ATRAKCJE TURYSTYCZNE W KRAJU I NA ŚWIECIE

Wykład I:

1. Rodzaje potrzeb rekreacyjnych

2. Klasyfikacja atrakcji turystycznych

3. Światowe tendencje w kierowaniu atrakcji turystycznych i ich obsłudze:

Geografia turystyki międzynarodowej - jest to nauka zajmująca się objaśnianiem walorów turystycznych krajobrazu, badaniem możliwości międzynarodowego ruchu turystycznego oraz racjonalnym wykorzystaniem ekonomicznym tego ruchu

Ekspozycje indywidualnych wartości miejsca - jest to uwydatnienie, specyficznych walorów danego terenu atrakcyjnego

Zróżnicowanie formy i standardów obsługi - oznacza wiele możliwości obsługi turysty na danym terenie, tak, że nie czuje on się pozbawiony wyboru, ponadto może wybrać sobie taki standard jaki jest dla niego najbardziej odpowiedni i na jaki go stać

Turystyka jako część gospodarki narodowej - oznacza, że turystyka, jak każda inna gałąź przemysłu jest częścią składową budżetu państwa, a w niektórych krajach jest wręcz gałęzią dominującą

Wykład II:

1. Klimat i środowisko naturalne

2. Unikalne środowisko krajobrazu naturalnego:

GÓRY:

1. góry Europy:

- G. Skandynawskie - w północnej części Europy, na Płw. Skandynawskim, na obszarze Szwecji, Norwegii i Finlandii. Najwyższy szczyt to Galdhopiggen (2469 m.n.p.m.). Wypiętrzyły się podczas orogenezy kaledońskiej. Charakteryzują się licznymi fiordami.

- Góry Grampian - leżą w północno - zachodniej części Europy na wyspach brytyjskich, na obszarze Szkocji. Najwyższym ich szczytem jest Ben Nevis (1343). Góry te powstały podczas orogenezy kaledońskiej.

- Góry Kaledońskie - również leżą na Wyspach Brytyjskich, w północnej części Szkocji. Orogeneza kaledońska, najwyższy szczyt Carn Eige (1182)

- Góry Kambryjskie - na zachodzie Wysp Brytyjskich, w Walii, najwyższy szczyt to Snowdon (1082), orogeneza kaledońska.

- G. Pennińskie - środkowa część Wysp Brytyjskich, najwyższy szczyt to Cross Fell (893), orogeneza hercyńska

- Karpaty - góry w Europie Środkowej, rozciągają się na obszarze od Słowacji Północnej, przez Polskę, Ukrainę aż po wschodnią granicę Rumunii, aż do rzeki Dunaj. Są to góry młode powstałe podczas orogenezy alpejskiej. W Polsce w ich skład wchodzą:

• Beskid Śląski (Skrzyczne - 1257mnpm)

• Beskid Żywiecki (Babia Góra - 1725mnpm)

• Beskid Mały (Madohora - 929mnpm.)

• Beskid Makowski (Łysina - 912mnpm)

• Beskid Wyspowy (Mogielnica - 1171mnpm)

• Beskid Niski (Lackowa - 999mnpm)

• Bieszczady (Tarnica - 1336mnpm)

• Gorce (Tubacz - 1311mnpm)

• Beskid Sądecki (Radziejowa - 1262mnpm)

• Tatry (Rysy - 2449mnpm)

• Pieniny (Trzy Korony - 982mnpm)

- Sudety - góry w Polsce, w południowej części kraju, góry zrębowe, nie fałdowe, najwyższy szczyt to Śnieżka (1603mnpm), znajdująca się w Karkonoszach. Sudety dzielą się również na mniejsze pasma górskie, wśród których wyróżnia się:

• G. Kaczawskie (Skopiec - 724mnpm)

• Izery (Wysoka Kopa - 1126mnpm)

• Rudawy Janowickie (Skalnik - 945mnpm)

• Karkonosze (Śnieżka - 1603mnpm)

• G. Sowie (Wielka Sowa - 1014mnpm)

• G. Bardzkie (Kłodzka Góra - 762mnpm)

• G. Bystrzyckie (Jagodna - 978mnpm)

• G. Orlickie (Orlica - 1048mnpm)

• G. Wałbrzyskie (Chełmiec - 850mnpm)

• G. Kamienne (Waligóra - 936mnpm)

• G. stołowe (Szczelinie Wielki - 919mnpm)

