Psychologia społeczna - ćwiczenia zjazd III
ROZDZIAŁ IX
„Procesy grupowe”
W procesach grupowy należałoby wyjść od zrozumienia pojęcia GRUPY w ogólnym znaczeniu (zbiór dwóch lub więcej osób którym zachodzą bądź nie zachodzą interakcje). W GRUPIE NIESPOŁECZNIEJ w której nie dochodzi do współdziałania między jej członkami w przypadku oceny wysiłku jednego z jej członków, obecność innych wywołuje FACYLITACJĘ SPOŁECZNĄ. Przy prostych zadaniach działania jednostki poprawiają się, lecz przy wykonaniu zadań złożonych działanie to ulega pogorszeniu (obecność innych podwyższa pobudzenie psychiczne - jednak może rozpraszać uwagę i zaburzać koncentrację). W sytuacji, gdy indywidualny wysiłek jednego z członków grupy nie może zostać oceniony, sama obecność innych doprowadzić może do wystąpienia PRÓZNIACTWA SPOŁECZNEGO: gorzej wykonywane będą działania proste, lepiej jednak działania złożone. Wreszcie obecność innych prowadzić będzie do DEINDYWIDUALIZACJI, czyli poczucia anonimowości, która łączy się z utratą dyscypliny zawiązanej z własnym zachowaniem. Prospołeczne zachowania grupowe zastępowane są zachowaniami antyspołecznymi, kiedy ludzie tracą własną indywidualność. Ta zmiana zachowania spowodowana jest ograniczeniem ODPOWIDZIALNOŚCI (przekonanie, że odpowiada się za własne czyny) oraz ograniczeniem SAMOŚWIADOMOSCI (skupienie uwagi na własnych uczuciach, przekonaniach i wartościach).
Gdy mamy wokół siebie innych ludzi często chodzimy z nimi w interakcje w ramach GRUP SPOŁECZNYCH. Grupy mogą być lepsze albo gorsze od pojedynczych osób w zakresie podejmowania decyzji. Grupy są często gorsze, szczególnie w pracy nad ZADANIAMI KONIUNKTYWNYMI (wynik zależy od tego jak dobrze pracuje najsłabszy jej członek) lub ZADANIAMI DYSJUNKTYWNYMI (wynik zależy od pracy najsprawniejszego jej członka). Także ZADANIA ADDYTYWNE (wykonanie jest uzależnione od pracy całej grupy) mogą być wykonane gorzej przez grupę jeżeli dojdzie do STRATY W TOKU PROCESU - nastąpi to wówczas, gdy najsprawniejsza jednostka w grupie nie potrafi zmobilizować pozostałych członków oraz kiedy członkowie grupy nie będą wymieniać między sobą informacji, która jest tylko im dostępna. Niestety stosowanie takich technik jak BURZA MÓZGÓW (swobodna wymiana poglądów i eliminowanie krytycyzmu), które maja pomóc grupie w podejmowaniu decyzji, okazuje się zawodne. Ściśle związane spójne grupy są także skłonne do GRUPOWEGO MYŚLENIA, które w większym stopniu zapewniają zachowanie spójności i solidarności w grupie niż odwoływanie się do faktów i realistyczne myślenie. W końcu, dzięki POLARYZACJI GRUPY wzrasta tendencja do podejmowania bardziej skrajnych decyzji, ukierunkowanych na określenie wstępnych preferencji członków. Decyzje te mogą być ryzykowne albo asekuranckie w zależności od postawy preferowanej w grupie.
Jeżeli dochodzi do interakcji między ludźmi, mogą zdarzyć się KONFLIKTY INTERPERSONALNE - napięcia między dwiema osobami lub większą ilością osób. Przeciwieństwem jest KONFLIKT INTRAPERSONALNY - napięcie występujące u osoby dążącej do sprzecznych celów. Istnieją dwa typy konfliktów interpersonalnych: KONFLIKT O SUMIE ZEROWEJ (wygrana jednej osoby jest porażką drugiej osoby) oraz KONFLIKT MOTYWÓW MIESZANYCH (w którym obie osoby mogą zyskać dzięki współdziałaniu, a jedna z osób może zyskać jeszcze więcej rywalizując z partnerem). Najczęściej badaną formą konfliktów mieszanych jest „Dylemat więźnia” - gra zmuszająca do dokonania wyboru, czy dbać wyłącznie o swoje interesy, czy również liczyć się z interesami współpodejrzanego. STRATEGIA COŚ ZA COŚ jest użytecznym sposobem radzenia sobie z konfliktem motywów mieszanych. Polega ona na podejmowaniu działania kooperacyjnego albo rywalizacyjnego w odpowiedzi na to, jak działa partner. W rozwiązywaniu konfliktów tego typu zasadnicze znaczenie ma stworzenie zaufania między konkurentami.
W NEGOCJACJACH (rozwianie w wyniku wysunięcia propozycji i kontrpropozycji dwóch przeciwnych stron) istotne znaczenie ma uwzględnienie ROZWIĄZANIA INTEGRUJĄCEGO (rozwianie konfliktu z korzyścią dla obu stron) i doprowadzeniu do ustępstw. W rozwiązywaniu problemów szczególnie przydatna jest procedura GRIT (stopniowe i odwzajemnione skłanianie do obniżenia napięć poprzez - a) informowanie o chęci do współpracy - b) współpracy - c) odwzajemnienie każdego kooperacyjnego działania - d) jeżeli oponent działa agresywnie odpowiadanie mu tym samym); można także odwołać się do MEDIACJI (udział trzeciej osoby w rozwiązaniu konfliktu) i ARBITRAŻU (narzucenie rozwiązania przez trzecią osobę), gdy strony konfliktu same nie znajda rozwiązania.