Pytania do tekstu Wykorzystanie wiedzy w społeczeństwie:
1. Jaki jest „problem ekonomiczny” społeczeństwa wg ekonomii neoklasycznej (s. 89)?
Źródłem „problemu ekonomicznego” społeczeństwa wg ekonomii neoklasycznej, są założenia wykorzystywane do modelowania procesów gospodarczych. Jedno z nich zakłada pełną wiedzę na temat dostępnych środków. Jednak w przypadku całego społeczeństwa doskonała wiedza nie jest dana pojedynczemu umysłowi, wiedza ta nigdy nie występuje w postaci skoncentrowanej, lecz jest rozproszona pomiędzy poszczególne jednostki, a niejednokrotnie może okazać się sprzeczna. Problem ekonomiczny społeczeństwa dotyczy głównie szybkiej adaptacji do zmian zachodzących w konkretnych okolicznościach czasu i miejsca.
2. Jak ocenia takie ujęcie „problemu ekonomicznego” Hayek (s. 89-90)?
Według Hayeka ekonomiczny problem społeczeństwa dotyczy zapewnienia najlepszego wykorzystania zasobów znanych każdemu z pośród członków społeczeństwa w jemu tylko znanych celach, co oznacza, że jest to problem wykorzystania wiedzy. Według Hayeka zastosowanie metod matematycznych w teorii ekonomicznej, problem ten jeszcze bardziej pogłębiły.
3. Co wg niego jest rzeczywistym problemem ekonomicznym społeczeństwa (s. 90)?
Według Hayeka wiele ówczesnych dyskusji na temat teorii ekonomicznej jak też polityki gospodarczej ma wspólne źródło w błędnym spojrzeniu na naturę ekonomicznego problemu społeczeństwa. Nawyki myślowe, wykształcone w czasie zajmowania się zjawiskami natury, a następnie przeniesione na zjawiska społeczne, spowodowały to nieporozumienie. A rzeczywistym problemem jest wykorzystanie wiedzy, która w całej swej pełni nikomu nie jest dana. Głównym problemem polityki gospodarczej według niego jest to, jaki jest najlepszy sposób wykorzystania wiedzy rozproszonej początkowo pomiędzy wszystkich członków społeczeństwa.
4. Jakie są charakterystyczne cechy wiedzy faktycznie danej podmiotom gospodarczym (s. 90, 92-3, 95-6)?
Cechy wiedzy:
Niema
Cicha
Nie do przekazania
Nie dla wszystkich
Nie możliwa do zebrania
Wiedza jest w formie rozproszonych okruchów, niepełna i często sprzeczna
Typy wiedzy:
Wiedza naukowa
Wiedza o konkretnych okolicznościach danego czasu i miejsca
5. Jakie wnioski dla optymalnego porządku społecznego (system zdecentralizowany czy centralne planowanie) wynikają według Hayeka z założenia, iż podmioty gospodarcze nie dysponują pełną i doskonałą wiedzą?
Według Hayeka w zdecentralizowanym kapitalizmie jesteśmy w stanie wykorzystać więcej rozproszonej wiedzy. Centralnie planowany socjalizm natomiast jest mniej efektywnym systemem pod względem agregowania rozproszonej wiedzy, wykorzystuje on jej mniej a zwłaszcza „wiedzy o konkretnych okolicznościach danego czasu i miejsca”. Zdaniem Hayeka możliwym byłoby sporządzenie długookresowego planu dla całej aktywności ekonomicznej (jak to próbowano zrobić w socjalizmie), gdyby możliwym było ścisłe trzymanie się go, nie byłyby konieczne żadne dalsze decyzje, ponieważ problemy ekonomiczne pojawiają się zawsze w konsekwencji zmian. Jednak stały przepływ dóbr i usług jest podtrzymywany ciągłymi korektami, w związku z okolicznościami, które pojawiają się chwilę wcześniej.
6. Jaką rolę w gospodarce kapitalistycznej spełnia system cen?
W systemie, w którym wiedza o istotnych faktach jest rozproszona pomiędzy wielu ludzi, ceny mogą koordynować odrębne działania różnych ludzi. System cen jest mechanizmem przekazywania informacji (jednak funkcję tę spełnia mniej doskonale, jeśli ceny są usztywnione). Hayek określa go jako „system telekomunikacji” umożliwiający poszczególnym producentom śledzenie ruchu nielicznych tylko informacji.
