77. Problem zanieczyszczenia morskiego wodami balastowymi

Od dawna znany jest problem zanieczyszczenia wód morskich. W znacznej mierze przyczyniają się do tego wody balastowe przenoszone przez statki.
     Mówiąc o zagrożeniach płynących z transportu wód balastowych mamy na myśli głównie zanieczyszczenia mechaniczne do których należą:
-   sole metali ciężkich w tym cynku, ołowiu i rtęci;
-   azotany i azotyny;
-   związki ropopochodne.
     Jednakże równie dużym, o ile nie większym zagrożeniem, są zanieczyszczenia biologiczne, których specyfika tkwi w utajonej i niewidocznej formie ataku na środowisko.
     Zanieczyszczenia te stanowią zarówno bakterie, wirusy, grzyby jak i organizmy wyższe. Do szkodliwych mikroorganizmów zaliczamy np.: pałeczki duru brzusznego, prątki gruźlicy, wirus zapalenia wątroby oraz sinice powodujące zakwity wód.
     O ile skutki zanieczyszczeń mechanicznych są od razu zauważalne i można przedsięwziąć odpowiednie środki zapobiegawcze, o tyle moment zanieczyszczenia biologicznego nie jest widoczny, a skutki pojawiają się dopiero po pewnym czasie. Ze względu na to, że szkodliwy wpływ zanieczyszczeń mechanicznych znany był od dłuższego czasu, opracowano dla ich usuwania wiele metod. Badania nad wpływem na środowisko zanieczyszczeń biologicznych prowadzone są od stosunkowo krótkiego okresu, stąd też metod ochrony przed nimi jest znacznie mniej.
     Szacuje się, że każdego roku światowa flota przenosi 10 bilionów ton wód balastowych  po całym świecie, i średnio ponad 3000 gatunków roślin i zwierząt jest dziennie w tych wodach transportowanych. Większość z nich po przeniesieniu do nowego środowiska (większe zasolenie wody, inna temperatura, różna fauna i flora) ginie, jednak są gatunki które przystosowują się do nowych warunków powodując zagrożenie dla morskich ekosystemów i bioróżnorodności. Przykładem mogą być wody  Bałtyku, gdzie obecnie mamy ponad 100 gatunków obcych , tj. krab, babka bycza i organizmy zooplanktonowe. Większość z nich trafiła z Ameryki Północnej i rejonów Morza Kaspijskiego głównie poprzez wody balastowe statków. Bałtyk jest szczególnie wrażliwy na nowo wprowadzane gatunki, gdyż jest ubogi w gatunki rodzime.
     Wprowadzenie nowych gatunków może zachwiać równowagą ekologiczną i spowodować wymieranie rodzimej fauny i flory. Tak stało się po wprowadzeniu do Jeziora Wiktorii okonia nilowego, który spowodował wyginięcie 200 endemicznych gatunków ryb.
     Oprócz wnoszenia do środowiska wyższych organizmów, wody balastowe mogą być źródłem zakażeń patogenami. Skażenie wód balastowych może powodować różnego rodzaju epidemie, które mogą ujawnić się dopiero po pewnym czasie od zrzucenia balastu.   
Ignorowanie problemu skażeń biologicznych wód balastowych jest zjawiskiem bardzo niebezpiecznym. Skażone biologicznie wody balastowe są „tykającą bombą zegarową” grożącą wybuchem epidemii w którejkolwiek części świata.

78. Źródła zanieczyszczeń wód morskich

Od kilkudziesięciu lat paliwo płynne otrzymywane z ropy naftowej w coraz większym stopniu stosowane jest zamiast węgla do celów energetycznych oraz jako podstawowy surowiec w przemyśle chemicznym. W związku z tym olbrzymie ilości ropy, olejów i benzyny transportuje się drogą morską. Zanieczyszczenie wód morskich pochodzące z transportu spowodowane jest usuwaniem do wody wszelkich odpadków olejowych podczas pracy statków oraz myciem tankowców, które zwykle odbywa się na morzu. Oblicza się, że zanieczyszczenie z tych źródeł znacznie przekracza ilości pochodzące z różnych wypadków morskich łącznie z katastrofami tankowców. W stosunku do ogólnej masy wód oceanów, obecne zanieczyszczenie ropą i olejami nie jest groźne. Oleje są usuwane z wody w wyniku różnych procesów naturalnych, których skuteczność zależy od następujących czynników: temperatury, światła słonecznego, szybkości wiatru, wysokości fali, rodzaju i ilości bakterii w wodzie oraz składu chemicznego oleju, jego ciężaru właściwego, stopnia oczyszczenia itp.