• Grupa Śnieżnika (Śnieżnik - 1425mnpm)

• G. Złote (Kowadło - 990mnpm)

• G. Bialskie

• G. Opawskie (Biskupa Kopa - 890mnpm)

• Przedgórze Sudeckie (Ślęża - 719mnpm)

- Ural - góry graniczne między Europą a Azją, we wschodniej części Europy. Ciągną się od Morza Karskiego po Morze Kaspijskie. Powstały w czasie orogenezy hercyńskiej, najwyższy szczyt to Narodnaja (1895mnpm)

- Kaukaz - góry należące jeszcze do Europy, leżące na wschodzie kontynentu, między M. Czarnym a M. Kaspijskim. Najwyższym szczytem jest Elbrus (5633mnpm)

- G. Dynarskie - to góry leżące wzdłuż Morza Adriatyckiego, przechodzą przez Chorwację, Bośnię i Hercegowinę, Jugosławię, Albanię, Macedonię i Grecję. Najwyższym szczytem jest tu Bobotov Kuk (2522mnpm)

- Pindos - góry środkowej Grecji o najwyższym szczycie Smolikas (2637mnpm), młode góry fałdowe

- Rodopy - góry Bułgarii o najwyższym szczycie Goram Perelik (2191mnpm)

- Alpy - olbrzymi masyw górski rozciągający się w zachodniej części Europy i obejmujący Francję, Austrię, Szwajcarię, Włochy i Niemcy. Najwyższy masyw górski pochodzący z orogenezy alpejskiej, a najwyższym szczytem jest Mont Blanc (4807mnpm).

- Dolomity - góry leżące na południe od Alp, we Włoszech, bardzo popularne pasmo górskie wśród narciarzy, dobrze zagospodarowane pod tym względem, najwyższy szczyt to Marmolada (3342mnpm)

- Apeniny - pasmo górskie ciągnące się przez całą długość buta włoskiego. Najwyższy szczyt Apeninów to Corno Grande (2912mnpm).

- Ardeny - góry położone w południowej części Belgii, rozciągają się też na Francję i Luksemburg, bardzo zalesione i odludne. Najwyższy szczyt to Botraupe (692mnpm)

- Wogezy - leżą przy granicy Francji z Niemcami, po francuskiej stronie w Alzacji. Najwyższy szczyt to Grand Ballon (1424mnpm). Góry stare

- Jura - góry graniczne wschodniej części Francji, na granicy między Francją a Szwajcarią. Najwyższy szczyt: Cret de la Neige (1723mnpm). Góry wapienne

- Masyw Centralny - masyw górski we Francji południowej między Garonną a Rodanem, znany dzięki dość licznym wygasłym już wulkanom

- Pireneje - góry graniczne pomiędzy Francją a Hiszpanią, dosyć wysokie pasmo górskie o walorach turystyki narciarskiej i nie tylko. W ich obrębie występuje malutkie księstwo Andora. Najwyższy szczyt Pirenejów to Aneto (3404mnpm)

- G. Kantabryjskie - masyw górski w północnej części Hiszpanii z najwyższym szczytem Pena de Cevredo (2648mnpm)

- G. Kastylijskie - góry środkowej Hiszpanii, dzielą one Wyżynę Mesety na pół, tworząc w ten sposób Nową i Starą Kastylię. Najwyższy szczyt to Almanzor (2592mnpm)

- G. Betyckie - południe Hiszpanii, od Gibraltaru do Walencji, najwyższy szczyt to Maulharen (3778mnpm) - jednocześnie najwyższy na Płw. Iberyjskim

- Taurus - góry Azji Mniejszej, leżące na terenie Turcji, w jej południowej części, najwyższy szczyt to Kaldi Dag (3734mnpm)

2. góry Azji:

- G. Pontyjskie - góry leżące na terenie Azji Mniejszej w obrębie Turcji, nad samym M. Czarnym. Ich najwyższym szczytem jest góra Kackar Dagi (3932mnpm)

- Zagros - góry Iranu, nad Zatoką Perską. Orogeneza alpejska, częste trzęsienia ziemi, najwyższy szczyt Zard Kuh (4548mnpm)

- Elburs - góry okalające południowy brzeg Morza Kaspijskiego, o najwyższym szczycie Demawend (5604mnpm)

- Hindukusz - góry w północno - wschodnim Afganistanie o najwyższym szczycie Noszak (7485mnpm)

