1. Jakie funkcje spełnia układ moczowy?
Układ moczowy usuwa z krwi substancje występujące w nadmiarze, zbędne produkty przemiany materii oraz substancje szkodliwe dla organizmu.
2. Jakie elementy składają się na układ moczowy?
- nerki - narządy, w których wydzielany jest mocz
- drogi wyprowadzające mocz, czyli moczowody, pęcherz moczowy oraz cewka moczowa
3. Na kształt jakiego gruczołu zbudowane są nerki?
Na kształt gruczołu cewkowego złożonego.
4. Jaka jest budowa nerki złożonej? U jakich zwierząt występują w życiu pozapłodowym?
Nerka złożona składa się z części rdzennej pod postacią piramidy nerkowej oraz części obwodowej - korowej, nałożonej na podstawę piramidy. Piramida zakończona jest brodawką, w której znajdują się ujścia kanalików wyprowadzających mocz. Brodawka jest otoczona kielichem nerkowym, z którego wychodzi przewód łączący się z sąsiednimi przewodami w moczowód. Nerki złożone występują u ssaków w życiu płodowym, zaś w życiu pozapłodowym u foki, niedźwiedzia, wydry, delfina, waleni.
5. Jakie typy nerek rozróżniamy? Przy każdym zaznacz u jakiego zwierzęcia występuje.
nerka złożona - foka, niedźwiedź, wydra, walenie, delfin
nerka pobruzkowana wielobrodawkowa - bydło
nerka gładka wielobrodawkowa - świnia
nerka gładka jednobrodawkowa - koń, małe przeżuwacze, mięsożerne
6. Jak zbudowana jest torebka włóknista nerki?
Składa się z dwóch warstw. Zewnętrzna zawiera włókna kolagenowe, sieć włókien sprężystych, zaś wewnętrzna - komórki łącznotkankowe, komórki mięśniowe gładkie oraz włókna kratkowe
7. Jakie funkcje pełni torebka tłuszczowa nerki?
- łączy nerkę z otoczeniem
- chroni przed zimnem
- ochrania i stabilizuje mechanicznie
- stanowi materiał zapasowy
8. Jakie dwie części wyróżnia się w miąższu nerki na jej przekroju?
- korę nerki, w której wyróżnia się część skłębioną i część promienistą
- rdzeń nerki, w którym wyróżnia się strefę zewnętrzną i wewnętrzną
9. Z czego zbudowany jest rdzeń nerki?
Rdzeń nerki tworzą piramidy nerkowe, zwrócone podstawą do kory nerki, a wierzchołkiem do miedniczki nerkowej. Wierzchołek piramidy stanowi brodawka nerkowa, która otoczona jest kielichem nerkowym uchodzącym do miedniczki nerkowej.
10. Co to jest piramida nerkowa i w jakiej części nerki się znajduje?
Jest to część nerki budująca rdzeń zwrócona podstawą do kory nerki a wierzchołkiem do miedniczki nerkowej. Na wierzchołku piramidy znajduje się brodawka nerkowa otoczona kielichem nerkowym uchodzącym do miedniczki nerkowej. Od piramidy nerkowej wnikają do części korowej promienie (wyrostki) rdzenne Ferreina. Znajduje się ona w rdzeniu nerki. Zbudowana jest z nefronów.
11. Jak nazywają się części kory nerki, które wnikają pomiędzy piramidy nerkowe?
Są to słupy nerkowe Bertina.
12. Wymień naczynia tętnicze, jakimi krew krąży w nerce.
- tętnica nerkowa
- tętnice międzypłatowe
- tętnice łukowate (podkorowe)
- tętnice międzypłacikowe (promieniste, korowe)
- tętniczki doprowadzające
- naczynia krwionośne włosowate
- tętniczki odprowadzające
13. Jakie przewody znajdują się we wnęce nerki?
- tętnica nerkowa
- żyła nerkowa
- moczowód
14. Jakie elementy budują zrąb nerki?
- tkanka łączna właściwa luźna
- naczynia krwionośne
- naczynia limfatyczne
- komórki śródmiąższowe
15. Jakie elementy składają się na nefron?
- ciałko nerkowe (Malpighiego) składające się z kłębuszka nerkowego i torebki nefronu
- kanalik I-rzędu
- ramię zstępujące pętli nefronu (Henlego)
- ramię wstępujące pętli nefronu (Henlego)
- kanalik II-rzędu (wstawka)
16. Narysuj i podpisz schemat budowy nefronu.
Patrz: Rys. D.2.