Olej wylany do wody szybko rozpościera się na jej powierzchni w postaci bardzo cienkiej warstwy. Część węglowodorów odparowuje. Obecne w ropie naftowej kwasy i sole nieorganiczne ulegają rozpuszczeniu, a pozostała część oleju � zemulgowaniu. Możliwe jest wytworzenie dwóch rodzajów emulsji: oleju w wodzie i wody w oleju. Emulsje pierwszego rodzaju mieszają się z wodą i dzięki temu ulegają dużej dyspersji. Drugi rodzaj pozostaje na powierzchni dopóki nie zwiększy się jego gęstość i nie opadnie na dno. Dyspersja oleju w wodzie jest etapem poprzedzającym jego utlenianie. Rozróżnia się dwa typy utleniania: autooksydację, która zachodzi pod wpływem tlenu i światła słonecznego oraz utlenianie mikrobiologiczne. Utlenianie mikrobiologiczne jest najważniejszym procesem w oczyszczaniu wód od zanieczyszczeń olejami. Obliczono uwzględniając tylko 1/3 ogólnej powierzchni oceanów i głębokość od 10 m jako stref biologicznie czynną, że co najmniej 10¹¹ ton oleju rocznie może ulec degradacji mikrobiologicznej. Sytuacja przedstawia się inaczej, gdy zostaną zanieczyszczone wody przybrzeżne lub gdy kierunek przeważających w danym rejonie wiatrów znosi warstwy oleju na ląd. Wówczas mogą ulec uszkodzeniu instalacje przybrzeżne, zanieczyszczone zostają porty, plaże i miejscowości wypoczynkowe. W takich wypadkach ginie zwykle wiele ptaków i organizmów wodnych.

Niektóre zanieczyszczenia obecne w powietrzu, np. dwutlenek węgla, są absorbowane przez wody oceanów. Wiele zanieczyszczeń znajdujących się w powietrzu osiąga powierzchnię wód wraz z opadami deszczu. Zanieczyszczenie chlorowcopochodnymi węglowodorów: pestycydami i chloropochodnymi dwufenylu pochodzi z opadu pyłów, na których są one zaadsorbowane

79. Rola znaków ekologicznych

Wszystkie stosowane obecnie znaki ekologiczne maja przede wszystkim uświadomić nam z jak wielkim zagrożeniem każdy z nas boryka się na co dzień. Znaki te spotykamy na co dzień min. na :artykułach chemicznych tzn detergenty, kosmetyki, środki czyszczące piorące, lekarstwa, produkty żywnościowe itp. Najczęściej spotykanymi znakami są te, które w sposób obrazowy przedstawiają nam informacje dotyczące danego produktu(nie testowane na zwierzętach, łatwopalne, chronić przed dziećmi, opakowanie szkodliwe dla środowiska-trudno ulega rozkładowi,), substancja bardzo toksyczna, utleniająca, wybuchowa stwarzająca zagrożenie biologiczne niebezpieczna dla środowiska zakaz śmiecenia, zakaz niszczenia drzew i innych roślin zakaz łowienia ryb obiekt o szczególnych walorach przyrodniczych.

