Unia Europejska a Ochrona Własności Intelektualnej
Kompetencje prawa europejskiego w zakresie ochrony wlasnosci intelektualnej:
- Wspólnoty nie mają pierwotnych kompetencji dotyczących ochrony wlasnosci
- Ustalają takie regulacje dopiero gdy jest to niezbędne ,wtedy powstają kompetencje wtórne
Art. 295 TWE mówi że traktat nie może naruszać regulacji krajowych w zakresie praw własności i wspólnoty mogą jedynie odnosić się do wykonywania praw własności. Mimo to powstały wspólnotowe systemy ,wspólnotowego wzoru przemysłowego czy europejskiego znaku towaroweg -> ale to nie zastępuje regulacji krajowych.
Podstawowe znaczenie dla ustawodastwa orzecznictwa wspólnotowego mają zasady jednolitego rynku europejskiego.
Zasady ->
a) Zasada Niedyskryminacji (art. 12 twe) - zakaz różnicowania towarów ze względu na przynależność państwową
b) Zasada Swobodnego Przepływu Dóbr i Usług (art. 28,30 twe) - orzecznictwo ETS bardzo pilnuje stosowania zasady proporcjonalności , tzn wprowadzane instrumenty mają cel jak najmniajszej ingerencji w swobode przepływu
c) Zasada Wolnej Konkurencji (art. 81) - wspólnota zapobiega nieuczciwej konkurencji (np. w przypadku wykożystywaniu dóbr chronionych). Najbardziej fundamentalna zasada dla prawa wspólnotowego do odnoszenia się w sprawy ochrony własności intelektualnej. Zasady tej chroni przedewszystkim Komisja Europejska
Czy w Europie potrzeba było w czasie istnienia wspólnot wzmacniania ochrony w celu stosowania wolnej konkurencji ?
Podróby to nie tylko azja czy afryka. To też Europa , np. w 2 połowie 20 wieku łamano te prawa choćby we Włoszech gdzie do lat 70' nagminnie podrabiano leki.
Czyli: Wspólnota nie ma pierwotnych kompetencji ,sa kompetencje pośrednie - tworzone tak by zachować zasadne jednolitego rynku europejskiego ,a zwłaszcza zasady wolnej konkurencji.
Szczególnie orzecznictwo ETS istotnie kształtuje europejską praktyke , on głównie dba o konkurencje niż interesy prywatnych podmiotów.
Na terenie wspólnoty jest również zasada `'wyczerpania praw na terenie wspólnoty'' ->
Jeśli jakiś produkt chroniony prawem autorskim czy będący wzorem przemysłowem jest w legalnym obrocie w jednym kraju to wtedy nastepuje wyczerpanie prawa (chodzi o swobodny handel w panstwach wspolnoty) ,można go dalej odsprzedać i eksportować do innych państw bez żadnych problemów. Szczególnie ma to znaczenie przy prawach autorskich.
Np. Ktoś ma prawa autorskie do swojej książki , oczywiście decyduje o fakcie jej rozpowszechnienia , ilości itp. - jeśli egzemplarz książki został wprowadzony na rynek to autor już nie ma do tej książki praw ,ani czerpać korzyści z dalszej odsprzedaży i może być ona swobodnie odsprzedana dalej ,np. do innego kraju.
[ Heniek napisał książke i sprzedał ją Empicowi dostając za to hajs, a Empic może ją sprzedac/wysłać Hansowi do Berlina za 3 euro i 2 opony do tira - a Henkowi ch** do tego ]
PATENTY:
Jeśli ktoś legalnie zgodził się na obrót towaru z patentem w danym kraju to obrót ten możliwy jest w całej wspólnocie.
Istnieją tez licencje przymusowe ale działają tylko na terenie kraju gdzie ją dano (przyznawane ze wzgl. na potrzeby lokalnego rynku)
Zapamiętać - Nie ma czegoś takiego jak patent wspólnotowy, unijny czy ogólnie ponadnarodowy ,choć były w 75' plany wprowadzenia takowego (członki podpisały Deklaracje Patentową dla Wspólnego Rynku ale to nie weszło).
