VII. 1 - Kochanowski - Czy gej jest mężczyzną? Przyczynki do teorii postpłciowości.

• Geje zmuszeni są do ciągłego odpowiadania na to pytanie, w każdej chwili codzienności udowadniania (lub zaprzeczania) swej męskości

• Nie wolno mówić po prostu o „płci” osób homoseksualnych - jest to błąd prowadzący do nieuzasadnionej ekstrapolacji opisu jednej pozycji (np. męskiej) na całość kategorii (np. płciowej) tzw. zawłaszczająca kategoryzacja

• Dlatego tutaj zajmujemy się płcią tylko gejów.

Czym jest płeć?

• płeć to instancja fraktalna - im bliżej się jej przypatrujemy, tym głębsze warstwy struktur w niej odnajdujemy (np. nie wystarcza podział na płeć biologiczna i kulturową, bo jest on bardzo umowny, co widać np. w kwestii zakazu kazirodztwa, który jest i powszechny, przez co może być uznany za element wyposażenia biologicznego człowieka i kulturowy)

• Butler - pleć to kategoria będąca konstytutywnym elementem procesów wymuszających heteroseksualizm i niezbędnym elementem utrwalania fallocentryzmu- dominacji męskiej

• Idąc tym tokiem - heteronormatywność kultury podkreśla, że pożądanie heteroseksualne + interakcja męskiej rywalizacji (wszystkie stosunki społeczne od wieków kształtowane przez walczących ze sobą mężczyzn) - to podstawowe schematy interakcyjne, te dwie interakcje się uzupełniają WYKLUCZAJĄC możliwość pożądania pana przez pana

• To wykluczenie się jednak nie udało, rywalizacja stała się kompensacją wyrzucenia z kultury otwartego pragnienia homoerotycznego (im większa nieskuteczność wyparcia tym większa agresja)

• Utajony nawrót homopragnień - np. wysublimowane formy męsko-męskiej adoracji, jak cześć dla Mężów Stanu, Autorytetów Naukowych itd.

• Pożądanie kobieco - kobiece (objęte tabu, zawłaszczone)- podwójnie unicestwione:

• Kobiety pozbawione seksualności i pożądania, mogą być jedynie jego przedmiotem

• Wprowadzenie w orbitę heteroseksualnego pragnienia w postaci męskiej fantazji erotycznej

Na podstawie jw. widać, że płeć - jest konstruowana z perspektywy męskiej dominacji i w obrębie heteroseksualnej matrycy, która oznacza wszelkie pożądanie jako heteroseksualne. (kobiecość - instancja podporządkowana, milcząca, tylko obiekt pożądania)

• Płeć to nie tylko zestaw cech opisujących człowieka, to POZYCJA w sieci relacji kulturowych (męska radykalnie odmienna od kobiecej)

• Płeć męska - jest „miejscem” przestrzeni społecznej, kobieca - dodatek , uzupełnienie

• Kobiecość istnieje tylko w opozycji do męskości, tylko o tyle, o ile zostanie wypowiedziana przez męskość, jest tylko tym, czym męskość nie jest

• Męskość - realna, obecna , kobiecość - pustka zostająca po zniknięciu obecności

jeśli mówimy „po prostu” o płci - mówimy o płci męskiej

płeć jest ruchem - w kulturowym paradygmacie ruchem od pustki do obecności, od kobiecości do męskości

Autor chce wypowiedzieć kobiecość i płeć z innej niż fallocentryczna pozycji,

• musi więc odwrócić kierunek tego ruchu - chce wykroczyć poza Całość (konstruowaną w obrębie męskiej obecności) ku Innemu, wkroczyć w kobiecą nicość, pustkę, nie-bycie

• w re-konstrukcji nowej kobiecości - przyjąć spojrzenie nieobecnego Innego na kategorię męskości

• odmieniec, homoseksualny mężczyzna, może być jednym ze śladów poza-obecności Innego

Budowanie płci

• Butler - mechanizm konstruowania płci - performatywny akt kategoryzacji (szczegółowo streściłam w innym tekście) - „to jest chłopiec”, „to jest dziewczynka”

• Obejmuje on wszystkie przyszłe codzienne akty płciowej identyfikacji, każdy kolejny moment życia to jego przywoływanie

• Kolejne powtórzenia kobiecości i męskości - cytowanie normatywnej tożsamości płciowej

• Cytowanie tych norm męskości i żeńskości powoduje wytworzenie złudzenia esencjalnej męskości i esencjalnej kobiecości , iluzję substancjalnej płciowości, która się wydaje być naturalną , biologiczną bazą warunkującą w sposób oczywisty to, co męskie i żeńskie

• to, co jest i jest powtarzane tak naprawdę to męska obecność

• Płeć jako ta substancjalna iluzja jest konstruowana przy użyciu retoryki różnicy biologicznej (jest to w gruncie rzeczy bezsensowne, bo ludzie różnią się między sobą na setki sposobów, a tylko wokół tego powstał tak podstawowy podział tworzący system społecznej podległości, rodzaj kobiecego niewolnictwa utworzony na podobny sposób jak rasowego)

• Kobieta jako „stworzona” do uległości, macierzyństwa i usług domowych

• W związku z tym powinniśmy się oderwać od jakichkolwiek analiz opartych na różnicy płci, bo retoryka różnicy biologicznej jest moralnie podejrzana i skompromitowana

