Epidemiologia, umed Łódź, ROK III, higiena


Na czym polega łączność higieny z epidemiologią?

Higiena jest nauką, która bada wpływ środowiska na zdrowie ludności w celu ustalenia związków przyczynowych pomiędzy czynnikami środowiskowymi a zdrowiem i opracowania na tej podstawie metod i środków profilaktycznych

  1. identyfikacja i określenie czynników środowiska

  2. ocena stanu zdrowia ludności

  3. wykrywanie związków przyczynowych pomiędzy czynnikami środowiskowymi i zdrowiem populacji ludzkich

Do oceny stanu zdrowia i wykrywania związków przyczynowych higiena posługuje się metodami epidemiologicznymi

Epidemiologia - definicja, cele

Nauka o częstości występowania różnych stanów zdrowotnych w populacji (fizjologicznych i patologicznych) oraz o czynnikach i warunkach związanych z ich występowaniem

Cele epidemiologii:

  1. ocena częstości występowania stanów zdrowotnych

  2. poszukiwanie czynników etiologicznych ryzyka

  3. opracowanie zasad profilaktyki

  4. wprowadzenie w życie

  5. monitorowanie

Jak się rozwijała epidemiologia

Okres I = nadnaturalne przyczyny, w nauce koniec wraz z poglądami Hipokratesa, potocznie istneje

Okres II - epidemiologia środowiskowa

Okres III - epidemiologia bakteryjna

Początek XX w

Lata powojenne

Koniec XX w

Metody badań epidemiologicznych

  1. opisowa

  2. analityczna: prospektywna, retrospektywna

  3. eksperymentalna

Epidemiologia opisowa

  1. Osoba: płeć, wiek, zawód, wykształcenie, stan cywilny, sytuacja ekonomiczna

  2. Miejsce: zakłady przemysłowe, kataklizm, tereny endemiczne

  3. Czas: regularność pojawiania się i wygaszania: „zmienność zjawisk epidemiologicznych w czasie”

Rodzaje zmienności zjawisk zdrowotnych w czasie

  1. Zmienność sekularna - zmiany w występowaniu chorób, zgonów lub innych zjawisk zdrowotnych na przestrzeni długiego okresu czasu - np. zmienność poziomu umieralności, w zakresie mierników rozwoju fizycznego i dojrzewania dzieci

  2. Zmienność okresowa - charakterystyczne cykliczne zmiany w występowaniu choroby - okres od kilku do kilkunastu lat: występowanie płonicy, odry, grypy

  3. Zmienność sezonowa - głównie dla chorób zakaźnych, choroby przewlekłe wiążą się z zaostrzeniem objawów - wrzody żołądka

  4. Epidemia - nagły wzrost ilości zachorowań na danym terenie w danym czasie

Epidemiologia analityczna

Epidemiologia eksperymentalna

Badania retrospektywne i prospektywne

  1. Badanie retrospektywne

  1. Badanie prospektywne

ZDROWIE A CHOROBA

Triada epidemiologiczna, czyli trójkąt epidemiologiczny, wyjaśnia zależność pomiędzy stanem zdrowia a czynnikami chorobotwórczymi, cechami gospodarza i środowiskiem. Dla zrozumienia naturalnej historii choroby niezbędna jest analiza udziału wszystkich elementów, bowiem zmiana jednego z elementów prowadzi do zachwiania równowagi i zwiększania lub zmniejszania szansy pojawienia się choroby.

Teoria trójkąta epidemiologicznego, najściślej związana z etiolo­gią chorób zakaźnych, zakłada, że do rozwoju choroby niezbędne jest współwystępowanie trzech czynników: czynnika chorobotwórczego, podatnego gospodarza oraz odpowiedniego środowiska

0x01 graphic

Zgodnie z tą teorią, ekspozycja na czynnik chorobotwórczy(w tym zakaźny) nie musi prowadzić do choroby. Zapobieganie cho­robie polega przede wszystkim na modyfikacji czynników dotyczą­cych ekspozycji i podatności.

