KONSPEKT: ARCHEOLOGIA RZYMU OKRESU CESARSTWA. ARCHEOLOGIA.
WYKŁAD 1.
Epoka Augusta
A. Architektura
1. Działalność urbanistyczna w Rzymie
a. Forum Romanum
b. Forum Augusta
c. Pole Marsowe
2. Budowle
a. dom na przykładzie domu Liwii
b. świątynia -Marsa Ultora, Gajusza i Lucjusza Cezarów w N*mes, Augusta i Romy w Ankarze
c. amfiteatr- Statiliusa Taurusa
d. teatr - Marcellusa
3. Pomniki triumfalne
a. Łuk triumfalny
1. Łuk Augusta na FR
b. Trofeum
1. La Turbie
4. Grobowce
a. Mauzoleum - M. Augusta, M. Juliuszów w Glanum;
b. Piramida Cestiusza
WYKŁAD 2.
EPOKA AUGUSTA
B. Rzeźba
1. Portret
a. August
1. klasycyzm
2. cesarz -młodzieńczy - August z Merida
- dojrzały - August z Prima Porta - pancerz
- późny - August z Via Labicana
3. rodzina
- Marek Agrypa
- portret kobiecy - Liwia, Julia, Oktavia
- portret dziecięcy
4. portret prywatny
- Brutus Barberini
- portret grobowy
C. Płaskorzeźba
1. relief historyczny
- Ara Pacis -Pole Marsowe
WYKŁAD 3.
Dynastia Julijsko-Klaudyjska
A. Architektura
Budowle
a. Castra Praetoria -Tyberiusz
b. Świątynia
- odbudowa świątyń republikańskich
d. Pałac
- Pałac Tyberiusza - Palatyn
- Pałac Kaliguli - Palatyn
- Domus Transitoria - Neron
- Domus Aurea - Neron
- Wille Tyberiusza na Capri
B. Rzeźba
1. Portret
a. cesarz
- Tyberiusz
- Kaligula
- Klaudiusz
- Nero
b. kobiecy
d. prywatny
WYKŁAD 4.
Okres Flawiuszy
A. Architektura
1. Urbanistyka
a. Fora cesarskie - Templum Pacis - Wespazjan
- Forum Transitorium - Domicjan-Nerva
2. Budowle
a. Pałac- Domicjan-Palatyn
- Domus Flavia - część reprezentacyjna
- Domus Augustana - rezydencja cesarza
- Stadion + loża nad Circus Maximus
b. Świątynia
- Templum Vespasiani et Titi na Forum Romanum
c. Amfiteatr
- koloseum
- szkoły gladiatorów
d. Termy Tytusa
e. Stadion i Odeon Domicjana
WYKŁAD 5.
Okres Flawiuszy
B. Rzeźba
1. Portret
a. cesarz - werystyczny
- Galba
- Otho
- Witeliusz
- Wespazjan
- Tytus
- klasycystyczny - Domicjan
b. kobiecy - „gniazdo os”
2. Płaskorzeźba
a. historyczny
- Łuk Tytusa- triumf nad Judeą
- reliefy z Pałacu Kancelarii - Domicjan
WYKŁAD 6.
Okres Nerwy i Trajana
A. Architektura
1. Urbanistyka
a. Forum Trajana i Tabernae - opis:
- architekt
- z jakich części
- dekoracja
- funkcja
2. Budowle
a. Termy Trajana
b. mosty - Alkantara
3. Pomniki Triumfalne
a. Kolumna Trajana
b. Tropaeum w Adamklissi
c. Łuk Trajana w Benewencie
B. Rzeźba
1. Portret
a. cesarz
b. kobiecy
2. Posągi
3. Płaskorzeźba
a. relief historyczny - kolumna Trajana
- wielki fryz Trajana
- Łuk Trajana w Benewencie
- Tropaeum w Adamklissi
WYKŁAD 7.
Okres Hadriana
A. Architektura
1. Budowle:
a. Pałac - Willa Hadriana
- 4 kompleksy:
- nazwy sławnych budowli świata
- dekoracja rzeźbiarska
b. Świątynia -
1. Wenus i Romy
2. Panteon
c. Grobowce -
1. Mauzoleum Hadriana
2. Sarkofagi
d. działalność budowlana cesarza w prowincjach 1. Efez - Biblioteka
2. Ateny - św. Zeusa Olimpijskiego
- Łuk Hadriana
- Biblioteka Hadriana
- Panteon
- gimnazjon
WYKŁAD 8.
Okres Hadriana
B. Rzeźba.
1. Portret
a. Cesarz - klasycyzm, melancholia, ( wiedzieć o wprowadzeniu plastycznego opracowania tęczówki podczas panowania tego cesarza )
b. kobiecy - Sabina
d. Antinous
2. Płaskorzeźba
a. relief historyczny
- 2 płyty z Łuku Portugalskiego ( apoteoza Sabiny, Hadrian przemawiający )
- 8 medalionów w Łuku Konstantyna ( cnoty cesarza )
WYKŁAD 9.