Jest natomiast Patent Europejski który nie jest ponadnarodowy. W 1973' niektóre kraje europejskie (i należące do wspólnot i nie należące do wspólnot) podpisały w Monachium Konwencje Patentową która zawiera regulacje dotyczące uzyskiwania patentu w kilku krajach jednocześnie.
Tzn że za pomocą jednej procedury można dostać wiązke patentów krajowych (to nie jeden patent ponadnarodowy ale wiązka patentów krajowych) ,zajmuje się tym Europejski Urząd Patentowy w Monachium
Patent Europejski nie ma nic wspólnego z prawem wspólnotowym.
Są natomiast niektóre szczegułowe wspólnotowe regulacje dotyczące niektórych dziedzin prawa patentowego:
- rozporządzenie nr 1768/92 - państwom wspólnoty przedłuża się o 5 lat w stosunku ochrone od standardowej ochrony patentowej leków ,ochrona przedłużona jest o 5 lat po wygaśnięciu standardowego patentu
- rozporządzenia 1239/95 i 2100/94 - dotyczące ochrony nasiennictwa nowych odmian roślin (podciągnięto to pod patenty w prawie niektórych państw wspólnotowych). Na mocy tych rozporządzeń powstał Europejski System Rejestracji Ochrony nowych odmian roślin. Ochrona trwa 25 lat a zajmuje się tym Urząd ds. Ochrony Roślin w Angers
- dyrektywa 87/54 - nakazuje członkom wspólnoty ochrone topografii układów scalonych
- dyrektywa 98/44 - dotyczy wynalazków biotechnologicznych - tj zasada że członkowie wspólnoty muszą chronić te wynalazki ale jest wyłączenie przedmiotowe: materiał genetyczny i embriony nie są chronione (by nie można było opatentować technologii pozwalającej na klonowanie człowieka)
ZNAKI TOWAROWE:
Również występuje zasada wyczerpania praw na terenie wspólnoty.
Czyli produkt z danym znakiem na terenie jednego państwa ,może być wprowadzony na terenie innego kraju.
Ale podmiot może domagać się zaprzestania obrotu w danym kraju produktu z innego kraju który ma podobny znak towarowy.
(np. do niemiec przybywa woda mineralna z irlandii z podobnym znakiem , do znaku jednej z wód lokalnych - producent lokalnej może zaprotestować)
Problem przepakowywania towarów we wspólnocie - np. te same leki w różnych krajach są sprzedawane w innych pudełkach ,formie i nazwach itp. - np. aby eksportować lek z Francji do Niemiec trzeba go przepakować. Firmy farmaceutyczne broniły się przed tym że kupowano te same leki z zagranicy (np. po tańszej cenie) znakami towarowymi ,tzn że przy przepakowywaniu są one niszczone ale ETS nie przyznał im racji powołując się na swobode przepływu towarów.
Znaki o wspólnym pochodzeniu - problem powstał po 2 wojnie światowej kiedy nacjonalizowano firmy. Np. firme niemiecką w Belgii znacjonalizowane wraz ze znakiem i w Belgii istnieje firma z tym znakiem (firma `'córka'') ,a z takim samym znakiem w Niemczech działa firma centralna (firma matka) i powstał problem przy powstaniu wspólnego rynku bo towary z takim samym znakiem mogły się stykać a firmy miały różnych wlaścicieli. W takim przypadku ochrona praw przysługuje obydwóm podmiotom.
Regulacje wspólnotowe dot znaków towarowych:
- dyrektywa 89/104 - harmonizacja przepisów dotyczących znaków towarowych ,ale ze nie wystarczyła to stworzono rozporzadzenie
- rozporządzenie 40/94 - ustanawia znak towarowy dla wspólnoty europejskiej ,funkcjonuje on w praktyce na obszarze EWG
W jej wyniku dziś działa dualizm czyli mamy i narodowy i wspólnotowy system rejestracji znaków towarowych (tzn można zarejestrować znak na terenie całej wspólnoty )
Organem wspólnotowego systemu rejestracji jest Urząd ds. harmonizacji Rynku Wewnętrznego z Alicante
Zasady wspólnotowego systemu ochrony znaków towarowych:
- autonomii (system wspolnotowy regulowany tylko prawem wspolnotowym)
- koegzystencji (systemu wspólnotowego i krajowego)
- jednolitości (jeden system w skali całego europejskiego rynku)
- uprzywilejowania - zachęca do wystepowania o ochrone wspólnotową.
