Ruch husycki

SYTUACJA SPOŁECZNO - POLITYCZNA CZECH W XIV W

• znacznie później kryzys z początków XIV wiecznej EU

• póki co rozkwit

• przeobrażenia wsi czeskiej

• upowszechnienie się renty pieniężnej

• równolegle feudałowie powiększają obowiązki ludności

• wzmożone nasilenie przeciwieństw klasowych

• zaostrzanie się antagonizmów narodowościowych

• podział klasowy = narodowościowy

• ciemiężycielami tez duchowieństwo

• wyższa hierarchia kościelna to zazwyczaj cudzoziemcy

• zdemoralizowane

FERMENT SPOŁECZNO - RELIGIJNY W CZECHACH

• nieudolne rządy Wacława Luksemburskiego

• przyspieszenie wybuchu rewolucji antyfeudalnej

• aspekt antykościelny

• aspekt walki narodowościowej

• powiązanie z nauką Wiklefa

• studenci zagraniczni przenoszą ją do Pragi

JAN HUS

• głęboko zainteresowaną nauką Wiklefa

• profesor, rektor uniwersytetu

• podjął walkę o prawa języka czeskiego w kościele

• był duchownym

• jego kazania popularne wśród ludu

• staje się zwolennikiem Wiklefa bo

• jaskrawe przykłady molarnego rozkładu duchowieństwa

• zaostrzające się przeciwności klasowe i narodowościowe

• zwolennik predestynacji

• widzi w piśmie świętym jedyny autorytatywny wykładnik wiary

• atakowany przez kler

• klątwa

• zatwierdzona przez papieża

• król Niemiec Zygmunt Luksemburski wzywa go na sobór w Konstancji

• gwarantuje mu bezpieczeństwo listem żelaznym

• Hus zostaje wtrącony do więzienia

• spalony na stosie jako heretyk

„CZTERY ARTYKUŁY PRASKIE”

• wzburzenie w czechach

• początek rewolucji husyckiej

• przekształca się w antyfeudalny ruch ludowy

• ferment powoli

• początkowa forma ściśle religijna

• duchowieństwo sprzyjające Husowi ogłasza 4 artykuły praskie

• postulaty

• prawa swobodnego głoszenia słowa Bożego

• komunii pod dwiema postaciami

• ma już nie być tylko przywilejem dla duchowieństwa

• sekularyzację dóbr kościelnych

• karania grzechów śmiertelnych przez władzę świecką

REWOLUCJA HUSYCKA

• ferment wśród ludu się wzmaga

• propaganda waldensów i innych wyznawców ruchów ubogich

• obejmują swym ruchem coraz więcej świątyń

• usuwają duchowieństwo podległe papieżowi

• tumult i obalenie rady miejskiej

• zmarł nagle Wacław IV

• husyci panami sytuacji

• odmawiają uznania praw do korony Zygmunta Luksemburczyka

• ściągają przeciw sobie wyprawy odwetowe - krucjaty

• nie dają efektów

• husycie nie dają się

• przechodzą do kontrofensywy

ARMIA HUSYCKA

• doskonale zorganizowana

• Jan Żiżka

• piechota + wozy bojowe

• ruchoma forteca

• wyprawy odwetowe husytów pustoszą Morawy i zachodnie Węgry

• dotykają Śląska

• Saksonii

• budzą się tam ruchy antyfeudalne

• antypapieskie

ROZWARSTWIENIE RUCHU HUSYCKIEGO

• w miarę upływu czasu coraz większe

• większość z nich -kalikstyni - umiarkowani

• postulaty jedynie 4 artykuły praskie

• drobna szlachta, mieszczaństwo, bogaci chłopi

• zabór dóbr kościelnych zaspokaja ich postulaty ekonomiczne

• skłonni do kompromisu

• taboryci - radykalni

• biedota

• skraje poglądy religijne i społeczne

• związki z begardami i waldensami

• zniesienie wszystkich obrzędów religijnych

• odrzucają własność

• głoszą wspólnotę dóbr

• negują związki małżeńskie

• równość

PERTRAKTACJE Z JAGIELLONAMI O KORNĘ CZESKĄ

• nie myślą o zmianie ustroju

• zwracają się do Jagiełły o objęcie następstwa

• stronnictwa Oleśnickiego ze względów wyznaniowych sprzeciwia się temu

• Witold przyjmuje koronę

• w charakterze namiestnika Zygmunt Korybutowicz

• przyjmuje 4 artykuły

• nie dochodzi do porozumienia z taborytami

• musi uchodzić z Czech

SPORY W OBOZIE HUSYCKIM

• śmierć organizatora armii husyckiej

• komplikuje się sytuacja

• najbliższe grono jego zwolenników zrywa z taborytami

• „sierotki”

• rewolucję husycką ratuje Prokop Wielki

• przejmuje dowództwo armii

• inicjator przeniesienia walki na teren nieprzyjaciela

• chroni kraj przed

• wojna domowa stronnictw

• zmusza Luksemburskiego do ustępstw

• skutkiem zaproszenie husytów do Bazylei na sobór

• wtedy już zupełny rozłam

• kalikstyni gotowi iść na kompromis

• zdradziecko atakują taborytów

• Lipiany

• taboryci bezlitośnie zamordowani

KOMPAKTY

• rokowania z katolikami przedłużają się

• 1436 ostateczne zatwierdzenie kompaktów

• liturgia w języku narodowym

• komunia pod obu postaciami

• sankcjonują sekularyzacje dóbr

• czesi uznają prawa Luksemburskiego do korony

• niedobitki taborytów do podziemi

• tworzą kościół braci czeskich

SKUTKI REWOLUCJI HUSYCKIEJ

• ani definitywne zerwanie z papiestwem

• ani dogłębna reforma stosunków kościelnych

• kompakty zmuszają do stałego wycofywania się z pozycji reformatorskich

• strząśnięcie nalotu niemczyzny

• powiększenie uprawnień szlachty w rządzeniu państwem

5

---