WSZCZĘCIE POSTĘPOWANIA EGZEKUCYJNEGO.
Dwa sposoby:
1) na wniosek wierzyciela (gdy wierzyciel nie jest jednocześnie org. egz.)
wniosek wierzyciela o wszczęcie postępowania egzekucyjnego kierowany do organu egzekucyjnego. musi spełniać wymagania stawiane podaniom. wskazanie śr. egz.: fakultatywny przy obowiązkach pieniężnych, obligatoryjne przy obowiązkach niepieniężnych - art. 28; nie wiąże organu egzekucyjnego, który ostatecznie decyduje o wyborze środka, uwzględniając przepisy art. 7 par. 2 pea. (zas. celowości i stosowania środka egz. najmniej uciążliwego).
2) z urzędu
Do uruchomienia egzekucji na wniosek potrzebne są 3 elementy:
1) wniosek wierzyciela o wszczęcie
Ustawodawca przyjmuje zas. ograniczonego formalizmu wniosku o wszczęcie egzekucji - brak szczególnych wymagań formalnych dot. wniosku. Wniesienie wniosku jest tylko jedną z dwóch przesłanek wszczęcia post. egz.; drugą - wystawienie tytułu wykonawczego. Stąd szczególne wymagania we wniosku byłby powtórzeniem elementów stanowiących treść tytułu wykonawczego.
2) tytuł wykonawczy
t.w. - wystawiony przez wierzyciela dokument urzędowy, w którym wierzyciel stwierdza istnienia i wymagalność obowiązku (określonego w akcie indywidualnym lub generalnym).
Ma on charakter sformalizowany. Nie jest podaniem / postanowieniem / decyzją ani niczym takim ;) Jest on "dokumentem urzędowym" sporządzanym na określonym formularzu (formularz jest ściśle sformalizowany)
3) dowód doręczenia upomnienia
Zas. upominania lub zamieszczenie w t.w. stwierdzenia, że doręczenie upomnienia nie było konieczne. Wyjątki: a) art. 117 pea b) art 150 par 3 (ustnie zastosowany przymus bezpośredni upomnienia) i art 150 par 4 pea (też przy kontroli celnej) c) rozporządzenie MF z 2001: sytuacje te określa par 13 tego rozporządzenia:
1) należność pieniężna została określona w orzeczeniu,
2) zobowiązany ma ustawowy obowiązek obliczenia lub uiszczenia należności pieniężnej bez wezwania, z wyjątkiem przypadków, o których mowa w art. 3a ustawy,
3) egzekucja dotyczy należności z tytułu:
a) grzywien nałożonych w drodze mandatu karnego w postępowaniu w sprawach o wykroczenia,
b) grzywien wymierzonych mandatem karnym i innych należności pieniężnych orzeczonych w postępowaniu karnym skarbowym,
c) kar pieniężnych i kosztów postępowania orzeczonych w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych,
d) odszkodowań orzeczonych w sprawach o naprawienie szkód wyrządzonych przez skazanych w mieniu zakładów karnych i aresztów śledczych,
e) grzywien w celu przymuszenia nakładanych w postępowaniu egzekucyjnym obowiązków o charakterze niepieniężnym,
4) egzekucja dotyczy kosztów upomnienia i kosztów egzekucyjnych.
I . Faza wstępna
1) badanie właściwości o.e tj. czy jest właściwy do prowadzenia egzekucji; egz. administracyjna dopuszczalna, lecz organ niewłaściwy - 65 par 1 kpa w zw. z art 18 pea (przekazanie w drodze postanowienia wniosku do i t.w. do właściwego o.e.)
2) badanie wymagań formalnych wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego i t.w. - art. 64 kpa w zw. z art 18 pea.
a) wezwanie wierzyciela do usunięcia braków formalnych
b) postawienie wniosku bez rozpoznania.