- Pamir - góry Tadżykistanu, na północny - zachód od Himalajów, najwyższy szczyt Pik Lenina (7134mnpm)

- Karakorum - pasmo miedzy Pamirem a Himalajami, na wschód od Hindukuszu, o najwyższym szczycie K2 (8611mnpm)

- Kunlun - obszerne pasmo górskie na północ od Himalajów, w Chinach, o najwyższym szczycie Muztag (7723mnpm)

- Himalaje - najwyższe góry świata, położone na granicy Chin i Nepalu , orogeneza alpejska, okalają Wyżynę Tybetańską od południa. Najwyższy szczyt Mont Everest (8848mnpm)

- Ghaty Wschodnie i Zachodnie - dwa masywy górskie leżące na terenie Płw. Indyjskiego, oddzielone od siebie Wyżyną Dekan.

- Ałtyn Tag - na północ od Kunlun

- Nanshan - na wschód od Ałtyn Tag

- Wielki Chingan - obejmują wschodnią część Chin i kawałek Mongolii

- Ałtaj - góry Mongolii i kawałka Chin, na zachód od Pustyni Gobi

- Sajany

- Góry Południowochińskie - w południowo - wschodniej części Chin

- G. Wierchojańskie |

- G. Kołymskie |

- G. Czerskiego | góry północno - wschodniej Azji

- G. Koriackie |

- G. Anadyrskie |

3. góry Afryki:

- Atlas - góry północnej części kontynentu, obejmują obszar Maroka, Pn. Algierii i Pn. Tunezji. Dzielą się na Atlas Wysoki, Tellski i Saharyjski.

- Ahaggar - góry w południowej części Algierii o najwyższym szczycie Tahat (3003mnpm)

- Air - góry na południe od Ahaggar, na północy Nigeru

- Tibesti - góry północnego Czadu

- Agamawa - góry graniczne między Kamerunem a Nigerią

- Góry Przylądkowe i G. Smocze - dwa pasma południowych krańców Afryki, położone w RPA

- Kilimandżaro - najwyższy szczyt Afryki o wysokości 5895mnpm

4. góry Australii:

- Wielkie Góry Wododziałowe - obszerne pasmo obejmujące cały wschód Australii

- Alpy Australijskie - pasmo w południowo - wschodniej Australii z najwyższym szczytem Góra Kościuszki (2230mnpm)

- Alpy Nowozelandzkie - na N. Zelandii

- Kimberley - góry w północnej części kontynentu

- Hamersley - w części zachodniej, najwyższy szczyt Bruce (1227mnpm)

- G. Magdonnell'a - w środku Australii, w okolicach Alice Springs

- Blue Mountains - góry wchodzące w skład Wielkich Gór Wododziałowych, Wododziałowych pobliżu Sydney, porośnięte lasami eukaliptusowymi

- Ayers Rock - święta góra Aborygenów, na południe od Gór Macdonnell'a

5. góry Ameryki Północnej:

- Góry Brooks'a

- Góry Alaska - | góry północno - wschodniej części Ameryki Północnej

- Góry Aleuckie

- Góry Mackenzie

- Kordyliery - najobszerniejsze góry Ameryki Północnej, ciągnące się przez wszystkie trzy kraje, z najważniejszymi naturalnymi atrakcjami Ameryki Pn. w tym Kanion Kolorado

- Góry Skaliste - stanowią krótsze pasmo górskie, występują na wschód od Kordylierów jednak bezpośrednio przy ich terenie

- Sierra Madre - 4 niezależne pasma górskie leżące na terenie Meksyku

- Appalachy - pasmo górskie leżące na terenie USA, w jego wschodniej części, nad Morzem Sargassowym

- G. Nadbrzeżne - po wschodniej stronie od Kordylierów, nad Pacyfikiem

- Sierra Nevada i Góry Kaskadowe - między G. Nadbrzeżnymi a Kordylierami w południowej części

6. góry Ameryki Południowej:

- Andy - góry obejmujące całą zachodnią stronę Ameryki Południowej, na terenie Kolumbii, Ekwadoru, Peru i Chile, z najwyższym szczytem Aconcagua (6959mnpm)

- Kordyliera Zachodnia, Wschodnia, Nadbrzeżna i Patagońska - pasma górskie od północy, przy brzegu Pacyfiku między oceanem a Andami

