WYKŁADY 18.02.2006
SUROWCE I LEKI NATURALNE
Roślinne surowce lecznicze zwane inaczej ziołami (wysuszone całe rośliny lub ich części), produkcji naturalnej ?????????????????? , np olejki eteryczne, alkaloidy, glikozydy ???????????????????? oraz produkty patologicznej przemiany ??????????? (tam gdzie dochodzi do infekcji rośliny wytwarzają specyficzne substancje w celu zahamowania infekcji).
1) Surowce pierwotne-nadziemne i podziemne części rośliny:
Liść (folium), kwiat (flos), kwiatostan (inflorescentia), koszyczek (Anthodium), ziele (herba), owoc (fructus), nasienie (semen), kora (cortex), korzeń (radix), kłącze (rhizoma), cebula (bulbus)
2) Surowce wtórne-otrzymywane za pomocą prostych zabiegów jak destylacja z parą wodną (???????????? ekstrakcja, wyciskanie, nacinanie):
olejki lotne (Olea aethera), oleje tłuste (Olea pinguia), skrobie (Amylae), gumy (Gummi), żywice (Rezini), balsamy (Balsamae)
Stosowanie surowców zielarskich: w postaci całej (totus) np nasiona, owoce, kwiaty; pociętej (concisus); sproszkowanej (pulveratus).
Nazwy surowców dwuwyrazowe: Rosae fructus; jednowyrazowe: Opium-opium, Agar-agar.
Źródłem surowców zielarskich są rośliny lecznicze pozyskiwane z upraw i stanu naturalnego. W Polsce pozyskuje się surowce z ok 100 gat roślin dziko rosnących. Uprawianych jest ok 60 gat roślin leczniczych. Ogólna produkcja ziół w Polsce to ok 20 tys ton rocznie. Z czego 1/5 pochodzi ze stanu naturalnego a 4/5 z upraw. Najważniejszym źródłem są obecnie uprawy polowe, szklarniowe-niewielkie znaczenie np Aloes. Łączna masa surowców pozyskiw z plantacji wynosi ok 17 tys ton. Plantacje zajmują powierzchnię prawie 30 tys ha, a zioła uprawiane są w ponad 20 tys gospodarstw.
Przykłady roślin uprawianych: mięta pieprzowa (Mentha piperita), kminek zwyczajny (Carum carvi), kolendra siewna (Coriandrium sativum), koper włoski (Foeniculum capillaceum), rumianek pospolity (Marticaria chamomilla), szałwia lekarska (Salwia officinalis), tymianek pospolity (Thymus vulgaris), kozłek lekarski (Valeriana officinalis), naparstnica wełnista (Digitalis lanata), majeranek ogrodowy (Majorana hortensis), prawoślaz lekarski (Althea officinalis), mak lekarski (Papaver somniferum).
Uzupełniająco do zbioru ze stanu naturalnego uprawia się: nagietek lekarski (Calendula officinalis), ruta zwyczajna (Ruta graveblens), rumianek szlachetny (Authemis mobilis), dziurawiec zwyczajny, siwiec żółty, glistnik jaskółcze ziele, fiołek trójbarwny, szanta zwyczajna.
W stanie naturalnym rosną: jałowiec pospolity, brzoza (Betula puhescens, B verucosa), pokrzywa zwyczajna, róża dzika, głóg jedni i dwuszyjkowy, lipa (T platlupluyllos, T cordata), borówka czernica, kasztanowiec zwyczajny, dziki bez czarny, krwawnik pospolity, mniszek pospolity, podbiał pospolity.
Fitoterapia-leczenie lekiem roślinnym zarówno z zastosowaniem jednorodnych substancji czynnych jak i całych kompleksów związków.
Ok 3000 leków roślinnych wyprodukowanych do obrotu produktów stanowią 10 % wszystkich leków dostępnych na rynku, jednocześnie stanowią 1/3 leków dostępnych bez recepty. Dużą rolę odgrywają mieszanki ziołowe. Mieszanki wywierają działanie skojarzone dostarczając różnych substancji czynnych, witamin, enzymów, mikroelementów. Stosowanie takich mieszanek jest korzystne dla całego organizmu.
Produkty ?????????????-produkowane na bazie wyciągów suchych mają mniejsze znaczenie. Leki roślinne dają bardzo dobre rezultaty w leczeniu chorób serca i układu krążenia, układu wydalniczego i pokarmowego, chorób skóry.
-POCHODZENIE I PODZIAŁ SUROWCÓW
-OCENA JAKOŚCIOWA SUROWCÓW I PREPARATÓW LECZNICZYCH ZIELARSKICH
-SUBSTANCJE BIOLOGICZNIE CZYNNE W SUROWCACH ZIELARSKICH
-AROMATERAPIA I APITERAPIA
-NATURALNE SUBSTANCJE PRZECIWNOWOTWOROWE
-ROŚLINY DZIKO ROSNĄCE-SPOSOBY ICH OCHRONY