80. Wpływ szynowych środków transportu na zanieczyszczenie środowiska

Do zagrożeń występujących w transporcie szynowym szczególnie kolejowym, należy zaliczyć: zanieczyszczenie szlaków kolejowych otwartymi instalacjami sanitarnymi wc, środki impregnujące podkłady drewniane, herbicydy z procesu niszczenia chwastów wmiędzytorzu, zanieczyszczenia wynikające z nieszczelności wagonów i cystern.transport ma bardzo rozbudowane zaplecze techniczne i liczne obiekty, które spełniają różne funkcje wpływające na zanieczyszczenie. obiekty te to: stacje rozrządowe, myjnie wagonów osobowych, oczyszczalnie wagonów towarowych, cysterny, zaklady naprawcze i lokomotywownie na zagrożenie środow. Ma również wpływ technologia przewozu oraz stan tech. taboru. przewożone ładunki podczas ruchu pociągu emitują różnego rodzaju pyły i gazy mające ujemny wpływ na środowisko największe zagrożenia pochodzą z produktów ropopochodnych ,chemicznych zw org i nieorg oraz cementu.

Zanieczyszczenia szlaków towarowych występują w wyniku stosowania dyspersyjnych systemów wc, impregnowania podkładów olejami, stosowania herbicydów do odchwaszczania torów oraz zanieczyszczenia z nieszczelnych układów pojazdów trakcyjnych i nieszczelnych wagonów. Muszla wc opróżniana jest przez rure wylotową bezpośrednio za zewnątrz wagonu z rozproszeniem nieczystości .Ten dyspersyjny system powoduje zakażenie gleby w otoczeniu torów a następnie wody bakteriami, wirusami chorobotwórczymi oraz jajami pasożytów jelitowych w przypadku gdy pasażerowie chorują. Istnieje możliwość wymywanie przez wody opadowe zarazków z torów i podtorza i przenoszenie ich do warstw wodonośnych płycej zalegających i dalej do ujść wody pitnej np. studzien.W okresie opadów kiedy poziom wody podnosi się istnieje możliwość przenikania zanieczyszczeń i bakterii na znaczne odległości od miejsca wsiąkania ich do gruntu. Poza wsiąkaniem do gruntu część wody opadowej spływa do rowów odwadniających torowisko. Woda ta zbiera również zanieczyszczenia torowiska z reguły ma spływ do cieków wodnych-rzek, jezior, stawów zanieczyszcza je a nieraz zaraża. W czasach kiedy to parowozy stanowiły główny środek lokomocji zanieczyszczenia pochodziły za spalanego węgla-główna siła napędowa a emisja dwutlenku węgla i innych szkodliwych gazów dostawały się bezpośrednio do atmosfery.

81. Metody techniczne ochrony środowiska przed hałasem drogowym

Techniczne środki transportu drogowego są największym sprawcą wytwarzanego hałasu, szczególnie w aglomeracjach miejskich oraz na drogach o dużym natężeniu ruchu. Poziom hałasu uzależniony jest potoku pojazdów, płynności ruchu, typu pojazdów oraz ich stanu technicznego. Ogólne przyczyny hałasu dzielimy na: mechaniczne, aerodynamiczne hydrodynamiczne i dynamiczne. Do pierwszych zaliczamy np.: zazębianie się kół przekładni zębatej. Źródła drgań aerodynamicznych występują podczas pracy silnika spalinowego, hydrodynamiczne są głównie zjawiskiem turbulencji w strumieniach cieczy, elektromagnetyczne powstają głownie w maszynach elektrycznych w wyniku zmienności kierunku działania pól elektromagnetycznych. Intensywność hałasu uzależniona jest od rodzaju samochodu, typu silnika spalinowego czy tez rozwiązaniami konstrukcyjnymi układów i zespołów(dużym źródłem hałasu jest układ rozrządu silnika).Globalne zmniejszenie hałasu jest bardzo trudne. Do ochrony kierowców i pasażerów przed nadmiernym hałasem w samochodzie stosowane są maty tłumiące, umieszczone pomiędzy komorą silnikową a wnętrzem samochodu czy tez pod pokrywa maski w celu tłumienia hałasu z komory silnikowej na zewnątrz. Hałas przewodów wydechowych będący wynikiem oddziaływań aerodynamicznych i mechanicznych można zmniejszyć przez: *osłonięcie przewodów wydechowych materiałem dźwiękochłonnym, *zastosowanie przewodów wydechowych z podwójnymi ściankami, *minimalizacja drgań przewodów wydechowych przez elastyczne ich mocowanie do elementów stałych,* zapewnienie całkowitej szczelności przewodów wydechowych. Wyciszenie samego wylotu spalin uzyskuje się przez zastosowanie odpowiedniego tłumika lub układów tłumików. Obecnie rozwijające aktywne metody redukcji hałasu polegają na tym ,że hałasy kompensuje się dźwiękami z dodatkowych źródeł z zewnątrz np. używanie detektorów. Dodatkowo buduje się obwodnice wokół miast.