• Płeć jest w nas ustanawiana jako instancja kulturowej przemocy jesteśmy oznaczeni płciowo w pierwotnym akcie performatywnym i skazania na nieustanne powtarzanie tego oznaczenia przez cytowanie norm kulturowych

• Strażnicy naszej poprawności płciowej (trzymania się zachowań przypisanych naszej płci) - rodzina, grupa rówieśnicza, my sami nasze sumienie lub superego wymusza na nas tą poprawność, boimy się nieakceptacji, śmieszności

• Co więcej - identyfikacja płciowa staje się jedną z najważniejszych identyfikacji, od sukcesu na jej polu uzależniamy nasze szczęście (ideał bycia heteroseksualnym mężczyzną pragnącym kobiet i posiadającym je i taką kobietą będąca obiektem pożądania i „oddającą się”)

• nasze uczucia, pożądanie zostają wpisane w mechanizm kulturowej dominacji

• nie kwestionujemy tych norm, przepisów, stajemy się niewolnikami kulturowego normatywu

• ciągle sami dokonujemy aktualizacji kulturowego normatywu (staje się on rzeczywistością w naszych ciałach)

• płeć - narzędzie zawłaszczania przez heteroseksualnych mężczyzn przestrzeni społecznej i kulturowej i utrwalania ich dominacji

Postulat teoretyków queer - paradygmat postpłciowości - konieczność odrzucenia wszelkich kategorii płciowych, wykroczenia poza płciowy binaryzm i kreowania płynnej identyfikacji postpłciowej.

Jakiej płci są geje?

Nie posiadają żadnej płci. żadnej nie mogą zrealizować w sposób konsekwentny i skończony, zgodny z normą.

• Z perspektywy kulturowej - wywracają porządek społeczny do góry nogami, wykraczają poza system społeczny oparty na zasadzie męskiej rywalizacji, to wręcz rewolucja zagrażająca jądru zachodniej cywilizacji - heteronormatywnemu patriarchalizmowi

• Gej nie jest mężczyzną, bo nie wypełnia kulturowych znamion oznaczających bycie nim (czyli męską rywalizację i pożądanie, posiadanie kobiet)

• Nie jest kobietą - nie ma macicy i odpowiedniego zestawu chromosomów

• ALE kulturowy przymus WYMAGA określenia się po którejś stronie, mamy mocno zaszczepioną potrzebę posiadania identyfikacji płciowej, stąd dwie strategie (obydwie ośmieszające normy płci)

• Geje przesadnie podkreślający swoją męskość (piwo, szorstkie obycie itd.) - np. w Polsce, gdzie patriarchat przestrzeni społ. jest silny

• Geje zniewieściali do granic.

• Tak czy inaczej - zawsze balansują na granicy męskości i kobiecości, pokazując umowność tych kategorii i związanych z nimi norm.

• Bycie normalnym mężczyzną lub normalną kobietą to nieszczęście - oznacza uczestnictwo w systemie przemocy, zgodę na niesprawiedliwość społeczną, grzęźnięcie w więzieniu gestów, zachowań

• Nie ma się więc co oburzać o bycie określanym jako „nienormalny” osobnik a teoria queer jest właśnie teorią nienormalności - przesuwanie się, wyszarpywanie ze splątania kulturowej przemocy w ramach norm

Postpłciowa kobiecość

Męskość to władza, i jak zawsze z władza bywa jest władzą NAD kimś, im większa tym mniejsza wolność tego kogoś, władza DLA czegoś , nigdy bezinteresowna (tutaj - wyłączna dominacja w sferze kulturowej i społecznej) przemoc i niesprawiedliwość

Teoria queer - obejmuje utopijny projekt przestrzeni społecznej opartej na paradygmacie sprawiedliwości dążenie do społeczeństwa bez przemocy konieczność odrzucenia męskości jako kategorii wyznaczającej sposób bycia w świecie

Postulat „ruchu różnicy” - kobiecość jest wypowiadana przez męskość (jw.) „nie jest” - stanowi bramę poza normę, więc w jej kierunku należy iść, w kierunku nienormalności, szaleństwa, ruch poza obecność, ku kobiecemu nie-byciu

Płeć gejów to właśnie taki ruch - strategiczny ruch ku kobiecości jako temu, co nieobecne, nie-normalne (nie jako kategorii płciowej), nienormatywne, przekreślone, ku kobiecości jako pernamentemu ruchowi oporu wobec płciowego normatywu, wymykającej się opisowi i wypowiedzeniu

• (np. pożądanie mężczyzny jest ruchem od tego, co męskie, czyli pożądania kobiety do tego, co żeńskie)

• opowiedzenie się po stronie przegranych, gnębionych, walka o budowę sprawiedliwości

• ciągłe ponawianie tego ruchu , uparte zaprzeczanie własnej męskości, jest konieczne, jednak to nie wystarczy (bo zostałoby opisane i ujęte w ramy nowej normy) - potrzebne też ciągłe wynajdywanie swojej kobiecości jako egzystencji poza kulturą męskiej, heteronormatywnej przemocy

• stale odpychanie od swej egzystencji tego, co usankcjonowane normatywnie w obrębie płciowych kategorii (wysiłek codzienny, wymaga wrażliwości na przejawy normatywności w najprostszych czynnościach i natychmiastowego na nie reagowania).

1