Wykład 20.12.2007
URZĄDZENIA SPORTOWO REKREACYJNE
Obiekty przestrzennego zagospodarowania występują jako urządzenia kubaturowe i terenowe służące rekreacji czynnej i biernej.
Rekreacja
różnorakie formy aktywności, podejmowane poza obowiązkowymi zawodowymi, domowymi i społecznymi dla odpoczynku; rozrywki i samodoskonalenia
formy działania podejmowane nie ze względu na efekty, lecz dla samego działania, które stwarzają człowiekowi ujście dla jego sił fizycznych, umysłowych i twórczych
pojęcie rekreacja nie odnosi się do zajęć i ćwiczeń fizycznych charakterze sportowo - wyczynowym, a jedynie popularnych zajęć i ćwiczeń fizycznych, uprawianych dla poprawy sprawności fizycznej, rozrywki i wypoczynku
zajęcia rekreacyjne obejmują zajęcia typowo wypoczynkowe, poznawcze, artystyczne, o działalności amatorskiej i społecznej
Z uwagi na ukształtowanie krajobrazu wyróżniamy następujące zakresy wypoczynku:
zajęcia rekreacyjne w najbliższym sąsiedztwie miejsca zamieszkania
zajęcia rekreacyjne w okolicy miejsca zamieszkania
zajęcia rekreacyjne na terenach turystycznych
W planowaniu terenów rekreacyjnych przyjmowano zwykle, że około 30-40% mieszkańców miast wypoczywa codziennie, a 30-50% uczestniczy w rekreacji cotygodniowej.
Podział strefowy terenów rekreacyjnych wyznaczają następujące elementy:
czas przeznaczony na wypoczynek
dostępność terenów rekreacyjnych
rodzaj wypoczynku
Na obszarze miasta wyodrębnia się strefy:
strefa położona w zasięgu 10 minut dojścia pieszego, strefa powszechnej dostępności - wypoczynek codzienny
strefa dalszej dostępności osiąga na w czasie 15-30 minut miejskimi środkami komunikacji
W obrębie terenów podmiejskich:
strefa wypoczynku jednodniowego
w promieniu do 50km od centrum (odległość umożliwiająca dojazd i powrót z miejsca wypoczynku w ciągu jednego dnia)
strefa dłuższych wyjazdów weekendowych (1,5 - 2,5-dniowych)
połączonych z nocowaniem
położona zależnie od wielkości miasta, w zasięgu od 50-120km
Elementy wyposażenia obszarów turystycznych:
baza komunikacyjna
baza recepcyjna
baza żywieniowa
zespoły obiektów i urządzeń turystycznych i paraturystycznych
obiekty i urządzenia bazy podstawowej: turystyczne, sportowe i wypoczynkowe np. ścieżki zdrowia, wyciągi itp.
czynnościowo - rozrywkowe, np. muszle koncertowe, kręgi taneczne, itp.
usługowe - informacja turystyczna
Programując bazę urządzeń rekreacyjnych należy zwrócić szczególną uwagę na:
ruch turystyczny i jego ukierunkowanie
równomierne przemieszczenia przeciwdziałające zbytniej koncentracji
Urządzenia rekreacyjno-sportowe występują jako:
urządzenia kubaturowe (przykryte, zadaszone)
terenowe
Usługi rekreacyjne zapewniające odpoczynek bierny to:
zapewnienie możliwości oglądania programów TV
zapewnienie dużego wyboru prasy krajowej i zagranicznej
udostępnienie pomieszczeń do gier cichych
Usługi rekreacyjne zapewniające odpoczynek czynny to:
zapewnienie możliwości zabawy przy muzyce
udostępnienie gier mechanicznych
udostępnienie możliwości gry w bilard, tenisa stołowego i kręgle
udostępnienie możliwości kąpieli w basenie oraz użytkowania sauny
Pomieszczenia służące wymienionym funkcją występują w określonych układach przestrzennych:
zespołu klubowego,
zespołu świetlicowego,
zespołu kręgielni,
zespołu basenu krytego,
zespołu odnowy biologicznej - fitness klub.