82. Metody organizacyjno-prawne ochrony środowiska przed hałasem drogowym

1. Udostępnianie informacji o środowisku i jego ochronie (art.19 ust.2)

2. Przygotowywanie rozporządzeń wojewody w sprawie programów działań celem dostosowania poziomu hałasu do dopuszczalnego (art.119 ust.2)

3. Udział w postępowaniach w sprawie ustanowienia obszarów ograniczonego użytkowania (art.135).

4. Nadzór nad przestrzeganiem wymagań ochrony środowiska związanych z eksploatacją dróg.

5. Nakładanie na administratora drogi obowiązku wykonania przeglądu ekologicznego, gdy dokumenty lub okoliczności wskazują na negatywne oddziaływanie obiektu na środowisko.

83. Metody likwidacji rozlewów olejowych w środowisku morskim

Stosuje się następujące metody zwalczania rozlewów olejowych na morzu: spalanie, topienie,

sorbowanie, rozpraszanie i zbieranie oleju.

• Spalanie ropy na powierzchni morza. Jest to możliwe dopóki ropa jest świeża,

zawiera lotne składniki i jej warstwa na powierzchni jest dostatecznie gruba.

• Zatapianie produktów naftowych polega na obsypaniu rozlanej na powierzchni

morza plamy olejowej odpowiednio rozdrobnionym materiałem, który wiążąc się

fizycznie z olejem zwiększa jego ciężar właściwy, powodując tym samym jego

toniecie.

• Sorbowanie produktu naftowego pływającego po powierzchni wody polega na

zastosowaniu pływających materiałów pochłaniających, które w kontakcie z olejami

nasiąkają nim i ułatwiają zebranie go.

• Dyspergowanie oleju może być stosowane tylko do usuwania resztek filmu oleju,

jako ostatni etap.

• Zbieranie oleju jest najkorzystniejsza z punktu widzenia ochrony środowiska

morskiego metodą zwalczania rozlewów olejowych, ponieważ prowadzi do usunięcia

oleju z ekosystemu morskiego. Zbieranie przebiega zwykle w dwóch etapach:

I etap: Ustawienie zapór i barier pływających, które zapobiegają rozprzestrzenianiu

się plamy ropy.

Stosuje się lekkie, wykonane z tworzywa sztucznego zapory pływające lub zapory

zatapiane, które dzięki obecności metalowych obciążników zanurzone mogą być

do głębokości około 1 m.

II etap: Mechaniczne zebranie oleju z powierzchni wody. Stosuje się łapaczki olejowe - statki zbierające olej z powierzchni wody.

84. Prawna ochrona zasobów naturalnych odnawialnych

STRATEGIA EUROPEJSKIEJ AGENCJI OCHRONY ŚRODOWISKA NA LATA 2004-2008 (EEA)

• opracowanie ram monitorowania i systemu informacyjnego związanego ze stężeniami, narażeniem na działanie i skutkami działania chemikaliów z pestycydami włącznie, w różnych systemach naturalnych i miejskich;.

• partnerskie działania podejmowane wspólnie z nową Europejską Agencją ds. Chemikaliów.

• oceny zanieczyszczenia powietrza lokalnego i wewnątrz budynków;. jakość powietrza i monitorowanie emisji zanieczyszczeń do powietrza, włącznie z usprawnianiem bazy danych Airbase;

• ocenę narażenia na czynniki zanieczyszczające powietrze, zwłaszcza w obszarach miejskich i .kanionach ulicznych.