17. Wymień w logicznej kolejności struktury nefronu. Zaznacz, w których jego odcinkach dochodzi do aktywnego pompowania jonów nieorganicznych.
- tętniczka doprowadzająca i odprowadzająca
- ciałko nerkowe złożone z kłębuszka naczyniowego i torebki nefronu
- kanalik I rzędu
- pętla nefronu złożona z ramion: zstępującego i wstępującego
- kanalik II rzędu
18. Które przewody wyprowadzające mocz zlokalizowane są w nerce?
- kanaliki proste
- kanaliki zbiorcze
- przewody brodawkowe
- kielichy nerkowe
- miedniczka nerkowa
19. Jakie dwa rodzaje nefronów wyróżniamy?
- nefrony korowe o krótszych pętlach Henlego
- nefrony przyrdzeniowe o dłuższych pętlach nefronu
20. Z czego składa się ciałko nerkowe? Jakie dwa bieguny w nim się wyróżnia?
Składa się ono z kłębuszka nerkowego, w skład którego wchodzą głównie naczynia krwionośne włosowate. Kłębuszek otoczony jest torebką nefronu (Bowmana).
W ciałku nerkowym wyróżniamy dwa bieguny: naczyniowy, gdzie znajduje się tętniczka doprowadzająca i odprowadzająca, a pomiędzy nimi komórki mezangium zewnętrznego oraz biegun kanalikowy (moczowy), w którym rozpoczyna się kanalik I-rzędu.
21. Co znajduje się w jamie torebki ciałka nerkowego?
Znajduje się tam mocz pierwotny.
22. Co to są: a) endocyty, b) epicyty?
a) komórki śródbłonka naczyń krwionośnych włosowatych kłębuszka naczyniowego nerki
b) wyspecjalizowane komórki nabłonka z wypustkami pokrywające naczynia krwionośne włosowate kłębuszka naczyniowego nerki
23. Scharakteryzuj budowę endocytów.
Są to komórki porowatego śródbłonka naczyń krwionośnych włosowatych kłębuszka naczyniowego nerki. Ich cytoplazma wpukla się do światła naczynia w miejscach występowania nierównomiernie rozmieszczonych jąder.
Śródbłonek ten ma postać syncytium komórkowego. Spoczywa na błonie podstawnej złożonej z trzech warstw: zewnętrznej i wewnętrznej - jaśniejszej i środkowej zwanej błona gęstą.
24. Gdzie usytuowane są podocyty?
Tworzą listek trzewny torebki nefronu (Bowmana). Leżą na błonie podstawnej naczyń krwionośnych włosowatych kłębuszka, która jest ich wspólnym wytworem.
25. Narysuj i podpisz ciałko nerkowe.
Patrz: Rys D.1.
26. Która z tętniczek ciałka nerkowego ma większą średnicę?
Tętnicza doprowadzająca.
27. Jaka jest budowa torebki kłębuszka nerkowego (Bowmana)?
Składa się ona z dwóch listków: trzewnego, pokrywającego bezpośrednio naczynia włosowate kłębuszka oraz ściennego wyściełającego otoczenie kłębuszka. Między listkami znajduje się wolna przestrzeń (jama ciałka nerkowego), do której przesączany jest mocz pierwotny.