- Domeyki

Wyspy i wybrzeża morskie:

1. wyspy na Morzu Śródziemnym:

- Baleary - wyspy hiszpańskie, w ich skład wchodzi m.in. Majorka, Minorka, Ibisa i Formentiera

- Sycylia - wyspa włoska, największa na M. Śródziemnym

- Sardynia - wyspa włoska, graniczy z Korsyką

- Korsyka - wyspa francuska

- Malta - niezależne państwo na M. Śródziemnym, stolica La Valetta, z wyspą Gozo

- Wyspy i wschodnie wybrzeże Adriatyku - czyli np.: płw. Istria, Dalmacja, wyspa Hvar i Korcula,

- wyspy i wybrzeża greckie, - czyli np.: Wyspy Jońskie (Itaka), Peloponez, Wyspy Soprady, płw. Chalcydycki, Cyklady, Rodos, Kreta

- Riwiera: Francuska, Włoska, Hiszpańska (wybrzeża: Costa Brava, Costa Dorada, Costa del Azahar, Costa del Sol)

- wybrzeża czarnomorskie - Ukraina (płw. Krym), Rumunia, Bułgaria (Warna, Burgas), Turcja, Gruzja, Rosja

- afrykańskie i azjatyckie wybrzeża Morza Śródziemnego i Czerwonego - Maroko, Algieria, Tunezja (Tunis, Hammamet), Libia, Egipt (Kair, Hurghada)

- Cypr - Larnaka, Nikozja,

2. Wyspy Atlantyku:

- Islandia - wyspa w północno - wschodniej części Atlantyku, stolica Reykiawik

- Azory - wyspy Portugalii, wsch. Atlantyk

- Madera - wyspa Portugalii, wsch. Atlantyk

- W. Kanaryjskie - wyspy Hiszpanii, przy pn. - zach. brzegach Afryki (7 dużych wysp: Teneryfa, Gomera, Fuertaventura, Lanzelotte, Gran Canaria, La Palma, Hierro

- Szetlandy - wyspy na północ od Wysp Brytyjskich

- W. Owcze - jeszcze bardziej na północ niż Szetlandy

- Grenlandia - największa wyspa na świecie, zlodowacona, na nią wyprawy ekstremalne

- Karaiby - na zachodnim Atlantyku, bardzo dużo wysp, w tym m.in.: Wyspy Bahama, Wielkie Antyle (Jamajka, Kuba i Haiti) i Małe Antyle

- Bermudy - wyspy na zachodnim Atlantyku oddzielone od Karaibów

3. Wyspy Oceanu Indyjskiego:

- Malediwy - archipelag w okolicach Płw. Indyjskiego

- Sri Lanka - wyspa w okolicach Płw. Indyjskiego.

- Seszele - archipelag na wschód od wybrzeży Afryki, na wysokości Tanzanii

- Mauritius - archipelag na wschód od Madagaskaru

- Madagaskar - największa wyspa Afryki

- Indonezja - archipelag obejmujący wyspy takie jak: Jawa, Sumatra, Borneo, Bali, Celebes oraz Wyspy Sundajskie

4. Wyspy Oceanu Spokojnego:

- Nowa Zelandia

- Wyspy Oceanii np. Melanezja, Kiribati, Polinezja

- Papua Nowa Gwinea

- Hawaje

- Wyspa Wielkanocna

- Galapagos (ta i poprzednia wyspa leżą na zachód od wybrzeży Ameryki Południowej)

- Tajwan i Japonia

- Wielka Rafa Koralowa - u wschodnich wybrzeży Australii, największa rafa na świecie, podwodny park narodowy

Wykład III:

1. Wielkie Jeziora:

• największe jeziora Europy:

- jez. Werner i Welter - jeziora skandynawskie, na terenie Gór Skandynawskich, Skandynawskich dokładnie w Szwecji

- Ładoga i Onega - jeziora na terenie Rosji, w północnej części, na wschód od Zatoki Fińskiej

- Balaton - jezioro węgierskie, bardzo atrakcyjne turystycznie

- Genewskie - Szwajcaria, charakteryzuje się bardzo wysoką i prostą fontanną na środku jeziora

- Garda, Como i Maggiore - jeziora włoskie, w miejscach turystycznych, na północy kraju, położone w Alpach Włoskich

- Jezioro Bodeńskie - na Renie, na granicy Niemiec Niemiec Szwajcarii

Największe jeziora Azji:

- Aralskie - na granicy Uzbekistanu i Kazachstanu, na Nizinie Turańskiej, na wschód od M. Kaspijskiego

- Bałchasz - we wschodnim Kazachstanie

- Bajkał - najgłębszy na świecie, na terenie Rosji, przy granicy z Mongolią, przy nim Irkuck - jedna ze stacji na trasie Kolei Transsyberyjskiej

Największe jeziora Ameryki Pn.:

- Wielkie Jezioro Niedźwiedzie - jezioro na północy Kanady

- Wielkie Jezioro Niewolnicze - nieco na południe od Jeziora Niedźwiedziego, też na terenie Kanady

- Jezioro Winnipeg - również w Kanadzie, na rzece Nelson

- Jezioro Górne - największe jezioro świata nie licząc Morza Kaspijskiego, leży na granicy Kanady i USA, łączy się z Jeziorem Huron, które z kolei łączy się z Jeziorem Michigan i Erie a z kolei Jez. Erie łączy się z Jeziorem Ontario. Tych 5 jezior tworzy grupę największych jezior Ameryki Północnej

Największe jeziora Ameryki Południowej:

- Titicaca - najwyżej położone jezioro świata, znajduje się w Andach na granicy Peru i Boliwii, związane jest z kulturą Inków

- Salar de Atacama - na terenie Chile, w pobliżu Andów, przy pustyni Atacama, jest to jezioro okresowe

Największe jeziora Afryki:

- Jezioro Wiktorii - drugie co do wielkości jezioro świata, graniczne jezioro między trzema państwami: Tanzanią, Ugandą i Kenią, na obszarze Wyżyny Wschodnioafrykańskiej

- Jezioro Tanganika - na obszarze Tanzanii, też na terenie tej samej wyżyny

- Jezioro Malawi (Niasa) - na terenie Malawi, jednak leży na granicy z Mozambikiem więc w niewielkiej części wychodzi na jego teren

2. Największe wodospady:

- Niagara - największy na świecie wodospad, znajduje się w Ameryce Północnej w USA, pomiędzy jeziorami Erie i Ontario. Dosyć malowniczy jednak obecnie dość mocno zurbanizowany niby dla potrzeb turystyki, pobudowany jest tu szereg asfaltowych dróg dojazdowych

- Iguasu - wodospady w Ameryce Południowej, bardzo malownicze, są wykorzystywane do masowej turystyki, zarabiają na nich trzy kraje, ponieważ leżą na granicy: Brazylii, Argentyny i Paragwaju. Utworzony jest tu Park Narodowy Iguasu, jest to przykład współdziałania 3 graniczących krajów w organizacji turystyki

- Wodospad Wiktorii - znajduje się w Afryce na rzece Zambezi, jest wodospadem granicznym między 4 państwami: Zambią, Zimbabwe, Botswaną i Namibią. W jego pobliży znajduje się Park Narodowy Kazuma Pan.

- Wodospady na Nilu Błękitnym

3. Inne unikalne zespoły krajobrazowe:

Oryginalne formy skalne:

- Wybrzeże Zatoki Tonkińskiej w Wietnamie

- Meteory - grupy potężnych skał w Grecji, na których zbudowane są klasztory bizantyjsko - prawosławne. Niektóre z nich udostępnione do zwiedzania, infrastruktura turystyczna w obrębie Meteor jest bardzo kiepska

- Sonehenge - zespół kamieni megalitycznych z czasów przed naszą erą, ustawionych w tajemnicze kręgi, prawdopodobnie miejsca kultu tamtejszej cywilizacji

- Skalne Miasto - Czechy , miasto Adrszpach, potężne skały układające się w różne zadziwiające figury, postawione bez użycia rąk ludzkich. Bardzo duża atrakcja turystyczna.

- Góry Stołowe - Skalne Grzyby, Błędne Skały i Szczeliniec

- Mount Olgas - grupa skalana w Parku Narodowym Urulu w Australii - na pustyni, zamieszkała przez rdzenną ludność Australii.