• ocenę stanu zbiorników wodnych w Europie;

• dalszy rozwój Eurowaternet (Europejska Sieć Monitorowania Wody) w celu wspomagania sprawozdawczości wynikającej z dyrektywy ramowej wodnej oraz dyrektyw w sprawie azotanów, ścieków miejskich, wody pitnej i kąpielisk;

• zintegrowany system informacyjny obejmujący dane przestrzenne, przyłączenie wody pitnej do obszarów nadbrzeżnych i morskich oraz informacja na skalę zlewni powierzchniowych.

• badania pilotażowe (np. polityka w zakresie ścieków miejskich oraz polityka w zakresie opakowań) obejmujące aspekty

• ekonomiczne;. analizy skutecznych przykładów stosowania wzajemnie uzupełniających się instrumentów politycznych oraz współzależności . w partnerstwie z innymi kluczowymi podmiotami, w tym OECD;

• wsparcie dla sieci krajowych agencji ochrony środowiska w krajach europejskich, obejmujące m.in. analizy wdrożenia poszczególnych polityk w krajach członkowskich;

• ustanowienie sieci zawodowych analityków polityki i strategii do wspierania opracowania przewodnika metodologicznego oraz ram dla wykonywania ocen efektywności polityki.

85. Ochrona gleb przed erozją

Erozja- to proces rozmywania (erozja wodna) lub rozwiewania (erozja wietrzna) powierzchniowej warstwy gleby. Erozję gleb nasilają;
-niszczenie naturalnej szaty roślinnej
-nieprawidłowa uprawy ziemi
-nieprawidłowe melioracje wodne
-niewłaściwy wypas bydła
-wadliwy dobór roślin uprawnych 
Erozja może spowodowac całkowite zniszczenia profilu glebowego (demolacje)
Charakter i nasilenie procesów erozyjnych zależy od rzeźby terenu, składu mechanicznego gruntu, wielkości i rozkładu opadów atmosferycznych oraz użytkowników terenu.
Sposoby ochrony gleb:
-zabiegi uprawne oraz siew i sadzenie roślin powinny być dokonywane poprzecznie do nachylenia stoku
-na glebach położonych na zboczach, zastępuje się uprawę płużną przez uprawę bez orkową
-podstawową uprawę gleby lepiej jest wykonywać kultywatorem z szerokimi łapami (gruberem), a do uprawy przedsiewnej stosować bierne zestawy uprawowe składające się z brony lub kultywatora i wału strunowego lub pierścieniowego
-głęboszowanie, które polega na wykonaniu pionowych nacięć w glebie, zwiększających szybkość wsiąkania wody do głębszych warstw gleby
-ochronne pasy drzew osłabiaja wiatr, chroniąc ziemie po stronie zawietrznej
-orka w poprzek zamiast wzdłuż stoku, spowalnia odpływ deszczu
-tarasowanie pól i sadzenie przemienne róznych upraw pasami, przebiegajacymi w poprzek zbocza
-w systemie uprawy minimalnej, rośliny tj soja sadzone są bez wcześniejszej orki, a tym samym bez naruszania gleby