28. Co tworzy sieć dziwną w nerce?
- tętniczka doprowadzająca
- naczynia krwionośne włosowate kłębuszka naczyniowego
- tętniczka odprowadzająca
29. Jaką rolę pełni pętla nefronu?
- rolę wzmacniacza przeciwprądowego
- część zstępująca jest przepuszczalna dla jonów i wody
- część wstępująca jest nieprzepuszczalna dla wody, ale pompuje jony sodu i chloru
30. Co to są podocyty i jak są zbudowane? Jaka jest ich funkcja i lokalizacja? Jak inaczej nazywamy te komórki?
Są to wyspecjalizowane komórki nabłonka budujące listek trzewny torebki Bowmana pokrywający naczynia włosowate kłębuszka naczyniowego. Oddają wypustki cytoplazmatyczne pierwszorzędowe (grubsze) i drugorzędowe (cieńsze), które leżą na błonie podstawnej naczynia krwionośnego. Między tymi wypustkami znajdują się szczeliny filtracyjne. Do nich filtrowane jest osocze. Między drugorzędowymi wypustkami podocytów rozpięta jest przepona szczeliny. Powierzchnia podocytów pokryta jest glikokaliksem, w którego skład wchodzi podokaliksyna zatrzymująca ujemnie naładowane cząsteczki np. albuminy. Komórki te nazywamy inaczej epicytami.
31. U jakiego zwierzęcia w warunkach fizjologicznych w moczu występuje białko?
Np. u szczura.
32. Z jakich warstw składa się błona podstawna będąca wspólnym wytworem śródbłonka naczyń i podocytów? Co wchodzi w skład poszczególnych warstw?
- blaszka jasna wewnętrzna
- blaszka gęsta
- blaszka jasna zewnętrzna
W skład blaszki jasnej zewnętrznej i wewnętrznej wchodzi laminina, fibronektyna i siarczan heparanu, zaś w skład blaszki gęstej wchodzi kolagen typu IV.
33. Jakie elementy składają się na filtr w nerkach?
- porowate komórki śródbłonka naczyń krwionośnych włosowatych kłębuszka
- błona podstawna (wytwór komórek śródbłonka i podocytów)
- szczeliny filtracyjne podocytów i ich przepony
34. Wymień struktury oddzielające krew znajdującą się w kapilarach kłębka naczyniowego od światła torebki ciałka nerkowego.
- komórki śródbłonka naczyń krwionośnych włosowatych kłębuszka naczyniowego
- błona podstawna będąca wspólnym wytworem śródbłonka i podocytów
- podocyty (epicyty) z wypustkami
- szczeliny filtracyjne i ich przepony
35. Co to jest podokaliksyna i jaką funkcję pełni?
Jest to rodzaj sialoproteiny wchodzącej w skład glikokaliksu powierzchni wypustek podocytów. Jest ona silnym polianionem zatrzymującym ujemnie naładowane cząsteczki np. albuminy jak i również cząsteczki o dużej masie cząsteczkowej.
36. Od czego zależy wielkość ciśnienia krwi w kłębuszku naczyniowym nerki?
Zależy od skurczów miocytów gładkich tętniczki doprowadzającej i odprowadzającej oraz od skurczów komórek mezangium wewnętrznego pełniących tu funkcję m.in. miofibroblastów.
37. Co to jest mezangium i jak się dzieli?
Jest to rodzaj tkanki łącznej złożonej z komórek i istoty podstawowej. Dzieli się na:
- mezangium zewnętrzne, leżące pomiędzy tętniczkami doprowadzającą a odprowadzającą
- mezangium wewnętrzne, leżące pomiędzy poszczególnymi naczyniami włosowatymi kłębuszka
38. Co to jest mezangium pozakłębuszkowe? Jaka jest jego funkcja?
Jest to rodzaj tkanki łącznej złożonej z komórek i istoty podstawowej, leżący pomiędzy tętniczką doprowadzającą, odprowadzającą a plamką gęstą. Jego funkcją jest przekazywanie sygnałów od komórek plamki gęstej do komórek JG.
39. Jaka jest funkcja mezangium zewnętrznego?
Prawdopodobnie przekazuje sygnały z komórek plamki gęstej do komórek JG.
40. Co stanowi zrąb naczyń krwionośnych włosowatych kłębuszka nerkowego?
Zrąb ten stanowią komórki mezangium wewnętrznego.