Przełomy rzek, wąwozy, kaniony:

- Przełom Dunajca w Pieninach - dobra infrastruktura, możliwość podróżowania tratwą co jet dużą atrakcją turystyczną, możliwość urządzania spływów kajakowych czy raftingu lub innej gałęzi turystyki kwalifikowanej

- Przełom Hornadu na Słowacji - w Słowackim Raju, bardzo malownicza okolica, ciekawie poprowadzone szlaki turystyczne na małych kładkach kilkadziesiąt metrów ponad powierzchnią wody, ponadto możliwość uprawiania turystyki kwalifikowanej, dobra infrastruktura

- Przełom Dunaju - Żelazne Wrota

- Wielki Kanion Kolorado - Ameryka Pn., USA, największy na świecie, świetna infrastruktura, ogromna atrakcja turystyczna przyciągająca rocznie miliony ludzi. Wioska turystyczna w bezpiecznej odległości, wyznaczone szlaki turystyczne z bazą noclegową (schroniska), możliwość płynięcia pontonem

- wąwóz Colca - na rzece Colca w Peru, tam Polacy jako pierwsi urządzili spływ kajakowy. Wąwóz ma 160 km długości, a górne partie skał kończą się na wysokości ok. 4000mnpm

Wulkany:

- Wezuwiusz, Etna - włoskie wulkany ciągle aktywne

- Pico - wulkan na Azorach, stanowi jednocześnie najwyższy szczyt Portugalii

- Kamczatka - wulkany aktywne (np. Kluczewska Sopka)

- stożki wulkaniczne w Masywie Centralnym we Francji - wygasłe

- wulkany aktywne na Hawajach np. wyspa Hawai, gdzie znajdują się 3 duże wulkany o wysokości ok. 2300mnpm, między nimi jest mniejszy wulkan, który stanowi dziś park narodowy. Inny wulkan to np.: Manua Loa

- Fudżijama - w Japonii

Parki Narodowe:

1. Nizinne:

- Białowieski - unikatowe występowanie żubrów w tej części Europy,

- Biebrzański - w rejonie rzeki Biebrzy, jedyny w Europie bagienny park narodowy

- Dolna Odra - park położony na granicy polsko - niemieckiej

- Słowiński - park nadmorski, chroni najpiękniejsze obszary północnej Polski m.in. są to wydmy oraz tereny zabagnione

- Woliński - położony na wyspie Wolin, bardzo zalesiony, chroni klifowe wybrzeże, stare partie leśne oraz bogactwo fauny i flory

- Ujście Warty, Poleski, Borów tucholskich, Drawieński, Wigierski, Narwiański, Kampinoski, Wielkopolski, Roztoczański

b. Górskie:

- Karkonoski - chroni bogactwo sudeckiej fauny i flory oraz ciekawe formy skalne

- Babiogórski - głównym jego zadaniem jest ochrona jedynego w Beskidach przypadku występowania kosodrzewiny

- Tatrzański - park graniczny między Polską i Słowacją, chroni kosodrzewinę a także inne okazy fauny i flory które są już pod ochroną od zawsze ze względu na ich nieliczny stan (kozica górska, niedźwiedź, ryś, fauna to np. szarotka alpejska)

- Pieniński - chroni formy skalne oraz chronioną faunę i florę

- Gorczański

- Magurski - znajduje się na obszarze Beskidu Niskiego, jest najmłodszy w Polsce, utworzony w 1995 roku

- Bieszczadzki - chroni najdziksze tereny Polski

- Świętokrzyski

- Gór Stołowych, Ojcowski (park wyżynny)

2. Parki Narodowe w skali światowej:

- Denali - znajduje się w USA w stanie Alaska, w nim czynne wulkany i procesy sejsmiczne, góra McKinley - najwyższa góra Ameryki Północnej, fragmenty Strefy subarktycznej, latem okresowe jeziorka, łosie alaskańskie, niedźwiedzie grizzly

- Yellowstone - najstarszy park narodowy na świecie (1872r.), są tam m.in. liczne gejzery, gorące źródła, wulkany błotne, wodospady, lasy iglaste i liczna zwierzyna jak np.: bizon, antylopa widłoroga, skunks…

- Vanoise - park wysokogórski we Francji, połączony z parkiem włoskim Gran Paradiso kilkukilometrową granicą. Najstarszy park we Francji. Wyraźnie zaznaczona piętrowość roślinna, bogata fauna i flora - kosodrzewina, limba, różanecznik, a z fauny, niedźwiedź brunatny, wilk, ryś, cietrzew i koziorożec.

- Krugera - w RPA chroni faunę i florę terenów Afrykańskich

- Everglades - park w USA, tereny zabagnione, główna fauna to aligatory

---