86. Konwencjonalne i niekonwencjonalne źródła energii

Energia konwencjonalna jest energią wykorzystującą nieodnawialne źródła energii takie jak:
-węgiel kamienny-z węgla kamiennego i brunatnego uzyskujemy energię elektryczną i cieplną. Węgiel lub koks spalany jest w blokach elektrowni, uzyskiwane ciepło wytwarza parę, powstają także w tej sytuacji spaliny. Zarówno para jak i spaliny kierowane są na turbozespoły, które wytwarzają prąd elektryczny
-węgiel brunatny
-gaz ziemny-zastosowanie znalazła w środkach transportu jako czynnik napędowy w postaci oleju napędowego i benzyny. W mniejszym stopniu wykorzystuje się ją jako środek opałowy, potrzebny do wytworzenia ciepła
-ropa naftowa- gaz przerobiony wykorzystywany jest na cele opałowe, do ogrzewania obiektów oraz jako czynnik napędowy
Powstają one wskutek wielu złożonych procesów obejmujących:
-Wydobycie surowca energetycznego
-Przeróbkę surowca m.in.:
rafinacja ropy
koksowanie węgla
uzdatnianie gazu
-Wykorzystanie surowca na cele energetyczne:
energia elektryczna
energia cieplna
energia na cele transportu
Te źródła energii doprowadziły do znacznej degradacji środowiska naturalnego, głównie do zanieczyszczenia atmosfery. Choć ostatnio maleje emisja zanieczyszczeń, to mimo wszystko do atmosfery dostają się znaczne ilości zw. chemicznych, tj.SO2, NO2, CO2, metan, pyły.
Energia niekonwencjonalna wykorzystuje odnawialne źródła energii:
-promieniowanie słoneczne-aby skorzystać z tej "darmowej" energii, stworzono panele słoneczne zwane fotowoltaicznymi lub helioenergetycznymi, obecnie często można spotkać ogrzewnice solarne na dachach budynków, ogniwa stosuje się również w urządzeniach elektronicznych zastępując baterie lub prąd sieciowy.
-wiatr- siłownie wiatrowe mogą pracować jako instalacje podłączone do sieci elektroenergetycznej sprzedając wyprodukowany prąd zakładom energetycznym, energie wiatru można wykorzystać również do pompowania wody, czy też rekultywacji i natleniania zbiorników wodnych
-woda-zasoby wody są praktycznie niewyczerpalne a wytwarzanie nie zanieczyszcza środowiska
-energia geotermalna- wodę pompuje się w głąb Ziemi, gdzie się ogrzewa i w postaci pary wydobywa się napędzając turbiny
-paliwa niekonwencjonalne: biogazy i biopaliwa
-biomasa-drzewo i odpady powstałe w przemyśle drzewnym, słoma, rośliny oleiste, rośliny przeznaczone na fermentację alkoholową oraz obornik i gnojowica, a także olej rzepakowy służący do wytwarzania paliwa
Proces wytwarzania energii ze źródeł niekonwencjonalnych nie wiąże się z zanieczyszczaniem środowiska.

88. Rola opakowań w ochronie środowiska

Opakowania - mimo, iż w wielu przypadkach nie są konieczne - stanowią poważny element oddziałujący na środowisko. Stanowią one 20 - 40% wszystkich odpadów w gospodarstwie domowym. Ze względu na koszt wytworzenia opakowania, korzystniej dla naszej kieszeni i środowiska jest kupować produkty nieopakowane lub opakowane minimalnie. Opakowania jednorazowego użytku stanowią około 40% objętości odpadów komunalnych wytwarzanych w ciągu roku w Polsce. Opakowania te, zazwyczaj wytwarzane z tworzyw sztucznych, bardzo trudno ulegają biodegradacji. Poza tym w ciągu ostatnich lat zdecydowanie wzrosła ilość kupowanych w Polsce napojów w aluminiowych puszkach. Do ich produkcji wykorzystuje się ogromne ilości energii i surowców, a podczas recyklingu powstają duże ilości toksycznych odpadów. Tworzywa sztuczne z kolei (wykorzystywane jako opakowania żywności) stanowią znaczną część naszego codziennego życia, począwszy od pojemników do jogurtu, poprzez styropianowe kubeczki do gorących napojów, aż po wszechobecne plastikowe siatki. Ponadto liczne wyroby przemysłowe, będące przedmiotem codziennego użytku, mogą być szkodliwe dla zdrowia przede wszystkim ze względu na toksyczność materiałów, z których są zrobione. Do wyrobów takich należą opakowania żywności, kosmetyki, środki czystości, zabawki, meble, przybory służące do pielęgnacji ciała i inne. Opakowania - papier + folia aluminiowa + plastik. Artykuły w opakowaniach zwrotnych są tańsze, jak również bardziej przyjazne dla środowiska. Opakowania szklane są lepsze, ponieważ są jedynymi opakowaniami na napoje, nadającymi się do prawdziwego recyklingu. Recykling zmniejsza ilość śmieci oraz koszty ich pozbywania się (składowania )prowadzi do zredukowania ilości odpadków zanieczyszczających środowisko. A recyklingowi może podlegać praktycznie wszystko: puszki aluminiowe, szkło (butelki i słoiki), papier i tektura (gazety, czasopisma, papiery biurowe, opakowania kartonowe), niektóre opakowania plastikowe (w niektórych krajach stosowane są oznaczenia kodowe dla identyfikacji rodzaju plastyku i wskazywania, które nadają się do recyklingu), stal (karoserie samochodowe, maszyny) i wiele innych . Dlatego tak ważne jest aby opakowania były produkowane z materiałów nadających się do recyklingu, z tworzyw które nie stanowią zagrożenia dla środowiska.
89. Wpływ transportu na środowisko