41. Jaka jest funkcja komórek mezangium wewnętrznego?
- mają zdolność do fagocytozy i uprzątają cząsteczki i makrocząsteczki pozostające w kłębuszku w wyniku filtracji
- odgrywają rolę błony podstawnej na części obwodu naczynia krwionośnego włosowatego kłębuszka
- mogą się kurczyć i są zatem rodzajem miofibroblastów, i w ten sposób mogą zmieniać światło naczyń krwionośnych włosowatych kłębuszka
- stanowią zrąb dla naczyń krwionośnych włosowatych kłębuszka naczyniowego nerki
42. Co to jest: a) poliuria, b) anuria, c) oligouria?
a) wydalanie dużych ilości moczu
b) bezmocz
c) wydalanie zmniejszonych ilości moczu
43. Z jakich dwóch części i gdzie leżących składa się kanalik I rzędu nerki? Jakie funkcje spełnia? Jak inaczej go nazywamy? Jakim nabłonkiem jest wysłany?
Nazywamy go inaczej kanalikiem bliższym, proksymalnym lub kanalikiem głównym. Składa się on z części krętej leżącej w korze i części prostej leżącej w rdzeniu. Wysłany jest nabłonkiem jednowarstwowym sześciennym.
Funkcje kanalika głównego:
- pompowanie jonów, na co wskazuje jego budowa (mikrokosmki na powierzchni, wgłobienia przy podstawie)
- resorbowanie jonów np. Mg2+ z moczu pierwotnego do krwi
- wypompowywanie kwasu moczowego z moczu do krwi dzięki kompleksom białkowym URAT1
- intensywna transcytoza i późniejsze trawienie drobnych białek (które mimo istnienia filtru dostają się do kanalika) dzięki obecności w cytoplazmie wielu pęcherzyków transcytarnych i lizosomów
- nie przepuszczanie cząsteczek i jonów dzięki ścisłym połączeniom miedzy komórkami nabłonka (typu occludens, zbudowanych z białek okludyny, paraceliny i klaudyny)
44. Co jest wchłaniane w kanalikach I rzędu?
- woda
- cukry
- drobne białka
- jony sodu
- chlorki
- fosforany
- aminokwasy
- witaminy
- hormony
45. Czym charakteryzują się komórki kanalika głównego (I rzędu, proksymalnego, bliższego)?
Są to komórki nabłonka jednowarstwowego sześciennego, które przy dużej ilości moczu są lekko płaskie, a przy nieobecności moczu lekko walcowate. Komórki te mają na swoich szczytowych powierzchniach rąbek szczoteczkowy, który zwiększa ich powierzchnię chłonną zaś na powierzchniach podstawnych mają wgłobienia. Pomiędzy komórkami zacierają się granice międzykomórkowe i są pomiędzy nimi połączenia typu occludens zbudowane z okludyny, klaudyny i paraceliny.
46. Wymień struktury komórek kanalika I rzędu ułatwiające pełnienie jego funkcji.
- mikrokosmki
- połączenia międzykomórkowe typu occludens składające się z białek: okludyny, klaudyny, paraceliny
- wgłobienia przy podstawie
- kompleksy białkowe URAT1 na powierzchni komórek
- obecność w cytoplazmie pęcherzyków transcytarnych i lizosomów
47. Jak jest zbudowany i jaką funkcję pełni: a) kanalik kręty I rzędu, b) kanalik zbiorczy nerki?
a) zbudowany jest z komórek nabłonka jednowarstwowego sześciennego lub niskiego walcowatego pokrytego rąbkiem szczoteczkowym. Są w tym kanaliku resorbowane m.in. aminokwasy, cukry, jony nieorganiczne, hormony, witaminy itp.
b) zbudowany jest z komórek nabłonka jednowarstwowego sześciennego, wśród których w korze nerki wyróżnia się komórki jasne i ciemne, a w rdzeniu tylko jasne. Kanalik ten
zbiera mocz ostateczny z kanalików II rzędu i kieruje go do przewodów brodawkowych uchodzących w brodawce nerkowej do kielicha nerkowego.
48. Jakie trzy białka i o jakich funkcjach wchodzą w skład połączeń pomiędzy komórkami nabłonka kanalika I rzędu nerki?
- okludyna
- klaudyna
- paracelina
Okludyna i klaudyna zamykają szczelnie przestrzeń pomiędzy komórkami nabłonka, a paracelina może ją zamykać i otwierać.