7. Jakie charakterystyczne cechy systemu cen wymienia Hayek?
jest on oszczędny (oszczędność wykorzystania wiedzy, na której się on opiera, czyli niewielka ilość wiedzy, jaką muszą posiadać poszczególni jego uczestnicy, by byli w stanie podejmować właściwe działania)
nie jest wynikiem ludzkiego projektu, ale ludzkiego działania (Jego nieszczęście jest podwójne: po pierwsze - nie jest on wynikiem ludzkiego projektu, a po drugie - kierujący nim ludzie zwykle nie wiedzą, dlaczego robią to, co robią )
ceny są nośnikiem wiedzy
PS.(starałam się jak mogłam ale więcej cech nie znalazłam siory)
Hayek „Znaczenie konkurencji”
Jakie jest stanowisko Hayeka w stosunku do konkurencji doskonałej?
Hayek uważał, że to co ekonomiści uznają za teorię konkurencji doskonałej ma bardzo mało z tego co kryje się pod pojęciem „konkurencji”. Konkurencja doskonała oznacza brak jakichkolwiek działań o charakterze konkurencyjnym. Teoria ta zajmuje się, prawie całkowicie,stanem „równowagi konkurencyjnej”, a nie - jak powinna - istota procesu dochodzenia do niej. Konkurencja jest pewnym dynamicznym procesem, którego istotne
cechy charakterystyczne są wykluczane przez założenia analizy statycznej.
Jakie znaczenie pojęcia „konkurencja” jest preferowane przez Hayeka?
Współczesna teoria konkurencji doskonałej zajmuje się stanem równowagi, a nie procesem dochodzenia do niej. Jest procesem dynamicznym, sprzecznym z założeniami analizy statycznej. Konkurencja jest ważniejsza tam, gdzie nie ma rynku doskonałego, tam gdzie natura towarów lub usług trwale uniemożliwia powstanie doskonałego rynku w sensie teoretycznym.
Czym jest wg Hayeka konkurencja?
Dla Hayeka konkurencja jest procesem kształtowania opinii, ponieważ rozprzestrzenianie informacji prowadzi do spójności i jedności systemu gospodarczego tj. do powstania rynku. Jest to proces związany ze stałymi zmianami danych.
Konkurencja doskonała oznacza brak jakichkolwiek działań o charakterze konkurencyjnym. Jest to działanie zmierzające do uzyskania tego, co równocześnie mogą uzyskać inni. Konkurencja może być silna choćby dlatego, że usługi oferowane przez różne osoby/firmy nigdy nie są identyczne. Kształtuje ona opinie na temat tego co jest najlepsze i najtańsze. Dzięki wiedzy, której nie posiadają inni lub umiejętnościom można, zmniejszając koszty produkcji, a tym samym ceny - dajemy ludziom niższe ceny i oszczędności, które tylko dzięki konkurencji zrealizujemy
Jakie są zalety konkurencji inne, niż te wynikające z modelu doskonałej konkurencji?
Funkcja konkurencji informuje nas i uczy nas kto produkuje najlepszy produkt i kto oferuje najlepsze usługi - produkty i usługi oferowane przez różne osoby czy firmy nigdy nie są identyczne i dlatego możemy tak skutecznie zaspokoić nasze potrzeby.
Jaki jest stosunek Hayeka do rynków niedoskonale konkurencyjnych, a jaki do monopoli?
Konkurencja jest tym ważniejsza, im bardziej złożone czy „niedoskonałe” są obiektywne warunki, w których ma ona działać. Według Hayeka, konkurencja jest najważniejsza tam gdzie nie ma rynku doskonałego. Dzieje się tak, ponieważ trwała natura towarów lub usług trwale uniemożliwia jego powstanie w sensie teoretycznym.
Niedoskonałości konkurencji są słabym argumentem przeciw niej.
Monopol otwarty na przewagę wydajności wyrządza małe szkody dopóki jest pewne, że zniknie on z chwilą pojawienia się bardziej wydajnego zaspokojenia potrzeb konsumentów.