Transport samochodowy wywołuje największe szkody. Emituje do środowiska naturalnego ok. 30% zanieczyszczeń, z tym, że w miastach udział ten może wynosić nawet 70-90%. Zanieczyszczenia tego rodzaju mają negatywny wpływ na zdrowie i życie człowieka. Np. tlenek węgla - łączy się z hemoglobiną i ogranicza transport tlenu do tkanek, wywołuje zawroty głowy, zaburzenia równowagi, a nawet choroby serca; tlenki azotu - powodują choroby alergiczne i astmę, szczególnie u dzieci; ołów - hamuje i zaburza równowagę mózgu, ponadto zauważa się wpływ na uszkodzenia kodu genetycznego. W dużych stężeniach ołów wywołuje śmierć. Ekolodzy w swoich opracowaniach wskazują, że istnieje ok. 1-15 mln różnych rodzajów zanieczyszczeń emitowanych przez samochody.
Transport samochodowy powoduje przekroczenia dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń podstawowych: dwutlenku siarki i pyłów, a także stężenia tlenków azotu (najwyższe rejestrowane dotyczą przede wszystkim dużych miast), wzrost emisji tlenku węgla, węglowodorów, związków ołowiu i sadzy. W obecności tlenków azotu i węglowodorów, pod wpływem promieniowania słonecznego powstają zanieczyszczenia wtórne o silnie utleniających właściwościach - ozon. W okresie letnim, przy utrzymującej się przez kilka dni wysokiej temperaturze powietrza i dużym nasłonecznieniu, stężenia ozonu mogą osiągnąć wartości charakterystyczne dla smogu letniego.
Transport samochodowy podobnie jak lotniczy i kolejowy jest uciążliwy dla środowiska także z innego powodu. Towarzyszą mu nieustanne wibracje i hałas.
Autostrady i drogi budowane przez człowieka wprowadzają trwałe zmiany w środowisku naturalnym. Rośliny rosnące w odległości nawet 200m od nich doświadczają wpływu szkodliwych pierwiastków emitowanych wraz ze spalinami(ołów, kadm, kobalt, glin, arsen itp.). Cierpią również zwierzęta, głównie wędrowne. Ich naturalne środowisko życia poprzecinane zostało siecią autostrad. Każdego roku na polskich drogach giną setki zajęcy, lisów, saren, a nawet żab, nie mogących poradzić sobie z przebyciem odcinka długości kilku metrów pełnego rozpędzonych samochodów.
Negatywny wpływ transportu drogowego na środowisko polega głównie na powodowanym przez niego wzrostem zanieczyszczenia powietrza, wód, gleby oraz roślinności.
W XIX wieku nastąpił rozwój transportu kolejowego. Niestety zapłaciliśmy za to degradacją środowiska na wielkich obszarach. Budowa tysięcy kilometrów torów wymagała wycinania lasów, budowy mostów, osuszania mokradeł i innych czynności mogących przynieść tylko szkodę przyrodzie. Do niedawna pociągi napędzane były za pomocą parowozów, spalających ogromne ilości węgla. Kłęby dymu były normalnym widokiem w okolicach dworców kolejowych. Obecnie transport kolejowy traci na znaczeniu. Likwiduje się nieopłacalne odcinki linii kolejowych. Udoskonalane są również pociągi. Stają się mniej szkodliwe dla otoczenia.
Transport morski nie wyrządzał większych strat dla środowiska dopóki na morzach nie pojawiły się pierwsze tankowce. Wzrost zapotrzebowania na ropę naftową i jej produkty był powodem nagłego zapotrzebowania na potężne zbiornikowce ( tonaż od kilku do kilkuset tysięcy ton).
Każdego roku mają miejsce katastrofy tankowców. Wielkie ilości ropy naftowej, olejów i innych szkodliwych substancji dostają się do wód, powodując olbrzymie szkody w ekosystemach. Potężne obszary mórz (zwłaszcza przybrzeżnych, w okolicach potów) zamieniają się w tzw. "martwe wody".
Wycieki ropy naftowej przyczyniają się do wymierania wielu gatunków roślin i zwierząt morskich. Jeszcze większe szkody wyrządza płonąca ropa. Pożar taki może trwać wiele tygodni. Budowa wielkich portów morskich, ciągnących się niekiedy kilkadziesiąt kilometrów wzdłuż wybrzeża, niszczy wspaniałą florę i faunę terenów nadmorskich.
Życie w rzekach i innych zbiornikach śródlądowych niszczone jest przez wycieki szkodliwych chemikaliów. Rzeki, będące głównymi arteriami komunikacyjnymi na wielu odcinkach są już martwe np. Ren, Wisła, Odra itp. Szkodliwe substancje dostają się także do wód podziemnych, spożywanych przez człowieka. Zanieczyszczenie jezior i rzek przyczynia się do ubożenia wielu ekosystemów. Nie giną tylko ryby, ale zwierzęta i rośliny żyjące wokół zbiorników wodnych.
Transport ropy, gazu i innych substancji za pomocą rurociągów jest raczej bezpieczny, ale i tu zdarzają się katastrofy. Mogą one zniszczyć środowisko w promieniu wielu kilometrów..
Transport lotniczy w znacznym stopniu przyczynia się do efektu cieplarnianego i do zanikania powłoki ozonowej. Dzieje się tak, ponieważ zanieczyszczenia lotnicze wydzielane na wysokości kilku tysięcy metrów pozostają w stratosferze przez dłuższy czas i niosą za sobą tym groźniejsze konsekwencje dla środowiska.
Szkodliwy wpływ transportu lotniczego widzimy również na ziemi. W okolicach dużych lotnisk niemożliwa jest budowa budynków mieszkalnych. Hałas jest zbyt uciążliwy. Wielkie płyty lotnisk i budynki je obsługujące zajmują dziesiątki hektarów powierzchni. Prowadzi to do degradacji środowiska na olbrzymich obszarach.
Postępowi ludzkości nieodzownie musi towarzyszyć rozwój transportu. Nie zdołamy go powstrzymać. Jedynym sposobem na zmniejszenie emisji zanieczyszczeń i szkodliwego wpływu na środowisko jest jego ciągłe udoskonalanie i unowocześnianie.