Zespół klubowy
Pomieszczenia klubowe dostępne na ogół od strony pięter mieszkalnych.
W zespole tym występują (w przypadku rozbudowanego programu):
sala telewizyjna,
czytelnia (sala kominkowa),
sala bilardowa - głównie w hotelach typu pensjonatowego.
Zespół świetlicowy
Podział ze względu na usytuowanie tego zespołu:
Przy zespole recepcyjnym, wtedy stanowią jeden wyodrębniony zespół funkcjonalny,
Przy jednostkach mieszkalnych - wtedy są rozproszone na poszczególnych piętrach, będąc każdorazowo lokalizowanymi w pobliżu węzła piętrowej komunikacji poziomej z komunikacją pionową.
Kręgielnie
Podział ze względu na usytuowanie tego zespołu:
Obiekt wbudowany - scalony z innym obiektem turystyczno - rekreacyjnym,
Obiekt wolnostojący.
Zespół kręgielni obejmuje następujące pomieszczenia:
Halę torów,
Aneks widowni, często z bufetem,
Szatnię i zespół sanitarny,
Magazyn.
Kryta pływalnia
Funkcjonalne zespoły pomieszczeń wchodzące w skład krytych pływalni:
pomieszczenia szatni:
holl wejściowy
boks kasowy
rozbieralnie
pomieszczenia z szafkami na odzież, natryski i wc
pomieszczenia kąpieliska:
hala basenu
pomieszczenie dla ratownika
magazyn mebli i sprzętu
aneks barowy
magazyn baru
pomieszczenia zaplecza technicznego
Obiekty rekreacyjne towarzyszące bazie turystycznej (związanych z nią) należą:
baseny otwarte
urządzenia boiskowe (boisko do siatkówki, kort tenisowy)
urządzenia do gry w mini golfa
tereny golfowe
urządzenia ścieżki zdrowia (tor przeszkód)
zimowe tereny rekreacyjno - sportowe
Zimowe tereny rekreacyjno-sportowe - służą nauce jazdy na nartach, jazdom na nartach i sankach
rekreacyjne trasy zjazdowe - w przypadku tras użytkowanych w celach wyłącznie rekreacyjnych, różnica poziomów nie powinna przekraczać 300m, szybkość na nich osiągana 40km/h
rekreacyjne tory saneczkowe - długość toru rekreacyjnego 100-300m maksymalnie 500m; średni spadek 10-15o, maksymalny 25o
wyciągi i kolejki turystyczne
wyciągi turystyczne - to urządzenia w których transportowanie w linii pochyłej (rzadziej poziomej) odbywa się przy pomocy urządzenia poruszanego przez mechanizm napędowy.
Kolejki turystyczne - urządzenia, w których transport osób w linii poziomej (rzadziej w linii pochyłej o niedużym kącie spadku) odbywa się przy pomocy pojazdów poruszanych własnym napędem.
Wyciągi turystyczne w zależności od przyjętego rozwiązania konstrukcyjnego można podzielić na następujące grupy i typy:
Terenowe:
Szynowe - jednoliniowe o wahadłowym ruchu,
Saniowe - jednoliniowe o wahadłowym ruchu,
Narciarskie - jednoliniowe o okrężnym ruchu.
Napowietrzne:
Kabinowe - dwuliniowe o wahadłowym ruchu,
Gondolowe - jedno i dwuliniowe o ruchu okrężnym,
Krzesełkowe - jedno i dwuliniowe o ruchu okrężnym.
Urządzenia towarzyszące wyciągom na dolnych stacjach:
Podjazdy drogowe,
Parkingi.
Urządzenia towarzyszące wyciągom na dolnych stacjach:
Muszą się wiązać ze szlakami pieszymi i nartostradami.
Często zlokalizowane w pobliżu obiekty hotelarskie i gastronomiczne.
