1.Durkheim ,, O wychowaniu”
WYCHOWANIE
Krytyka spojrzenia, iż istnieje wychowanie idealne, doskonałe, przeznaczone dla wszystkich ludzi bez różnicy. Formy i metody zmieniają się w kontekście historycznym.
Wychowanie jest działaniem wywieranym przez pokolenie dorosłe na te , które nie są jeszcze do życia społecznego dojrzałe. (kultura postfiguratywna)
Proces wychowania uczłowiecza. Człowiek jest istotą podwójną, do tego co indywidualne dokłada się to co zostało wypracowane społecznie.
Zadaniem wychowania jest rozbudzić i rozwinąć w dziecku pewną sumą stanów fizycznych, intelektualnych i moralnych, których wymaga od niego społeczeństwo jako całość.
Dlaczego się wychowuje:
Po to by uspołecznić
Wspólne treści wychowania to, to co ma jednoczyć
Ideał wychowania jest integrujący. Integrować może np. religia ( lecz nie w każdym kraju np. Francja
Dualizm wychowania - wątki organistyczne
FAKT SPOŁECZNY
Faktem społecznym jest wszelki sposób postępowania , utrwalony lub nie , zdolny do wywierania na jednostkę zewnętrznego przymusu; albo inaczej : taki, który jest w danym społeczeństwie powszechny, mający jednak własną egzystencję , niezależną od jego jednostkowych manifestacji”.
Autor twierdzi „..że wszelkie wychowywanie polega na ciągłym wysiłku narzucenia dziecku sposobów widzenia, odczuwania i działania, do których nie doszłoby ono spontanicznie”
Narzucamy dziecku pewne sposoby zachowania się . Od samych narodzin zmuszamy je do jedzenia , picia, posłuszeństwa oraz narzucamy swoją religie , zwyczaje itd. Durkheim dochodzi do wniosku, że ten nacisk jakiemu podlega dziecko, jest naciskiem przez środowisko społeczne , które chce stworzyć go na swoje podobieństwo, a rodzice są jedynie przedstawicielami tego środowiska.
Tym zewnętrznym i przymusowym charakterem fakty społeczne różnią się od indywidualnych.
polegają one na sposobach działania, myślenia i odczuwania, zewnętrznych wobec jednostki, a zawdzięczają swoje istnienie potędze przymusu, przy której pomocy jednostce się narzucają (...) Nie można ich tedy mieszać ani ze zjawiskami organicznymi, gdyż polegają one na wyobrażeniach, które istnieją w świadomości
indywidualnej (...). Nie mając one za substrat jednostki, nie mogą mieć innego podłoża jak społeczeństwo(...)”.
2. V. FRANKL, ,,Pluralizm nauk a jedność człowieka”
Krytyka wątku specjalizacji. Całkowite poznanie człowieka przez biologie, psychologie i socjologie nie jest możliwe. Człowiek jest także istotą duchową, nie jest to już nauka lecz pewna filozoficzna koncepcja człowieka.
Konsekwencje generalizacji:
- Wiedza zamienia się w ideologię. Zamknięcie dialogu.( biolo-gizm, socjolog- gizm, psycholo-gizm)
- Człowiek jest marionetką, poruszaną przez siły społeczne.
Człowiek jest piłką w grze sił społecznych. Jest biernym elementem nie stanowi sam o sobie. Jest poddany determinizmowi, uprzedmiotowieniu, redukcjonizmowi, reifikacji, nihilizmowi, depresjonalizacji. Te wszystkie wpływy jest to byt konieczny, poddawany krytyce przez autora.
Człowiek jest to byt:
- rozstrzygający - sam decyduje o sobie
-możnościowy - istota wolna
- powinnościowy - wartości i sens
Istota człowieka jest na tyle skomplikowana, że nie wystarcza dla opisania jej tylko nauka. Duchowość człowieka to wątek personalistyczny.
Próżnia egzystencjalna: brak poczucia sensu i wartości,
Ontologia dymensjalna:
Ontologia - sposób istnienia bytu
Wymiarowa teoria bytu:
-jeśli patrzymy tylko na jeden rzut nie wiemy co jest rzutowane , bo nie mamy porównania
- zupełnie inne osoby postrzegane z jednej perspektywy mogą wydawać się takie same
3. Maslow ,, Motywacja i osobowość” rozdz. Normalność, zdrowie, wartości.
Kryteria normalności ( błędne)
- przeciętne statystyczne ( jeśli społ. Jest chore kryterium jest wątpliwe)
- konwencje społeczne ( religia, etyka, tradycja)
-normy kulturowe
-bierne przystosowanie
-brak choroby
Istota eupsychiczna - rozwijająca się powoli teoria zdrowia psychicznego obejmująca wszystkie istoty niezależnie od kultury i epoki:
-każda jednostka ma własną podstawową naturę analogiczną do jej struktury fizycznej
- ma potrzeby, zdolności i skłonności genetyczne charakterystyczne dla całego gatunku niezależnie od różnic kulturowych
-realizuje swoją wewnętrzną , podstawową naturę, wzrasta w wewnątrz a nie jest kształtowana z zewnątrz.
