1-3. SŁOWNICZEK
Badania lekarskie pracowników - są to badania określone w art. 229 kodeksu pracy: wstępne, okresowe i kontrolne.
Choroba zawodowa - jest to choroba ujęta w wykazie chorób zawodowych zamieszczonym w załączniku do rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002 r. w sprawie wykazu chorób zawodowych, szczegółowych zasad postępowania w sprawach zgłaszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmiotów właściwych w tych sprawach (Dz. U. Nr 132, poz. 1115) , która została spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy.
Ciężki wypadek przy pracy - to taki wypadek, w wyniku którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, takie jak: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej lub inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie albo trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała (art. 3 ust. 5 ustawy).
Drogi ewakuacyjne - poziome lub pionowe drogi komunikacyjne stanowiące najkrótsze połączenia pomieszczeń z przestrzenią otwartą, służące do celów ewakuacyjnych.
Dyrektywy Unii Europejskiej są to akty prawne Unii Europejskiej, w tym dotyczące bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia pracowników, wprowadzane do systemu prawa wewnętrznego państw członkowskich. Dyrektywy określają cel, jaki należy osiągnąć w danej dziedzinie, dając dowolność sposobu uzyskania celu w prawie danego państwa członkowskiego.
Kary porządkowe są to kary przewidziane w art. 108 kodeksu pracy stosowane wobec pracownika nie przestrzegającego przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Komisja bezpieczeństwa i higieny pracy - w myśl art. 23712 i art. 23713 kodeksu pracy jest to kolegialny (składający się z przedstawicieli pracodawcy i pracowników) organ doradczy i opiniujący pracodawcy w sprawach bezpieczeństwa i higieny pracy.
Konwencje Międzynarodowej Organizacji Pracy - są to uchwały Konferencji Ogólnej MOP tworzące tzw. międzynarodowy kodeks pracy, regulujący wiele podstawowych norm i zagadnień z dziedziny polityki socjalnej, w tym z dziedziny bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia pracowników.
Młodociany - w rozumieniu kodeksu pracy to osoba, która ukończyła 15 lat, a nie ukończyła 18 lat.
Ochrona pracy kobiet - zbiór przepisów prawnych i środków organizacyjnych mających na celu zapewnienie warunków do ochrony zdrowia pracującej kobiety oraz realizacji jej funkcji macierzyńskiej.
Odpowiedzialność za naruszenie przepisów o ochronie pracy jest to odpowiedzialność pracodawcy, a w niektórych sytuacjach także osób kierujących pracownikami, zagrożona karami z tytułu niewypełnienia obowiązków w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, określonych w art. 283 kodeksu pracy, w kodeksie karnym, w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, w ustawie o Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz w ustawie o dozorze technicznym.
Państwowy nadzór nad warunkami pracy jest to nadzór sprawowany przez państwowe organy nadzoru i kontroli nad warunkami pracy, tj. Państwową Inspekcję Pracy, Państwową Inspekcję Sanitarną, Urząd Dozoru Technicznego oraz organy nadzoru górniczego, a także nadzór sprawowany przez prokuratorów.
Pomieszczenia przeznaczone na stały pobyt pracowników - pomieszczenia, w których przebywanie tych samych pracowników w ciągu doby trwa dłużej niż 4 godziny.
Pomieszczenia przeznaczone na czasowy pobyt pracowników - pomieszczenia, w których przebywanie tych samych pracowników w ciągu doby trwa od 2 do 4 godzin.
Pracodawca - w myśl art. 3 kodeksu pracy: pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników. Za pracodawcę będącego jednostką organizacyjną czynności w sprawach z zakresu prawa pracy dokonuje osoba lub organ zarządzający tą jednostką albo inna wyznaczona do tego osoba (art. 31 kodeksu pracy). Przepis ten stosuje się również odpowiednio do pracodawcy będącego osobą fizyczną, jeżeli nie dokonuje on osobiście czynności, o których mowa w tym przepisie.
Pracownik - pojęcie „pracownik” jest zdefiniowane w przepisach art. 2 kodeksu pracy: Pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.
