Poniższy konspekt jest przeznaczony dla nauczycieli, którzy zajmują się reżyserią w sposób amatorski. Konspekt porusza następujące problemy:

I. TWORZY INSCENIZACJĘ

II. ANALIZUJE SZTUKĘ.

III. ZROBIĆ PLAN PRÓB;

IV. Żelazne zasady gry aktorskiej;

V. Zasady ruchu na scenie

VI. Uwagi dodatkowe odnośnie gry aktorów

VII. Realizacja prób;

Reżyser - co robi?

I. TWORZY INSCENIZACJĘ - co to znaczy?

1. Ustala obsadę aktorską. Czym się kieruje przy obsadzie?

a) Prowadzące role musza grać najlepsi aktorzy, aby mogli udźwignąć przedstawienie.

b) Aktorzy musza mieć predyspozycje do kreowanych ról.

II. ANALIZUJE SZTUKĘ.

1. Ustala konflikty między postaciami - Co to znaczy? Aktorzy na scenie musza wiedzieć, jaki maja stosunek do partnera scenicznego i co chcą uzyskać od niego (po co weszli na scenę i co chcą `załatwić'.)

2. Analiza teksty ma na celu:

a) zmierzenie czasu;

b) wyrzucenie z tekstu kwestii powtarzających się i będące opowiadaniem (monologi, opisy).

c) zostawić dialogi, które są niezbędne i posuwają akcje do przodu.

d) Unikać ilustracji tekstu. Grać na kontrze - co to znaczy

- jeśli postać jest negatywna szukać dobrych cech i odwrotnie;

REŻYSER MUSI POWIEDZIEĆ AKTOROM W JEDNYM ZDANIU, O CZYM BĘDZIE ROBIŁ PRZEDSTAWIENIE!

III. ZROBIĆ PLAN PRÓB;

a) Zebrać wszystkich aktorów, rozdać egzemplarze, czytać w różnych wariantach obsadowych, żeby wyłonić najlepszych do danej roli.

b) Należy wykonać co najmniej cztery próby przy stole, żeby wytłumaczyć każdemu z osobna jego postać i ustalić stosunki między partnerami.

c) Dopiero z tekstem nauczonym na pamięć wejść na scenę.

d) Aktor na scenie nie jest w stanie myśleć o interpretacji, jak nie wie, co mówi, a co dopiero o sytuacji czy o stosunku do kolegi.

IV. Żelazne zasady gry aktorskiej;

a) Przy ustawieniu sytuacji scenicznych należy pamiętać, że scena nie znosi monotonii, tak w braku działania, czyli ruchu, jak i braku konfliktu w dialogu.

b) Należy pamiętać o konieczności zmian rytmów w chodzeniu i mówieniu;

c) Podstawa gry aktora jest intencja w działaniu;

d) Aktorzy musza wiedzieć a widz musi wierzyć, że jest świadkiem `dziania się czegoś na scenie'. Nikt nie znosi słuchania pustych tyrad;

V. Zasady ruchu na scenie są w 90% zawsze takie same, można tylko zmieniać warianty.

1. Zawsze staramy się wypełnić scenę;

Rysunek I

b) Chodzimy po przekątnych i kołami okrągło;

Rysunek II

c) Powietrze między aktorami

Rysunek III

d) Nigdy tak

Rys: IV,

Rys. V

Rys. VI

VI. Uwagi dodatkowe odnośnie gry aktorów

a) NIC TYLKO DLA SYTUACJI - nawet, gdy siadamy to musimy wiedzieć, po co siadamy;

b) Jak aktor chodzi to nie mówi, bo `zatupuje' tekst;

c) Drugi plan nie gra.

d) Sytuacja na scenie jest wynikiem potrzeby wewnętrznej aktora.

e) Jeśli jakaś osoba dramatu gra na proscenium to aktorzy w głębi musza być stonowani i ruszać się cztery razy wolniej (zwolniona klatka filmu)

f) Maksyma aktora na scenie brzmi następująco: `załatw swoją sprawę i wychodź. (np. chce zdobyć kawałek drewna, bo marze, żeby wystrugać pajaca. Aktor przychodzi w konkretnym znanym mu celu. Jakie środki aktorskie zastosuje aktor, żeby zdobyć pniak to sprawa do omówienia z reżyserem).

g) wszyscy aktorzy na scenie nie mogą poruszac się jednocześnie.

h) przed każda próbą reżyser powinien popracować 5-10 min. Z aktorami nad rozruszaniem aparatu mówienia.

VII. Plan prób;

Reżyseruje się przedstawienie scenami, począwszy od pierwszych, np. dwie sceny i na dana godziną maja przyjść aktorzy. Aktorzy z następnych dwu scen przychodzą dwie godziny później. Dopiero po kilku takich próbach wszystkie sceny łączy się w całość. Aktor nie może czekać na wejście na scenę do próby po dwie lub trzy godziny, bo `wszystko powietrze, jak z balonu z niego ujdzie'. Czekając długi czas jest niezdolny do kreowania propozycji oraz wypompowany nuda i czekaniem.

AKTOR MUSI BYĆ NAŁADOWANY I ŚWIEŻY DO PRACY.

Na pierwszym etapie prób (dokąd reżyser nie zamknie całości sytuacji), te sceny, które są najsłabsze należy powtarzać w nieskończoność, aż do skutku. Wszystkie sceny starać się powtarzać często, żeby aktorzy nie zapomnieli INTENCJI I USTAWIONYCH SYTUACJI. Dopiero w końcowym etapie prób `leci się całością'. Wtedy wyłapuje się jeszcze najsłabsze momenty.

Jeśli w przedstawieniu są ilustracje muzyczne czy dźwiękowe starać się wprowadzić je stosunkowo wcześnie, ażeby aktor się z nimi oswoił, to samo dotyczy wszystkich rekwizytów, którymi aktor będzie się posługiwał w trakcie przedstawienia.

---