- istotne jest nie tylko to jakim człowiekiem jestem ale również jakim mogę się stać ( możliwości)
Elementy samorealizacji: poczucie bezpieczeństwa, miłości , emocje i instynkt.
Eupsychia - psychologiczna utopia w której wszyscy ludzie są psychologicznie zdrowi. Mieszkańcy eupsychii zaspakajaliby swoje potrzeby podstawowe. Kultura taoistyczna, pełna miłości
4. E. Mounier
,,Świat osobowy”
Personalizm:
-jest filozofią a nie tylko postawą
-centralne twierdzenie: istnienie osób wolnych i tworzących
-wprowadza zasadę nieprzewidywalności
- są różne personalizmy: chrześcijański i agnostyczny
-nie definiuje się osoby lecz przedmioty w jej otoczeniu, sama osoba nie jest przedmiotem
-osoba to pewien sposób przezywania życia, nieustanny wysiłek, zdobywanie ale nie możność zasiedzenia się.
-skrajny indywidualizm jest przeciwstawny personalizmowi
-osoba nie jest najwspanialszym przedmiotem świata
Alienacja:
5. T. Szkudlarek ,,Miejsce, przemieszczenie, tożsamość”
Współcześnie miejsce zamieszkania ma mniejszy wpływ na tworzenie przynależności i tożsamości człowieka. Ma na to wpływ czynnik ekonomiczny, rozwój kapitału, znoszenie granic.(ludzie wędrujący za firmą) W kulturze otwierają się nowe perspektywy, zmienia się przynależność społeczna, słabnie zaangażowanie w życie społeczne. Rozpad więzi społecznych.
Narzucenie języka. Giną dialekty małych społeczności, a na ich miejsce wchodzi język uniwersalny.
6. J. Ortega y Gesset ,, Bunt masa i inne pisma socjologiczne”
3 momenty w dziejach człowieka:
- alteracja : człowiek zagubiony, rozbitek wokół rzeczy
- skupienie w sobie: wycofanie się do swojego wnętrza
-działanie : pogrążenie w świecie i działanie zgodne z powziętym planem
Człowiek:
-jest stworzeniem działającym, kontemplującym i myślącym
-ma możliwość uczłowiecznia świata, wnoszenia zmiany w świat pozytywnej i negatywnej
- przeznaczeniem jest myślenie po to aby żyć i aby działać,
Myślenie jako cecha konstytuująca człowieka:
-wymaga zaangażowania i ćwiczeń - ujęcie jednostkowe
- człowiek wypracował sobie myślenie jako gatunek - ujęcie gatunkowe
Skąd bierze się nasza wiedza o świecie:
- prawda pochodząca od innych
-nauka
-doświadczenie!
Charakterystyka ludzkiego życia:
- nie podejmujemy się decyzji o przyjściu na świat, ani miejsca , ani czasu
-życie jest okolicznościowe: zależy od warunków ekonomicznych, politycznych, społecznych…
-życie jest osobowe: każde życie jest czyjeś, jest to Zycie konkretnego człowieka
-kryterium wyboru: dobre jest to co zgodne z sobą, powołaniem
Altruizm: stała dyspozycja człowieka, otwarcie na drugiego ( pozytywne bądź negatywne.)
7. H. Marcuse,, Człowiek jednowymiarowy”
Demokratyczna niewolność: demokratyzm to też system, oddziaływania są ukryte ale też są, instytucjonalizacja społeczeństwa.
Pluralizm (rzekomy) - fikcyjne wybory, wybieramy spośród marek, ale te wybory są o małej randze ważności.
Wolność od: ekonomi, polityki, opinii publicznej. Jest to utopia, uwolnienie się nie jest możliwe. Wolnością jest świadomość zniewolenia, zdawanie sobie sprawy z tego co nas ogranicza.
Potrzeby:
Indywidualne rozróżnienie potrzeb prawdziwych i fałszywych.Kreowanie sztucznych potrzeb przez media.
Introjekcja kontroli społecznej: uwewnętrznienie zewnętrznych potrzeb
Mimezis - upodobnienie wolne od dystansu, wtopienie się w kontekst, nie wyróżnianie się.
Alienacja - prawdziwość fałszywej świadomości, nie odczuwamy fałszu, zasada realizmu jest wycofana w cień , a zasada przyjemności jest wyeksponowana.
Kultura jednowymiarowa :
- dominacja czynnika ekonomicznego
-nie ma podziału na kulturę i rzeczywistość
- brak transcendencji, desakralizacja życia, trudno o awangardę
- uprawianie sztuki jako produkcja
- awangarda jest kategorią marketingową
-człowiek odstający od społ. uważany jest za dziwaka
8. Melosik ,, Tożsamość, ciało, władza”
7