34. DWUNASTNICA
Dwunastnica (duodenum) jest początkowym odcinkiem jelita cienkiego, długości ok. 25 cm, średnicy 3,5-5 cm, który łączy się z odźwiernikiem żołądka. Nie ma ona krezki i jest przytwierdzona do tylnej ściany jamy brzusznej, leżąc pozaotrzewnowo. Uchodzą do niej przewody wyprowadzające dwóch największych gruczołów trawiennych - wątroby i trzustki.
Dwunastnica ma kształt podkowy otwartej ku stronie lewej i ku dołowi. Rozróżniamy w niej cztery części: 1) część górną, ciągnącą się od odźwiernika (na wysokości I kręgu lędźwiowego) ukośnie ku tyłowi, nieznacznie na prawo i lekko ku górze; 2) część zstępującą, biegnącą prawie pionowo w dół do dolnego brzegu ni kręgu lędźwiowego; 3) część poziomą, krzyżującą poziomo kręgosłup i 4) część wstępującą, biegnącą ukośnie ku górze po lewej stronie aorty brzusznej do poziomu II kręgu lędźwiowego, gdzie zgina się ku przodowi i dołowi, by przejść w jelito czcze.
W początkowym odcinku dwunastnicy, zwanym przez radiologów opuszką dwunastnicy, błona śluzowa nie ma fałdów. Mniej więcej w połowie części zstępującej błona śluzowa tworzy fałd podłużny dwunastnicy, kończący się wzniesieniem zwanym brodawką większą dwunastnicy. Na brodawce tej znajduje się ujście przewodu żółciowego wspólnego i przewodu trzustkowego. W pobliżu tej brodawki znajduje się czasem brodawka mniejsza, na której wierzchołku otwiera się przewód trzustkowy dodatkowy.
Błona śluzowa dwunastnicy jest grubsza niż w pozostałej części jelita cienkiego. Pokrywają ją krótkie, dość grube kosmki. Błona podśluzowa wyróżnia się tym, że zawiera, głównie w górnej połowie dwunastnicy, gruczoły dwunastnicze.