Inwestytura (łac. przyobleczenie, ubranie) - nadawanie stanowisk kościelnych przez monarchę przy jednoczesnym traktowaniu dóbr kościelnych przez monarchę jako lenna.
Inwestyturę dzielimy na świecką i duchowną. Można też uznać za prawidłowe określenie inwestyturę szkolną, ale ta dopiero zaczyna pojawiać się w polskiej jak i w światowej edukacji.
Inwestytura świecka
Ceremonia przekazania lenna przez seniora wasalowi, odbywająca się po złożeniu hołdu lennego przez wasala. Podczas inwestytury wasal klękał i otrzymywał od seniora przedmiot symbolizujący przekazywane lenna - najczęściej w formie sztandaru, lancy, włóczni, dokumentu zawartej umowy oraz bryłki ziemi.
Inwestytura duchowa
Składanie przez biskupa lub opata przysięgi lennej na wierność swemu seniorowi, który dawał im pierścień i pastorał będące oznaką godności. W XI wieku doszło na tym tle do sporu o inwestyturę pomiędzy papieżem Grzegorzem VII a cesarzem rzymskim, Henrykiem IV gdyż obie strony rościły sobie wyłączne prawo do inwestytury biskupów. Kanoniczne przyjęcie członka do zakonu rycerskiego, połączone ze składaniem ślubów oraz otrzymaniem insygniów zakonnych.
Reforma Kluniacka to reformy na przełomie X i XI wieku (za pontyfikatu Sylwestra II), które wprowadzono najpierw w klasztorze w Cluny. Dotyczyły powrócenia do reform św. Benedykta, czyli przestrzeganie ubóstwa, zachowanie celibatu, wypełnianie czasu modlitwą, nauką i pracą. Głoszono także hasło treuga Dei, czyli pokój Boży, który wzywał do zaprzestania wojen w czasie wielkiego postu, adwentu oraz od piątku wieczorem do poniedziałku rano.
Kongregacja kluniacka zrzeszała wszystkie klasztory Benedyktyńskie pod przewodnictwem Cluny.
Tło historyczne
Chrześcijaństwo na zachodzie w X i XI wieku miało bardzo wiele problemów. Duchowieństwo było zależne od osób świeckich, gdyż te finansowały chrześcijaństwo, rozwój kościołów i zakonów, itp. Bardzo powszechną praktyką była symonia (inaczej świętokupstwo), czyli kupowanie godności kościelnych. Ówcześni duchowni żyli podobnie jak stan rycerski. Wielu księży posiadało rodziny, co umożliwiało zatrzymanie zgromadzonego majątku i godności kościelnych jako dziedzicznych, oraz zajmowało się polityką lub udziałem w wojnach niźli sprawami kościoła. Papież Sylwester II nie akceptował symonii i dążył do naprawy kościoła. Poparli go bracia [właśnie] z klasztoru w Cluny, którzy byli mu bezpośrednio podporządkowani. Tak narodził się ruch kluniacki.