Zarządzanie, funkcje zarządzania
ZARZĄDZANIE - zespół działań (obejmujący planowanie i podejmowanie decyzji, organizowanie, przewodzenie, tj. kierowanie ludźmi, i kontrolowanie), skierowanych na zasoby organizacji (ludzkie, finansowe, rzeczowe i informacyjne) i wykonywanych z zamiarem osiągnięcia celów organizacji w sposób sprawny i skuteczny.
KIEROWANIE sprowadza się do działania zmierzającego do spowodowania działania innych ludzi zgodnie z celem kierującego i polega na wskazaniu dróg oraz kontroli działania podwładnych.
Zarządzanie |
Kierowanie |
dotyczy tylko ludzi, jednak w przypadku kiedy połączone jest z dysponowaniem środkami produkcji w postaci maszyn, materiałów, energii i środków finansowych |
odnosi się wyłącznie do kierowania ludźmi |
węższy zakres pojęciowy niż kierowanie |
szerszy zakres pojęciowy od zarządzania |
realizowane jedynie na wyższych szczeblach władzy, na których podejmowane są decyzje |
dotyczy całego obszaru przedsiębiorstwa, wszystkich stanowisk kierowniczych |
stosuje się formę „zarządzania przedsiębiorstwem” |
stosuje się formę „kierowania ludźmi” |
Funkcje zarządzania:
planowanie i podejmowanie decyzji
organizowanie
motywowanie
kontrolowanie
PLANOWANIE
Planowanie strategiczne to proces długofalowego planowania określającego główne cele i kierunki działania przedsiębiorstwa. Obejmuje problemy, które wymagają dłuższego okresu ich rozwiązania, najczęściej kilkuletniego. Efekty planowania strategicznego są trwałe i trudne do odwrócenia. Plan strategiczny zakreśla ogólne ramy zasadniczych decyzji i działań przedsiębiorstwa. To również ogólny plan, zawierający decyzje dotyczące alokacji zasobów, priorytetów i działań niezbędnych do osiągnięcia celów strategicznych. Plany strategiczne są ustalane i zatwierdzane przez najwyższe kierownictwo (powyżej 5 lat)
Planowanie operatywne - bardziej szczegółowe i nie ma charakteru jakościowych ustaleń, lecz postać decyzji określających konkretu ilości i wartości. Podstawowym celem jest przygotowanie programu bieżących działań umożliwiających skuteczną realizację planu strategicznego (do 1 roku)
Planowanie taktyczne określa zadania ogólne dla całej firmy, konkretyzuje cele i kierunki działania ustalone w planie strategicznym, aktualizuje je i dostosowuje do warunków panujących w otoczeniu firmy (do 5 lat)
ORGANIZOWANIE
Organizowanie to koordynacja ludzkich i materialnych zasobów organizacji, w celu zapewnienia długiego okresu jej istnienia po to, aby organizacja mogła istnieć od chwili obecnej do dalekiej przyszłości. Inaczej jest to podział zadań pomiędzy poszczególne jednostki.
MOTYWOWANIE
Motywowanie - proces tworzenia takich sytuacji, które wpływają na zachowania pracowników i zachęcają ich do wykonywania działań, służących realizacji celów i zadań przedsiębiorstwa.
Środki motywacji:
nakazu: nakazy i zakazy (polecenia), zalecenia i rozkazy (rozporządzenia)
perswazji: kary, nagrody
dodatkowe: informowanie, motywacja pozamaterialna, uznania, nagana, system komunikacji w firmie ( także demotywuje)
Narzędzia motywacji:
materialne: premie finansowe, gadżety służbowe, telefony, samochody,bony
niematerialne:
- wykorzystywanie oddziaływania na psychikę - „uścisk dłoni prezesa”
- motywowanie oceną
- organizacja pracy, miła atmosfera
- budowanie kariery, szkolenia, kursy
- partycypacja decyzyjna: poziom 0 - tylko zwierzchnik (kierownictwo), poziom 1 - opinia pracowników, są informowani, poziom 2 - kierownictwo konsultuję z pracownikami decyzję, poziom 3 - wspólnie z pracownikami, poziom 4 - pracownik rozpatruje problem i przychodzi do zwierzchnika, poziom 5 -pracownik sam podejmuję decyzję.
KONTROLOWANIE
Kontrolowanie - sprawdzanie stanu zaistniałego po działaniu ze stanem przewidywanym albo wstępnym. Dzieli się na kontrolę: wstępną (porównanie z założonym celem), bieżącą (z normami, przepisami, procedurami) i końcową (wynik działań ze wstępnymi celami).