Mierniki zdrowia populacji:

Zdrowie

Pozytywne mierniki zdrowia

  1. Rozwój fizyczny:

  1. Sprawność fizyczna:

  1. Wydolność fizyczna:

Negatywne mierniki zdrowia populacji

a)natężenie zgonów

umieralność

a) ogólny: liczba zgonów/ liczba ludność * L

  1. szczegółowy

- wg wieku: liczba zgonów <40 rż/ liczby ludności < 40 rż *L

śmiertelność

  1. ogólny liczba zgonów / liczby chorych * L

  2. szczegółowy

b)natężenie chorób

zapadalność

  1. ogólny liczba nowych zachorowań/ liczby ludności *L

  2. szczegółowy

chorobowość

  1. ogólny liczba chorych / liczby ludności * L

  2. szczególowy

Mierniki ryzyka

  1. środowisko pracy

  2. środowisko życia: papierosy, nadwaga, brak snu, alkoholizm itd.

Współczynnik

Wskaźnik

Współczynniki umieralności niemowląt

Współczynnik zgonów:

  1. okres niemowlęcy liczba zgonów(0-364(365))/liczba zywych urodzeń z danego okresu

sprawozdawczego (m) *L

  1. okres wczesnoniemowlęcy liczba zgonów(0-27)/ m *L

  2. okres późnoniemowlęcy liczba zgonów (28-364-(365))/ m*L

Współczynnik zgonów okołoporodowych: ur. Martwe+zgon do 6 dnia/ (ur żywe+ur martwe)*L

Współczynnik martwo urodzonych: (ur. Martwe)/( ur. Żywych + ur Martwych) * L

Inne współczynniki

  1. Przyrost naturalny (l. Urodzeń - l. Zgonów)/l. Ludności * 1000 = (Wur-Wzg) *1000

  2. Rodność: l.urodzeń/ l. Ludności * 1000

  3. Płodność l. Urodzeń/ l. Kobiet(15-49 lat) * 1000

Urodzenie żywe: (wg WHO) - całkowite wydobycie/wydalenie z ustroju matki noworodka niezależnie od czasu trwania ciąży, wykazującego >=1z poniższych cech:

  1. skurcze mm szkieletowych

  2. akcja serca

  3. tętnienie pępowiny

niezależnie od tego czy sznur pępowiny został odcięty i czy łożysko zostało wydalone

  1. waga > 500g

  2. długość >25 cm

  3. ciąża trwa minimum 22 tygodnie

Źródła informacji o zdrowiu populacji i ich wartość

  1. bezpośrednie:

  1. pośrednie:

Co to są badania skriningowe

  1. okres I - zimnica, robaczyce, trąd, jaglice

  2. okres II - gruźlica, choroby weneryczne

  3. okres III - cukrzyca, choroba wieńcowa serca, niedokrwistość z niedoboru żelaza

  1. osoby po dalszych badaniach zdrowe - do okresu rescreeningowego

  2. osoby chore - do leczenia

  3. osoby niepewne - do obserwacji

Jakimi cechami powinien cechować się test skriningowy

  1. Czułość - ilość osobników rzeczywiście chorych z wynikiem (+)

  2. Swoistość - możliwość jak najmniejszej ilości wyników (+), które w rzeczywistości są ujemne = zdolność rozdzielcza testu

  3. Powtarzalność - możliwość wielokrotnego zastosowania i otrzymywania podobnych wyników = stałość testu

  4. Sprawność - przydatność testu w warunkach terenowych

  5. Akceptacja - przez badaną populację

Wyjaśnić pojęcia:

Epidemia - gwałtowny wzrost występowania choroby w danym miejscu i danym czasie pod wpływem tego samego i zwykle pojedynczego czynnika sprawczego

Endemia - stałe występowanie choroby na danym terenie o stałej liczbie chorych

Pandemia - wielka epidemia obejmująca cały kraj a niekiedy kilka krajów, kontynent

źródło zakażenia - człowiek lub zwierze, od którego pochodzi nawy przypadek tej samej choroby

ognisko epidemiczne - miejsce, w którym znajduje się rezerwuar zarazka wraz z całym otoczeniem

stan epidemiczny - czas, kiedy zostaje ogłoszona epidemia

Zakażenie pokarmowe (1) a zatrucie pokarmowe (2)

  1. czynnik etiologiczny : bakteria (1), toksyna (2)

  2. okres wylęgania: długi (1), krótki (2)

  3. początki i przebieg choroby: narastający (1), ostry (2)

  4. wzrost temperatury: tak (1), zwykle nie(2)

  5. konieczność leczenia: tak (1), nie(2)

