Osada jaćwiesko - pruska

JAĆWINGOWIE

    Inaczej nazywani także Jaćwięgami, to zaliczany do plemion pruskich wymarły lud bałtyjski, który zamieszkiwał tak zwaną Jaćwież (Sudowię), czyli obszar położony między Biebrzą na południu, Niemnem na wschodzie i północy, od zachodu ograniczony Wielkimi Jeziorami Mazurskimi. Przybyli tam w ok. VI wieku p.n.e. wraz z innymi plemionami znad Dniepru, Prypeci i Protawy. Sami o sobie mówili Sudowie. Litwini znali ich jako Dajnawowie, a Rusini jako Jatwiagi.

    Wiara jaćwieska była typowo politeistyczna. Czczono ciała niebieskie: słońce i księżyc oraz żywioły: ogień, ziemię, wodę i powietrze. Wierzono również w demony i bóstwa, a także wierzono w życie pozagrobowe, dlatego też wyposażano zmarłych w przedmioty codziennego użytku. Jaćwingowie nie budowali światyń, gromadzili się przy świętych drzewach i składali ofiary ze zwierząt a czasem nawet i z ludzi. Węże i kozły uważano za zwierzęta święte. Czynności kultowe w obrzędach religijnych Jaćwingów spełniał Wajdelota - niższy kapłan, często także śpiewak wędrowny, guślarz, wróżbita. Wajdelota występował także w kulturze Prusów, a w pogańskiej Litwie pełnił funkcję wieszcza.

     W początkach II wieku nastąpił złoty wiek kultury Prusów i Jaćwingów. Zaczęto masowo wytapiać żelazo z rud darniowych, używano broni i narzędzi żelaznych, zaczął funkcjonować tak zwany bursztynowy szlak łączący Imperium Rzymskie z Sambią, Mazurami i Litwą. To wszystko miało znaczny wpływ na rozwój Jaćwieży. Rozwinęło się rolnictwo, hodowano owce, świnie, tarpany, uprawiano pszenicę, jęczmień, proso, żyto i groch. Rozwinęło się rękodzieło, tkactwo i przerób owczej wełny. Wyodrębniły się bogate rody, o czym świadczą znalezione w Szwajcarii (miejscowość pod Suwałkami) kurhany z ozdobami i bronią inkrustowaną srebrem. Jaćwieskie kobiety zajmowały się wyrobem garnków i naczyń glinianych, które były pierwszymi narzędziami domowego użytku. Mężczyźni własnoręcznie wyrabiali broń, którą wykorzystywali do polowań i walk.

     Jaćwingowie byli plemieniem walczącym, w X-XIII wikeu prowadzili liczne najazdy łupieżcze na tereny księstw ruskich i polskich. Na pewno wszyscy słyszeliśmy o Skomandzie (Kumat, Komat) - najsłynniejszym ze wszystkich jaćwieskich wodzów. Pełnił on także funkcję najwyższego kapłana Jaćwieży, posiadał więc największą władzę ze wszystkich kunigasów (książąt). Ponieważ był przebiegłym politykiem udało mu się zdobyć dowództwo nad wielką wyprawą wojenną na Polskę, która w roku 1264 zakończyła się niepowodzeniem, a sam Skomand zginął w walce. W rozwidleniu rzek Nurec i Branka, gdzie rozegrała się jego ostatnia bitwa, stoi do dziś kopiec zwany "mogiła Kumata". Jego jedyny potomek Skirmunt, po śmierci ojca wychowywany był na dworze księcia Leszka. Gdy dorósł, powrócił do Jaćwieży, gdzie został wybrany na wodza wyprawy przeciwko Krzyżakom.

     W drugiej połowie XIII wieku Jaćwingowie ulegli połączonym siłom Rusi, Polski i Zakonu Krzyżackiego. Pod naporem Krzyżaków państwo plemienne upadło, a jego tereny zostały podzielone pomiędzy Zakon, Polskę i Litwę. Było to w 1283 roku i wówczas ostatni jaćwiescy możnowładcy zostali zabici lub przyjęli chrześcijaństwo. Prawdopodobnie ten rok był tym, w którym państwo jaćwieskie przestało istnieć.

     Z powodu tak interesującej historii Jaćwingów, którzy żyli również na terenach dzisiejszego Puńska powstaje osada jaćwiesko - pruska we wsi Oszkinie (ok. 5 km od Puńska). Pomysłodawcą i wykonawcą jest pan Piotr Łukaszewicz, który na swojej własnej działce próbuje odtworzyć typową osadę Jaćwingów. Pan Piotr planuje wybudowanie zamku z czterema basztami i fosą oraz murami obronnymi. W ten sposób chce on ocalić pamięć o Jaćwingach i głosić legendy o nich.

      Teren na którym znajduje się osada ogrodzony jest drewnianymi palami, a przed ogrodzeniem rzędem stoją  kamienie - świadkowie zdarzeń sprzed wieków... Wybudowano część zamku z fosą oraz wyznaczono miejsca dawnych obrzędów pogańskich - ołtarzyki, na których płonął wieczny ogień, którego strzegły wajdelotki. Specjalnie dla turystów buduje się drewnianą osadę na kopcu (pilikalnis). Ponadto pan Piotr planuje hodować konie, na których będą mogli pojeździć wszyscy chętni, nietylko jaćwiescy rycerze.

Obiekt jest dostępny przez cały rok z uprzednim kontaktem telefonicznym z P. Piotrem Łukaszewiczem 
    

  

---