49. Scharakteryzuj ultrastrukturę komórek tworzących kanalik główny nerki.
- kanalik główny zbudowany jest z nabłonka jednowarstwowego sześciennego lub niskiego walcowatego, w którym nie widać wyraźnych granic międzykomórkowych,
- na powierzchni komórek znajduje się rąbek szczoteczkowy, zbudowany z mikrokosmków oddzielonych od siebie wąskimi, szczelinowatymi przestrzeniami,
- między mikrokosmkami znajdują się zagłębienia błony komórkowej wpuklajace się do cytoplazmy i przekształcające się w pęcherzyki, leżące w wierzchołkowej części komórki,
- jądra komórkowe mają kształt kulisty i znajdują się na ogół w środku komórek,
- centrosom i aparat Golgiego leżą nad jądrem, a mitochondria w części podstawnej na przemian z błonami wytworzonymi przez wpuklanie się błony komórkowej do wnętrza komórki.
- wygląd powierzchni tego nabłonka świadczy o zachodzącym tu procesie pinocytozy
50. Co to są wałeczki ziarniste?
Są to złuszczające się do światła kanalika głównego nerki powierzchniowe warstwy komórek jego nabłonka wraz z rąbkiem szczoteczkowym. Mają ważne znaczenie diagnostyczne.
51. W którym kanaliku nerkowym na powierzchni komórek jego nabłonka występuje rąbek szczoteczkowy?
W kanaliku I rzędu (bliższym, proksymalnym, głównym).
52. W jaki sposób we krwi regulowany jest poziom kwasu moczowego?
Regulowany jest przez kompleksy białkowe URAT 1 ulokowane w błonie wierzchołkowych części komórek nabłonka kanalika I rzędu.
53. Co to jest wstawka w układzie moczowym i jaka jest jej funkcja?
Jest to kanalik II-rzędu (dystalny, dalszy) wysłany nabłonkiem jednowarstwowym sześciennym za wyjątkiem części przebiegającej przy biegunie naczyniowym ciałka nerkowego, która ma nabłonek jednowarstwowy walcowaty. W nim zachodzi całkowite przekształcenie moczu pierwotnego w mocz ostateczny.
54. Jakie dwie części wyróżnia się w pętli nefronu?
- część zstępująca
- część wstępująca
55.Co to jest plamka gęsta i jaką funkcję pełni?
Są to komórki nabłonka kanalika II-rzędu nerki, które przybierają biegnąc przy biegunie naczyniowym kłębuszka charakter nabłonka jednowarstwowego walcowatego. Pełnią one rolę osmoreceptorów, odbierających informacje o stężeniu jonów w moczu przepływającym przez kanalik II rzędu.
56. Scharakteryzuj umiejscowienie i ultrastrukturę komórek plamki gęstej. Jakie funkcje pełnią te komórki?
Komórki plamki gęstej są komórkami wstawki, które są komórkami nabłonka jednowarstwowego walcowatego. Mają aparat Golgiego w części podstawnej cytoplazmy. Komórki te są osmoreceptorami, które odbierają informacje o stężeniu jonów przepływających przez kanalik II-rzędu.
57. Jaki nabłonek występuje w: a) kanalikach zbiorczych, b) przewodach brodawkowych nerki?
a) nabłonek jednowarstwowy sześcienny
b) nabłonek jednowarstwowy walcowaty
58. Z jakich komórek składa się nabłonek kanalików zbiorczych kory nerki, a z jakich w rdzeniu?
W korze - komórki jasne i ciemne.
W rdzeniu - tylko komórki jasne.
59. W jakiej postaci występują w nerce komórki śródmiąższowe?
W korze są to:
- komórki podobne do fibroblastów
- limfocyty
W rdzeniu są to komórki śródmiąższowe typu I, II i III.
60. Co wydzielają komórki podobne do fibroblastów? Gdzie występują?
- erytropoetynę
- kolagen
- proteoglikany
Występują w korze nerki.