Taka ochrona dotyczy okreslania momentu rozpoczęcia ochrony tj jeśli ktoś ma ochrone w kraju lub kilku krajach a potem nabędzie ochrone wspólnotową to przy sporze liczy się filing date czyli data rozpoczęcia wcześniejszej ochrony
Charaktarestyczyne przykłady orzecznictwa ETSu to np.
Sprawa Chevroleta vs Chevi (środki czystości)
Samel vs Puma (spór o to że firma odzieżowa Samel ma podobny znak)
Sprzedawca szalów Arsenalu z lat 80'
WZORY PRZEMYSŁOWE
Wspólne regulacje na dwoch płaszczyznach (tak jak w znakach handlowych)
1) harmonizacja prawa członków
2) wprowadzono wzory wspólnotowe
2 akty prawne dotyczące Wzorów
1- dyrektywa 98/71 - o harmonizacji ,ona wprowadziła standarty dotyczace pojecią wzoru i czasu ochrony ,pojecie jest czysto techniczne i operacyjne -> wzór to m.in pełna lub częsciowa postać produktu (ogólnie rzecz biorąc określa zewnętrzny wygląd utworu)
Ta dyrektywa mowi tez ze elementem wzoru przemysłowego jest też krój pisma
Podstawą przy uzyskaniu ochrony jest rejestracja a czas ochrony to 5 lat ,odnawialna do 20 lat
Wymogiem jest nowość i indywidualność (w Polsce oryginalność)
2- rozporządzenie Rady 6/2002 z grudnia 2001 , dotyczące wzorów wspólnotowych - ustanowilo równoległy do krajowego reżim prawny. Aby wykonać to rozporządzenie wydano dodatkowe 2 rozporządzenia wykonawcze (wydała je komisja europejska)
Ale te rozwiązania niewystarczające ( w niektórych krajach jest ochrona wzorów niezarejestrowanych np. we Francji - i to się kłóci z postanowieniami wspólnotowymi )
Rado Europejska stanowi na to że jest możliwość ochrony dla niezarejestrowanych wzorów przemyslowych ale ta ochrona jest słabsza i trwa maksymalnie 3 lata
Główną przesłanką ochrony jest rejestracja - zajmuje się nią Urząd ds. harmonizacji rynku wewnętrznego w Alicante (był we wczesniejszych notkach)
Postępowanie przed tym urzędem uregulowała Komisja Europejska
- wzór pobiera opłate ale niewielką
Obowiązuje tez zasada równoległości współistnienia wspólnotowego i krajowego systemu ochrony
OZNACZENIA GEOGRAFICZNE
Wspólnota tu tez ma znaczne osiągnięcia - Podstawowy Akt to:
Rozporządzenie Rady ,znowelizowane rozporzadzeniem 692/2003 - to rozporządzenie rady ustanawia ogólny reżim dotyczący Oznaczeń Geograficznych związanych z produktem spożywczym i rolnym - jest to ustanowiony system/zasady ogólne
Są tez rozporządzenia regulujące te kwestie szczegułowo:
1) rozporzadzenie 1493/99 - o wspólnej organizacji rynku wina (ochrona apelacji związana z winami)
[ dyrektywa z 80' - mówi o wodach mineralnych - aby dobrze je opisywano ect]
2) rozporządzenie 20/81 - ochrona nazw pochodzenia i oznaczeń pochodzenia na poziomie wspólnotowym
Postepowanie o ochrone toczone jest przed komisją Europejska (inaczej niż przy znakach)
Chroniony jest zarówno produkt jak i jego nazwa
Postepowanie:
- 1 etap to postepowanie krajowe tj podmiot czyli zrzeszenie wytwórców produktu regionalnego sklada wniosek do odpowiedniego organu we włąsnym kraju
- ten organ sprawdza wniosek i wysyła go do komisji europejskiej
- komisja wydaje orzeczenie w sprawie wniosku (od tego orzeczenia możliwe jest odwołanie do sądu pierwszej instancji)
Ochrona jest bardzo mocna ,w szczególnosci `'zakazanie nie tylko używania nazw ale też nazw z dodatkiem (np. `'produkowana tak jak [nazwa]'') ,zakazane sa też nazwy podobne
(np. Grecja walczyła o ochrone nazwy Fera i dzieki temu u nas niektóre serki musiały zmienic nazwe)
(nasz casus oscypka tez tego dotyczy)
Stroną w postępowaniu musi być krajowe zrzeszenie producentow
PRAWO AUTORSKIE
Sporo jest europejskich regulacji.
