Wybrane zagadnienia związane z psychoterapią uzależnień
1. Relacja terapeutyczna
● Relacja terapeutyczna jest fundamentem w każdej terapii. W przypadku osób uzależnionych często występują problemy typu:
- Pacjenci uzależnieni przychodzą z przymusu
- Mają dysfunkcjonalne przekonania o terapii
- Są zamknięci i nieszczerzy na wstępie terapii
- Bywają uwikłani w przestępstwa i dlatego nie mają zaufania do terapeuty
- Terapeuta dla nich to część systemu
- Nie ufają w realne zainteresowanie nimi
- Postrzegają terapeutów jako bardzo od nich różnych
- przez to niezdolnych do zrozumienia ich
2. Relacja terapeutyczna
● Relacja terapeutyczna jest fundamentem w każdej terapii. W przypadku terapii osób uzależnionych po
stronie terapeutów mogą występować problemy typu:
Nieinformowanie o zamiarach terapeutycznych - nieprzejrzystość działania
Budowanie muru między terapeutą a pacjentem lub nieutrzymywanie granic
Moralizowanie/nawracanie zamiast terapii
Łamanie zasad poufności
Osądzanie pacjenta za jego czyny
Przekonanie o beznadziejności przypadku
Wchodzenie w walkę o władzę
3. Praca nad abstynencją
Cykl nałogowy - proces prowadzący do zachowania nałogowego
4. Praca nad abstynencją
- W każdym momencie jest możliwe przerwanie procesu prowadzącego do zachowania nałogowego.
- Zasada generalna - im wcześniej tym skuteczniej
Często w terapii zaczynamy od końca takiego procesu:
- poradzenie sobie ze wstydem i poczuciem winy,
- radzenie sobie z głodem alkoholowym
- poszerzanie myślenia o konsekwencje i zmiana przekonań dotyczących zachowań nałogowych
- zgoda na cierpienie i konstruktywne radzenie sobie w życiu
- zmiana funkcjonowania na niosące mniej cierpienia
5. Osobiste plany terapii
● Są potrzebne bo indywidualizują problemy pacjenta, zwiększają czas i zakres zajmowania się przez pacjenta
sobą, dają orientację pacjentowi, co do etapu pracy własnej, zwiększają systematyczność, odpowiedzialność
przesuwają w stronę pacjenta
● Zawierają: a) nazwane problemy, b) określenie celów związanych z problemami, c) opis zadań związanych z celami, d) termin i sposób realizacji
6. OPT - przykład
Problem: Mam poważne trudności w ograniczaniu picia.
● Cel 1: Dowiem się, co to jest utrata kontroli picia:
- Zadanie 1: wezmę udział w edukacji: „Czy potrafię pić kontrolowanie?”
- Zadanie 2: wezmę udział w mityngu AA, zanotuje spostrzeżenia co do utraty kontroli przez alkoholików
● Cel 2: Rozpoznam utratę kontroli nad piciem u siebie.
- Zadanie 1: 10 przykładów, gdy próbowałem kontrolować swoje picie i nie udało mi się.
- Zadanie 2: Podam 5 przykładów,gdy próbowałem nie zaczynać pić i nie udało mi się.
7. Praca nad zmianą środowiska
● Analiza środowiska w którym funkcjonuje osoba uzależniona:
● Okoliczności wspierające abstynencję
● Okoliczności zagrażające abstynencji
● Okoliczności dające równowagę wewnętrzną
● Okoliczności zagrażające równowadze
● Podejmowanie decyzji o zmianach
● Unikanie pewnych okoliczności
● Zastępowanie wyłączonych okoliczności innymi