Ustalenie nośnika zakażenia w zatruciu pokarmowym

Rodzaje dezynfekcji i sposoby jej wykonywania

  1. zapobiegawcza - choroba jeszcze się nie szerzy , ale istnieją już ku temu powody: poczekalnie, umywalnie, ustępy

  2. ogniskowa - przy istniejącym źródle zakażenia (chory, nosiciel)

  1. bieżąca - w środowisku nosicieli zarazków oraz przez cały czas trwania choroby zakaźnej,

  1. końcowa - po usunięciu źródeł zakażeń np. po hospitalizacji chorego lub po wyzdrowieniu

Sposoby przeprowadzenia dezynfekcji:

  1. Środki fizyczne: czyszczenie mechanicznewysoka temperatura, UV,

  2. Środki chemiczne: roztwory wapna chlorowanego, chloraminy, lizolu, sterynolu

  1. odpowiednie stężenie

  2. zetknąć się bezpośrednio z dezynfekowanym przedmiotem

  3. działać określony czas

  1. Dezynfekcja kombinowana: stosowanie środków chemicznych i fizycznych

  2. Dezynfekcja biologiczna - oczyszczanie wód ściekowych w dołach fermentacyjnych i na złożach biologicznych; samooczyszczanie gleby i wody

Struktura chorób zawodowych w Polsce wg głównych przyczyn u obu płci

Mężczyźni:

  1. zawodowe uszkodzenie słuchu

  2. Pylica

  3. Przewlekłe choroby narządu głosu

  4. Zespół wibracyjny: (postać stawowa, naczyniowa, neurologiczna)

Kobiety:

  1. przewlekłe choroby narządu głosu

  2. choroby zakaźne i inwazyjne

  3. choroby skóry

  4. zawodowe uszkodzenie słuchu

Rozpoczęcie procedury wymaga potwierdzenia:

  1. czy choroba, którą rozpoznajemy jest w spisie chorób zawodowych

  2. minimum 10 lat przebywania w niekorzystnych warunkach

  3. nie dawniej niż 5 lat temu zaprzestana praca

Struktura przyczyn zgonów w Polsce z uwzględnieniem różnic pomiędzy płciami

  1. Choroby układu krążenia ~50%

  2. Nowotwory złośliwe ~20%

  3. Wypadki, urazy, zatrucia ~7%

Karta zgonu:

1. przyczyna wyjściowa : np. miażdzyca

2. przyczyna bezpośrednia np. migotanie komór

3. przyczyna wtórna np. zawał

Nowotwory


Mężczyźni:

  1. płuco

  2. żołądek

  3. pęcherz moczowy

  4. prostata

  5. okręznica

Kobiety

  1. sutek

  2. szyjka macicy

  3. płuco

  4. jajnik

  5. trzon macicy

  6. okrężnica


Ryzyko względne :

Stosowane w badaniach prospektywnych lub ekperymentalnych ( porównanie zapadalności na daną chorobę w grupie eksponowanej na domniemany czynnik etiologiczny i w grupie nieeksponowanej)

(wsp. zapadalności w grupie eksponowanej)

Ryzyko względne = -----------------------------------------------------

(wsp. zapadalności w grupie nieeksponowanej)

lub

chory zdrowy

kontakt z czynnikiem

wywołującym a b

brak kontaktu z

czynnikiem c d

a c a*(c+d)

RW=-------- : ---------=------------------

a+b c+d c*(a+b)

iloraz szans :

Inaczej “ryzyko względne przybliżone “, stosowane w bad. retrospektywnych

chory zdrowy

kontakt z czynnikiem

wywołującym a b

brak kontaktu z

czynnikiem c d

a*b

iloraz szans=---------

c*d

ryzyko przypisane

Mówi o ile zmniejszy sie zapadalność na daną chorobę po usunięciu danego czynnika sprawczego.

p*(RW-1)

RPp=-----------------

p*(RW-1)+1

RPp - ryzyko przypisane

p - proporcja osób w pop. narażonych na dany czynnik

RW- ryzyko względne

Mierniki fizycznego rozwoju dzieci i młodzieży

- tabele norm

- siatki centylowe

- wskaźniki proporcji

- morfogramy

Czynniki wpływające na nadumieralność mężczyzn do kobiet

- szybszy spadek umieralności kobiet na gruźlice i ch. reumatyczną po II w. św.