61. Co to jest aparat przykłębuszkowy i z jakich elementów się składa? Jaka jest jego lokalizacja? Podkreśl ten z nich, który wydziela reninę.
Jest to narząd receptorowo-wydzielniczy nerki i składa się z:
- komórek przykłębuszkowych, czyli komórek JG
- komórek plamki gęstej
- komórek mezangium zewnętrznego
Jest on zlokalizowany przy biegunie naczyniowym ciałka nerkowego.
62. Wymień struktury aparatu przykłębuszkowego i podaj ich funkcję?
- komórki przykłębuszkowe, JG, (ziarniste) - wydzielają reninę
- komórki plamki gęstej - pełnią funkcję osmoreceptorów
- komórki mezangium zewnętrznego (pozakłębuszkowego) - prawdopodobnie przekazują sygnały pomiędzy komórkami plamki gęstej a komórkami JG.
63. Scharakteryzuj położenie i ultrastrukturę komórek JG. Wymień funkcje tych komórek.
Są to zmodyfikowane komórki mięśniowe występujące pod śródbłonkiem naczyń doprowadzających i w mniejszym stopniu również odprowadzających nerki. Mają kształt owalny lub wieloboczny, a w cytoplazmie niewiele elementów kurczliwych a dużo pęcherzyków wydzielniczych, szorstkiej siateczki śródplazmatycznej i grube ziarnistości. W miejscach, gdzie leżą te komórki nie występuje błona podstawna i istnieje bezpośredni kontakt pomiędzy nimi a komórkami śródbłonka. Komórki te wytwarzają reninę oraz ich skurcze podnoszą ciśnienie krwi w kłębuszku naczyniowym.
64. Narysuj i podpisz szczegółowy schemat budowy struktur aparatu przykłębuszkowego nerki.
Patrz: Rys. D.3.
65. Przez co produkowana jest renina?
Przez komórki JG aparatu przykłębuszkowego nerki.
66. Jakiego pochodzenia są komórki przykłębuszkowe?
Pochodzą z mezodermy.
67. Jaka jest funkcja aparatu przykłębuszkowego?
Bierze on udział w utrzymaniu homeostazy jonowej organizmu oraz w regulacji objętości i ciśnienia krwi.
68. W jaki sposób aparat przykłębuszkowy bierze udział w regulacji ciśnienia krwi?
Kiedy ciśnienie krwi spada, zmniejsza się intensywność filtracji kłębuszkowej oraz zmniejsza się stężenie jonów Na+ w kanaliku II-rzędu. Ten sygnał odbierają komórki plamki gęstej, które pobudzają komórki JG do wydzielania do krwi reniny. Renina odcina od angiotensynogenu angiotensynę 1. Ta ostatnia przekształca się we krwi płuc w angiotensynę 2, która pobudza syntezę i uwalnianie aldosteronu, który wzmaga resorpcję jonów Na+ w kanaliku II-rzędu i powoduje zwiększenie ich stężenia we krwi, powoduje przechodzenie wody do krwi, co zwiększa jej objętość i podnosi jej ciśnienie. Ponadto angiotensyna 2 działa na miocyty gładkie tętnic i tętniczek, powodując ich skurcze.
69. Wymień elementy aparatu przykłębuszkowego i podkreśl te, które pełnią rolę osmoreceptora.
- komórki przykłębuszkowe, JG
- komórki plamki gęstej
- komórki mezangium zewnętrznego
70. Jaką funkcję spełnia renina i przez co jest wytwarzana?
Jest to enzym proteolityczny, który odcina od angiotensynogenu peptyd nazywany angiotensyną 1. Wytwarzana jest przez komórki JG aparatu przykłębuszkowego nerki.
71. Jaką funkcję pełni konwertaza? Gdzie jest wydzielana?
Konwertaza wydzielana jest przez komórki śródbłonka naczyń krwionośnych płuc. Jest to enzym proteolityczny, która odcinka od angiotensyny 1 dwa aminokwasy tworzą oktapeptyd zwany angiotensyną 2.