Kolejki turystyczne
Kolejki tradycyjne
Kolejki zębate i kolejki dojazdowe,
Kolejki współczesne i przyszłościowe - są to kolejki szynowe jedno lub paru członowe, napędzane silnikiem elektrycznym pobierającym moc sieci napowietrznej.
INFRASTRUKTURA KOMUNIKACYJNA
Infrastruktura komunikacyjna pozwala na:
Obywanie wędrówek i wycieczek turystycznych,
Zaopatrzenie obiektów i ośrodków turystycznych.
Urządzenia bazy komunikacyjnej należą do urządzeń paraturystycznych, trwałych. Są one pierwszym i niezbędnym elementem infrastruktury dla powstania i funkcjonowania regionów oraz ośrodków turystycznych.
Urządzenia bazy komunikacyjnej to:
Sieć komunikacyjna - drogowa, kolejowa, lotnicza, wodna, szlaki piesze,
Urządzenia zaplecza technicznego sieci komunikacyjnej, umożliwiające jej wykorzystanie.
Ogólne wymogi i potrzeby turystyczne prowadzenia tras komunikacyjnych:
Mogą być tak prowadzone, aby z jednej strony ułatwiały widok krajobrazu,
Przechodzą obok miejsc atrakcyjnych turystycznie,
Dopasowane do rzeźby terenu, nie naruszając elementów środowiska,
Zgodne z zasadami ochrony środowiska,
Wyposażenie dróg w pobocza na postoje w miejsca widokowe,
Miejsca odpoczynku podróżnych - zjazdy, stacje postojowe, itd.
Transport samochodowy
Koncepcja i przebieg tras krajoznawczych nawiązują do planu kierunkowego zagospodarowania turystycznego Polski.
Do takich tras można zaliczyć:
Drogę nadmorską - prowadzącą od Świnoujścia do Mierzei Wiślanej,
Drogę pojezierną - od doliny Odry do Sejn,
Drogę sudecko - karpacką - od Zgorzelca po Pętlę Bieszczadzką,
Drogę nadwiślańską - od Krakowa po Gdańsk.
Urządzenia komunikacyjne na trasach łączących miejscowości atrakcyjne turystycznie to:
Stacje obsługi pojazdów,
Stacje benzynowe,
Parkingi i postoje,
Motele,
Podjazdy, garaże i parkingi przy obiektach znajdujących się na trasie przejazdu.
Drogi przejazdowe przez przejścia graniczne
Wyposażenie tych obszarów, w niezbędną infrastrukturę techniczną, związaną z ruchem kolorowym (motele, zajazdy, stacje samoobsługi pojazdów itp.);
Wykorzystanie transportu autokarowego do celów turystycznych
Transport kolejowy
Transport lotniczy
Żegluga śródlądowa
Żegluga morska
Szlaki piesze
Szlaki turystyki pieszej, jako zjawisko przestrzenne można rozpatrywać w dwóch aspektach:
Jako jeden z elementów zagospodarowania turystycznego,
Oraz jako element dostępności komunikacyjnej do walorów turystycznych.
Przez szlaki turystyki pieszej
rozumie się wszystkie te odcinki, które są specjalnie wyznaczone i przystosowane do pełnienia funkcji krajoznawczych.
Pełnia one dwie funkcje:
Ochrony środowiska przyrodniczego,
Udostępnienia walorów turystycznych.
Zagospodarowanie szlaków turystyki pieszej ogranicza się do najprostszych urządzeń „tradycyjnych”, tzn. do właściwego ich oznakowania oraz podstawowych urządzeń wyposażenia:
ławki, punkty wypoczynkowe, sanitarne i urządzenia pozwalające na przystosowanie walorów do zwiedzania.
Szlaki turystyki pieszej dzielą się ze względu na położenie:
Górskie (9360 km)
Nizinne (28878 km)
Szlaki turystyki pieszej dzielą się ze względu na charakterystykę walorów krajoznawczych środowiska przyrodniczego:
Szlaki turystyki pieszej o walorach przyrodniczych,
Szlaki turystyki pieszej o walorach pozaprzyrodniczych.
1