Chronologicznie - UE najpierw działała w sprawach szczegułowych a dopiero potem robiła regulacje ogólne
1) Dyrektywa 92/100 - dotyczy licencji Praw Autorskich - regulacja typowo handlowa (na potrzeby zasad jednolitego rynku europejskiego)
2) Dyrektywa 93/83 - o przekazie satelitarnym i kablowym ,dotycząca rozwoju telewizji kablowej i satelitarnej
Mówiła o retransmisjach kablowych ,różnych transmisji
3) Dyrektywa 93/98 - dotyczyła harmonizacji czasu ochrony - ustanowiła obowiązujący w europie czas ochrony który jest dłuższy niż na świecie
4) Dyrektywa 2001/29 - o prawie autorskim wśród społeczeństwa informacyjnego (mówi dużo o przekazie cyfrowym)
Ciekawostka- [ pojawienie się utworu w necie spowodowało redefiniowanie pojęcia dystrybucji - bo dostępnosc utworu w necie nie jest dystrybucją bo ten utwór z neta nie jest egzemplarzem. A dystrybutowac można jedynie `egzemplarzami']
5) Dyrektywa 2001/85 - dotyczace Praw autorskich odnosnie wynagrodzenia z tytułu odsprzedaży dzieła sztuki (twórca dostaje procent z dalszej odsprzedazy jego utworu)
6) Dyrektywa dotyczaca czasu ochrony - państwa mogą mieć ochrone dłuższa jeśli tego chcą ale problem jest harmonizacji -> ustalono że harmonizacja nie może ingerować
Dyrektywa przyjeła czas ochrony 70 lat od smierci autora
W przypadku praw pokrewnych - 50 lat po śmierci autora
Ochrona się liczy od 1 stycznia następnego roku po roku śmierci autora.
7) Dyrektywa dotycząca przekazu droga satelitarną lub kablową
Zdefiniowano: satelita ,retransmisja , publiczny przekaz satelitarny
Podczas obrotu prawami do transmisji czy retransmisji ,musza być szanowane prawa autorskie lub prawa pokrewne
Tj uniemozliwienie pirackiego przekazu który łamałby prawa autorskie
INSTRUMENTY PAŃSTW - by się bronić przed lamaniem praw autorskich czy praw własności przemyslowej
Środki wielostronne:
1) kraje zawierają klauzule dotyczące ochrony wlasnosci intelektualnej w umowach miedzynarodowych np.
- art. 54 ukladu o partnerstwie i współpracy z Rosją
- art. 39 układu śródziemnomorskiego (pomiedzy tunezja a wspólnotami europejskimi)
- uklad pomiedzy rosja a unią europejską ,dotczycący wejscia rosji do WTO (maj 2004)
- 1994 Układ handlowy Wspólnoty z Australią ,dotyczacy handlu winem (uklad typowo o ochronie własności intelektualnej)
2) Państwa prowadzą sektorowy dialog polityczno ekonomiczny dotyczący ochrony wlasnosci intelektualnej
Jest to taktyka włączenia a nie karania (np. Chiny vs Wspólnota w 2003)
Srodki jednostronne:
1) Państwa piętnują naruszenia OWI przez debaty i rezolucje parlamentow (szczególnie kongres USA piętnuje rosje i chiny o obrot podróbkami) , sa to tez wystąpienia pojedyńczych polityków
2) Środki polityki handlowej -> np. embarga , zakazy importu , środki polityki celnej (wykrywanie przewożenia podróbek)
3) Kontrole na rynku (np. naloty na stadion x lecia)
Trudno okreslic moment wprowadzania na rynek dlatego ścigane jest tez samo przechowywanie podróbek
Ogólnie rzecz biorąc , pomimo tych sposobów - działana panstw srednio są skuteczne ,a niektóre kraje wrecz przymykają oko np. w rosji kwitnie piractwo książkowe dotyczące nielegalnego tłumaczenia