72. Jakie funkcje spełnia angiotensyna 2 ?
Jest to hormon, która pobudza komórki warstwy kłębkowatej kory nadnerczy do wytwarzania aldosteronu, działa na miocyty gładkie tętnic i tętniczek powodując ich skurcz a tym samym wzrost ciśnienia krwi oraz działa na kardiomiocyty.
73. Czym różnią się komórki plamki gęstej od komórek nabłonka kanalika II rzędu.
Komórki plamki gęstej są walcowate i mają aparat Golgiego w podstawnej części cytoplazmy. Zaś komórki nabłonka kanalika II-rzędu są sześcienne i mają aparat Golgiego w wierzchołkowej części cytoplazmy.
74. Jaka jest przypuszczalna funkcja komórek mezangium zewnętrznego?
Prawdopodobnie biorą udział w przekazywaniu sygnałów między osmoreceptorami plamki gęstej a komórkami JG.
75. W wyniku jakich dwóch procesów zachodzących w nefronie odbywa się wytwarzanie moczu ostatecznego?
- filtracja osocza krwi
- czynna i bierna resorpcja składników moczu pierwotnego do krwi
76. Co to jest GFR? Przez jaki czynnik jest ona zwiększana?
Jest to wielkość filtracji kłębuszkowej, która zwiększana jest przez przedsionkowy czynnik natriuretyczny (ANF).
77. Co to jest natriureza i co ją powoduje?
Jest to zwiększone wydalanie jonu sodu i chloru wraz z moczem spowodowane przez ANF (przedsionkowy czynnik natriuretyczny).
78. Co składa się na zespół endokrynowy nerek?
- aparat przykłębuszkowy
- komórki śródmiąższowe
79. Jakie hormony i w jaki sposób wpływają na czynność nefronu?
- aldosteron, wzmaga resorpcję sodu we wstawkach
- wazopresyna, wzmaga resorpcję wody w kanalikach nefronu
- przedsionkowy czynnik natriuretyczny (ANF), zwiększa wydalanie wody z moczem
80. Jaki nabłonek wyścieła kanaliki proste nerki?
Nabłonek jednowarstwowy sześcienny.
81. Jak zbudowana jest ściana kielichów nerkowych i miedniczek nerkowych?
- nabłonek wielowarstwowy przejściowy
- tkanka łączna właściwa luźna z komórkami mięśniowymi gładkimi
- przydanka
82. Z jakich warstw składa się ściana moczowodu?
- błona śluzowa
- błona podśluzowa
- błona mięśniowa
- przydanka
83. Jaka jest histologiczna budowa ściany moczowodu? W której części jest nabłonek przejściowy?
Błona śluzowa:
- nabłonek wielowarstwowy przejściowy
- blaszka właściwa błony śluzowej z tkanki łącznej właściwej luźnej z naczyniami krwionośnymi i nerwami, która u konia w początkowym odcinku zawiera gruczoły śluzowe
Błona podśluzowa z tkanki łącznej właściwej luźnej.
Błona mięśniowa z dwóch warstw miocytów gładkich: wewnętrznej - podłużnej i zewnętrznej - okrężnej. W dolnym odcinku moczowodu spotyka się trzecią warstwę mięśni o przebiegu podłużnym.
Przydanka z naczyniami krwionośnymi i limfatycznymi.
Nabłonek przejściowy leży w błonie śluzowej.
84. Z jakich warstw składa się ściana pęcherza moczowego?
- błona śluzowa
- błona podśluzowa
- błona mięśniowa
- przydanka lub błona surowicza (w trzonie i wierzchołku)
85. Jaka jest histologiczna budowa ściany pęcherza moczowego?
Błona śluzowa:
- nabłonek wielowarstwowy przejściowy
- blaszka właściwa błony śluzowej i błona podśluzowa zbudowane z tkanki łącznej właściwej luźnej z naczyniami krwionośnymi i limfatycznymi, limfocytami i grudkami limfatycznymi należącymi do MALT
- u bydła występuje blaszka mięśniowa błony śluzowej
Błona podśluzowa z tkanki łącznej właściwej luźnej
Błona mięśniowa z trzech warstw miocytów gładkich: wewnętrznej - podłużnej, środkowej - okrężnej i zewnętrznej - podłużnej
Przydanka lub błona surowicza (trzon i wierzchołek)
86. Wymień elementy strukturalne błony śluzowej pęcherza moczowego.
- nabłonek wielowarstwowy przejściowy
- blaszka właściwa błony śluzowej zbudowana z tkanki łącznej właściwej luźnej zawierającej naczynia krwionośne, limfatyczne, limfocyty i grudki chłonne należące do MALT.
