Wigrańce

Ostatni Jaćwingowie?

Na pewno każdy, kto podróżował po Suwalszczyźnie zwrócił uwagę na to, że nazwy miejsc geograficznych i miejscowości na tym terenie różnią się od nazw występujących w innych częściach Polski. Zrozumiałe wydaje się litewskie pochodzenie części z nich. Wszak to ziemie pograniczne. Niespodzianką są jednak stare nazwy jaćwieskie, które przetrwały mimo fizycznej likwidacji Jaćwingów! Do pochodzących z ich języka zalicza się np. nazwę jeziora Wigry. Według historyków na jego wyspie, tu gdzie obecnie stoi słynny klasztor Kamedułów, jeszcze w XVI w. żyli ostatni z Jaćwingów. Zdołali przetrwać prześladowania i wysiedlenia. Zmuszeni do opuszczenia wigierskiej oazy, przenieśli się najprawdopodobniej w okolice Berżnik. Jedna z tutejszych wsi nosi nazwę Wigrańce. Przypuszcza się, że to ostatni niematerialny ślad istnienia Jaćwingów. Badacze języka pruskiego wykazują w tej okolicy nawet nazwy osobowe, w tym nazwiska pochodzenia jaćwieskiego.

   

PRZEWODNIK - SZWAJCARIA - CMENTARZYSKO JAĆWINGÓW

Szwajcaria znajduje się w około 5 km na północny-wschód od Suwałk. Powstała w około XIX wieku. Mimo że jest to niewielka wieś, warto ją odwiedzić. To własnie tutaj znajduje sie pradawne cmentarzysko jaćwingów. Teren o powierzchni 4,12 ha jest obecnie Rezerwatem Archeologicznym. Powstanie tego zabytku jest datowane na II-V wieku n.e. W okolicy możemy znaleźć również inne dawne cmentarzyska jaćwingów (Osiki, Prudziszki, Żywa Woda, Balwinowo). Jaćwingowie zamieszkiwali pobliskie tereny. Zajmowali się uprawą roli, hodowlą zwierząt, złotnictwem, metalurgią żelaza i tkactwem. Jednym z miejsc w którym byli chowani członkowie tego plemienia była Szwajcaria.

Badania archeologiczne tego miejsca przeprowadziła międzynarodowa grupa(ekspedycja jaćwieska) pod kierownictwem dr Jerzego Antoniewicza. Miało to miejsce w latach 1955-1966. Odkryto wtedy szereg przedmiotów z dawnej epoki, m.in.: ostrogi, wędzidła, fragmenty oszczepów, sierpy, radlice, miecze, pasy ze złoceniami, pierścienie, bransolety, kolie, naszyjniki i wiele innych. Tego typu znaleziska niewątpliwie świadczyły o wysokim stopniu rozwoju tego plemienia. Nie ustępowali oni poziomem innym cywilizacjom europejskim. Liczne ozdoby potwierdzają również tezę iż było to plemię bogate. Fakt ten jest związany z położeniem szlaku bursztynowego na ich terenie. "Groby" dzielą się na szkieletowe i ciałopalne.

Do cmentarzyska możemy dotrzeć skręcając około 350 metrów za wsią Szwajcaria na zachód. Na terenie znajdują się liczne kurchany w postaci okrągłych kamienno-ziemnych usypisk o średnicy 6-21 metrów. W celu ich znalezienia będziemy się musieli trochę wysilić z uwagi że zostały prawie zupełnie zarośnięte przez rośliny.

---