3) badanie dopuszczalności egz. administracyjnej (art. 29 par 1) - o.e. bada z urzędu dopuszczalność egz. administracyjnej; organ ten nie jest natomiast uprawniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym
Art. 29 pea - o.e. ani w fazie wszczęcia postępowania, ani w przebiegu nie może badać zasadności wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym. Organ nie bada swojej właściwości instancyjnej w przypadku organu I instancji)
4) wynik badania dopuszczalności egzekucji:
a) negatywny - postanowienie o zwrocie t.w. (co oznacza niedopuszczalność egzekucji) (art. 29 par 2 pea) postanowienie o zwrocie tytułu wykonawczego wierzycielowi (zażalenie art. 29 par 2, gdy nie jest o.e.).
b) pozytywny - o.e. przystępuje do egzekucji
II. FAZA - postępowanie rozpoznawcze (wyjaśniające) - polega na określeniu sposobu przymusowego doprowadzenia do wykonania obowiązku określonego w t.w., tj. czynności mające na celu ustalenie ustalenie majątkowej i faktycznej sytuacji zobowiązanego.
Art. 30 - o.e. może zastosować inny środek egzekucyjny obowiązków niepieniężnych niż wskazany we wniosku (gdy jest mniej uciążliwy dla zobowiązanego i prowadzi bezpośrednio do wykonania obowiązku)
O.e. ma wówczas obowiązek zawiadomić wierzyciela.
Ewentualnie zlecenie czynności rekwizycyjnych (31 pea)
Elementy dodatkowe względem wymagań z KPA: wezwanie do uiszczenia grzywny w terminie pod groźbą egzekucji oraz wezwanie do wykonania obowiązku w terminie pod groźbą dalszych grzywien.
Gdy nie ma pouczenia, postanowienie jest wadliwe. Grzywna nie przechodzi na spadkobierców ani prawonabywców. W pewnych przypadkach może być umorzona albo zwrócona.Postanowienie zaskarżalne w drodze zażalenia
Wykonanie zastępcze
Gdy egzekucja dot. czynności (obowiązków mających charakter niepieniężny), którą można zlecić innej osobie (ale wykonującej obowiązek w imieniu i na rachunek zobowiązanego). Ryzyko wykonania obciąża jednak zobowiązanego. np. rozbiórka
Forma postanowienia (<-zażalenie) Otrzymuje się tytuł wykonawczy i postanowienie.
Musi zawierać elementy z par. 2:
- organ może wezwać do uiszczenia zaliczki
- organ może wezwać do dostarczenia posiadanej dokumentacji.
Dodatkowo wskazuje się na osobe, która będzie wykonawcą (jeśli nie, to ma na to 1 mc). Są to dodatkowe obowiązki jakie można tu nałożyć. Uchylanie się np. właściciela budynku od dostarczenia może utrudnić wykonanie zastępcze.
Odebranie rzeczy ruchomej - np. odebranie paszportu,
Jeśli:
-zobowiązany uchyla się od obowiązku wydania oznaczonej rzeczy ruchomej,
-na pdostawie przepisu szczeólnego rzecz może być tylko oznaczona co do rodzaju/gatunku
- gdy egzekwowany jest obowiązek zniszczenia rzeczy ruchowej (względy sanitarne, społeczne)
- gdy egzekwowany obowiązek polega na ujawnieniu oznaczonej rzeczy ruchomej
- gdy rzecz ruchoma jest we władaniu innej osoby i nie wyłączona je spod egzekucji
Odebrana w celu wydania jej wierzycielowi, osobie upoważnionej przez niego do odbioru, jeśli ich brak do do składu.
Egzekutor doręcza:
a) odpis
b) postanowienie (służy na nie zażalenie)
Odebranie nieruchomości. opróżnienie lokalu i innych pomieszczeń.
Egzekutor doręcza: odpis t.k. oraz postanowienie, oraz wzuwa osoby (zobowiązanego, rodzine, domoników, inne na terenie nieruchomości) do jej opuszczenia pod groźbą przymusu bezpośredniego.
Egzekucja z nieruchomości - ma prowadzić do zaspokojenia wierzytelności pienieżnej. Przeważnie mamy do czynienia ze sprzedażą. Odebranie nieruchomości - wierzyciel ma odzyskać lokal.
Przymus bezpośredni
Polega na zastosowaniu środków, które mają usunąc ewentualny opór (np. siła fiz.) Używany przez egzekutora po: uprzednim doręczeniu t.w. i postanowienia albo bez doręczenie (np. na podstawie przepisu prawa)
Stosowany gdy zobowiązany i inne osoby stawiają opór, zastosowanie innych środków jest niemożliwe albo pomocniczo w stosunku do innych środków egzekucji ob. Niep.
może egzekucję prowadzić podmiot prywatny, na podstawie zgody samej osoby, której egzekucja dotyczy.) Jest to forma przymusu stosowana wg ściśle określonej procedury. Środek przymusu ma doprowadzić do realizacji obowiązku pieniężnego lub niepieniężnego jeżeli zobowiązany nie wykonał tego obowiązku dobrowolnie.
