Co tak naprawdę potrafi zmierzyć zegar? Fizyka bądź to neguje czas bądź wprowadza dla niego wiele różnych strzałek, występujących na poziomie mikroskopowym lub odbieranych jako widoczny zespół wrażeń. Tak bardzo potrzeba jedności, a nie wielu scenariuszy kwantowej historii układu. Również i w recentywizmie brak jest jednoczącego porządku. „Zdarzenie wchodzi w życie tylko raz na cały bieg kosmosu nie bardzo wiadomo, co robi poza tym.” 26
Zdarzenie nie może być starzejącą się cząstką. Jest zatem wieczne i uobecnia się w zjawisku. Od tego momentu może być przeróżnie tłumaczone przez teorie fizyczne. Pytanie dotyczy jednak wyizolowania dokładnej definicji owego początku. Możliwe, że jest on kwantum energii, pierwotnego czasu, lub a priori założonym punktem, zasadą, by dotrzeć do płaszczyzny niezrozumiałej dla nauki.