Taksonomia - nauka o regułach klasyfikacji istot żywych w jednostki różnej rangi, określone jako taksony. Praktyczne zastosowanie reguł taksonomicznych nosi nazwę systematyki. Celem tych działań jest stworzenie jednolitego systemu obejmującego wszystkie organizmy żyjące na Ziemi współcześnie, a także organizmy wymarłe.
Dwuczłonowe nazewnictwo (nomenklatura binominalna) Każdy gatunek ma międzynarodową, naukową (łacińską) nazwę rodzajową i gatunkową. Oba człony nazwy pisane są kursywą, przy czym nazwa rodzajowa jest zawsze pisana wielką literą , a gatunkowa - małą.
Hierarchiczny układ taksonów - każdy gatunek należy do jakiegoś rodzaju, rodzaj do rodziny, rodzina do rzędu itd, aż do królestwa. Oprócz szczebli podstawowych, są też pośrednie, jak nadrodziny czy podgatunki. Umożliwia to wygodniejszą i bardziej szczegółową klasyfikację organizmów.
System: botaniczny |
Zoologiczny |
Prokarioty brak jądra |
Eukarioty jądro komórkowe |
GROMADA (TYP) |
TYP |
Bakterie i archebakterie |
Protista (pierwotniaki i glony) |
KLASA |
GROMADA |
|
Grzyby |
RZĄD |
RZĄD |
|
Rośliny |
RODZINA |
RODZINA |
|
Zwierzęta |
RODZAJ |
RODZAJ |
|
|
GATUNEK |
GATUNEK |
|
|
Miejsce człowieka w porządku systematycznym:
GATUNEK: człowiek rozumnyRODZAJ: człowiek RODZINA: człowiekowate INFRARZĄD: człekokształtne PODRZĄD: antropoidy RZĄD: naczelne SZCZEP: łożyskowane PODGROMADA: ssaki właściwe GROMADA: ssaki PODTYP: kręgowce TYP: strunowce PODKRÓLESTWO: tkankowce KRÓLESTWO: zwierzęta.
Gatunek - obejmuje on ogół osobników, które mogą się potencjalnie ze sobą krzyżować i dawać płodne potomstwo - mają, więc wspólną pule genową.
System sztuczny - bierze pod uwagę kilka wybranych cech, organizmy danej grupy nie są ze sobą spokrewnione.
System naturalny (obowiązuje dziś)to nie tylko uporządkowanie organizmów, ale również odzwierciedlenie pokrewieństwa między Taksonami i ich pochodzenie.
Bakterie - mikroorganizmy bezjądrowe, o prostej budowie komórek; większość jest cudzożywna, niektóre są samożywne.
Rośliny - jądrowe; wielokomórkowe (większość ma wyspecjalizowane tkanki oraz organy); są samożywne - fotosyntezują.
Grzyby - organizmy jądrowe o prostej budowie ciała (nigdy nie tworzą tkanek); cudzożywne.
Wirusy - formy bezkomórkowe; nie mają własnego metabolizmu i większości innych funkcji życiowych.
Zwierzęta - organizmy jądrowe; wielokomórkowe (większość ma tkanki i narządy); są cudzożywne; zasadniczo zdolne do poruszania się.
Protesty - organizmy jądrowe o prostej budowie ciała (nigdy nie tworzą typowych tkanek); samożywne albo cudzożywne.
Budowa komórki bakteryjnej - mają postać grudki cytoplazmy, otoczonej błoną komórkową i dodatkowo jeszcze ścianą, zbudowaną z mureny - substancji składającej się z cukrów i białek.
Sposoby odżywiania bakterii - większość bakterii to organizmy cudzożywne, żywiące się martwymi szczątkami organicznymi lub też atakujące żywe organizmy (pasożyty). Niektóre bakterie są samożywne. Potrafią przeprowadzać fotosyntezę.
Oddychanie bakterii - bakterie oddychają zarówno beztlenowo jak i tlenowo, a niektóre z nich są zdolne do wiązania azotu atmosferycznego.
Rozmnażanie - dla bakterii podstawowym sposobem rozmnażania się jest podział komórki, jednak nie jest to mitoza. U bakterii nić DNA ulega replikacji, następnie obie nici odsuwają się od siebie i dochodzi do podziału cytoplazmy mniej więcej na połowę. Nazywa się to amitozą - podziałem bezpośrednim.
Kształty bakterii - nie są zbyt skomplikowane. Najczęściej bakterie są kuliste (ziarniaki, dwoinki, paciorkowce, gronkowce) lub wydłużone (pałeczki, laseczki). Mogą też być spiralnie skręcone (krętki, śrubowce, przecinkowce) i rozgałęzione (promieniowce, prątki)