WYWIAD
- Na badanie lekarskie składają się: wywiady i badanie przedmiotowe
- „Dobrze zebrany wywiad to, co najmniej połowa rozpoznania.”
- Umiejętność zbierania wywiadu, polega na:
Kierowaniu do pacjenta pytań prostych, jednoznacznych, zrozumiałych.
Pozwoleniu pacjentowi na wypowiedzenie się, jednocześnie lekarz powinien panować nad porządkiem wywiadu i nie pozwolić by pacjent zmieniał jego kolejność.
Ważne jest by pacjent nie bał się powiedzieć lekarzowi o swoich dolegliwościach i w ten sposób np. pomijał pewne fakty, wywiad powinien być przeprowadzany przez lekarza delikatnie, by nie urazić pacjenta.
Wywiad powinien zaczynać się od zebrania danych personalnych, potem rodzinnych i środowiskowych, danych o przebytych chorobach i pytań o obecne dolegliwości.
Należy jednak pamiętać, że z punktu widzenia psychologicznego lepiej wywiad z pacjentem rozpocząć od aktualnych dolegliwości i skarg chorego, a także, jeżeli doznaje on dużych dolegliwości bólowych usprawnić wywiad, w celu skrócenia czasu cierpienia pacjenta.
- Wywiady składają się z 3 grup:
1. Wywiad chorobowy (anamnesis morbi) obejmuje skargi pacjenta w chwili obecnej, początek choroby i jej okoliczności, a także czas trwania, ewentualne jej leczenie i skuteczność leczenia. Lekarz dowiaduje się, co dolega pacjentowi i z jakimi dolegliwościami się do niego zgłasza.
2. Wywiad dotyczący życia osobistego (anamnesis vitae)
3. Wywiad dotyczący życia rodzinnego (anamnesis familiae)
- w stomatologii niezbędny jest tylko wywiad chorobowy
- najczęściej skarga chorego dotyczy bólu, dlatego ważne jest uchwycenie w wywiadzie:
Charakteru bólu, Okresu trwania bólu, Natężenia bólu
W wielu przypadkach ważne jest także przeprowadzenie wywiadu ogólnego, który może wskazać przyczynę bólu i/lub choroby (np., gdy pacjent skarży się na suchość w jamie ustnej, pieczenie języka, przeczulicę błony śluzowej);
Wywiad ogólny, powinien pozwolić na poznanie zawodu pacjenta, z którym może wiązać się choroba,
z którą pacjent się zgłasza, spowodowana np. środowiskiem miejsca pracy.
U kobiet, należy uwzględnić dane dotyczące miesiączkowania, ciąży, okresu pokwitania/przekwitania, ewentualnie występujących zaburzeń hormonalnych.
W przypadku reakcji bólowej na bodźce termiczne, należy sprecyzować, na jaki bodziec ząb reaguje bólem, a który bodziec przynosi ulgę.
BÓL:
Samoistny (dolor spontaneus) (występujący pod wpływem nieuchwytnych przyczyn klinicznych) - charakterystyczny dla zmian chorobowych o przebiegu ostrym, np. zapaleń, podostrych i zaostrzonych
Ból może być promieniujący, np. przy całkowitym zapaleniu miazgi.
Należy pamiętać, że ból promieniujący do żuchwy daje choroba wieńcowa.
Promieniowanie bólu w okolicę górnych zębów przed- i trzonowych występuje przy zapaleniu zatok szczękowych.
Ból ćmiący, np. przy przekrwieniu miazgi lub przy zaostrzeniach przewlekłych zapaleń miazgi.
Ból pulsujący, charakterystyczny dla zapaleń ropnych.
Bóle samoistne pochodzenia zębowego mogą być bólami nocnymi, nasilającymi się w pozycji leżącej, zmuszającymi pacjenta do przyjęcia postawy pionowej, przy której ból maleje. Bóle te występują przy wszystkich postaciach zapaleń miazgi nieodwracalnych ( II i III stopnia).
Ból umiejscowiony w szczęce - może promieniować wzdłuż II gałęzi nerwu trójdzielnego, może być odczuwany wzdłuż całego górnego łuku zębowego i w okolicy skroni i oka.
Ból umiejscowiony w żuchwie - może być odczuwany wzdłuż całego dolnego łuku zębowego, także
w okolicy ucha, szyi i potylicy. Promieniowanie bólu jest w tym przypadku jednostronne, ale choremu
trudno będzie wskazać ząb, który jest przyczyną bólu.
Ból umiarkowany krótko trwający towarzyszy odwracalnym zapaleniom miazgi ( I stopnia).
Ból silny długotrwający zapaleniom miazgi nieodwracalnym.
Ze względu na czas trwania możemy wyróżnić:
Ból świeży, tzn. taki, który pojawił się w danym zębie po raz pierwszy i trwał kilka dni (zapalenie ostre odwracalne).
Ból, który już kiedyś się pojawił i zanikł, a obecnie na nowo się pojawił ( zaostrzenie zmiany przewlekłej).
Ból spowodowany bodźcami dającymi się klinicznie stwierdzić ( dolor e stimulo).
Ból występujący pod wpływem bodźców (wskazujący na obecność próchnicy):
Ból na bodźce mechaniczne ( ugryzienie, uderzenie, itp.).
Ból na bodźce chemiczne - słodkie, kwaśne - sygnalizuje początkowe stany próchnicy i obnażone szyjki zębów.
Ból na bodźce termiczne - zimno, ciepło - wskazuje zaawansowaną próchnicę, stany ropne
i zgorzelinowe, przy czym zimno łagodzi ból.
Ból na bodźce elektryczne, świetlne.