Władysław Grabski-związany z ND, przeprowadził reformę walutową.
Eugeniusz Kwiatkowski- współtwórca koncepcji budowy COP, realizator rozbudowy portu w Gdyni oraz floty handl.
Benito Mussolini- twórca i przywódca faszyzmu, współpraca z A. Hitlerem.
Franklin ROOSEVELT- ameryk. Prezydent. twórca programu reform ekon. i społ. zw. Nowy Ład; w okresie II wojny świat. rzecznik współpracy aliantów, uczestnik konferencji międzynar.
Józef Beck- polityk, pułkownik w legionach pl, zakładał oparcie pol. polityki zagr. na równowadze między Niemcami a ZSRR; 1939 odrzucił niem. roszczenia do Gdańska i Pomorza; zawarł sojusz obronny z W. Brytanią i Francją.
Ignacy mościcki- prezydent rp, realizował linię polit. J. Piłsudskiego; twórca i przywódca tzw. grupy zamkowej (liberalnego skrzydła obozu sanacyjnego).
Gabriel Narutowicz- pierwszy prezydent RP.
Stasiek Wojciechowski- prezydent rp, współtwórca PPS.
Hitler- przywódca niem. Faszyzmu, na czele NSDAP, napaścią na Polskę 1 IX 1939 rozpoczął II wojnę świat.; odpowiedzialny za zbrodnie ludobójstwa.
Mieczysław Mołotow- działacz komunist. i państw, komisje spraw zagranicznych związku radzieckiego.
Joahim von RIBBENTROP- jeden z gł. przywódców hitl. Niemiec, spraw zagr., współtwórca sojuszu z ZSRR (pakt R.-Mołotow).
Piłsudski- działacz niepodległościowy, polityk, marszałek Polski, inicjator utworzenia Legionów Pol., komendant I Brygady, ograniczył uprawnienia sejmu na rzecz władzy wykonawczej; występował przeciw opozycji (m.in. proces brzeski); w polityce zagr. realizował koncepcję równowagi między ZSRR a Niemcami.
Nazizm- narodowy socjalizm, hitleryzm, był zlepkiem koncepcji elitarystycznych i rasistowskich (zwł. antysemickich) usiłujących uzasadnić prawa Niemiec do podbijania innych narodów, przeciwstawiał kult wodza; jako ruch społ. kierowany przez A. Hitlera doprowadził do ustanowienia 1933 w Niemczech rządów totalitarnych, opartych na monopolistycznej pozycji NSDAP; odrzucał chrześcijaństwo; terror wobec przeciwników łączył z demagogiczną propagandą stosowaną na masową skalę.
Totalitaryzm- system rządów dążący do całkowitego podporządkowania społeczeństwa państwu za pomocą monopolu informacyjnego i propagandy.
Sanacja- nazwa obozu piłsudczykowskiego; powstała w związku z hasłem „sanacji moralnej” życia publ.
Faszyzm-totalitarna forma rządów wprowadzona 1922 we Włoszech przez B. Mussoliniego; dyktatura i kult wodza (duce) i podporządkowanej mu elity władzy; likwidacja parlamentu, instytucji samorządowych i wszystkich — poza faszyst. — partii.
Komunizm- międzynar. ruch komunist. zapoczątkowany w poł. XIX w. (Związek Komunistów), grupował nar. partie komunist. (sekcje), wyznające zasady leninizmu i ściśle podporządkowane Kom. Wykonawczemu w Moskwie, a faktycznie — kierownictwu partii bolszewickiej i państwa sow.; gł. przywódcy: W. Lenin i J. Stalin.
BBWR- Bezpartyjny Blok Wspierania Reform
COP- Centralny Okręg Przemysłow
NSDAP- Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników.
SP- Stronnictwo Pracy
OZON- Obóz Zjednoczenia Narodowego
Łagier- rosyjski obóz jeniecki na syberji
Antysemityzm- postawa niechęci, wrogości wobec Żydów i osób pochodzenia żyd.
Przyczyny i przejawy wielkiego kryzysu gosp: *bankructwo wielu firm *bezrobocie *krach na giełdzie wolstrit *interwencjonizm.
Cechy charakt ustrojów totalitarnych: *zbrojenie, obozy, wzmożona ochrona państwa.
Mniejszości nar: *ukraińcy 16% *Żydzi 10% *Niemcy 2% *Białorusini 6 *rosjanie1 *litwini1 *polacy64.
Wyznania- *rzymsko-katolickie62,5% *grecki-kat11,8 *prawosławne11 *ewangelickie3,6 *judaizm10,8.
Nowy Ład- program reform ekon. i społ., realizowany w USA od 1933 przez administrację prez. F.D. Roosevelta; jego celem było uzdrowienie gospodarki amer. po wielkim świat. kryzysie gosp. spowodował wzrost roli państwa w gospodarce, jej ożywienie i zmniejszenie bezrobocia.
Najważniejsze osiągnięcia: gdynia(port), COP, konkurs szopenowski.