Antoninowie
A. Architektura
1. budowle
a. Świątynia - Hadrianeum na Polu Marsowym
- Świątynia Antonina i Faustyny na FR
B. Rzeźba
1. Portret - łączenie gatunków marmuru,
- barok Antoninów
a. Cesarz - Antoninus Pius
- Marek Aureliusz ( Konny z Piazza di Campidoglio )
- Lucjusz Werus
- Kommodus - Kommodus - Hercules
b. kobiecy - Faustyna Starsza, Młodsza
c. dziecięcy
3. Relief historyczny
a. Reliefy z łuku Marka Aureliusza ( 167 r ) - cesarz na wozie triumfalnym ( dzielność )
- na koniu -hołd barbarzyńców( łaskawość )
- ofiara ( pobożność )
b. 8 reliefów w Łuku Konstantyna z Łuku Marka Aureliusza z 167 r.
- poświęcone kampanii naddunajskiej
c. Kolumna Antonina Piusa - baza
e. kolumna Marka Aureliusza - wojny z Germanami i Sarmatami
WYKŁAD 10.
Dynastia Sewerów
ogólna charakterystyka tzw. sztuki późnego antyku
A. Architektura
1. Urbanistyka
a. działalność skoncentrowana w pobliżu Via Appia
b. Prowincje - Leptis Magna
c. Forma Urbis Romae
2. Budowle
a. Termy Karakalli
b. Septizodium ( wiedzieć co to Nimfea
c. Świątynia - św. Westy na FR ( przebudowa )
- św. Serapisa
- sanktuarium w Baalbek
3. Budowle triumfalne
a. Łuk - Łuk Septymiusza Sewera na FR
WYKŁAD 11.
Dynastia Sewerów
B. Rzeźba
1. Portret
a. wiadomości ogólne - 2 fazy a. Sept. Sewer-Karakalla
b. Heliogabal i nastepni
b. Cesarz - Septymiusz Sewer - 3. typy - adopcyjny
- serapejski
- późny
- Karakalla ( szatan )
- Geta ( damnatio memoriae )
- Heliogabal ( nowa fryzura )
- Aleksander Sewer
c. kobiecy
d. dziecięcy
2. Relief
a. Łuk Septymiusza Sewera - wojan z Partami
b. Brama srebrników na Forum Boarium
c. Tetrapylon w Leptis Magna
WYKŁAD 12.
Okres Anarchii ( 253-284 )
ogólna charakterystyka i czas
A. Architektura
1. Budowle
a. Św. Dei Soli Invicti w Rzymie na Polu Marsowym
b. Mur Aureliana w Rzymie
B. Rzeźba
1. Portret
a. Galien - klasycyzm ( charakterystyka )
b. późniejsi cesarze - styl krystaliniczny ( charakterystyka )
2. Płaskorzeźba
a. sarkofagi ( tematyka i tendencje ogólnie )
WYKŁAD 13.
Późne Cesarstwo do 395 r.
A. Ogólna charakterystyka - dominat, tetrarchia
B. Architektura
1. Budowle
a. Pałac - Pałac Dioklecjana w Splicie
- Konstancjusza Chlorusa w Trewirze
- Galeriusza w Salonikach
- Willa Maksencjusza przy Via Appia
b. dom - Amora i Psyche w Ostii
c. wille w Afryce Północnej - ogólny opis
d. Bazylika - Bazylika Konstantyna na FR
- Aula bazylikalna Juniusza Bassusa na Mons Cispius
- Aula Palatyńska w Trewirze
e. Termy - Termy Dioklecjana
f. Cyrk - Maksencjusza przy Via Appia
g. Mauzolea - Romulusa przy Via Appia
- Heleny przy Via Labicana
h. Świątynia - Romulusa na FR
i. tetrapylon - na Forum Boarium
2. Budowle Triumfalne - Łuk Konstantyna
lit: Sadurska II, s. 319-335.
WYKŁAD 14.
Późne Cesarstwo do 395 r.
B. Rzeźba
1. Portret
a. ogólna charakterystyka - homo spirytualis, źrenica półksiężycowata, powieki plastyczne.
b. Cesarz - tetrarchia - nurt italski,
- grupy tetrarchów - wenecka, - rzymska
- Konstantyn Wielki - klasycyzujący
- głowa z Bazyliki Nowej
- Kolos z Barletta
c. prywatny - Dogmacjusz - czasy Konstantyna
2. relief historyczny
a. Baza Decennaliów
b. tetrapylon Galeriusza w Salonikach
c. Łuk Konstantyna w Rzymie ( dokładny opis ) 315 r.
d. baza Teodozjusza
3. Sarkofagi
1. S.Heleny
2. s. Konstantyny
WYKŁAD 15.
PORTRETY FAJUMSKIE
Historia, chronologia, styl, przykłady
Bibliografia:
Jaczynowska M., Historia Starożytnego Rzymu, Warszawa 1988 (wyd. VII).
Ostrowski J., Starożytny Rzym. Polityka i sztuka, Warszawa 1999
Sadurska A. , Archeologia Starożytnego Rzymu T. I-II, Warszawa 1975-1980
Stierlin H. Architektura Świata. Imperium Romanum. Od Etrusków do upadku Cesarstwa rzymskiego, Warszawa 1997