90. Rola oczyszczalni ścieków w ochronie środowiska

Rola oczyszczalni ścieków, to działania mające na celu utrzymanie lub przywrócenie przydatności ja­kościowej wód oraz bilansu wodnego kraju.. Zanieczyszczenia dosta­ją się do wód w wyniku odprowadzania ścieków, przemysłowych zagrożeń chemicznych, rolni­czych zmywów pow., odcieków z hałd i wysypisk odpadów oraz zanieczyszczeń powietrza. Ochrona w. polega głównie na eliminowaniu źródeł zanie­czyszczenia, czyli mechanicznym (obejmującym proces cedzenia, wznoszenia i sedymentacji), chemicznym (obejmującym koagulację, neutra­lizację, ekstrakcję, sorpcję, elektrolizę i desty­lację) i biologicznym (usuwanie ze ścieków za­nieczyszczeń organicznych i ich przetworzenie przez bakterie) oczyszczaniu ścieków, przywra­caniu równowagi ekologicznej zbiornikom, w których została ona naruszona, wprowadza­niu "czystych" technologii, wprowadzaniu stref ochronnych ujęć i źródeł wody, zachowaniu zdolności wód do samooczyszczania (minerali­zacji zawartych substancji organicznych pod wpływem tlenu i bakterii).

22

---