WYKŁAD 6 29.11.2004

WSPÓŁCZESNE ORGANIZACJE EUROPEJSKIE

Na podstawie układów rzymskich, które zostały podpisane w 1957 roku powstały dwie organizacje Europejskie głównie o charakterze gospodarczym, które zmieniły oblicze współczesnej Europy.

Pierwszą z nich była Europejska Wspólnota Energii Atomowej - Euroatom, i jej założycielami było 6 państw:

• Belgia

• Holandia

• Luksemburg

• Republika Federalnych Niemiec

• Francja

• Włochy

Genezy Euroatomu należy doszukiwać się w sytuacji, jaka zaistniała po II wojnie światowej, bowiem do tego okresu energia atomowa wykorzystywana była w celach zbrojeniowych np. zrzucenie bomby atomowej na Hiroszimę i Nagasaki (sierpień 1945). Po II wojnie światowej zaczęto się zastanawiać, w jaki sposób można wykorzystać energie atomową w celach pokojowych głównie dla potrzeb przemysłowych. W pierwszej kolejności padła decyzją, że reaktory atomowe oprócz celów zbrojeniowych mogą być wykorzystywane do produkcji energii, w ten sposób począwszy od lat 50 cała Europa zachodnia pokryła się siecią elektrowni atomowych i nie ma dziś w Europie zachodniej żadnego państwa, które by nie miało elektrowni atomowej.

Ekonomiści są jednoznaczni w stawianiu tez, że tak szybki rozwój gospodarczy zachodu bez energii atomowej nie był by możliwy również niemal we wszystkich państwach byłego bloku socjalistycznego (ZSRR) w Europie są elektrownie atomowe.

Równocześnie przeprowadzane badania wskazuję, że energia, która pochodzi z Japonii jest o wiele tańsza - informacje są tu zróżnicowane, iż może być ona tańsza od 10 do 100 razy w zależności od nowoczesności i lokalizacji elektrowni atomowej.

