Dr Mirosław Cejmer
Prawo cywilne z umowami w administracji
Zakres wymagań
* Zakres wymogów przewidzianych dla zaliczenia ćwiczeń do wykładu określany jest przez prowadzącego ćwiczenia;
** Zaliczenie ćwiczeń jest warunkiem dopuszczenia do egzaminu
Podręczniki podstawowe:
A. Bieranowski, P. Bogdalski, M. Goettel, Prawo cywilne. Zarys wykładu, wyd. 2, Oficyna (Wolters Kluwer), Warszawa 2009
Z. Szczurek, Prawo cywilne dla studentów administracji, wyd. 4, Oficyna (Wolters Kluwer), Warszawa 2008
E. Gniewek (red.), Podstawy prawa cywilnego, wyd. 4, C.H. Beck, Warszawa 2010
P. Stec, M. Załucki (red.), Podstawy prawa cywilnego z umowami w administracji, wyd. 4, Difin, Warszawa 2010
J. Mojak, J. Widło, Polskie prawo kontraktowe. Zarys wykładu, Warszawa 2005
podręczniki dodatkowe (uzupełniające):
Część ogólna
Z. Radwański, Prawo cywilne - część ogólna, wyd. 9, Warszawa 2007
A. Doliwa, Prawo cywilne. Część ogólna, wyd. 2, C.H. Beck, Warszawa 2010
A. Brzozowski, W.J. Kocot, E. Skowrońska-Bocian, Prawo cywilne - część ogólna, LexisNexis, Warszawa 2010
A. Doliwa, Prawo cywilne. Część Ogólna, wyd. 2, Warszawa 2010
J. Rajski, W.J. Kocot, K. Zaradkiewicz, Prawo kontraktów handlowych, Warszawa 2007
Zobowiązania
Z. Radwański, A. Olejniczak, Zobowiązania - część ogólna, wyd. 9, C.H. Beck, Warszawa 2010
Z. Radwański, E. Panowicz-Lipska, Zobowiązania - część szczegółowa, wyd. 8, C.H. Beck, Warszawa 2010
A. Doliwa, Prawo cywilne. Część Ogólna, wyd. 2, C.H. Beck, Warszawa 2010
A. Brzozowski, M. Safjan, E. Skowrońska-Bocian, Zobowiązania. Zarys wykładu, wyd. 11, LexisNexis, Warszawa 2009
J. Rajski, W.J. Kocot, K. Zaradkiewicz, Prawo kontraktów handlowych, Warszawa 2007
wykład
Zagadnienia ogólne prawa zobowiązań
Zasady prawa kontraktowego
Zasada swobody umów i jej ograniczenia - art. 3531 KC
• Wyzysk - art. 388 KC
Klauzula rebus sic stantibus - art. 3571 KC
Zasada pacta sunt servanda - art. 353, 354 KC
Rodzaje umów
Umowy jednostronnie lub dwustronnie zobowiązujące
Umowy wzajemne
Umowy nazwane i nienazwane
Umowy zobowiązujące i rozporządzające
• Zagadnienie podwójnego skutku umów zobowiązujących - art. 155 i 157 KC
Umowy kauzalne i abstrakcyjne
• Przyczynowość (kauzalność) umowy przenoszącej własność - art. 156 KC
Umowy konsensualne i realne
Umowy rezultatu i starannego działania
Umowy odpłatne i nieodpłatne
przedmiot i treść kontraktów
Zobowiązanie - art. 353 § 1 KC
Zobowiązania solidarne - art. 366-378 KC
Świadczenie - art. 353 § 2 KC
• Rodzaje świadczeń
- Jednorazowe, okresowe, ciągłe
- Podzielne i niepodzielne - art. 379-383 KC
- Oznaczone co do tożsamości (indywidualnie) i co do gatunku (rodzajowo)
- Zobowiązanie przemienne, upoważnienie przemienne - art. 365 KC
• Świadczenia pieniężne
- Zasada walutowości - art. 358 KC
- Zasada nominalizmu i waloryzacji - art. 3581 KC
- Odsetki - art. 359-360 KC
Odpowiedzialność odszkodowawcza
• Rodzaje i zasady odpowiedzialności - kontraktowa na zasadzie winy
• Szkoda
• Przesłanki i granice odpowiedzialności - art. 361 KC
- Adekwatny związek przyczynowy
- Poniesione straty i utracone korzyści
• Przyczynienie się poszkodowanego - art. 362 KC
• Naprawienie szkody - art. 363 KC