- większy odsetek wypadków wśród młodzieży męskiej

- większa umieralność okołoporodowa (częstsze wady wrodzone

Opracowanie ogniska epidemicznego choroby zakaźnej

  1. Zebranie informacji o chorych i ich zbadanie,

  2. poszukiwanie czynnika etiologicznego przy pomocy badań labolatoryjnych (badanie pokarmów, wody...

  3. Gromadzenie informacji o nowych zachorowaniach

  4. Zgromadzenie informacji o charakterze podejrzanej choroby (droga przenoszenia, czas inkubacji)

  5. Uporządkowanie zachorowań chronologicznie (najwcześniejsze mogą być w ognisku) i oznaczenie przypadków na mapie ( z zaznaczoną siecią kanalizacyjną, wodociągową, sklepami z żywnością)

  6. Podział zachorowań w zal. od grupy narażonej na dany czynnik

  7. Działanie przyczynowe (usuwanie zakażonej żywności, dezynfekcja, dezynsekcja, deratyzacja )

=> określenie źródła zakażenia, drogi przenoszenia, osobnikó wrażliwych

Profilaktyka ZP

- zapobieganie przedwczesnym porodom

- podawanie wcześniakom wit. E (właściwości antyoksydacyjne

- zapobieganie posocznicom

- ograniczanie czasu trwania tlenoterapi

- ograniczanie ilości transfuzji

- zapobieganie podawaniu związków ksantynowych

Czynniki ryzyka

  1. niski ciężar urodzeniowy

  2. niski wiek ciążowy

  3. hiperkapnia

  4. czas trwania tlenoterapii

  5. transfuzje krwi

  6. epizoty hipoksemii

  7. związki ksantynowe

  8. krwawienie w czasie ciąży

  9. światło, posocznica

Czynniki usposabiające do raka płuc

- palenie papierosów (gł. węglowodory policykliczne)

- azbest

- chrom, nikiel, PVC, guma (w przemyśle)

- oleje mineralne

Wnioskowanie o zależności przyczynowej na podstawie związku statystycznego:

- zgodność związku : (różne i metody i sposoby mają prowadzić do podobnych wniosków)

- moc związku : (na ile mocno zadziałanie czynnika ma wpływ na zaistnienie danego stanu)

- swoistość związku : (precyzja z jaką można na podstawie jednej składowej przewidzieć drugą)

- zależność czasowa : ( zal. między zadziałaniem czynnika a pojawieniem się objawów)

- logiczna spoistość związku :( zgodność związku statystycznego z informacjami z innych dziedzin na dany temat).



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
HIGIENA-najlepsze notatki, umed Łódź, ROK III, higiena
radioo, umed Łódź, ROK III, Radiologia
materialy i preparaty pomocnicze, umed Łódź, ROK III, ZACHOWAWCZA
WYWIADY, umed Łódź, ROK III, ZACHOWAWCZA
struktura szkliwa, umed Łódź, ROK III, ZACHOWAWCZA
BIOLOGIA WYKŁAD III, Kosmetologia UMED Łódź I rok, Biologia i genetyka
Zagadnienia do I kolokwium - poprawka, medycyna UMed Łódź, 3 rok, farmakologia, kolokwium 1
genetyka 2014v.02, medycyna UMed Łódź, 3 rok, genetyka, egzamin
REAKCJE NADWRAŻLIWOŚCI, Studia, Stomatologia Łódź, Rok III, Immunologia, Immunologia(1)
BIOLOGIA WYKŁAD II, Kosmetologia UMED Łódź I rok, Biologia i genetyka
REUMATOLOGIA 2014, medycyna UMed Łódź, 4 rok, reumatologia
Elektronogramy, medycyna UMed Łódź, 1 rok, histologia, elektronogramy
GERIATRIA-JAKIŚ ZBIÓR PYTAŃ, medycyna UMed Łódź, 4 rok, geriatria
lista lekow ANS CVS, medycyna UMed Łódź, 3 rok, farmakologia, kolokwium 2
kolo 2 pytania- sciaga, Studia, Stomatologia Łódź, Rok III, Farmakologia
kolokwium 5 organista, Studia, Stomatologia Łódź, Rok III, Farmakologia
ćw 9 Zakażenia krwi, medycyna UMed Łódź, 3 rok, mikrobiologia
PYTANIA Z KARTKÓWEK Z CHEMII, medycyna UMed Łódź, 1 rok, chemia medyczna

więcej podobnych podstron