- u bydła jest jeszcze blaszka mięśniowa błony śluzowej
87. Jaka jest budowa błony mięśniowej pęcherza moczowego?
Są tam 3 warstwy miocytów gładkich:
- wewnętrzna - podłużna
- środkowa - okrężna
- zewnętrzna - podłużna
88. Jaka jest budowa cewki moczowej męskiej i żeńskiej?
Cewka moczowa męska składa się z dwóch części: miednicznej i jamistej. Wyścieła ją nabłonek wielowarstwowy przejściowy, który w końcu części jamistej przechodzi w nabłonek wielowarstwowy płaski.
Cewka moczowa żeńska wyścielona jest początkowo nabłonkiem wielowarstwowym przejściowym a następnie wielowarstwowym płaskim.
89. Przez co tworzony jest wzmacniacz przeciwprądowy?
- ramię zstępujące i wstępujące pętli nefronu (Henlego) - część cienka - ramię wąskie i część gruba - ramię szerokie.
90. Gdzie są wchłaniane w nefronie cukry i aminokwasy?
W kanaliku I rzędu (głównym, proksymalnym).
91. Wymień elementy bariery krew-mocz.
- śródbłonek naczyń krwionośnych włosowatych
- błona podstawna (wspólny wytwór śródbłonka i epicytów)
- szczeliny filtracyjne i ich przepony pomiędzy wypustkami epicytów
92. Jakie są charakterystyczne cechy nabłonka przejściowego?
Jest to nabłonek wielowarstwowy. Powierzchowne komórki tego nabłonka nazywane są komórkami baldaszkowatymi i mogą one zmieniać swój kształt w zależności od stopnia wypełnienia pęcherza moczowego moczem. Na powierzchni komórek baldaszkowatych znajdują się liczne plamki, które pokrywają tę powierzchnię na kształt bruku oraz na powierzchni tej znajdują się liczne fałdy i wgłobienia. Jest to nabłonek pozornie unaczyniony, ponieważ w czasie zmiany kształtu pomiędzy komórki tego nabłonka wnikają naczynia krwionośne, które wcale go nie odżywiają.
93. Gdzie w nerce można znaleźć nabłonek przejściowy?
Wyściela błonę śluzową kielichów i miedniczek nerkowych.
94. Wymień wszystkie miejsca w układzie moczowym, które pokrywa nabłonek wielowarstwowy przejściowy?
- kielichy nerkowe
- miedniczka nerkowa
- moczowody
- pęcherz moczowy
- cewka moczowa
95. Czym różni się mocz pierwotny od ostatecznego?
Mocz pierwotny jest przesączem osocza krwi nie zawierającym białka. Jest go znacznie więcej. Jego skład:
- drobne białka
- aminokwasy
- cukry
- mocznik
- kwas moczowy
- fosforany
- kreatynina
- elektrolity
- woda
Moczu ostatecznego jest znacznie mniej. Brak w nim cukrów, aminokwasów, chlorków, fosforanów, witamin. Przez zagęszczenie zwiększa się w nim stężenie ciał kreatynowych, mocznika.
96. Czym różni się mocz pierwotny od krwi?
Mocz pierwotny jest osoczem krwi pozbawionym elementów morfotycznych krwi, białek i makrocząsteczek.
97. W której części nefronu resorbowane są aminokwasy, hormony, witaminy?
W kanaliku I rzędu (głównym, proksymalnym, bliższym).
98. Podaj precyzyjnie nazwy struktur tworzących w nerce wymieniacz przeciwprądowy.
Wymieniacz przeciwprądowy w nerce tworzą następujące naczynia:
- kanaliki zbiorcze
- zrąb rdzenia
- naczynia proste rdzenia