CW.KRWIONOSNY
KREW-mieszanina płynnego osocza(50-60%)oraz elementów morfotycznych(40-50%,krwinki czerwone,białe, płytki krwi)
Funkcje:
1)przenoszenie tlenu niezbędnego do życia każdej komórki organizmu z płuc do tkanek i narządów(erytrocyty)
2)przenoszenie CO2 powstałego jako produkt uboczny przemiany materii z tkanek i narządów do płuc, w których zostaje wydalony z organizmu wraz z wydychanym powietrzem (erytrocyty)
3)transportuje wchłonięte z tkanek produkty przemiany materii do nerek, skąd następuje wydalanie z moczem 4)przenoszenie substancji odżywczych, mikroelementów, witamin wchłoniętych w jelicie do wszystkich tkanek i narządów(role tę pełnią białka osocza)
5)transportuje hormony syntezowane w organizmie 6)wyrównuje różnicę temperatur
g)wyrównuje ciśnienie osmotyczne krwi
h)wyrównuje stężenie jonów we wszystkich tkankach
7)tworzy zaporę przed inwazją drobnoustrojów, które są pożerane przez limfocyty
8)eliminacja za pomocą przeciwciał substancji obcych - toksyny9)hamowanie krwawienia do którego dochodzi np. po zranieniach (udział płytek krwi i osoczowych białek krzepnięcia.
Powstawanie-tworzą się sposób nieprzerwany.Każdego dnia powstaje miliony krwinek czerwonych, białych i płytek krwi.Proces ten nazywamy
hemopoezą-ma on miejsce głównie w szpiku kostnym, począwszy od komórek macierzystych z których wywodzą się różne komórki krwi. Krew ma odczyn pH 7,4. zmiana tego odczynu prowadzi do zaburzeń wielu procesów fizjologicznych.Większość procesów przemiany materii ma tendencje do zakwaszania ustroju. Nad stabilizacją pH krwi czuwa wiele mechanizmów np.
PŁUCA wydalają nadmiar kwasu węglowego w postaci CO2
NERKI wydalają nadmiar kwasu w postaci soli kwaśnych a nadmiar zasad w postaci węglanów, głównie sodowego.Nad stałością pH krwi czuwają także układy buforowe krwi (kwas węglowy, fosforany, białka krwi, hemoglobina)
BARWA pochodzi od erytrocytów czyli tzw. czerwonych ciałek krwi, zawierających barwnik - hemoglobinę, substancja łączy się z tlenem w płucach (krew utlenowana - jasnoczerwona) a oddaje tlen po wszystkich tkankach i narządach (krew bez tlenu - ciemoczerwona). Po odłączeniu tlenu hemoglobina odtlenowana.
HEMATOKRYT-stosunek osocza do elementów morfotycznych krwi.Prawidłowy-45%W niedokrwistości 15%
GRUPY KRWI-A - 40% ludności - substancja A , B - 12% AB - 8% 0 - 40% - brak substancji A i B na krwinkach. Rh - antygen D - dana osobę określa się jako Rh+ , Rh - D nie występuje - Rh -, krew grupy A można przetaczać biorcy A i AB krew grupy B można przetaczać biorcy B i AB krew grupy AB można przetaczać biorcy tylko AB. Rh - nie można przetaczać osobie z Rh+ - najlepsza do transfuzji jest 0 Rh-
OSOCZE-zasadniczy, płynny składnik krwi, w którym są zawarte składniki morfotyczne - ok. 55% objętości. Uzyskuje się je przez wirowanie próbki krwi.W uproszczeniu można przyjąć, że osocze krwi pozbawione fibrynogenu i czynników krzepnięcia jest surowicą krwi.Osocze jest płynem słomkowej barwy, składającym się przede wszystkim z wody, elektrolitów, białka, składników odżywczych, ale również z produktów przemiany materii.Osocze mające zdolność krzepnięcia odgrywa podstawową rolę w homeostazie.
Skład osocza:92% H2O 7% - związki organiczne - białka 1% związki nieorganiczne, elektrolity.