Śr. egz. można podzielić na 2 grupy (pierwszy podział):
a) śr. egz. obowiązków pieniężnych - Mają na celu doprowadzenie do wykonania obowiązków mających charakter pieniężny.
b) śr. egz. obowiązków niepieniężnych -Mają na celu zmuszenie do określonego zachowania (działanie, zaniechanie,..)
Inne organy prowadzą egzekucję a i b. Inaczej wygląda kwestia związana z zarzutami.
Drugi podział:
a) środki egz. zaspokajające - służą zaspokojeniu wierzyciela - służą aby zobowiązany wykonał obowiązek. Są nimi wszystkie środki egzekucyjne (z PEA i ustaw szczególnych) poza grzywną w celu przymuszenia
b) środki egz. przymuszające - grzywna w celu przymuszenia. Ma ona doprowadzić do tego, że ktoś wykona inny obowiązek (np. koś ma opuścić mieszkanie bo nie płacił czynszu. Można go zmusić nakładając grzywnę w celu przymuszenia (w drodze postanowienia).). Grzywnę możemy nakładać wielokrotnie !
Śr. egz. obowiązków pieniężnych (gradacja wg uciążliwości)
A/ z pieniędzy (najmniej dolegliwa)
B/ z wierzytelności
- z wynagrodzenia za pracę
- ze świadczeń z zaopatrzenia emerytalnego oraz ubezpieczenia społecznego, a także z renty socjalnej,
- z rachunków bankowych,
- z innych wierzytelności pieniężnych,
- z praw z instrumentów finansowych w rozumieniu przepisów o obrocie instrumentami finansowymi, zapisanych na rachunku papierów wartościowych lub innym rachunku, oraz z wierzytelności z rachunku pieniężnego służącego do obsługi takich rachunków,
- z papierów wartościowych niezapisanych na rachunku papierów wartościowych,
- z weksla,
- z autorskich praw majątkowych i praw pokrewnych oraz z praw własności przemysłowej,
- z udziału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością,
- z pozostałych praw majątkowych,
C/ egzekucja z ruchomości
D/ egz. z nieruchomości (najbardziej dolegliwa)
Środki te dostosowane są do określonego obowiązku.
Środki egz. obowiązków niepieniężnych.
Grzywna w celu przymuszenia.
Dotyczy sytuacji, kiedy czynność (wykonanie, zaniechanie, znoszenie) musi wykonać osobiście zobowiązany albo inny środek niepieniężny jest niecelowy. Są wyjątkowe sytuacje gdy grzywnę nałoży się na inną osobę (przedstawiciela ustawowego) np. obowiązek szkolny.
Co do zasady może być nakładana wielokrotnie (z wyjątkiem przepisów dot. prawa budowlanego, gdzie można tylko raz).ustawa określa limity
Postanowienie o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia. Elementy dodatkowe względem wymagań z KPA: wezwanie do uiszczenia grzywny w terminie pod groźbą egzekucji oraz wezwanie do wykonania obowiązku w terminie pod groźbą dalszych grzywien.
Gdy nie ma pouczenia, postanowienie jest wadliwe. Grzywna nie przechodzi na spadkobierców ani prawonabywców. W pewnych przypadkach może być umorzona albo zwrócona.
Postanowienie zaskarżalne w drodze zażalenia
Odpowiednie stosowanie przepisów dotyczy: [EGZ!!!]