Ochrona wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika - art. 527-534 KC
Dodatkowe postanowienia umów (accidentalia negotii)
Warunek
- Pojęcie - art. 89 KC
- Skutki ziszczenia się warunku - art. 90 KC
- Warunek niemożliwy lub niedozwolony - art. 94 KC
Zadatek - art. 394 KC
Umowne prawo odstąpienia - art. 395 KC
Odstępne - art. 396 KC
Kara umowna - art. 483-485 KC
wykonanie zobowiązań kontraktowych
Podmioty wykonania zobowiązania - art. 356 KC, art. 452 KC
Przedmiot wykonania zobowiązania - art. 357 KC, art. 450-451 KC
Miejsce spełnienia świadczenia - art. 454 KC
Termin spełnienia świadczenia - art. 455-458 KC
• Zastrzeżenie terminu na korzyść dłużnika, na korzyść wierzyciela albo na korzyść obydwu stron
Dowody spełnienia świadczenia - Pokwitowanie - art. 462-466 KC
Wykonanie świadczeń z umów wzajemnych
• Jednoczesność świadczeń; powstrzymanie się ze spełnieniem świadczenia - art. 488 KC
skutki niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań kontraktowych
Przesłanki odpowiedzialności kontraktowej - art. 471 KC
• Zdarzenie (naruszenie umowy) - szkoda - związek przyczynowy - wina
• Wina - niezachowanie należyta staranności - art. 472 w zw. z art. 355 KC
• Umowne ustalenie zakresu odpowiedzialności - art. 473 KC
• Ciężar dowodu - art. 471 w zw. z ar. 6 KC
• Odpowiedzialność za inne osoby - art. 474 KC
Stosowanie reguł ogólnych do przypadków umów wzajemnych - art. 487 KC
Niemożliwość świadczenia
• Niemożliwość uprzednia - art. 387 KC
• Następcza niemożliwość świadczenia nieobjęta odpowiedzialnością dłużnika - art. 475 KC
• Niemożliwość następcza objęta odpowiedzialnością dłużnika - przypadek odpowiedzialności kontraktowej, art. 471 KC
• Niemożliwość świadczenia w umowach wzajemnych
- Zawiniona niemożliwość - art. 493 KC, art. 494 KC
- Niezawiniona niemożliwość - art. 495 KC
- Skutki w zakresie świadczenia drugiej strony
Opóźnienie i zwłoka dłużnika
• Zwłoka - art. 476 KC
• Odpowiedzialność z tytułu zwłoki - art. 477-478 KC
• Wykonanie zastępcze - art. 479-480 KC
• Opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego - art. 481 KC
• Zwłoka w umowach wzajemnych - art. 491, art. 492 i art. 494 KC
- Skutki w zakresie świadczenia drugiej strony
Zwłoka wierzyciela
• Obowiązek współdziałania wierzyciela przy wykonaniu zobowiązania przez dłużnika - art. 354 KC
• Zwłoka wierzyciela - art. 486 KC
Prawo zatrzymania - art. 461 KC, art. 496-497 KC
wygaśnięcie zobowiązań
Wygaśnięcie zobowiązania z zaspokojeniem wierzyciela
• Spełnienie świadczenia przez dłużnika zgodnie z treścią zobowiązania i w sposób określony przepisami prawa (wykonanie umowy) - art. 354 KC
• Spełnienie świadczenia odszkodowawczego zmierzającego do naprawienia szkody wyrządzonej przez dłużnika wierzycielowi wskutek niewykonania pierwotnego zobowiązania kontraktowego - art. 471 i n. KC
• Świadczenie w miejsce wykonania (datio in solutum) - art. 453 KC
• Odnowienie (nowacja) - art. 506-507 KC
• Potrącenie (kompensacja) - art. 498-505 KC
• Złożenie do depozytu sądowego - art. 467-470 KC
Wygaśnięcie zobowiązania bez zaspokojenia wierzyciela
• Niemożliwość świadczenia ze względu na okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi - art. 475 KC i art. 495 KC