Ryzyko zawodowe - prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą, powodujących straty, w szczególności wystąpienia u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy.
Rzeczoznawca do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy - osoba uprawniona przez Głównego Inspektora Pracy do opiniowania, pod względem bezpieczeństwa i higieny pracy, projektów nowo budowanych lub przebudowywanych obiektów budowlanych, w których przewiduje się pomieszczenia pracy.
Służba bhp - jest to jednostka organizacyjna zakładu pracy, podległa bezpośrednio pracodawcy, pełniąca funkcje doradcze i kontrolne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy (art. 23711 kodeksu pracy oraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy - DzU nr 109, poz. 704).
Społeczna inspekcja pracy - zgodnie z ustawą z dnia 24 czerwca 1983 r. o społecznej inspekcji pracy - jest społeczną służbą pełnioną przez pracowników, mającą na celu zapewnienie przez pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz ochronę uprawnień pracowniczych, określonych w przepisach prawa pracy. Społeczną inspekcję pracy tworzą: zakładowy inspektor pracy dla całego zakładu pracy oraz oddziałowi i grupowi społeczni inspektorzy pracy dla poszczególnych oddziałów i komórek organizacyjnych zakładu pracy.
Społeczny nadzór nad warunkami pracy - jest to nadzór sprawowany przez społeczną inspekcję pracy.
Szkolenie w zakresie bhp- szkolenie mające na celu zapoznanie pracowników, a także pracodawcę z przepisami i zasadami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy.
Śmiertelny wypadek przy pracy - zgodnie z art. 3 ust. 4 wyżej przywołanej ustawy - za śmiertelny wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć w okresie nie przekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku.
Świadczenia z tytułu pracy w warunkach szkodliwych dla zdrowia lub uciążliwych są to takie świadczenia kompensujące wpływ szkodliwych warunków pracy lub uciążliwych na zdrowie pracownika, jak: posiłki profilaktyczne i napoje, skracanie czasu pracy i płatne urlopy dodatkowe.
Świadczenia z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych - są to świadczenia kompensujące szkodę materialną pracownika powstałą na skutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej polegającą na utracie przez pracownika zdolności do zarobkowania (lub jej ograniczeniu), a w razie jego śmierci - na utracie żywiciela rodziny. Szkoda może obejmować także inne straty materialne pracownika w postaci zniszczenia odzieży i innych przedmiotów stanowiących własność pracownika. Wyrównanie tych szkód następuje głównie na podstawie przepisów ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (DzU nr 199, poz. 1673 ze zm.), a także innych ustaw.
Wykaz prac wzbronionych kobietom - wykaz prac (określony w rozporządzeniu Rady Ministrów), które biorąc pod uwagę odmienność fizjologiczno-morfologiczną organizmu kobiety i jej funkcję macierzyńską, nie mogą być przez nią wykonywane ze względu na niekorzystny wpływ na zdrowie i bezpieczeństwo kobiety oraz jej potomstwa.
Wykaz prac wzbronionych młodocianym - wykaz prac, które mogą mieć niekorzystny wpływ na prawidłowy rozwój młodego organizmu ze względu na ich szkodliwość dla zdrowia, uciążliwość i niebezpieczeństwo.
Wypadek przy pracy - zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (DzU nr 199, poz. 1673 ze zm.) za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie, wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w związku z pracą: podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych, podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia, w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
Wypadek w drodze do pracy i z pracy - nagłe zdarzenie, wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia chorobowego, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana.
Wypadek zbiorowy przy pracy - za wypadek zbiorowy uważa się wypadek, któremu w wyniku tego samego zdarzenia uległy co najmniej dwie osoby (art. 3 ust. 6 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych).
Wypadki traktowane na równi z wypadkami przy pracy są to wypadki, jakim ulegają pracownicy, nie pozostające w bezpośrednim związku przyczynowym z wykonywaniem obowiązków wynikających ze stosunku pracy. Wypadki te zostały określone bezpośrednio w art. 3 ust. 2 ww. ustawy.