Skład związków osocza: białka: albuminy(2,6%)-produkowane w wątrobie, zapobiegają ucieczce płynu z łożyska naczyniowego (powstają obrzęki) globuliny - 4% - przeciwciała produkowane przez komórki plazmatyczne fibrynogen, protrombina - 0,4% -białka krzepnięcia krwi kwasy tłuszczowe,glukoza, cholesterol. Trój glicerydy, witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (A, D, E, K), dwutlenek węgla, produkty metabolizmu białek (mocznik, aminokwasy), produkty metabolizmu hemu (bilirubina),sole mineralne ( Cl- K+, Na+)
SUROWICA to płynna frakcja krwi pozbawiona krwinek, płytek krwi oraz fibrynogenu, pozostająca po oddzieleniu się skrzepu. W przeciwieństwie do osocza nie krzepnie. Stosowana jest do uodparniania biernego przeciw chorobom zakaźnym lub w przypadku niedoboru przeciwciał.Skład: 91% woda,7% białka - albuminy, globuliny,2% elektrolity
TROMBOCYTY-kuleczki tłuszczów, lipidów lub cząsteczki barwnika, poruszające się biernie wraz z krążącą krwią, uczestniczą w procesie krzepnięcia krwi zapobiegając krwotokom są odpowiedzialne za prawidłowe krzepnięcie krwi.Liczba:150-400 tys/1mm3,mniejsze od erytrocytów komórki pozbawione jądra komórkowego, przylegające w miejscu uszkodzenia do ściany naczynia krwionośnego.Dzięki nagromadzeniu płytek dochodzi do tymczasowego naprawienia ściany naczynia przez tzw. czop płytkowy co skutkuje zatrzymaniem krwawienia z uszkodzonego naczynia.
Krzepnięcie krwi Po 4 minutach - krzepnięcie, po 5-6 minutach skrzep, który przybiera kształt naczynia w którym odbywa się krzepnięcie.Polega na przemianie rozpuszczonego we krwi fibrynogenu w postać nierozpuszczalną-fibrynę. Proces niepożądany wewnątrz naczyń (zakrzep tętnicy - zawał), nad tym czuwa układ fibrynolityczny: substancją przeciwkrzepliwą w organizmie jest heparyna - wydzielana przez komórki tuczne w ścianach naczyń krwionośnych.
ETAPY KRZEPNIECIA KRWI:
I-przerwanie naczynia - powstaje aktywator protrombiny
II - aktywator protrombiny katalizuje przemiany protrombiny w trombinę
III-trombina działa jako enzym zmieniając fibrynogen na fibrynę
W procesie krzepnięcia niezbędne są jony wapnia.
hemofilia - wrodzona choroba na którą chorują niemal wyłącznie mężczyźni (kobiety przenoszą).
ERYTROCYTY-transportują O2 i CO2 pochodzącego z metabolizmu komórek, w odwrotnym kierunku.Okrągły, dwuwklęsły w środku.Taka budowa-zwiększenie powierzchni a także łatwe odkształcenie się przy przechodzeniu przez naczynia włosowate.Wytwarzane są w szpiku kostnym czerwonym-przed wydostaniem się ze szpiku tracą jądro komórkowe (nie rozmnażają się w układzie komórkowym)Liczba:5,4 mln u mężczyzn, 4,8 mln u kobiet.
Żywotność krwinek to około 120 dni. Po tym czasie następuje niszczenie w śledzionie-rozerwanie pierścienia hemowego-przechodzi w bilirubinę pośrednią(nierozpuszczalną),przechodzi do wątroby, gdzie łączy się z kwasem glukuronowym (nadaje właściwości rozpuszczające) bilirubinę bezpośrednią-następnie zostaje wydalona.
Zawartość bilirubiny w organizmie-1,5mg w 100ml krwi-odkłada się w tkankach i skórze-żółtaczka.
Hemoglobina-białko,wiąże się z tlenem za pomocą 2 jonów żelaza tworząc oksyhemoglobinę
LEUKOCYTY- mają zdolności żerne i poruszania się.Odpornościowe-czuwają nad bezpieczeństwem organizmu, Tworzą niejednorodną grupę komórek(granulocyty,limfocyty),Najwięcej jest granulocytów obojętnochłonnych-mają właściwości pochłaniające drobnoustrojów (fagocytoza)Limfocyty(25 - 40%)-niszczą drobnoustroje, produkowane w grasicy i węzłach chłonnych, śledzionie i szpiku, wytwarzają przeciwciała - cząsteczki białkowe wiążące się z drobnoustrojami.Monocyty-4-8% wszystkich krwinek białych i spełniają podobną funkcję jak granulocyty obojętnochłonne: fagocytują i unieszkodliwiają organizmy chorobotwórcze.Granulocyty kwasochłonne-eozyno file 2-4%-niszczą drobnoustroje oraz biorą udział w hamowaniu reakcji uczuleniowych.Granulocyty zasadochłonne 1 % bazofile: biorą udział w obronie , w wyniku uszkodzenia uwalniają histaminę powodującą uczuleniową reakcję.