• Zwolnienie z długu - art. 508 KC
• Rozwiązanie umowy
• Rozwiązanie umowy na mocy jednostronnego oświadczenia woli
- Ze skutkiem ex nunc - wypowiedzenie (art. 3651 KC)
- Ze skutkiem ex tunc - odstąpienie od umowy (art. 395 KC; art. 491-494 KC)
• Rozwiązanie kontraktu przez sąd z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków - art. 3571 KC
Przyczyny wygaśnięcia zobowiązania nieprzesądzające z góry o zaspokojeniu interesu wierzyciela (możliwe powstanie obowiązku odszkodowawczego z tytułu niewykonania umowy)
• Ziszczenie się przewidzianego w kontrakcie warunku rozwiązującego - art. 89 i n. KC
• Nadejście przewidzianego w kontrakcie terminu zakończenia stosunku zobowiązaniowego (termin obowiązywania umowy) - art. 116 § 2 KC
******
wymagania egzaminacyjne odnoszą się również w ograniczonym zakresie do materiału przerabianego na ćwiczeniach
Zagadnienia Części ogólnej prawa cywilnego
Podmioty stosunków kontraktowych
Osoby fizyczne
• Zdolność prawna a zdolność do czynności prawnych - art. 8-22 KC
Osoby prawne - art. 33 KC; art. 34-43 KC
• Osobowość prawna
• Regulacja osób prawnych
• Rodzaje osób prawnych
Ułomne osoby prawne - art. 331 KC; art. 8 KSH
• Zdolność prawna bez osobowości prawnej
Inne jednostki organizacyjne - spółka cywilna, art. 860 KC, art.863, 864 KC
Przedsiębiorcy
Pojęcie przedsiębiorcy - art. 431 KC
Status prawny przedsiębiorcy
Firma - art. 432-4310 KC
Sposoby zawierania umów
Oferta i jej przyjęcie
- Związanie ofertą - art. 66
- Odwołanie oferty - 662 KC
- Nowa oferta - art. 68 KC
- Odpowiedź na ofertę z zastrzeżeniem zmian lub uzupełnień - art. 681 KC
- Dorozumiane przyjęcie oferty przez przedsiębiorcę- art. 682 KC
- Przyjęcie oferty przez przystąpienie do wykonywania umowy - art. 69 KC
- Chwila i miejsce zawarcia umowy - art. 70 KC
- Wystawienie rzeczy jako oferta sprzedaży - art. 543 KC
Negocjacje
- Zawarcie umowy - art. 72 KC
- Poufność w negocjacjach - art. 721 KC
Aukcja i przetarg
- Ogłoszenie i warunki - art. 701 KC
- Zawarcie umowy na aukcji - art. 702 KC
- Zawarcie umowy w ramach przetargu - art. 703 KC
- Wadium - art. 704 KC
- Unieważnienie - art. 705 KC
Zaproszenie do zawarcia umowy - art. 71 KC
Listy i memoranda intencyjne
Umowa przedwstępna - art. 389-390 KC
Culpa in contrahendo - art. 72 § 2 KC; art. 387 § 2 KC
Forma umów
Forma pisemna, formy szczególne i ich rodzaje - art. 73, 74 KC
Forma zbycia przedsiębiorstwa - art. 751 KC
Pojęcie daty pewnej - art. 81 KC
Przedstawicielstwo - pełnomocnictwo, prokura
Przedstawicielstwo - art. 95-97 KC
Skutki braku umocowania osoby działającej jako organ osoby prawnej - art. 39 KC
Pełnomocnictwo - art. 98 - 109 KC
• Rodzaje - art. 98 KC
• Forma - art. 99 KC
• Odwołanie i wygaśnięcie pełnomocnictwa - art. 101 KC
• Falsus procurator (rzekomy pełnomocnik) - art. 103 - 104 KC
• Zakaz czynności z samym sobą - art. 108 KC
Prokura - art. 1091 - 1099 KC
• Pojęcie
• Zakres umocowania - art. 1091, art. 1093 KC
• Odwołanie i wygaśnięcie prokury - art. 1097 KC
• Rodzaje (jednoosobowa, łączna, oddziałowa) - art. 1094, art. 1095 KC
• Ustanowienie prokurenta - art. 41, art. 208 § 6 i 7, art. 371 § 4 i 5 KSH
2