Wciąż jednak niepokój europejskiej i światowej opinii publicznej budzi fakt wybuchów jądrowych często ukrywanych przez państwa i rządy, a których konsekwencje są niesłychanie dalekosiężne i mogą powodować nieobliczalne skutki dla ludności i środowiska. Charakterystycznym przykładem jest tu Czarnobyl na Ukrainie, a także mało ujawniany wybuch w północnej Anglii i Francji. Z drugiej strony badania prowadzone przez Euroatom jednoznacznie dowodzą, że produkcja energii z reaktorów atomowych jest najtańsza, ale wbrew wszystkiemu jest najbardziej bezpieczna. Wygląda to podobnie jak w odniesieniu do komunikacji lotniczej, która w porównaniu ze wszystkimi innymi jest komunikacja najbardziej bezpieczną. Stawiane jest pytanie czy świat i Europa maja zmierzać w kierunku energetyki jądrowej czy tez poszukiwać innych zastępczych źródeł energii? Z drugiej strony zapotrzebowanie na energie będzie ciągle wzrastać. Przykłady: rząd Niemiecki podjął decyzje, że w ciągu najbliższych 50 lat będą zamykane, wygaszane elektrownie atomowe i już dziś została zamknięta elektrownia atomowa w Schwerynie, była w NRD na linii prostej 60 km od Szczecina. Jednakże jej zamknięcie niczym nie dowodzi, że niebezpieczeństwo nie jest groźne, ale jak dotychczas Niemcy, którzy e Europie zużywają najwięcej energii (nie jest to największy europejski kraj) zaledwie 3,5% zużywanej energii otrzymują z tzw. Niekonwencjonalnych źródeł. Niemieckie badania wykazują, niemieckie informacje podają, że przy największych wysiłkach w Niemczech z niekonwencjonalnych źródeł może być zaledwie 14% zapotrzebowania na energie w skali kraju. Dlatego Niemcy prowadza badania, co należy zrobić, aby można było zastąpić energetykę jądrową i badania na ten cel w aspekcie finansowym są bardzo kosztowne. Równocześnie budowa elektrowni konwencjonalnych, które pracują w oparciu o koks i węgiel w ogóle nie wchodzi pod uwagę, bowiem elektrownie konwencjonalne to wymysł techniki z przełomu XVIII i Xix wieku i po II wojnie światowej w Europie zachodniej praktycznie nie budowano elektrowni konwencjonalnych. Źródła informują, że najwięcej zbudowano ich w Polsce i ZSRR. Dlatego wciąż pada pytanie czy w Polsce należy budować elektrownie atomowe czy też nie. Badania prowadzone przez PAN wyraźnie wskazują, że Polska, aby zabezpieczyć się w zakresie energetyki jądrowej powinna mieć, co najmniej dwie duże elektrownie atomowe i wyznaczona jest nawet lokalizacja jedna winna być na Pomorzu, a druga w Małopolscy na odcinku Rzeszów - Tarnów. Ale równocześnie te same badania prowadzone przez PAN jednoznacznie wskazują, że w Polsce nie ma przyzwolenia społecznego na budowę elektrowni atomowych. Wszystkie rządy polskie w okresie komunistycznym jak i po zmianach z 1989 roku nie podjęły żadnych realnych prób budowy elektrowni atomowych bojąc się ogromnych niepokojów społecznych, z drugiej strony wszystkie polskie elektrownie konwencjonalne zbudowane głównie w latach 60 i 70 wszystkie na licencjach radzieckich dziś staja się przestarzałymi i pomimo ich ciągłej przebudowy, modernizacji są to fabryki stare, które gdzieś w granicach 2040/ 2050 wyczerpią swoje wszystkie moce produkcyjne. Produkcja energii w Polsce jest bardzo droga i nic nie wskazuje, że będzie taniej jak również w Polsce jest niesłychanie droga benzyna i w porównaniu do Francji i Niemiec jest droższa dwu lub trzykrotnie. Dlatego też Polska Agencja Atomistyki wskazuje, że kraj nasz po mimo ze nie posiada żadnej elektrowni atomowej nie jest to żadnym dowodem, że jest zabezpieczony od wybuchów atomowych. Bowiem zdaniem tej Agencji Polskę ze wszystkich stron otaczają elektrownie atomowe, wszystkie zbudowane były na licencjach radzieckich i współcześnie wiele z nich jest mocno przestarzałych. Agencja Atomistyki podaje ze Polsce zagraża ponad 30 obiektów atomowych, które leża ze wszystkich stron naszego państwa. Najbardziej niebezpieczne są od strony Litwy - północny - wschód, bowiem wiatry na tamtejszym terenie wieją od strony północno -wschodniej.

Nazwa państwa	Liczba reaktorów	Procent produkcji
1.Belgia	7	57,3
2.Francja	65	77,4
3.W. Brytania	34	26
4.Czechy	4	20
5.Finlandia	4	28,1
6.Hiszpania	9	32
7.Litwa	2	83,4
8.Niemcy	21	30,3
9.Słowacja	4	44,5
10. Szwajcaria	5	44,5
11. Szwecja	12	52,4
12.Ukraina	15	43,8
13.Wegry	4	40,8
14.Rosja	24	Brak danych
15.Polska	0	0

Euroatom 200, Unia Europejska, Serwis informacyjny, Warszawa 2000 Nr 1

Druga organizacja, która powstała również na podstawie układów rzymskich z 1957 roku była Europejska Wspólnota Gospodarcza - EWG. Jej założycielami było 6 państw:

• Belgia

• Holandia

• Luksemburg RFN

• Francja

• Włochy

Ta organizacja miała ogromny wpływ na zmiany gospodarcze, społeczne i naukowe, jakie miały miejsce w europie zachodniej, w tym również w państwach nienależących do EWG w latach 1960 i 1970 ubiegłego wieku. To właśnie dzięki EWG Europa zachodnia mieniła swój wygląd, stary, tradycyjny przemysł oparty o węgiel i koks i rudy żelaza został zastąpiony przemysłem nowoczesnym opartym o elektronikę i w żadnym okresie historycznym nie było tak szybkiego rozwoju gospodarczego na kontynencie jak w II połowie XX wieku. Istnienie EWG możemy podzielić na 3 podstawowe okresy:

1. Lata 1957 - 1970, w tym okresie EWG rozwijała się najszybciej, najszybciej wówczas

zarysował się brak rąk do pracy. W tej sytuacji dla Europy zachodniej a zwłaszcza do najszybciej rozwijających się Niemiec, przybywało dużo robotników cudzoziemskich, którzy w całej Europie nazywani byli mianem „gastajbajterów”. Aktualnie Eurostatu informuje, że w europie zachodniej mieszka ponad 15 milionów robotników cudzoziemskich w tym około połowy znajduje się w Niemczech, bowiem rząd Niemiecki na tle innych państw zachodnich najbardziej dogodne warunki w zakresie znalezienia pracy, zameldowania się i możliwości otrzymywania obywatelstwa. W tym zakresie w Niemczech ustawodawstwo jest najbardziej łagodne. Również w tym okresie rozwój gospodarczy Republiki Federalnej Belgii i Holandii był niesłychanie szybki,. Przykład: zostało zbudowanych około 7 milionów mieszkań, co by wystarczyło jako dach nad głową, co najmniej dla kilku średnich państw Europejskich, nie mówiąc już o produkcji samochodów i wzroście poziomu życia ludności. W tym czasie również, który został wydłużony do 2000 roku w Niemczech zostało zlikwidowane górnictwo i z ponad 120 kopalń, które były w Niemczech - głównie zagłębie Rury i Sary - pozostało zaledwie 12 i cześć z nich ma charakter eksperymentalny. Również inne państwa osiągnęły niesłychanie szybki rozwój. To EWG sprawiła, że Niemcy są współcześni 3 potęgą gospodarczą świata po USA i Japonii, gdy z drugiej strony położenie tego państwa w Europie niczym, specjalnym się nie wyróżnia.

2. Lata 1970, w tym okresie zarysowały się kryzysy głównie o charakterze paliwowym i

związane to było wojnami na bliskim wschodzie i ograniczeniem produkcji ropy naftowej. Ale Europa zachodnia umiała przezwyciężyć ten kryzys wprowadzając szereg zastępczych technologii i współcześnie to właśnie kraje produkujące ropę naftową skupione w OPEK - Organizacja Państw Europejskich Produkujących Ropę Naftową - napraszają się, aby Europa chciała kupować ropę.

3. Lata 1980, które charakteryzowały się pracami związanymi z wyrównywaniem cen w

Europie zachodniej, głównie na artykuły rolne i w tym czasie do EWG należało 9 państw, w wkrótce było ich 12 i ceny były niesłychanie zróżnicowane. I to właśnie wzbudzało najwięcej kontrowersji, głównie w zakresie produkcji rolniczej. Europa zachodnia była wówczas „widownią” niszczenia produkcji rolniczej, strajków rolnych, wysypywania w Paryżu i Brukseli na ulicach ziemniaków i pomidorów, bowiem rolnicy w ten sposób chcieli zadokumentować, że dzieje im się wielka krzywda. W tym czasie właśnie zostały wprowadzone dotacje wyrównujące dla rolników głównie rolników Hiszpanii, Grecji, Portugalii, częściowo we Francji, aby produkty rolne ich produkcja była opłacalna dla rolnictwa. Bowiem w Europie, co najmniej od 20 lat zarysowuje się duży nadmiar produkcji rolnej, a przede wszystkim mięsa stąd tez następowały pewne ograniczenia.

Trzecia organizacja również o charakterze integracyjnym była Europejska Wspólnota Węgla i stali, która powstała w 1951 roku. Jej istnienie miało charakter czasowy tj. 50 lat i współcześnie wiele uprawnień tej organizacji gospodarczej przejmuje Unia Europejska.

---