BIAŁACZKA-choroba nowotworowa.Nazwa tej choroby wiąże się z często występującym objawem - zwiększoną liczba białych krwinek - zdeformowanych.
MECHANIZMY OBRONNE KRWI,
Reakcja immunologiczna - proces reakcji na drobnoustroje niebezpieczne dla życia. Istota tych reakcji polega na wytworzeniu substancji, które reagują z drobnoustrojami tak aby go unieszkodliwić i wydalić.Czynnik wywołujący reakcję immunologiczną nazywamy antygenem (obce białka) lub białka połączone z lipidami lub węglowodorami - powoduje powstawanie swoistego antyciała
Mechanizm powstawania antyciała Limfocyt stykający się z antygenem warunkuje szybkie rozmnażanie limfocytów - powstają komórki plazmatyczne, które wywarzają antyciała (swoista globulina) który nastawiony jest na zniszczenie antygenu.
reakcja antygen - przeciwciało może wywołać uczulenie (alergia), w takim wypadku następuje uszkodzenie komórki przeciwciała (wydziela się histamina, serotonina) co powoduje odczyn alergiczny.
NACZYNIA KRĄŻENIA MAŁEGO Z prawej komory serca wychodzi pień płucny, który dzieli się na 2 tętnice płucne (prawa i lewa), okalające coraz drobniejszymi tętniczkami płaty i pęcherzyki płucne. Z wnęki każdego płuca wychodzą 2 żyły płucne, które po krótkim przebiegu uchodzą do lewego przedsionka.Tętnicami płucnymi płynie krew odtleniona (żylna), żyłami natleniona (tętnicza)Układ krążenia można przyrównać do 2 pomp (prawa i lewa cześć serca) oraz układu rur - naczyń (naczynia płucne i krążenia wielkiego.Ruch krwi w jedna stronę w tętnicach ku obwodowi, w żyłach ku sercu, Jednokierunkowość - uwarunkowania obecnością zastawek (krew nie może się cofać)
CZYNNOŚCI SERCA
A)skurcz przedsionków, komór (faza napinania mięśnia sercowego do momentu aż ciśnienie w komorze przewyższy ciśnienie w tętnicy (zastawki 2 i 3 dzielna zamknięte)
B)rozkurcz
C)pauza następuje po rozkurczu - krew z żył wpływa do przedsionków i dalej z przedsionków spływa do komór.
stłumienie bezwzględne odpowiada części serca przylegającej bezpośrednio do przedniej ściany klatki piersiowej granica górna - górny brzeg 4 zebra granica lewa - 1,5 palca domostkowego od lewej linii środkowo obojczykowej granica prawa - lewy brzeg mostka/linia mostkowa lewa granica dolna - przechodzi w bezwzględne stłumienie wątroby
stłumienie względne wyznaczane jest przez rzut brzegów serca na przednia ścianę klatki piersiowej górna - górny brzeg 3 zebra lewa 1-3 cm na zewnątrz od lewej granicy stłumienia bezwzględnego prawa - prawy brzeg mostka/linia mostka prawa dolna - przechodzi przez bezwzględne stłumienie wątroby
uderzenie koniuszkowe-powstaje w wyniku skurczu serca (następuje ruch serca wokół osi pionowej w kierunku prawym oraz lekko w dół (wyparcie krwi do tętnic) wyczuwane w V lewym miedzyżebrzu. TONY SERCA są to dźwięki powstające przy jego prawidłowej czynności - dzieli się je na:
TON 1 SKURCZOWY (głuchy i niski) - 3 czynniki: drganie zastawie i strun ścięgnistych w chwili zamykania, drgania całego mm sercowego, drgania aorty i pnia płucnego w momencie wyrzutu krwi z komór
TON 2 ROZKURCZOWY (krótszy i wyższy) powstaje w wyniku drgań płatków półksiężycowatych oraz ścian aorty i pnia płucnego
TON 3 KOMOROWY, rzadko słyszalny występuje po tonie drugim najczęściej słyszalny u osób młodych po wysiłkach fizycznych itp. Wywołany burzliwym przepływem krwi z przedsionków do komór w fazie rozkurczu izotonicznego serca (w fazie szybkiego wypełniania komór krwią
TON 4 (PRZEDSIONKOWY) - przedskurczowy napływ krwi żylnej. Ze względu na małą dynamikę zjawisko stwierdzamy metodami aparaturowymi.
