Bezsprzecznie chodziłem kiedyś do szkoły podstawowej. Reforma szkolnictwa mnie ominęła i bardzo się z tego powodu cieszę. Miałem kilku kolegów i koleżanki, które swój „pierwszy raz” z alkoholem miało w wieku 12-13 lat, ale pierwsze tego typu „inicjacje” zazwyczaj miały miejsce w liceum, wtedy nam się wydawało, że już jesteśmy dorośli. W końcu nie byliśmy już w „podstawówce”.
Wprowadzona reforma dla wielu wydawała się z początku jedynie zmianą nazw szkół w kolejnych etapach edukacji. Rzeczywistość w moim odczuciu okazuje się jednak zupełnie inna. Teraz 13-latkom wydaje się, tak jak nam kiedyś, że są już dorośli.
Obserwując młodych, a nawet bardzo młodych ludzi (można by powiedzieć - dzieci) coraz częściej widać ich uśmiechnięte od piwa czy wina twarze, przymrużone od marihuany oczka, nie mówiąc o coraz częstszych burdach niż miało to miejsce w okresie mojej, nazwijmy to, młodości.
Zainteresowałem się problemem alkoholizmu wśród gimnazjalistów, bo zaryzykowałbym stwierdzeniem, wśród nich jest wielu naprawdę uzależnionych. Z cała pewnością znajdą się grupy zagorzałych imprezowiczów, ale i takich którzy bardzo by chcieli przynależeć do nich, ale nie mają odwagi czy charyzmy.
Zależy mi aby przeprowadzone badania panelowe dały wnioski, które będą odpowiedziami na moje pytania.
Kiedy starałem się ułożyć je jakoś w głowie okazało się, że interesuje mnie właściwie każdy aspekt myślenia gimnazjalisty w kontekście spożywania alkoholu, bądź jego nadużywania. Później zacząłem się zastanawiać z czego się może brać zainteresowanie owymi trunkami, a moje przemyślenia zwieńczyło pytanie o przyszłość, a właściwie konsekwencje takiego zachowania. Z uwagi na to, że temat alkoholizmu wśród gimnazjalistów jest dla mnie niewyczerpany, a kolejne pytania cały czas się nasuwają, postanowiłem to w jakiś sposób usystematyzować.
Logika skłoniła mnie do podziału zadawanych sobie pytań na cztery główne bloki tematyczne:
1. Ja - Gimnazjalista (odczucia i uczucia);
2. Moje (gimnazjalisty) Otoczenie (koledzy, przyjaciele, rodzina);
3. Moje (gimnazjalisty) Oczekiwania;
4. Moja (gimnazjalisty) Wiedza w zakresie używek.
W ten oto sposób łatwiej przeprowadzić mi będzie analizę tematu pod kątem moich oczekiwań co do wyników, a właściwie kierunku całego badania, a tym samym powodów dla których się na niego zdecydowałem.
Nadrzędną informacją dla mnie są różnice pomiędzy płciami gimnazjalistów. Jest to ważne z punktu widzenia rozwoju kobiet i mężczyzn, a także może mieć istotne znaczenie w przypadku opracowywania planu walki z nałogami wśród młodzieży gimnazjalnej.
W pierwszym bloku umieściłem pytania, które pozwoliłyby nakreślić obraz badanego gimnazjalisty. Pozwoliłoby to na sprawdzenie:
jak istotną rolę odgrywa akceptacja badanej młodzieży (czy akceptują samego siebie i czy akceptuje ich grupa),
czy badany spożywa alkohol,
jakie okazje skłaniają badanego do picia alkoholu (np.: urodziny, smutki, poczucie bycia dorosłym, brak bycia nieśmiałym, złamanie zakazu-adrenalina, a może brak okazji),
czy są jakieś szczególne miejsca (a może nie ma to znaczenia),
kiedy pierwszy raz badany sięgnął po alkohol (jaki był tego powód),
czy badany uważa, że było to za wcześnie czy za późno,
jaki jest sposób picia (np.: z umiarem, na umór).
Oczywiście w przypadku gimnazjalistów, którzy nie próbowali jeszcze alkoholu, część z zadawanych sobie przeze mnie pytań byłaby bezzasadna.
Uzyskane informacje byłyby podstawą do nakreślenia stosunku badanego gimnazjalisty do alkoholu i do samego siebie.
Drugi blok moich wątpliwości, pytań można by podzielić na dwa mniejsze:
koledzy/znajomi/przyjaciele:
czy są,
jaką badany ma pozycję w grupie/klasie,
rodzaj preferowanej zabawy w grupie badanego.
rodzina:
status społeczny (wykształcenie rodziców, rodzaj wykonywanej przez nich pracy),
ewentualne patologie (np.: alkoholizm, narkomania, choroby psychiczne),
problemy (np.: bezrobocie, złe warunki mieszkaniowe, konflikt z rodzeństwem),
więzi (przywiązanie do mamy czy taty, kto w domu trzyma „twardą rękę”).
Oczywiście wszystkich odpowiedzi udziela gimnazjalista więc bierzemy pod uwagę tylko jego punkt widzenia.
W trzecim bloku wyobraziłem sobie pytania o przyszłość gimnazjalisty. Młodzi ludzie zazwyczaj żyją dniem dzisiejszym, ale twierdzę, że każdy z nich ma jakąś wizję swojej przyszłości. Odpowiedzią mogłoby być nawet stwierdzenie „nie chce żyć tak jak moi rodzice”. Byłaby to ważna wskazówka w obliczu udzielonych odpowiedzi na pytania w bloku pierwszym czy drugim.
Czwarty blok miałby sprawdzić wiedzę gimnazjalistów na temat różnych używek z naciskiem na alkohol, bo ten problem interesuje mnie najbardziej. Chciałbym wiedzieć czy gimnazjaliści myślą, że np.:
wódka jest bardziej szkodliwa od piwa,
marihuana nie uzależnia,
lepiej jest palić marihuanę niż pić alkohol,
jedno wino ma taką samą ilość jednostek alkoholu jak dwa piwa.
W ten sposób będzie można stwierdzić jak duża jest wiedza gimnazjalistów w tym zakresie, a może dzięki temu będzie można im pokazać jak bardzo się mylą, albo jak bardzo się trują.
Mam poczucie, że tylko dogłębnie rozwijając ten temat, tylko w sytuacji kiedy zada się konkretne pytania w tak trudnej sprawie, można odpowiedzieć „czemu dokonałem takiego wyboru”.
Wątpię w kolejną reformę szkolnictwa, która usunie system gimnazjalny. Planuję założyć rodzinę i chciałbym wiedzieć jakie są powody dla których młodzi ludzie upijają się, a z czasem robią to w sposób niekontrolowany. Być może takie badanie pozwoli odpowiedzieć na pytanie-klucz: „Jak można temu zapobiec?”. Jeśli jednak jest na to za późno, mam nadzieję, że tak dokładna analiza tematu pozwoli na znalezienie odpowiedniego systemu rozwiązania tego problemu, który z roku na rok, w moim odczuciu, staje się coraz poważniejszy.
Mam jednak świadomość, że żadne pytanie zadane gimnazjaliście nic nie zmieni do momentu, aż dorośli ludzie nie przestaną być tolerancyjni wobec kupowania alkoholu przez nieletnich i nieletnim.