O błędach jatrogennych, czyli o jatropatogenii
Jatropatogenia to zespół negatywnych, z punktu widzenia interesu zdrowotnego pacjenta, oddziaływań ze strony lekarzy i innych pracowników służby zdrowia.
Jatrogenny oznacza po prostu, pochodzący od lekarza i nie zawiera w sobie nic negatywnego. Inaczej ma się rzecz z błędem jatrogennym lub z jatropatogenią. Tutaj wyraźnie określono szkodliwe, a więc patogenne działanie personelu medycznego.
Wymieniamy 5 źródeł błędów:
1. Przekazywanie i odbiór informacji (np. brak informacji lub informacje niewystarczające, używanie określeń niezrozumiałych lub niewłaściwie rozumianych przez pacjenta, zamierzone i bezpośrednie straszenie chorego).
2. Badanie lekarskie (lekceważenie potrzeby całościowego podejścia do pacjenta i wytwarzanie dystansu między lekarzem a pacjentem, badanie pacjenta w obecności innych chorych, lekceważące jego poczucie skrępowania i zawstydzenia, pogłębianie u pacjenta fałszywego i lękotwórczego obrazu własnej choroby).
3. Badania dodatkowe (wykonywanie badań dodatkowych liczniejszych niż jest to konieczne, lekceważenie potrzeby przygotowania pacjenta pod względem psychologicznym do czekających go badań diagnostycznych).
4. Leczenie (wykonanie zabiegu chirurgicznego lub przeprowadzenie innego rodzaju leczenia bez dostatecznych wskazań, lekceważenie potrzeby przygotowania pacjenta pod względem psychologicznym do czekającego go zabiegu leczniczego, nieuzasadnione stosowanie leków, szczególnie u chorych na nerwice, prowadzące do farmakomanii i utrwalenie funkcjonowania w roli chorego).
5. Hospitalizacja (skrajne i sztywne trwanie przy pionowym układzie hierarchicznym, pozbawianie chorego snu i wypoczynku, co wiąże się zarówno z niekulturalnym i hałaśliwym zachowaniem personelu szpitala, jak i bezdusznie zredagowanymi regulaminami, według których np. o godz. 5 rano budzi się chorego w celu zmierzenia temperatury ciała itd).
Sytuacje powyższe nachodzą oczywiście na siebie, ale nie chodzi tutaj o ścisłe granice i kryteria podziału, lecz o samą istotę jatropatogenii.
Jedną z ważnych przyczyn błędów jatrogennych jest postawa egocentryczna personelu medycznego.