OSŁUCHWIANIE SERCA-warunkiem rozpoznawania pracy serca jest znajomość rzutów zastawek serca na przednią ścianę klatki piersiowej:1 rzut zastawki dwudzielnej - 3 lewe międzyżebrze przy mostki 2 rzut zastawki trójdzielnej - przyczep 5 prawego zebra do mostka 3 rzut zastawek aorty - środek mostka na wysokości 4 zebra 4 rzut zastawek tętnicy płucnej - 3 lewe zebro przy mostku.
MIEJSCA OSŁUCHIWANIA 1 zastawka dwudzielna - koniuszek 2 zastawka 3dzielna - przyczep 6 lewego zebra do mostka 3 zastawka aorty - 2 prawe międzyżebrze przy mostki 4 zastawka aorty - 2 lewe międzyżebrze przy mostku
SZMERY powstają przy nieprawidłowym domykaniu zastawek. Tony jak i szmery najdokładniej można wykryć na zapisie fonokardiograficznym.
POJĘCIA HEMODYNAMICZNE
Objętość wyrzutowa - ilość krwi wyrzucana przez każdą komorę w czasie 1 skurczu (70-80 ml) Pojemność minutowa - ilość krwi przepompowywana przez każda komorę w czasie 1 minuty - 5-6 litra Pojemność objętość minutowa = objętość wyrzutowa x częstość skurczów na minutę.Objętość minutowa w spoczynku wynosi 5-6 l/min, przy wysiłku dochodzi do 20-22l
Powrót żylny: ilość krwi powracająca do prawego przedsionka w czasie 1 minuty = pojemność minutowa serca
Normokardia prawidłowa częstość pracy serca zależna od pracy fizjologicznego rozrusznika serca jakim jest węzeł zatokowo przedsionkowy
Bradykardia-rytm serca poniżej 60 uderzeń na minutę może być fizjologiczna u sportowca.
Tachykardia częstoskurcz-częstość powyżej 80Wskaźnik sercowy-pojemność minutowa wyrażona na 1 m2 powierzchni ciała Pojemność całkowita komór (u osoby dorosłej, przeciętnie sprawnej fizycznie ) to 130 - 160 ml. Jest to pojemność późnokurczowa. Późny rozkurcz komór to faza przypadająca na koniec skurczów przedsionków.
Objętość zalęgająca - ilość krwi pozostająca w komorach po skurczu - ok. 50-60 ml.
TĘTNO-chwilowe miejscowe odkształcenie sprężystej ściany naczyniowej spowodowane lokalnym wzrostem ciśnienia krwi.
Mechanizm powstawania antyciała
Limfocyt stykający się z antygenem warunkuje szybkie rozmnażanie limfocytów - powstają komórki plazmatyczne, które wywarzają antyciała (swoista globulina) który nastawiony jest na zniszczenie antygenu.
reakcja antygen - przeciwciało może wywołać uczulenie (alergia), w takim wypadku następuje uszkodzenie komórki przeciwciała (wydziela się histamina, serotonina) co powoduje odczyn alergiczny.
NACZYNIA KRĄŻENIA MAŁEGO Z prawej komory serca wychodzi pień płucny, który dzieli się na 2 tętnice płucne (prawa i lewa), okalające coraz drobniejszymi tętniczkami płaty i pęcherzyki płucne. Z wnęki każdego płuca wychodzą 2 żyły płucne, które po krótkim przebiegu uchodzą do lewego przedsionka.
Tętnicami płucnymi płynie krew odtleniona (żylna), żyłami natleniona (tętnicza)Układ krążenia można przyrównać do 2 pomp (prawa i lewa cześć serca) oraz układu rur - naczyń (naczynia płucne i krążenia wielkiego.Ruch krwi w jedna stronę w tętnicach ku obwodowi, w żyłach ku sercu, Jednokierunkowość - uwarunkowania obecnością zastawek (krew nie może się cofać)