Przepisy o podaniach, przepisy o niektórych zasadach ogólnych, przepisy dot. wyznaczania organu wyższego stopnia, przepisy dot. wyłączenia organu i pracownika (ale nie członka organu kolegialnego), przepisy dot. udziału organizacji społecznej, przepisy dot. pełnomocnictwa, przepisy o doręczeniach., wezwaniach; obliczanie terminów w związku z przywróceniem terminu, protokołach i adnotacjach, udostępnianie akt, dowody (ale z wyłączeniem tych przepisów, które przewiduje post. egzekucyjne np. inaczej wygląda sytuacja prawna świadków, biegłych, oraz bez art 86 o przesłuchaniu). Zawieszenie postępowania (stosuje się w bardzo niewielkim zakresie). Przepisy o postanowieniach (z wyjątkiem tych postanowień które wymagają szczególnej regulacji np. wymagających przymusu bezpośredniego), zażalenia, udział prokuratora, wydawanie zaświadczeń, post. wnioskowe i skargowe (tak, ale nie mylić różnych rodzajów skarg; actio popularis w kpa, a w post. egz. skarga tylko w określonych przypadkach),
NIE znajdą zastosowania przepisy o stronach, o załatwianiu spraw (terminy), 36, 37; o zawiadomieniu, o zażaleniu na bezczynność, o wznowieniu postępowania (nie ma czegoś takiego jak wznowienie post. egz.), przepisy o wszczęciu postępowania administracyjnego, przepisów o rozprawie (bo jej nie ma), przepisy o decyzjach (z wyjątkiem rektyfikacji [czyli uzupełnień]; rektyfikacja postanowień może być jednak zastosowana); ugoda, odwołania. Ubezpieczeń społecznych. Opłaty i koszty postępowania,
ZASADY POSTĘPOWANIA EGZEKUCYJNEGO.
- Zasada obowiązku wszczęcia postępowania egz. - Wierzyciel musi wszcząć post. egzekucyjne.
- Zasada zastosowania środków egzekucyjnych wymienionych w ustawie. - Tylko takie środki egz. jakie są wyraźnie przewidziane w ustawie egzekucyjnej (+ jeszcze w ustawach szczególnych!!). (art 7 par 1).
- Zasada stosowania środków egz. które bezpośrednio prowadzą do wykonania obowiązku (art 7 par 2) - nie ma stosowania środków dla samej przyjemności ich stosowania ;-)
- Zasada nieuciążliwości prowadzenia egzekucyjny (w sposób najmniej uciążliwy) - nie prowadzi sie egz. z nieruchomości jeśli jest możliwości przeprowadzenia jej np. środków z rachunku bankowego; przejawem jej stosowania są też przepisy o zwolnieniu niektórych składników majątku spod egzekucji na wniosek zobowiązanego.
Np. futro z norek nie będzie zwolnione z egzekucji; telewizor kolorowy.
- zasada zagrożenia (upomnienia) - art 15. - nie można wszcząć egzekucji, jeżeli zobowiązany nie został uprzednio wezwany do wykonania obowiązku dobrowolnie.
- zasada poszanowania minimum egzystencji zobowiązanego (utożsamiana z zas. nieuciążliwości post. egz. natomiast nie jest to utożsamienie słuszne, bo uciążliwość odnosi się do wszystkich uczestników). Np. w art. 13 (zwolnienie z egzekucji określonych składników majątkowych zobowiązanego). Np. przykłady ograniczenia egzekucji w przypadku
ŚRODKI EGZEKUCYJNE
Wg dr Skóry: "Śr. egz jest to zinstytucjonalizowana forma przymusu państwowego mająca doprowadzić do realizacji obowiązku.". Zinstytucjonalizowana bo określona przez ustawę (zakres, sposób realizacji, itd.). Ich celem nie jest wyrządzanie dolegliwości, ale przymusowe doprowadzenie do wykonania obowiązku. (inna konstrukcja jak w przypadku egz. sądowej, gdzie może egzekucję prowadzić podmiot prywatny, na podstawie zgody samej osoby, której egzekucja dotyczy.) Jest to forma przymusu stosowana wg ściśle określonej procedury. Środek przymusu ma doprowadzić do realizacji obowiązku pieniężnego lub niepieniężnego jeżeli zobowiązany nie wykonał tego obowiązku dobrowolnie.
Śr. egz. można podzielić na 2 grupy (pierwszy podział):
a) śr. egz. obowiązków pieniężnych - Mają na celu doprowadzenie do wykonania obowiązków mających charakter pieniężny.
b) śr. egz. obowiązków niepieniężnych -Mają na celu zmuszenie do określonego zachowania (działanie, zaniechanie,..)
Inne organy prowadzą egzekucję a i b. Inaczej wygląda kwestia związana z zarzutami.